1-biolo | biops-czeka | czeln-dwaj | dwoja-glosy | glosz-jakis | jakko-ksiaz | ksiec-miesz | miewa-narzu | nasla-niezm | niezn-ogarn | oglad-pelni | pelno-ponie | poniz-prezn | prezy-przet | przew-rowno | rowny-schwy | schyl-sprac | spraw-szuka | szum-ujal | ujarz-warn | warne-wtarg | wtem-wysnu | wysok-zapad | zapal-zlacz | zlago-zzart
Part
5031 14 | kraj śmierci, by w nim nie oglądając się na to, co życie dać
5032 9 | metafizyki i ironiczną, nie oglądającą się na zgodę lub niezgodę
5033 7 | stwarzał, nie zaś jak siebie oglądał i posiadał. To, co istnieje
5034 14 | jakby już ze świata umarłych oglądane, nie było to dla niego niezawinioną
5035 7 | wydawane przez Akademię na ogłaszanie drukiem prac rozmaitych
5036 3(******)| który wymaga niesłychanej oględności: tak łatwo jest tu bezwiednie
5037 7 | nich Komunę duchową Romina, ogłoszone w roku 1908 wezwanie Micińskiego.
5038 12 | ginie wśród tych opętanych ogni i przepychów. Jest to zjawisko
5039 11 | nam, jak olbrzymie cienie, ognie, które grożą, błogosławiące
5040 6 | waszej prawdy. Oto jest ogniowa próba właśnie. Zasadnicze,
5041 14 | Masz być tylko tym właśnie: ogniskiem walczącej bez argumentów
5042 14 | zawiązku jeden z momentów ogniskowych całej twórczości poetyckiej
5043 7 | piersi swej ku wiecznemu ognisku duchów - to była wiara Norwida.
5044 10 | europejskich narodów jak słupy ogniste ich własne dusze. To byłby
5045 14 | do nas nawet nie z krzaka ognistego, lecz ze szpalt niemieckich
5046 13 | pisaniu ich był on sam z tym ognistym spojrzeniem milczącego świata,
5047 7 | dzielą i indywidualności ogniw. Na ogół mało są dostępne
5048 8 | wiemy, czym jesteśmy jako ogniwa dziejowego procesu; gdy
5049 14 | zbiorowość, gdy to pośrednie ogniwo ginie, ja nie jest w stanie
5050 10 | na losy innych, odpowiada ogólnemu planowi tego społecznego
5051 11 | wkładów do skarbu kultury ogólnoeuropejskiej. Pewien moment duszy ludzkiej,
5052 7 | posługująca się formułami bardzo ogólnymi. Niebezpieczeństwo to jednak
5053 12 | priori nie wyklucza, żadnymi ograniczeniami swego wyboru intelektualnego
5054 13 | opisowości, nie sztuczne ograniczenie się do zakresu przedmiotu,
5055 10 | na niezupełności swej, na ograniczeniu polegać, opierać się musi,
5056 3 | wszystkiego, co sferę tak ograniczonego istnienia przekracza. Proces
5057 8 | Lorentowiczowi, pisarzowi, ograniczonemu w sposób istotnie typowy.
5058 7 | czym widział on swobodę od ograniczoności współczesnego zachodniego
5059 10 | wystarczających, tak lub inaczej ograniczonych, nie monumentalnych istot
5060 5 | które zdołałyby objąć cały ogrom klęski. Gdy myślę o pewnych
5061 10 | stulecia przytłacza tu swym ogromem. Wymagania moralne, jakie
5062 13 | Żeromski postawił sobie ogromne historyczne zagadnienie.
5063 8 | pewien gatunek centralnego ogrzewania. Kultura zaś trzyma się
5064 8 | wysiłków, tego nieustannego ohamowania popędu, przezwyciężenia
5065 14(**) | chce się do tego przyznać. Ohydna nagonka na Wilhelma Feldmana
5066 11 | przecie wyzwolili się od ohydnej maniery rozpatrywania głębokich
5067 3 | uczyni to arcybiskupa Popiela ojcem ojczyzny, chociażby noc
5068 3 | polskiej powieści mąż i ojciec rodziny strasznie gdzieś
5069 2 | tyle nawet ojczyzny, ile ojcom narodu potrzeba jej na jednodzienny
5070 3 | krakowską bizantyńskich ojców kościoła pożytecznym przedsięwzięciem
5071 7 | wierzchołka Alp na ziemię ojczystą: wszyscy oni byli nieustannie
5072 3 | którzy utracili wszystko: ojczyznę zewnętrzną i wewnętrzną,
5073 14 | klęskę, na widownię wywleka okaleczała i zdziczałą duszę; ukazuje
5074 3 | istnieniu mówi ruinami, nie okazał się cały nowoczesny człowiek.
