1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3117
Part
2501 12 | Wydaje mi się, że nie ma go i w współczesnym piśmiennictwie
2502 12 | dość trudna do uchwycenia i dla prawości umysłowej niezmiernie
2503 12 | między tym neomistycyzmem i mistyką są niezmiernie zasadnicze
2504 12 | są niezmiernie zasadnicze i dobitne. Mistyka rzeczywista
2505 12 | niezależnie od historii, lecz i żyć pozahistorycznie. Mistyka
2506 12 | dziedzina mających daleko i głęboko poza nim swe źródła
2507 12 | nim swe źródła dramatów i kryzysów mistycznych. Własne
2508 12 | histeryczne wyzwolenia i opresje, wszystko to staje
2509 12 | wypracowana jest przez historię i może być opanowana i pojęta
2510 12 | historię i może być opanowana i pojęta jedynie w związku
2511 12 | wypełnia całą sferę świadomości i staje się jak gdyby źródłem,
2512 12 | ono w nas coraz głębsze i stalsze łożyska dla spływających
2513 12 | pewnych specjalnych warunkach i od nich zależny. - Staje
2514 12 | się ono stanem życiowym i uczuciowym: uczuciowe napięcie
2515 12 | nadałaby sens jego umysłowemu i moralnemu życiu, był naturą
2516 12 | naturą o wiele bogatszą i różnostronniejszą, niż Spencer;
2517 12 | różnostronniejszą, niż Spencer; stąd i jego filozofia jest w zestawieniu
2518 12 | naszych stanów organicznych i uczuciowych w przęsło naszego
2519 12 | naszym wytworom umysłowym i zmienia życie historyczne,
2520 12 | w filozofii brak krytyki i całkowita bezbronność wobec
2521 12 | proces ewolucji sam z sobą i dla siebie. Zawsze osamotnienie
2522 12 | Zawsze osamotnienie to i podnoszenie się z konkretnego
2523 12 | opanowaniu wyników myśli i pracy dziejowej przez uczuciowość,
2524 12 | niewątpliwym, że fikcje i nastroje salonowego sentymentalizmu
2525 12 | była jedną sielanką. Polska i Neapol 1799 roku były przykładami,
2526 12 | Musi istnieć w mistyku i naokoło niego atmosfera,
2527 12 | zawładnąć czymś, co mu jest obce i co on ma poddać sobie mocą
2528 12 | odpowiedzialności a więc i ryzyka: przeciwnie to, w
2529 12 | wszelkie niebezpieczeństwa i przeszkody: tu panuje pewność
2530 12 | przeszkody: tu panuje pewność i ekspansja absolutna. Na
2531 12 | przeciwstawiającym się światu i przyjmującym odpowiedzialność
2532 12 | czyn epicki, jako ściśle i wszechstronnie określony
2533 12(*) | ścisłością matematyczną i mających za zadanie odtwarzać
2534 12(*) | niniejszej książki Przyroda i poznanie (Przegląd społeczny
2535 12 | sobie w kategoriach epickich i ta lub inna postać mistyki
2536 12 | mistyki wtarga w nasze życie. I rzecz charakterystyczna:
2537 12 | Mistycyzm powstający żywiołowo i jak gdyby automatycznie
2538 12 | czegokolwiek bądź zdolna i z żadną formą nawet złudzenia
2539 12 | cienia, absolutnego kłamstwa i ułudy. Ta postać mistycyzmu
2540 12 | przerywała tu wszystkie tamy i szańce, zalewała całą duszę
2541 12 | określić za pomocą pojęć i logicznych wywodów, czym
2542 12 | Gdy jakakolwiek forma woli i działania wydobywa się na
2543 12 | pierwiastki naszej istoty. I na tym nieustannym zawieszeniu
2544 12 | zakładasz to w swoim czynie". I to wieczne "coś innego",
2545 12 | ludzkiej toczy się zawsze jeden i ten sam zacięty bój o panowanie
2546 12 | chaos, że w każdym momencie i zawsze począć można twardą
2547 12 | więc jedyności postanowień i zamiast tworzyć swe życie,
2548 12 | odwieczny wszystkich gnostyków (i u gnostyków też trzeba szukać
2549 12 | zawiera tu w sobie całą teorię i teodyceę, która wraz z nią
2550 12 | która wraz z nią przemija i gaśnie. Gnostycy usiłowali
2551 12 | zetknąć z rzeczywistością i pracą. I na próżno karmi
2552 12 | rzeczywistością i pracą. I na próżno karmi ją Miciński
2553 12 | ona wciąż idzie za nim i z nim niezaspokojona pędzi
2554 12 | wszystkie zakątki kultury i historii, jego, który samego
2555 12 | dziwne skojarzenie bólu i erudycji, liryzmu i ornamentyki,
2556 12 | bólu i erudycji, liryzmu i ornamentyki, to nieustanne
2557 12 | olbrzymią historyczną erudycją i wrażliwością, pozwalającą
2558 12 | ona w nim jak gdyby gnije i wyziewami swymi je upaja.
2559 12 | niego samego zmienia się i rozkłada w ciągu pisania.