5075 8 | gdy nie wiemy, czy nie okaże się jakieś nieznane nam
5076 14 | koniecznością żelaznego okiełznania duszy? - czy nie jest to
5077 8 | środowiska, - sami przed sobą okłamujemy się, że zachowujemy wobec
5078 14 | życie we mnie? Tłum bił oklaski, wolał: czujemy - dusza
5079 7 | czuje się skłonną tłumaczyć okolicznościami łagodzącymi to, co było
5080 11 | Kasprowicza. Liryzm - nie okolicznościowe oplatanie zdarzeń, faktów
5081 2 | podstawą, motywem, powodem okolicznościowym dokonania lub zaniechania
5082 13 | wartości, zrywania z pewnymi okręgami dusz. Cierpmy tak długo,
5083 7 | można zaś zrozumieć, nie określając. Gdy z ustalonym powyżej
5084 14 | własna, raz na zawsze ściśle określająca wolę myśl jest pierwiastkiem
5085 10 | spraw ludzkich. Skala ta określała zawsze nawet w okresie najstraszliwszego
5086 10 | twoim czynem - czyń - tak określało się to stanowisko, chcesz
5087 3 | Jest ważną rzeczą, przy określaniu jakiegoś systemu wierzeń,
5088 11 | dogmatycznych, historycznych określeniach, tu rozstąpił się, rozwarł
5089 12 | utrzymywać się wraz ze swymi określeniami wobec przyrody. Nie przyroda,
5090 4 | wskazanym tu warunkom i określeniom: dlatego też tylko to, co
5091 11 | ludziom przychylny - trafnie określił Jan Sten; w swym powietrznym
5092 10 | grupach zjawisk. To, cośmy określili jako humor i pokrewne mu
5093 13 | ukształtowali.~Zasadnicze stanowisko określimy: życie jest tu tragicznym
5094 6 | Widzieliśmy, że można, określiwszy proces życiowy, z którego
5095 4 | pojęcia nauki z różnych jej okresów - wszystko to ukazuje się
5096 10 | prozaiczne przedmioty, jak okręty, znajdujące się w posiadaniu
5097 10 | jasnością. - Pod złomami i okruchami prawodawstw obcokrajowych,
5098 12 | jasno zrozumiał, że w każdym okruchu duszy ludzkiej toczy się
5099 10 | sztywnością, z bakałarskim okrucieństwem narzuca życiu to, co ona
5100 14 | zbyteczności metod naukowych, o okrucieństwie dzisiejszego społecznego
5101 14 | tworzy efekty nowoczesnego, okrutnego piękna. Ten styl karmiony
5102 5 | wykoszlawione w dziwaczny i okrutny sposób: nie mogło ono wyzyskiwać
5103 9 | ukazuje się wewnętrznemu oku skruszonego, posiadającego "
5104 8 | dusz naszych społecznych okultystów, krańcowych spirytualistów
5105 8 | Jerzego Sorela - poglądy okultystyczne, teozoficzne i t. p. znajdują
5106 8 | intensywniejszymi systematami techniki. Okultyzm roztwiera przed imperialistycznymi
5107 14 | deptano lękliwy liryzm, tu okutą dłonią brano za włosy duszę
5108 7 | Mickiewiczowi, jak wielkimi byli olbrzymami. Powstał pewien gatunek
5109 10(*) | wydaje się jakimś dobrotliwym olbrzymem, patrzącym z pobłażaniem
5110 10 | niwelującym objęciu masy i nie olbrzymieje w sztucznym, wyjaławiającym
5111 3(****) | całkowicie zbywało takiemu olbrzymowi, jak Karol Marks. Dzięki
5112 3 | jednak Kmicic zdołał mieć z Oleńką dużo dzieci, a chociaż Hektor
5113 3 | pracy. Byle Kmicic pojął Oleńkę, a pan Stach Marynię - wszystko
5114 3 | zabity szczelnie deskami "Olimp" Sienkiewiczowski i własne
5115 3 | zachodnią kulturę: że jest Olimpem a przynajmniej już Wersalem
5116 3 | nadal na sienkiewiczowskim Olimpie. Z miłości dla tego nieszczęśliwego
5117 14 | właśnie - zapuszczeniem ołowianki w duchowe głębiny, wewnętrznym
5118 7 | narodowym. Młodą Polskę olśniewały te właśnie duchowe konstrukcje.
5119 2 | chętnie nie składa Polak na ołtarzu Ojczyzny - jak pracy swej
5120 1 | wszystkich tych samowmówień, omamień mitologicznych, fetyszystycznych
5121 4 | albo też samozatracenie w omamieniach stwardniałych stanów dusz,
5122 14 | praca, wydzieranie duszy omamieniom, że tu nie ma miejsca na
5123 10 | Wschodem i Zachodem, żadna omdlewająca alabastrowość stylu nie
5124 12 | niej, choć coraz bardziej omdlewającemu pierwiastkowi walki duchowej
5125 Ded | chyłkiem starym nawyknieniom, omijać pewne słowa, stawiać się
5126 14 | widzi. Jest to więc myśl omijająca sprawdziany, nie uznająca
5127 3 | przy spotkaniu księdza, omijaniu kościoła. Czego nie zabija,
5128 3 | istnienia, gdy usiłujemy ominąć ją, wynieść się ponad nią,
5129 7 | ów problem twórczości w ontologiczny, bytowy, platoński sposób.
5130 7 | dogmatycznego racjonalizmu - opadała w swych konsekwencjach,
5131 3 | zbudowanego na niej społeczeństwa, opanowanego przez świadomych i swobodnych
5132 7 | warunków dziejowych, nie opanowanych przez nią, nie dostrzegająca
5133 12 | architektury, lecz przez opanowienie jej z wewnątrz: nauka, sztuka,
5134 14 | Gdy artysta jest silny, opanowuje tę najgłębszą klęskę, na
5135 1 | nowoczesnej psychiki kulturalnej: opanowujemy wyniki pracy dziejowej,
5136 3 | świecką", ale przestał opanowywać nawet specjalnie "duchowne"
5137 9(*) | esseiści, którzy nieustannie są opanowywani w swym pisaniu przez dążność
5138 7 | ale nie metoda tworzenia i opanowywania rzeczywistości. Człowiek
5139 1 | jeżeli całej kultury tej nie opanujemy w jej korzeniach, jeżeli
5140 1(*) | świadomości idealistycznej oparli założenie swej komedyi "
5141 7 | odkupionego", swobodnego człowieka opartej kultury, która byłaby istotnie
5142 7(****) | ustalenia szczerych na poznaniu opartych stosunków między przeszłością
5143 11 | grzebie w sobie jak ziemia, opasuje, chroniąc od małości, jak
5144 14 | czuł się posłanym przez opatrzność zwiastunem prawd, wyrobionych,
5145 13 | moralizatorska obłuda i operetkowe lekceważenie przesłaniają
5146 8 | psychicznej głuchoty, to zręczne operowanie terrorem logicznym, etycznym,
5147 10 | wyobrażeniach z jakimiś osobliwymi, "operowymi" momentami. Złudzenie! Każda
5148 7 | stronnictwa. Pojęcia, jakimi operują tacy historycy jak Michelet
5149 7 | Spirytualistyczna filozofia historii operuje pojęciami, które wykrystalizowały
5150 10 | miejsce twórczości dziejowej, operujemy złagodzonymi dysonansami
5151 6 | Robotnik wydaje mu się "opętańcem Maji", "fanatykiem empirii".
5152 11 | duszą taką, jaką wyszła z opętania zagryzających się zjawisk.
5153 12 | z nimi, ginie wśród tych opętanych ogni i przepychów. Jest
5154 14 | dusza szarpie się w ciemnym, opętanym chórze. Dogania i w śmiertelnym
5155 14 | historii? jak przymusić opierającą się w imię świętości duszę?
5156 4 | podłoże. Tylko człowiek, nie opierający się wobec wszechświata na
5157 5(*) | Ktokolwiek więc będzie opierał się na tych literackich
5158 8 | znaczenie w przyszłości. Opieram to przekonanie nie na sztywnych
5159 4 | musi własne swoje prawo opierania się na samej sobie - niezależnie
5160 13 | czerpiesz tę swoją wolę, na czym opierasz? - Mówi o homeryzmie. Homer
5161 12 | outlaw i każde polskie źle opierzone ja zyskuje nad nimi we własnych
5162 13 | jest przeświadczenie, iż opiewane w niej czyny powrócić mogą
5163 13 | go w pewnych pojedynczych opisach i scenach: nie zrozumiano,
5164 10 | jednostki w jakimś określonym, opisanym przez nas środowisku, obciążamy
5165 2 | tak rozległe, historyczne, opisowe stanowisko. Zginęłoby mnóstwo
5166 13 | stan duszy przypadkowej opisowości, nie sztuczne ograniczenie
5167 10 | zachodnią obecnością jak opium i morfiną. Kultura ma dostarczyć
5168 7 | tradycji czynią swe sowicie opłacane posłannictwo narodowe, polski
5169 7 | napotyka myśl nowoczesnego maga opłakane następstwa faktu, że ci
5170 11 | Liryzm - nie okolicznościowe oplatanie zdarzeń, faktów girlandą
5171 3 | zastępowały dzwonek kościelny, opłatek i wielkanocne jajko. Nie
5172 11 | dokonanym dziele, które opływa naokół bezkształtna, szemrząca
5173 3 | przyrody?~Z drugiej strony, jak opornie i powoli przedostaje się
5174 10 | przyczynie zawdzięczają swą oporność. Demokracja stwarza system
5175 12 | tak, zawsze wrogi, zawsze oporny, zawsze obcy, dłoni i mięśniom
5176 4 | Życie jest to twórczość w opornym środowisku: - determinizm
5177 8 | usprawiedliwienie własnej oportunistycznej bierności, że to wszystko
5178 11 | cóż wiedzieć ona może o oporze, jaki stawia świat, o jego
5179 13 | Ten człowiek, który dziś opowiada nam i samemu sobie o swoich
5180 4 | się legendą, którą można opowiadać, o której można marzyć.~
5181 12 | kogo, nie wiedzieć komu opowiadana; baśń, w której gąszczach
5182 10 | leczniczą dla dusz wartość - opowiadania R. L. Stevensona. Stevenson
5183 9 | Ś-tego Antoniego, w trzech opowiadaniach, a szczególniej w Coeur
5184 7 | wizję swobody dziejowej. W opowiadaniu Stygmat ukazuje on nam narody
5185 10 | mądrość poza uciesznymi opowieściami, prawdziwie platońska ironia
5186 5 | swojej zaś przeciwko niej opozycji pójdą tylko do tej linii,
5187 7 | niemiecka, mniejszości opozycyjne wszystkich narodów i krajów.