2560 12 | w stan mistyka XI wieku, i wreszcie sam poeta nie wie,
2561 12 | zawieszonym ponad epokami. I gdyby nie rytm i nie rym,
2562 12 | epokami. I gdyby nie rytm i nie rym, rozpłynęłoby się
2563 12 | Twórczość Micińskiego może trwać i być interesującą dzięki
2564 12 | pierwiastkowi walki duchowej i bardzo bogatej, starannie
2565 12 | sztambuch panny Mici. I jeden za drugim rodzą się
2566 12 | jest nazbyt tajemniczy; i poczciwa krytyka zaczyna
2567 12 | w krwawe ślepia sfinksa. I tak będzie trwało dalej,
2568 12 | być ostatecznym nędzarzem; i w Krakowie są przekonani,
2569 12 | Wszystkie bestie dziejowego i czarodziejskiego świata
2570 12 | pościg czarownic nad Polską. I niekiedy z kurzawy chaotycznych
2571 12 | istotnie serdeczną krwią i rzuca na wiatr, na wieczne
2572 12 | baśń, w której gąszczach i zakrętach można zginąć,
2573 12 | barwy, mienią się błyski i światła: myśl nasza rozpryskuje
2574 12 | wśród tych opętanych ogni i przepychów. Jest to zjawisko
2575 12 | jako migotliwa chwiejność i zmienność możliwych określeń
2576 12 | zmienność możliwych określeń i znaczeń, jako zasadniczy
2577 12 | ustępuje miejsca innemu i myśl staje się tylko pobojowiskiem
2578 12 | sposób całkowicie logiczny i z punktu widzenia czystej
2579 12 | zjawiska jest całkiem inna. I tu mamy do czynienia ze
2580 12 | dziejowo-społecznym, w świecie wytwarzania i walki, nie czuć prawa w
2581 12 | się czymś zupełnie innym i każdy z nas może okazać
2582 12 | zawieszone, beztreściowe; i ta jego beztreściowość służy
2583 12 | rzucają swe cienie chwiejne i przypadkowe kompleksy naszych
2584 12 | świat cały. Logika życia i logika myśli zostają outlaw
2585 12 | logika myśli zostają outlaw i każde polskie źle opierzone
2586 12 | cezaryczną. Zresztą spotyka się i poza Polską ludzi, którzy
2587 12 | rodzaj niższości duchowej i stawiają Hofmannsthala wyżej
2588 12 | to jest to, co wie każdy i o co artysta troszczyć się
2589 12 | pozaludzkiego świata. Nauka i prawo pozostają w bezpośrednim
2590 12 | stosunku między naszym ja i bytem. Ja nasze jako jedyne
2591 12 | tu jest ściśle określone i uwarunkowane; opanowanie
2592 12 | wyjątkowe znaczenie Whitmanowi i systematycznie nie korzystać
2593 12 | architektoniczną, subtelną i skomplikowaną całość, zapanować
2594 12 | oporny, zawsze obcy, dłoni i mięśniom jedynie ustępujący.
2595 12 | bowiem tylko słychać napór i huk obcego, gdzie wszystko
2596 12(***) | wmieszania się w pasmo badań i rozmyślań - pierwiastków
2597 13 | pozostawione sobie. Żeromski i sztuka zadomowiona. Złudzenia
2598 13 | dziejowej. Duma o Hetmanie i Dzieje grzechu.~ ~SAM NA
2599 13 | się żyć, im różnostronniej i potężniej pragnęłoby się
2600 13 | subtelnej, zróżniczkowanej i głębokiej miłości życia,
2601 13 | przelotnych, krótkotrwałych i niepowracających drgnieniach
2602 13 | zachwyt życia: świat przyrody i świat psychiczny stał się
2603 13 | już tylko chwil podeptania i nędzy. Dusza tu wnika we
2604 13 | szczegół: cały świat kształtów i cały świat myśli istnieje
2605 13 | cała ta wzruszeniowa pełnia i wszędzie też czai się ból,
2606 13 | sposób ujmowania świata i że sens procesów tych na
2607 13 | śpiewa tu niewolnik. Głęboko i namiętnie kocha życie. poeta,
2608 13 | który nadaremnie w sobie i naokoło siebie szuka punktów
2609 13 | wysnutych z wiodącego ku śmierci i zgubie watka. Życie stało
2610 13 | organem zguby, jej mową, i nadaremnie Żeromski usiłuje
2611 13 | entuzjazmu, woli, instynktu i wykrętu. Zachodzą, jak się
2612 13 | w całym zakresie czucia i myślenia, w całym zakresie
2613 13 | pomiędzy wolą, "która chce" i wolą, która "jest chciana",
2614 13 | nieprzezwyciężony nałóg, trwa i toczy się niepowstrzymane,
2615 13 | Żyjemy, spychając siebie i innych w nicość. Każdy akt
2616 13 | pewnych pojedynczych opisach i scenach: nie zrozumiano,
2617 13 | gdzie życie nic prócz hańby i zguby gotować się nie zdaje,
2618 13 | Żeromski w Dziejach grzechu i brzmi to jak wyzwanie. Jeżeli
2619 13 | dziecinna, słodka miłość życia? I oto to najnaiwniejsze, najpierwotniejsze
2620 13 | staje się zawiązkiem hańby i grzechu. Widzimy, jak nieuchronnie
2621 13 | wyrasta grzech, zguba, hańba i zaprzepaszczenie: wszystkimi
2622 13 | pokoleń - los zbiorowy. I klęska, straszliwa klęska
2623 13 | wyrasta ze wszystkiego, i widzimy, że nie tylko niezawiniona
2624 13 | niezawiniona krzywda, lecz i nasza wina budują ten gmach
2625 13 | najbardziej charakterystycznych i zasadniczych rysów nowoczesnej
2626 13 | siebie musi je wydobyć. I nie to już mamy na myśli,
2627 13 | góry przez postanowienia i zwroty zachodzące w intelektualnych,
2628 13 | abstrakcyjnych zakresach myśli i woli. Hierarchia wewnętrzna
2629 13 | wytwarzaną przez nich myślą i wolą - jest prawie obojętne.