5188 9 | musiała niegdyś dana treść być opracowaną w sposób odpowiadający tonowi,
5189 7 | Są to kwestie, wymagające opracowania - zawiłe i trudne; łatwiej
5190 13 | mogliby być czymś innym. Nie opracowują oni z mniejszym lecz większym
5191 7 | ale w formie tworzenia opracowuje dane jej przez historię
5192 9 | Pierrot stał się tu pachołkiem oprawcy - konieczności. Dla Barresa
5193 12 | histeryczne wyzwolenia i opresje, wszystko to staje się narzędziem
5194 12 | zaliczki, a w piękne dni da się oprowadzać na różowej wstążeczce, jak
5195 1 | najniebezpieczniejszych jest optymistyczna wiara w przyszłość powstającą
5196 3 | istnienia, w którym wolno tylko optymistycznie tyć - poza przestrzenią
5197 11 | co bądź opór lirycznemu optymizmowi, tej zawsze niebezpiecznej
5198 4 | jest posterunek, gdy my go opuścim- utrać i go już cała ludzkość
5199 13 | polski, nie miał prawa go opuszczać. Uczynił zaś to właśnie,
5200 5 | poza nią głosy: po cóż mię opuszczasz, ale przed sobą widziała
5201 3 | powstało jako zrzeszenie opuszczenia i bezsiły; stworzyli je
5202 2 | bogata była zawartość tego opuszczonego światopoglądu, jak bogata
5203 9 | opada na poziom przeciętnej, opuszczonej przez ducha rzeczywistości.
5204 3 | sojuszem ludzi bezsilnych, opuszczonych, nie troszczących się o
5205 6 | twórcy myśli polskiej, oracze gleby ducha, aby naród nasz
5206 12(*) | filozoficzne Proudhona, oraz autora niniejszej książki
5207 3(*****) | jedynie jako narzędzie i oręż ludzkiej wytwórczości), - "
5208 5 | stają się nie narzędziem lub orężem, lecz świętością, relikwią,
5209 14 | widmo-sobowtór, nie mające realnych oręży; patrzył w tragiczną walkę
5210 14(*****) | mówiłem już o narodach jako o organach prawdy-; nie umiałem wtedy
5211 8 | psychika z samego procesu organicznego życia. Widzimy ją, jak powstaje
5212 1 | świata, stanowić jego moment organiczny - takim było zawsze określenie
5213 7 | kojarzącym się z rozmaitymi organizacjami pracy i woli. Nauka, odpowiadające
5214 3 | rychło przestał się czuć organizatorem, producentem i pionierem.
5215 7 | współzawodnictwo z istniejącymi już organizmami gospodarczymi. To miałem
5216 8 | że z metody rozumienia i organizowania kultury uczyniono materializm
5217 13 | sztuki. Życie zwycięskie, organizujące świat w jasną całość jest
5218 7 | woli, co najwyżej ułatwia orientację. Żadna teoria, ani doktryna
5219 8 | oderwane od swojej zasadniczej orientacji wytwarzania podstaw świadomego
5220 9 | jako przewodnik i środek orientacyjny pewnego procesu biologicznego.
5221 8 | Zużywamy czas i życie na orientowanie się wśród przemijających
5222 3(****) | pracy myślowej Proudhona, orientując się w świecie sztuki i literatury,
5223 13 | być mowa, to właśnie ex re Orkanowskiej powieści W Roztokach można
5224 10 | jako przeciwwaga huczącego orkanu. Gdyby jednak majtkowie
5225 3 | baszty dla rycerzy: to, co orle, i to, co podziemne w ludzkiej
5226 12 | bólu i erudycji, liryzmu i ornamentyki, to nieustanne migotanie
5227 8 | i jest oznaczane mianem ortodoksalnego materializmu dziejowego.
5228 14(*****) | pojmowałem ten ruch nazbyt ortodoksalnie po Marksowsku. W całym szeregu
5229 4(*) | twierdzeniu ani odosobnioną, ani oryginalną) - na rzecz dziejowej dialektyki.
5230 9 | świata i z samego siebie oryginalne wzruszenie, coś, co da nam
5231 9 | stać się mogła podstawą oryginalnej działalności pisarskiej;
5232 8 | jako jedną z najbardziej oryginalnych odrębności prac teoriopoznawczych
5233 7(*) | już polskie i francuskie oryginały zaginą, - będzie je można
5234 4 | która nie chce, już według orzeczenia Hegla, być sową, wylatującą
5235 5(*) | humaniści Świętochowski, Prus, Orzeszkowa byli utopistami polskiego
5236 6 | być - my przede wszystkim, osaczeni przez wrogów, oblegani przez
5237 Ded | dusza zawisa w próżni a osaczy ją świat nienawiścią -~Wam,
5238 13 | jak świat jakiejś greckiej osady w duszy starożytnego poety.
5239 14 | Myśl wyszła poza ten świat, osądziła go: wola nie zdołała jej
5240 6 | myślmy, żeśmy już poznali i osądzili świat rzeczywisty człowieka,
5241 11 | rzeczywistością zbiorową, wznosi ona i osamotnia w drodze całkiem określonego
5242 10 | otrząśnięcie się spod wpływu osamotniających, izolujących hipnoz świadomości
5243 10 | przerw, niebezpiecznych osamotnień. Moralna łączność z całością
5244 9 | życia Baudelaire'a, jego osamotnieniem, nędzą, będzie musiał przyznać,
5245 14 | Meleager jest tragedią osamotnionej, odciętej od gromady jednostki.
5246 10 | do gruntu antypatycznej, oschłej i wyjaławiającej wszystkie
5247 3 | stało się kardynalną sprawą, osią uczuciowości i ideologii.
5248 8 | skręca. Przeżycia nasze osiąga się za cenę nieustannego
5249 4 | należących do innych epok, osiągamy istotnie to tylko jedno,
5250 2 | odrobinę nie łatwiejszej do osiągnięcia niż te cele, jakie stawiali
5251 4 | sumują się bezpośrednio osiągnięte życiowe postępy, w którym
5252 7 | techniczno-ekonomicznego rozwoju, osiągniętego w danym momencie przez człowieka;
5253 3 | sobie żyjcie na pogodnym osiedleniu, w tym oto "prywiślańskim"
5254 5 | tyle siły, by z własnej, osierociałej istoty tę rzeczywistość
5255 3(******)| zaś rodzina przypadkowa osieroconej i bezsilnej jednostki, nade
5256 10 | olbrzymich załamań, że został on osierocony przez wielowiekową, potężną
5257 3 | skupieniu się z innymi, równie osieroconymi pyłkami i wierzyć. Chrześcijaństwo
5258 1 | Gourmonta, Anatola France'a, Oskara Wilde'a, Patera, Jerzego
5259 5 | formach marnotrawiących, osłabiających wyniki bezwiednego życiowego
5260 14 | łamanej linii zwycięstw i osłabień. Co znaczy żyć dziejowe? -
5261 7 | u nas zawsze połączony z osłabieniem bezpośredniej energii życiowej:
5262 2 | tyle razy zgrzeszyła myśl, osłabł artysta, tyle razy sprzeniewierzyła
5263 5 | rozkładowemu wpływowi: zaginęła lub osłabła sama zdolność odczuwania
5264 7 | kiedy w znacznej mierze osłabły lub całkiem zanikły wzruszeniowo-popędowe
5265 7 | każda prawda stanie się osłaniającym niemoc kłamstwem. Siła jest
5266 3 | nikt, abym z życia, które osłaniam, przyjmował więcej, niż
5267 10 | pojedynczych duszach. Trzeba oślepnąć, by jej tu nie widzieć.
5268 14 | wiecznością bez życiowych osłon obcują tylko polscy krytycy,
5269 3 | Wyspiańskiego, że oni to pod osłonę mroku i cienia uciekać się
5270 13 | ma czym tej swej miłości osłonić, nie ma żadnego: dla mnie
5271 13 | znika, pozostaje gorzkie osłupienie szaleństwa. Jest to może
5272 13 | odurzenia - samym sobą. Ośmielono się mówić o sadyzmie Żeromskiego,
5273 4(*) | twierdzenia są możliwe i nie ośmieszają na zawsze tych, co je wygłosili.
5274 8 | czyha szatan ewentualnego ośmieszenia się quaerens, quem devoret.
5275 3 | uchwalili zniesienie starego i ośmieszyli go w setce kupletów. Nie
5276 3 | Legł przecież czyjś głód w osnowę szczęścia dziedziców na
5277 8 | życiem duchowym Goethego. Osobistość ludzka, jej wewnętrzne bogactwo,
5278 7 | scenę, za środek ujawnienia osobistości, ma być dla niej przezroczystym.