2630 13 | instrumentami, wytwarzającymi rozum i wolę. Życie przeciwstawiało
2631 13 | Życie przeciwstawiało się i przeciwstawia dotychczas
2632 13 | wypełnia ono swymi czynami i wysiłkami pewien systemat
2633 13 | przeżyciem bezpośrednim. Poznanie i poznawane przez nie konieczności
2634 13 | wysokim stopniu skomplikowany i trudny do ujęcia. Pewnym
2635 13 | zarówno prawodawczej jak i wykonawczej woli: ostatecznie
2636 13 | pozostaje ona sama z sobą i w sobie zamknięta, z siebie
2637 13 | pewnych społecznych form i im się powierza, dla kogo
2638 13 | jakiś zastany przez psychikę i niezawiniony świat, świat,
2639 13 | do którego należy Reymont i Sieroszewski; świat Żeromskiego
2640 13 | usiłująca sama siebie wydźwignąć i zbawić lub przynajmniej
2641 13 | magna charta praw artysty i niewolnika w Polsce tu nie
2642 13 | innej jest głębi. Żeromski i Wyspiański; Żeromski i Przybyszewski,
2643 13 | Żeromski i Wyspiański; Żeromski i Przybyszewski, tak! Tu istnieje
2644 13 | wiecznym zagadnieniem człowieka i jego przeznaczeniem. Pisarze
2645 13 | społeczeństwo, do którego i ja należę; posiada ono pewien
2646 13 | formułuje sobie to zaufanie i na jego podstawie daje obraz
2647 13 | wytwarzanego przez społeczeństwo i poznawanego przez pisarza
2648 13 | homeryzmie. Homer miał przed sobą i w sobie odpowiedzi na te
2649 13 | społeczeństwa, które walczy i o ideał i o sam fakt życia, -
2650 13 | które walczy i o ideał i o sam fakt życia, - aby
2651 13 | dojrzewaniem bohaterstwa i piękności, - a sława jest
2652 13 | napisał Ziemię obiecaną i Fermenty, czuje się, że
2653 13 | mógł je inaczej napisać i pozostać tym samym Reymontem,
2654 13 | uprzednio ludzkich problematów; i właśnie dlatego może tu
2655 13 | spostrzeżeń, lecz z czynów serca i sumienia. Nikomu nie przyjdzie
2656 13 | mu to wystarczyło w życiu i śmierci. Daleko od Homera -
2657 13 | społeczeństwach walka o jasny i czyniący zadość żądaniom
2658 13 | kultury, ten naturalnie i z samego Homera zrozumiał
2659 13 | postawach narodowego życia i aby wartości tego poety
2660 13 | się pracę: - po to żyłem i ginę, by t o było. Kto tego
2661 13 | nie zginęła, to bezwiedny i milczący związek dusz nieustannie
2662 13 | wartości czyni członkiem narodu i nie przyjmowanie byle jakiej
2663 13 | poziomu wystarczającego duszy i żywiołowi - jest narodowym
2664 13 | odciętym od przeszłości i przyszłości postrzeganiu;
2665 13 | od tego rodzaju wycieczek i dał jaskrawy i silny obraz
2666 13 | wycieczek i dał jaskrawy i silny obraz chłopskiego
2667 13 | nieprzemyślenie rzeczywiste tragizmu i niebezpieczeństwa, jakimi
2668 13 | która by swoim kształtem już i istnieniem tłumiła tragizm,
2669 13 | tragizm się nie zbudził, i dlatego wieś ta odbija się
2670 13 | skrawek ziemi z jego ludźmi: i z tego świata wydobył Orkan
2671 13 | pytanie, czym jest śmierć i życie człowieka, cisną mu
2672 13 | Przeciwnie, rozszerza mu się i pogłębia wraz z duszą własną:
2673 13 | głęboko zindywidualizowane i nie ulega on pokusie stylizowania
2674 13 | Wieczyste zagadnienia zła i dobra, miłości i śmierci
2675 13 | zagadnienia zła i dobra, miłości i śmierci wcielają się tu
2676 13 | się tu w żywe kształty; i właśnie dlatego, że świat
2677 13 | serce, szuka dla mej dróg i przyszłości w żelaznym świecie.
2678 13 | Gdy się zważy prostotę i słoneczną jasność tej artystycznej
2679 13 | wywalczyć swemu narodowi moc i przyszłość. - Tu nie może
2680 13 | wszedł w tragedię dziejową i nie mogło być inaczej: kto
2681 13 | tworzeniem czegoś, co pozostaje, i bada całym, żądnym wybawienia
2682 13 | pragnąłby znaleźć myślą i wolą punkt widzenia, poziom,
2683 13 | jego najodleglejsze skutki i konsekwencje. W każdym momencie
2684 13 | spotkać, mnie podobnych i bliskich - leży na dnie
2685 13 | los Polski, cały los, gdyż i Maciejowice były przecież
2686 13 | odrobina zdrowego szczęścia i niezamącony pogląd zdrowego,
2687 13 | nie ma żadnego: dla mnie i mnie podobnych wystarczy,
2688 13 | To znalazł Sienkiewicz i jest pomimo wszystko coś
2689 13 | nie tylko u Reymonta ale i u Sieroszewskiego. I u Sieroszewskiego
2690 13 | ale i u Sieroszewskiego. I u Sieroszewskiego czuje
2691 13 | inni istotnie inaczej czują i widzą. Tak jest. Ale czym
2692 13 | z której wytryska wola i gdzie wyrabiają się jej
2693 13 | niemal już głębia ducha. I to jest rzecz niezmiernie
2694 13 | sposób nie znoszący światła. I nie idzie tu o żaden ascetyzm
2695 13 | życie jest bardziej złożone i nie da ująć w żadną formułę.