5279 11 | wraz z naszą ograniczoną osobistością jest tylko symbolem, momentem
5280 7 | wybitnych naszych pisarzów z osobistościami i prądami kulturalno-społecznymi
5281 10 | niewątpliwie z analogicznych osobistych przeżyć. Stany dusz ukazujące
5282 14 | sobie sprawę z natury tego osobliwego, wypaczonego duchowego procesu.
5283 13 | indywidualnych chwil. To stwarza osobliwość stylu Żeromskiego, na dnie
5284 10 | wyobrażeniach z jakimiś osobliwymi, "operowymi" momentami.
5285 3 | krwią płacić będzie za naszą ospałość. To jest zasadniczy, jedyny
5286 8 | stali się czynnikami i ośrodkami dziejowego wykolejenia.
5287 8 | wzniosłe, to są właśnie takie ośrodki zatamowanego, niesprawdzanego
5288 13 | którym staje się ona trwałą, ostającą się wobec dziejów formą.
5289 3 | pojęcia kultury. Tylko jako ostający się wobec natury, wobec
5290 12 | zbiorowość jego działań ostających się wobec wszechświata.
5291 11 | śmierć: już czas - a wy tam ostańcie, żyjcie, jeżeli zdołacie,
5292 10 | dokonanej gdzieś na szczytach ostatecznej samotności i rozpaczy, -
5293 3 | w tym obłudę, udanie, w ostateczności zaćmienie umysłowe. Przysłowiowa
5294 8 | kół, - między tymi dwoma ostatecznościami ginie, znika, wymyka się
5295 8 | najbezwzględniejszego indywidualizmu, tych ostatecznych iglicowych punktów duszy,
5296 14 | polskiej literaturze mówi się ostatnimi czasy dużo o "czynie", "
5297 7 | wyższa, niż świat, milcząca ostoja, - aby mógł na niej poeta
5298 7 | poziomie - ma w sobie samym ostoję swego trwania. Instytucje
5299 13 | samo z siebie musi wydobyć ostrą moc, nadającą znaczenie
5300 3 | gdy idzie ona naprzód w ostrej, śmiałej, żywej samokrytyce,
5301 8 | Hamsun przeciwstawia się ostro każdemu usiłowaniu zaważenia
5302 9 | swe filozoficzne aforyzmy ostrogami po zwierciadłach, mozaikach,
5303 6 | mimo wszystko. I dlatego ostrożnie z tą książką: - wy, wszechmocni,
5304 13 | Upojenie jest tu wszędzie: ostry, bezrozumny szał życia,
5305 8 | rozstrzyga o tym jedna, jak ostrze noża ważka linia. To same
5306 3 | przychodzą znaki i widma ostrzegawcze? Przeciwnie. Jasność, pogoda,
5307 10 | pojedynczego człowieka, ostrzej widział samotność człowieka
5308 3 | zdziecinniałej wypisuję ostrzeżenie. Zadaniem książki tej jest
5309 13 | zawsze na człowieka, a sam osunął się aż na dno ludzkiej nędzy
5310 14 | zdolna wstrzymać wewnętrzne osuwanie się, staczanie się po pochyłości.
5311 14(**) | pism, pozwalam sobie tu oświadczyć, że w osobistym moim z nim
5312 12 | torowały drogę filozofii oświecenia. Wszystko, cała Europa była
5313 12 | woniejącego, buduarowego "oświeceniowego odrodzenia". Cala historia
5314 8 | jedną z najzjadliwszych form oświeconego barbarzyństwa. Nikt zaś
5315 3 | pewna, że w życiu umysłowym oświeconych laików katolicyzm nie odgrywa
5316 11 | różne płaszczyzny, różne oświetlenia jednego i tego samego głębokiego,
5317 3(****) | chociaż dla każdego, kto oswoi się z przesyconym życiem
5318 14(**) | polską młodą literaturę oswoić. Bunt i protest pewnych
5319 8 | pokojowa, psychika żyjąca w oswojonym świecie, w którym wszystkie
5320 8 | dumne, demoniczne legendy i oszałamia samą siebie zakresem własnej
5321 8 | polskim światem działało jak oszałamiające wprost wstrząśnienie. W
5322 3 | sam siebie wobec przyrody oszańcować: wrogiem naszym wszystko
5323 3 | istnieniami targać. Los nie oszczędza ich; widzą, jak na społeczeństwo,
5324 3 | pragnąłby, aby chwalono i oszczędzano jego utwory, ponieważ i
5325 4(**) | halucination vraie), - byłby oszczędził sobie napisania swojego
5326 3 | własne przebudzenie pełne oszołomień. Ile etapów do przebycia,
5327 14 | łudzi się sam, że sam siebie oszuka: ponieważ tworzy on swój
5328 13 | polska niedojrzałość, chęć oszukania samego siebie: Szujski,
5329 10 | stanowisko jasne wobec tego oszukiwania samych siebie. Być wyznawcą
5330 8 | wobec kobiety i miłości jest oszustem, że wprowadza w grę pierwiastki
5331 8 | jakąś obłudą, kłamstwem i oszustwem wobec erotyzmu i jakby niedojrzałością
5332 7 | swoboda wywalczona zaczyna go otaczać jako powietrze, spływać
5333 1 | przełamawszy się w pryzmacie całego otaczającego ją życia, musi uznać je
5334 14 | charakterem swoim wypełnia cały otaczający ją świat. W ten sposób utrwala
5335 7 | samoistność duchową pośród otaczających emigrację prądów i kierunków
5336 2 | zbiorowej walce człowieka z otaczającym go, pozaludzkim światem
5337 8 | irracjonalna śmiałość życia została otamowana i ten to apel do środków
5338 10 | życia, żyjących w fikcyjnych otoczeniach dusz, zdobyć się na energię
5339 9 | uważa za swój świat, swoje otoczenie, w jakim żyje, a tym, co
5340 9 | tym, co jest istotnie jej otoczeniem. Środowiskiem biologicznym
5341 14 | piękno, kraj zmarłego świata, otoczony przez dziwne tragiczne milczenia,
5342 10 | Pierwszym czynem jest tu właśnie otrząśnięcie się spod wpływu osamotniających,
5343 2 | zasadę wręcz przeciwną, a otrzymamy życie jako proces dokonywający
5344 8 | zwracają się ku nauce umysły, otrzymujące ją jako coś gotowego. Koordynacja
5345 3 | prawdę w formie kłamstwa otrzymuje, jako kordiał i powietrze
5346 6 | siebie tworzyć życie, nie otrzymywać go z góry; jako na zdobycz
5347 8 | naszą, by z niej wysnuć otuchę dla samych siebie, ułudę
5348 3 | urodził się on i żyje w stanie otwartego buntu: nie może on nam dać
5349 14 | słuszność: ta epoka nie chce nic otwierać, decydować. Trzeba to pojąć,
5350 4(***) | fizyków za prawdziwe, gdyż otwierają one dostęp naszym czynnościom
5351 5 | jeżeli jej sami wrót nie otworzymy. Wszelka forma działania,
5352 12 | życia i logika myśli zostają outlaw i każde polskie źle opierzone
5353 7 | zostaje w nas uświadomione i owartościowane - wypowiada się jako marzenie,
5354 13 | zawsze wynikiem społecznego owartościowania indywidualnych treści, że
5355 3 | plastycznie stosunek ich do całego ówczesnego świata****. Nie widzieli
5356 7 | emigracyi. Emigracya i Zachód ówczesny. Filozofia dziejowego ducha.
5357 7 | rozpatrujemy ją bez związku z całym ówczesnym nastrojem kulturalnym. Zachodzi
5358 14 | spozierania staje się tu i ówdzie upiorem, wchodzi w pierś
5359 7 | pokusa, odwracająca duszę od owej jedynej idei. Polska była
5360 3 | śniadą, dumną i śmiałą, owianą dymem prochu, widzimy jeszcze
5361 9 | Strzępy rzeczywistości owiane przez wzruszenia ukazują
5362 3(***) | Norwidowskiego Quidam, a myślę, że owieje go coś jak duchowy zapach
5363 11 | religijny jest dojrzałym owocem jego okresu podkreślanej,
5364 3 | potomstwo Abla używa tylko owoców, składa z nich ofiary i
5365 4 | obejmująca a la Engels ziarno owsa, mgławice społeczeństwa -
5366 14 | duchową - że użyję tu Comte'owskiego terminu - może być Sienkiewicz,
5367 3(***) | go coś jak duchowy zapach owych wieków, coś z ich powietrza
5368 6 | marzenia. Literatura jest tu ozdobą, życie surową prawdą. Faktem
5369 8 | ułudę estetyczną, mającą ozdobić "subiektywne" przepływanie
5370 2 | ludzi: że pozornie tylko oznaczają oni za pomocą jednych i
5371 3(**) | francuski tłumacz Barthelemy, oznaczał dla Carlyle'a konieczność
5372 14 | gestów, które ją tylko oznaczały: często myśl zrazu głęboko
5373 8 | myśli Karola Marksa i jest oznaczane mianem ortodoksalnego materializmu
5374 7 | indziej, że niesłusznym jest oznaczanie stanowiska Norwida jako
5375 5(*) | prócz tej, którą najściślej oznaczyć można w ten sposób: świadoma
5376 10 | zapowiedzi jest śmiech - oznaką rzeczywistości. Czy nie
5377 7 | brak sztuki w życiu - to oznaki niewoli, to stygmaty, wtłoczone
5378 7 | sobie trud porównać ducha, ożywiającego wykłady Mickiewiczowskie
5379 10 | trzepocącej się na dnie duszy, ożywiającej nas swym ciepłem wizji umysłowej.