2696 13 | najbardziej zasadnicze bankructwa i upadki duchowe, zdrady człowieka
2697 13 | nas moralizatorska obłuda i operetkowe lekceważenie
2698 13 | twórczości: zagadnienie i rozwiązanie są tu jakby
2699 13 | tragizmu tej twórczości. I tu, jak zawsze, nie należy
2700 13 | Dziwny, dumny, skrępowany i ukradkiem wybuchający, mający
2701 13 | Dotykamy tu spraw ciężkich i wysuwających się spod analizy,
2702 13 | rodzi z siebie stanowczą i rozstrzygającą wolę. Żeromski
2703 13 | życie, które zmienia się i przeistacza zależnie od
2704 13 | uznaje tu swe wilcze kły i jednocześnie przywiązanie
2705 13 | bezgrzeszne poświęcenie i nie może przyjąć twardej
2706 13 | wzruszającą się, czującą psychikę i skutek realny, własna logika
2707 13 | wrażeniu, w tym oddźwięku grozy i zdumienia. Lack pomylił
2708 13 | psychika Żeromskiego koniecznej i zdecydowanej jednostronności
2709 13 | bez woli, poprzedzający ją i rozkładający ją w sobie;
2710 13 | psychiki; czyn wpada tu i ginie; i dlatego świat Żeromskiego
2711 13 | czyn wpada tu i ginie; i dlatego świat Żeromskiego
2712 13 | żywiołowości. Czyny powstają w niej i w nią wpadają; nie tworzą
2713 13 | ruchomej fali, fali która szumi i odbija, ale niczemu nie
2714 13 | jest sama sztuka. Sztuka i twórczość giną w pewnych
2715 13 | własnej indywidualności: - i nie o samowiedzę tu chodzi.
2716 13 | pisał "że nie wie, kim jest" i cała jego twórczość nacechowana
2717 13 | dziwne połączenie naiwności i wyrafinowania, machiavellizmu
2718 13 | wyrafinowania, machiavellizmu i dziecinnej wprost nieodpomości;
2719 13 | z sobą ten rwący potok. I to jest właśnie to, co dezorientuje
2720 13 | wywoływa wrażenie tylko i wrażenie to znowu tworzy
2721 13 | zamknięte we wzruszeniu i nie przekracza granic jego,
2722 13 | przeciwstawiającej się żywiołowi i czującej, że tworzy coś
2723 13 | w sobie dziejową bestię i nie chciał, nie mógł się
2724 13 | nieustannie problematem zbrodni i nieustannie bronił stanowiska
2725 13 | własnej duszy. To jestem ja i to jest moje - ten cały
2726 13 | moje - ten cały świat krwi i zbrodni: z tego my wydobędziem
2727 13(*) | zastanawiał niejednokrotnie i Wyspiańskiego; "trzeba ci
2728 13(*) | takich jak my beztroskich", i "prawie boskich" mówi Parys
2729 13 | przez żywioł. Jej czyny i postanowienia wpadają we
2730 13 | wpadają we wzruszeniowy potok i giną w nim. Wola rozpływa
2731 13 | Chrystusowość lenistwo duszy i jej niewiarę - wola.~Norwid
2732 13 | stanowienia, określonej myśli i woli.~Ten list, to najgłębszy
2733 13 | strony autora zuchwałej i "gorszącej powieści". Dla
2734 13 | której wyrasta jego psychika, i dlatego życie jego wewnętrzne
2735 13 | rozpanoszenia się nieszczerości i frazesu - twierdzenia te
2736 13 | zrozumienia twórczości Żeromskiego i to do zrozumienia jej w
2737 13 | jest objawem woli, która i nadal chce grzeszyć. To
2738 13 | To Bodzanta, który chce i nadal sobie kłamać; niechże
2739 13 | Żeromskiego zostaje tu opuszczona i szczebiotem, udającym pancerność
2740 13 | zasadniczego charakteru i znaczenia danej postaci
2741 13 | tej swojej anielskości. I u Żeromskiego wali się Żółkiewski
2742 13 | drogi działania dziejowego: i tę to niewolniczą nieodpowiedzialność
2743 13 | zastępuje pracy. Żadne wytrwanie i samozaparcie nie zastąpi
2744 13 | wysiłek. Żyje na tej podstawie i swoje w ten sposób istniejące
2745 13 | zużytkowuje w kierunku tworzenia i rozwijania psychiki i nadal
2746 13 | tworzenia i rozwijania psychiki i nadal niezdolnej do życia.
2747 13 | zrozumienie własnych sił i zadań. Polski subiektywizm
2748 13 | urabiającego nas, bez nas i wbrew nam; jest tylko jednym
2749 13 | jest to człowiek świadomie i swobodnie podnoszący duszę
2750 13 | jedyny nasz świat ginie i nie chce nawet jasno ujrzeć
2751 13 | wróci to już nigdy w życiu i sam ten mój straszny, piękny
2752 13 | bezsilnych dziejowe warstw i jednostek - oto geneza tej
2753 13 | siłę dla własnej treści i jako usprawiedliwienie tworzą
2754 13 | człowieka; jakiej długiej i wytrwałej pracy nad sobą
2755 13 | ciężar dzisiejszego życia i kochać to życie woli. Z
2756 13 | woli. Z Batorym, z rozumem i wolą nie współczuje nikt.
2757 13 | Wtedy znajdzie się miejsce i dla Polski na uduchowionym
2758 13 | światem. Wszystkie słowa i pojęcia zostały przekształcone
2759 13 | tragicznym procesem porywającym i przekształcającym wszystko;
2760 13 | jest tragiczne założenie: i gdyby twórczość rozwijała
2761 13 | woli, męstwo szukania jej. I Żeromskiego stać byłoby
2762 13 | niemęski, z przerażenia i pociągu składający się stosunek
2763 13 | wyrzec się wszystkiego i wytrwać. Tak uświęcona we
2764 13 | zatapiać się w kontemplacji i własnej subtelności.~Tak
2765 13 | estetycznie spotęgowana i rozwinięta roić zaczyna
2766 13 | nieskończonego promieniowania i powstaje sen historiozoficzny
2767 13 | przymusu promieniowaniem duszy; i wreszcie rodzi się jakaś
2768 13 | już niepotrzebne: świat i życie jest falowaniem psychicznych,
2769 13 | odbijają się w eterze sztuki i te odbicia znów odbijają
2770 13 | jedno - hipnoza bezsiły i zguby. Poczucie zatracenia
2771 13 | naokoło siebie władze duszy i przeistacza się wreszcie
2772 13 | bezosobistej kontemplacji; i gdy zagadnienie życia przyciśnie
2773 13 | wyrośnie inne, sztuczne i sam poeta zginie gdzieś
2774 13 | lustrze co dzieje się z nim i sam siebie uważał za odbicie
2775 13 | powinien tu coś poradzić.~I tak stoi dziś tragedia Żeromskiego.~
2776 13 | dzieje, a więc nie z nami i sama zguba zamienia się
2777 13 | osoby, która je zajmuje.~I cały ten straszliwy stan
2778 13 | skarga płynąca powietrzem i zasłuchująca się we własnym
2779 13 | duszy. Dusza, która mówi i słucha, ginie, rozkłada
2780 13 | który dziś opowiada nam i samemu sobie o swoich i
2781 13 | i samemu sobie o swoich i naszych strasznych losach,
2782 13 | cząstką swej własnej opowieści i wraz z nim znikną jego myśli,
2783 13 | wchłania w siebie życie i zmienia je w płacz, który
2784 13 | tylko jest tym, co mówi tu, i tym, co słucha. Nim słowo
2785 13 | przestaje istnieć na wieki i w słowie już tylko zamiera.
2786 13 | słowie już tylko zamiera. I tak dokonywa się reabsorbcja
2787 13 | pogłębiając płacz swój i grozę coraz nowym echem.
2788 13 | grozę coraz nowym echem. I twórczość Żeromskiego, to
2789 13 | który głos duszy porywa i rozbija o czarne ściany
2790 13 | tylko istotą człowieka, ale i wartością, źródłem wszystkich
2791 13 | więc staje się rozkładanie i zguba jego podłoża, z którym
2792 13 | psychicznie. Rozkładanie i zguba nieuchronne. Męka
2793 13 | zguba nieuchronne. Męka i groza tego położenia przesłaniają
2794 13 | zagładę cudów psychicznych; i oto nagle poeta traci swą
2795 13 | życia jest zwężeniem życia, i dlatego, gdy życie łamie
2796 13 | życiu, ani wrosnąć w nie. I to jest tragizm. Bo w tym
2797 13 | nowoczesnym świecie jest też i rodząca się, rzeczywista
2798 13 | rzeczywista już dziś Polska, i tworzyć, to znaczy żyć jej
2799 13 | nowoczesnych narzędzi walki i pracy, każdy dzień, każdy
2800 13 | wrasta ono w dokonaną pracę i w niej milczy. Ale polski
2801 13 | skazanym na zgubę, cierpieć i cierpieniem pogłębiać piękno
2802 13 | przez duszę stanowiskach i wyrównywać męką coraz bardziej
2803 13 | Żyć duszą wbrew myśli swej i odczuwać postępy samopoznania
2804 13 | żyje w rozterce z wolą. I ta rozterka wewnętrzna staje
2805 13 | widzenie myśli pogłębia i tworzy nie zwrot w kierunku
2806 13 | konieczności nieustanne jej myśli i woli. Dlatego jedna jest
2807 13 | ze światem wykreślają cel i kierunek naszej myśli. Jesteśmy
2808 13 | tu poprzestajemy na męce i współczuciu. Ale pierwszym
2809 13 | polski pesymizm historyczny i wszystkie krzewiące się
2810 13 | ale w nim tkwi uczuciem i dlatego jego twórczość jest
2811 13 | Zagadnienie zostało postawione, i Żeromski nie chciał go rozwiązać.
2812 13 | ludzkości, żyć przeciwko sobie. I kult cierpienia to właśnie
2813 13 | jest na pierwszym planie i polska krytyka do dziś dnia
2814 13(**) | zechce wziąć do ręki Biesy i przeczytać je, zrozumie,
2815 13(**) | Haeckera są całkiem słuszne i grzeszą tylko zbytecznem
2816 14 | Walka z bezdziejowością. I. Psychologia utworów młodzieńczych.
2817 14 | młodzieńczych. Śmierć za życia i estetyzm. Myśl jako zjawisko
2818 14 | linia. Dusza bezdziejowa i naród: strach przed zoologią
2819 14 | odpowiedzialności za czyn irracyonalny i konkretny. Usiłowanie wyjścia
2820 14 | Niewola weszła w duszę i przeżywając samych siebie,
2821 14 | rysami są istotnie sklepienia i murów historycznego gmachu,
2822 14 | to szmer rozpadania się i rozluźniania: stajemy się
2823 14 | nieobca upadkom, gorączkowa - i dlatego właśnie taką straszną
2824 14 | dłonią brano za włosy duszę i gdy wyczuwamy w pismach
2825 14 | istotnie duszę swą przetwarzał, i sama niezupełność pracy,
2826 14 | łamanej linii zwycięstw i osłabień. Co znaczy żyć
2827 14 | dlaczego jest naokoło życie i ja jestem, a oto tu we mnie,
2828 14 | przelewanie krwi Achillesów i Hektorów na ofiarę Tersytowemu
2829 14 | duszę? wlec ją w wirowisko i rzeź? jak zlać się z naiwnym,
2830 14 | życia~wyrzekł się czynu i teraz błąka się ponad ludzkim
2831 14 | wcielić, lęka się wcielenia i czuje, że pomimo wszystko
2832 14 | jednym tragicznym dziełem. I tak jest istotnie; najgłębszą
2833 14 | odtwarzania. Krytyka Feldmanów i Stenów usiłowała zwieść
2834 14 | to wewnętrzna walka duszy i gdy się wżyjemy w to zbiorowe
2835 14 | roztopił ból w widzeniu i nagle nowym, głębszym wzrokiem
2836 14 | dojrzała, za gardło chwyta i żąda, żąda jedynego uspokojenia:
2837 14 | jestem w narodzie, żyję w nim i on we mnie; jesteśmy. Tego
2838 14 | poczucia Wyspiański nie zdobył i krytyka, która twierdzi
2839 14 | był sam Wyspiański. Wy i ja tu jesteśmy - poeta i
2840 14 | i ja tu jesteśmy - poeta i słuchacze: przeszłość cała
2841 14 | polskie łka tu między nami i broczy - czy jesteśmy? -
2842 14 | czujemy się narodem, wy i ja, czy czujecie wolne,
2843 14 | skruszyć czaru nieistnienia: i walka trwała dalej; walka
2844 14 | się politycznych bojów; i nie hasłem do powstania
2845 14 | ku temu, by było u nas, i w nas przede wszystkim -
2846 14 | wewnętrznie naoczną jej istnienie. I wiem, że każdy dziś umie
2847 14 | na indywidualność sławy i wielkości. Polska literatura
2848 14 | różnica między złudzeniem i prawdą, to Norwidowskie
2849 14 | sprawdzian ten Wyspiański walczył i nie zdobył go, lecz przeszył
2850 14 | marzeń, pychę abstrakcji, i tym pozostał jego teatr:
2851 14 | usiłował z siebie wydźwignąć i. gdy miał ją, nagle ginęła
2852 14 | żywiołowej wielokształtności - i to właśnie świat tragiczny
2853 14 | bije piorunem narodowa wola i centr nie ustalał się nigdzie.
2854 14 | chwilowej niezdrowej ambicji, i najgłębszym pozostało to
2855 14 | pytanie: co ja tu robię z wami i co wy robicie ze mną? ten
2856 14 | prawdzie polskiego słowa? I wydaje się, że Powrót Odysa
2857 14 | to była istota procesu. - I dzisiaj, gdy się mówi o
2858 14 | tak, jak fałszowało się i fałszuje romantyków, udusić
2859 14 | ducha - wodza szalbierstwa i szychu - jedyną odpowiedzią
2860 14 | kłamiecie. Od czasu Wesela i Wyzwolenia straciliśmy prawo
2861 14 | nie mam go, nie mam korony i berła! I wtedy chór dzienników
2862 14 | nie mam korony i berła! I wtedy chór dzienników usiłuje
2863 14 | się przed rzetelną męką i właśnie dlatego nie chce,
2864 14 | obudzić się ma Apollo Salvator i że w nas samych trwa męka
2865 14 | duchową, gdy ukazuje ją w nas i sobie - oddaniem czci jest
2866 14 | wejście w siebie, praca i poprawa. Ale u nas entuzjaści
2867 14 | wysłuchaliśmy Wyzwolenia i siądziemy na koń; czapkami
2868 14 | kapitulację woli wobec nałogu i kaprysu, którzy za swobodę
2869 14 | sądzą, że właściwie Wesele i Wyzwolenie są tylko czymś
2870 14 | w sobie, - ja jej szukam i w pomroce duszy mej własnej
2871 14 | Sokole" - to noc żałoby i pokuty wśród prochów, to
2872 14 | szukanie po omacku wśród żalu i płaczu - to wnętrzna odbudowa
2873 14 | Polsce wyobrażają sobie, że i na Golgocie tańczono z radości,
2874 14 | na wszystkich poziomach, i ten niwelacyjny, indyferentystyczny
2875 14 | Trzeba nieustannie rozróżniać i rozgraniczać w dziele Wyspiańskiego,
2876 14 | usiłował w sobie zwalczyć i jestem przekonany, że właśnie
2877 14 | samą walkę oczyszczenia i wychowania duchowego, jaką
2878 14 | Wyspiańskego nie znajdujemy i strzec się trzeba złudzeń,
2879 14 | często zapadnięcia się i zboczenia walczącej woli.~
2880 14 | że Meleager, Protezylas i Laodamia wyrażają coś osobistego,
2881 14 | szukać w nich głębszego sensu i naturalnie sens ten odkrywać.~
2882 14 | Wydaje mi się, że Meleager i Protezylas należą do najliryczniejszych
2883 14 | wszystkim czegoś o sobie i z siebie. Meleager jest
2884 14 | stanie samo siebie wyżyć i rozwinąć tu jedynie na tle
2885 14 | żadnego związku z ludźmi i naturą. Raz na zawsze ukazuje
2886 14 | ślepą, demonicznie bezcelową i szyderską. Zdaje się, że
2887 14 | złudzie życiowej plącze i w niej ginie. Wszyscy ci
2888 14 | hellenizmu" Wyspiańskiego), i śmierć tylko, tylko zwiastujące
2889 14 | zwiastujące ja osamotnienie i znużenie jest jedynym wyzwoleniem.
2890 14 | każdy sam - nie rozumiejący i niezrozumiany. Psychologicznie
2891 14 | związek pomiędzy Legendą i Meleagrem. W Legendzie zaziera
2892 14 | istniejącego to, co ją przejmuje i nadaje wzruszeniom swym
2893 14 | nad sobą skupienie energii i z niego czerpie ją w chwili
2894 14 | zabijającego nas świata: i wyprawiają nad trupem Kraka
2895 14 | pozaludzkie dziwy; groza i pośmiewisko nad ludzkim
2896 14 | dna żywiołu. Gromadę swą i jej żywot ma człowiek jako
2897 14 | przebywa w dziedzinie formy i widzenia, chociażby forma
2898 14 | stworzonym przez widzenie i zawieszonym w nim świecie
2899 14 | nas wstrząsający jasnym i umarłym polem huk, ton głęboki
2900 14 | umarłym polem huk, ton głęboki i podziemny. I nagle bucha
2901 14 | ton głęboki i podziemny. I nagle bucha krew poprzez
2902 14 | plotynowskiej kontemplacji i bije w niebo słup krwi spod
2903 14 | tam z wami jest moja dusza i płynie ku niej poprzez milczące
2904 14 | już staje się milczącym i jasnym. Z powodu dzieł Wyspiańskiego
2905 14 | przeżywającą formy działania i istnienia, w których świadomość
2906 14 | Nie są to pozażyciowe cele i zamiary, lecz właśnie szczyty
2907 14 | życia, które tylko w nim i poprzez nie napotkane być
2908 14 | piękno dojrzewało w nich, i chwile ich stawały się wiecznymi,
2909 14 | szukano dla siebie pełnego i silnego życia i przez to
2910 14 | pełnego i silnego życia i przez to właśnie powstawało
2911 14 | się sobą indywidualność. I nowe piękno, które dziś
2912 14 | powstaje z nowych form życia i aby je zrozumieć, trzeba
2913 14 | felietonów, stronic książek i to często bardzo nieciekawych
2914 14 | Wyspiańskiego dać powód do dalszego i to spotęgowanego powstawania
2915 14 | Botticelli żyli swym życiem i z życia tego wyrastała ich
2916 14 | wyodrębniamy ich "styl" i usiłujemy widzieć przezeń
2917 14 | esteiyzmu, gdy jest głęboki i tragiczny: powstaje on jakby
2918 14 | zdeptany we własnych oczach i gdy chce sam dojść do głosu,
2919 14 | duszy własnej swobodny ład i głos jego, gdy za życie
2920 14 | brzmi niewolą, kłamstwem i histerią. Gdy artysta jest
2921 14 | widownię wywleka okaleczała i zdziczałą duszę; ukazuje
2922 14 | zimnej, nieosobistej formy i tworzy efekty nowoczesnego,
2923 14 | siebie zawsze atmosferę i zapach świeżej krwi, zwabiającej
2924 14 | prawdę swoich stanowisk i gdy sztuka odsłaniała mu
2925 14 | stworzonego świata, lecz czynem i wszystkie konsekwencje tego
2926 14 | siebie tę atmosferę jasności i prawdy, - odpycha się od
2927 14 | spozierania staje się tu i ówdzie upiorem, wchodzi
2928 14 | artysta: na próżno! już i jego dusza szarpie się w
2929 14 | opętanym chórze. Dogania i w śmiertelnym przytułku
2930 14 | słup ognia. Krwią się stal i piorunem. Bóg mówi słowo.
2931 14 | się potem felieton pisze, i styl archaiczny. Ale pytanie
2932 14 | choć ginie wśród ognia i dymu. Za blisko pochylił
2933 14 | wobec wszechświata, siebie i własne zmagające się z ciężarem,
2934 14 | ucisku. Moce poświęcenia i wytrwania wystarczą tu:
2935 14 | poza siebie, ponad siebie, i umie z niej gromada brać
2936 14 | walki - trzeba tylko śmieć. I tu Młoda śmie przecież,
2937 14 | przychodzi ona już gotowa i spisana w twardych księgach.
2938 14 | dziejowego świata: gmatwa się ona i ginie w tej obcej, narzuconej
2939 14 | poety się rwie, dymi się i jego krew w tym widziadle.
2940 14 | nasza najbliższa prawda: i mowa ziemi jest najbardziej
2941 14 | życie na tle społeczeństwa i społeczeństwo wobec bezkresu;
2942 14 | życie wasze, tak jedyne i bezwzględne, jak wszystko,
2943 14 | głębi. Trzeba wejść w siebie i myśleć, zrozumieć coś za
2944 14 | zrozumieć coś za siebie i dla siebie - ale Wyspiański
2945 14 | Wyjął on duszę swą z piersi i roztopił w sztuce: potem
2946 14 | stworzyć. Zamiast myśleć i rozwiązać zagadnienia, widział
2947 14 | swe stawanie u wrót myśli. I Klątwa jest pierwszym krokiem
2948 14 | militarna, subordynacja. I robił to. Na polu Grochowa,
2949 14 | ale strategia pozostanie. I nagle zmieniają się widnokręgi;
2950 14 | żołnierza, zrywa się ból i gniew, płacze, grozi, przeklina:
2951 14 | zrozumieć, czym jest on i jego życie, wplecione w
2952 14 | treść, wydobyć z siebie wolę i myśl, pewne, iż żyją, walczą,
2953 14 | więc rzeczywistości nie ma. I to jest polska tragedia.
2954 14 | chcieć, poznanie poznawać. I gdy kontemplacja ta zrywa
2955 14 | Wyspiańskiego w sposób wynaturzający i wynaturzony: sam on nie
2956 14 | polskiej historii. Ależ też i samo myślenie pada ofiarą
2957 14 | oparcia się wobec kaprysu. I nie wiemy, czy poeta myśli,
2958 14 | też to czar, co wciąż trwa i on sam tego nie wie. Konrad
2959 14 | świat duszy jako tarczę i niesie ją przeciwko światu,
2960 14 | jej wrażenie w teatrze. I nie wiemy: czy to myśliciel
2961 14 | stwarza sam w sobie człowiek i nie może domagać się prawdy
2962 14 | bezużyteczności myślenia, wysiłku. I to odbicie wchłaniało w
2963 14 | wchłaniało w siebie samą rzecz, i proces myśli stawał się
2964 14 | także gest, myśl widziana i przyjęta dla swej tragiczności
2965 14 | nauki, zagadnienie polityki i pomimo to nie zdołał na
2966 14 | samą treść, co poprzednio i ta treść ma to samo znaczenie.
2967 14 | współczesnej myśli polskiej. I Wyspiański nie jest od niej
2968 14 | wewnętrzne sprawdzianom poznania i pracy: trzeba żyć wytwarzaniem
2969 14 | odbicie zdoła przemóc czar i klątwę zwierciadła, stać
2970 14 | pozostaje w swej głębinie martwą i chce zmienić się, nie przełamując
2971 14 | lecz czymś, co się odbija i co jest odbijane: mirażem
2972 14 | ten czar. to przekleństwo. I teraz on, twórca, czeka
2973 14(*) | ukształtowana przez historię i niewolę psychika jako wystarczająca
2974 14(*) | wymaganiom własnej duszy i myśli. Swobody tworzenia
2975 14 | tę właśnie tylko psychikę i że do życia ona nie wystarcza,
2976 14 | twarde dążenie do poznania i prawdy wyzwala. Kto nie
2977 14 | a nowe wskrzesza. Wstaną i świetne pawęże~wzniosą na
2978 14 | całej twórczości poetyckiej i myślowej Wyspiańskiego.
2979 14 | myślowej Wyspiańskiego. Myśli i czyny jednostek wpadają
2980 14 | narodowe czerpie moc z prądów i zamiarów, które wydają się
2981 14 | całościami. Naród zwycięski i rozwijający się tworzy moc,
2982 14 | wielką jedność z prądów i wysiłków, z których każdy
2983 14 | Newman, pragmatyści, Schiller i Bergson, Sorel i neopozytywiści
2984 14 | Schiller i Bergson, Sorel i neopozytywiści francuscy
2985 14 | one być cząstką jednego i tego samego potężnego, zwycięskiego
2986 14 | zwycięstwa. Cała przeszłość i my sami wisimy ponad tą
2987 14 | nieokreślonym, nieznanym życiem: i to zawieszenie jest właściwą
2988 14 | myśli polskie znaczą się i piszą w piersi tego olbrzymiego
2989 14 | którzy nadacie byt mnie i wielkim duchom, które tu
2990 14 | wzięła ona w pierś cały teatr i ślepa stoi wśród błyskawic
2991 14 | to jest w przeobrażeniu i musimy ją tu ukazać.~Myślowy
2992 14 | znaczeniu naszych myśli i działań, które były myśli
2993 14 | czym jesteśmy my wszyscy i nasze myśli, nasze porywy
2994 14 | nasze myśli, nasze porywy i czyny. Właściwie więc poza
2995 14 | jest nasze własne działanie i utajone są same jego sprawdziany.
2996 14 | promieniowaniem: wysyłamy światło i nie widzimy go. Wola nasza
2997 14 | jako dziejowy czyn. Widzi i dlatego powraca tu już poprzednio
2998 14 | groźny, tragiczny trup i łyskać myślami. Treść tych
2999 14 | dowolnością. Była głębsza i demoniczniejsza, niż się
3000 14 | potęgę, wolę, - a myśli i słowa są tylko linią tego
1-500 | 501-1000 | 1001-1500 | 1501-2000 | 2001-2500 | 2501-3000 | 3001-3117 |