5380 5 | świat tajemnych źródlisk, ożywiających codziennie borykającą się
5381 11 | duszy Michała Anioła, był ożywiającym i trawiącym ogniem w piersi
5382 12(*) | przedruk w tomie prac moich p.t. Idee.~
5383 2 | wydaje się, że żyć to znaczy pachnąć. Nie zdaje sobie sprawy,
5384 11 | obłok cichego odpocznienia, pachnących marzeń. Tak rodzi się ta
5385 11 | jest płomiennym śpiewem, pachnącym szałem. Odrywa się ód duszy
5386 9 | nim. Pierrot stał się tu pachołkiem oprawcy - konieczności.
5387 7 | histerycznego kultu (odmów pacierz - lecz na wspak), na ogól
5388 8 | niebosiężnych wyżyn zdają się padać słowa potępienia na codzienny
5389 8 | koturnowością duszy, a bezsilnym, padającym ofiarą historycznej ironii
5390 7 | walczyli nieustannie z pustką i padali jej ofiarą, gdy myśleli,
5391 5 | domu tych rodzin polskich padnie nie jedno słabe słowo, ale
5392 12 | tę zbrodnię, trup Maria Pagano, admirała Caraccioli, pogrom
5393 3 | w którym zawiązują się pąki, dojrzewać mające stulecia.
5394 11 | płynąca tam, gdzie górze i pała na widnokręgu przenajświętsze
5395 8 | nim tkwiło jako instynkt palące poczucie kłamstw naszej
5396 2 | sobie sam człowiek, szponami palców wydzierając istnienie swe
5397 14(**) | kiedykolwiek aktualna jest Pałuba Irzykowskiego. Kraj cały
5398 12 | wyłącznie dlatego napisał Pałubę, że mu sfinks - jeśli miał
5399 3 | napisał głęboki, wstrząsający pamflet o jezuityzmie. Jezuityzm
5400 2 | wiersza, które wpłynęły za pamflety, za paszkwile na Młodą Polskę -
5401 14 | kawałami własnego serca na pamiątkę dumnej pani, do której ptak
5402 12 | jest jaką panteistyczną pamięcią świata, czuciem pozaosobowym,
5403 2 | gwarą jakąś uroczystość. Czy pamiętacie powrót do domu Zielonego
5404 11 | który płynie bezwinna, nie pamiętająca o niczym lubież. Występuje
5405 11 | Ślepi ją ten blask nie pamiętającego przebaczenia, znieść nie
5406 14 | intencja woli Wyspiańskiego. Pamiętajcie, że cały ludzki świat psychiczny,
5407 3 | cała ta książka - to jest pamiętnik tych wędrówek. Możecie jej
5408 3(**) | przekładu francuskiego "Pamphlets du dernier jour" pp. 412-
5409 10 | Giordana Bruna, artystycznym pan-ironizmem Ariosta etc. Znakomity,
5410 8 | Nowaczyński będzie pisać panegiryki na cześć handlu. Przykładów
5411 8 | doby mógłby nakreślić obraz Panglossa, który wreszcie chwyci samego
5412 7(*) | Antoniny z roku 1788 przez panie Lebrun w całej postaci,
5413 12 | kronik o Teofanu - sztambuch panny Mici. I jeden za drugim
5414 2 | nieomylności papieskiej. Panowało głębokie przekonanie, że
5415 7 | rozstrzyga jeszcze o jego panowaniu nad światem. Zwycięstwa
5416 2 | polscy naśladowcy. Pragną ci panowie rzeczy ani odrobinę nie
5417 4(**) | przerasta ono u nich w "panpsyche". Z mitologią tą nie mam
5418 10 | jakiejś teologii. Pomazańcy pańscy nie śmieją się nigdy, są
5419 7 | przyjmie i co odrzuci jego pańska laska z wyników ludzkiej
5420 8 | ludzi odczuwane. To jest pański, śmiały, dumny rys twórczości
5421 3 | święta Inkwizycja, zakon psów pańskich św. Dominika - wszystko
5422 2 | zawisłym od kaprysu łaski pańskiej, jak nauka. I w buntach
5423 11 | Sten; w swym powietrznym państwie roi on tryumfy i zwycięstwa,
5424 1 | wywrzeć wpływ na wypadki państwowe - oto co nadawało znaczenie
5425 2 | którym w 1794 r. tak żal było pańszczyźnianego chłopa, inwentarza i zboża.
5426 12 | nie wie, czy nie jest jaką panteistyczną pamięcią świata, czuciem
5427 3 | nieporozumieniem, gdy słyszę o panteizmie Cypriana Norwida. Dla mnie
5428 7 | stanowiska Norwida jako panteizmu. Mamy tu do czynienia znów
5429 8 | głęboko w nasze wnętrze, panują nad samym przebiegiem naszych
5430 9 | sposób odpowiadający tonowi, panującemu na dworze lub w wytwarzających
5431 9 | znajdowało dla siebie zgodnych z panującym tonem form wypowiedzenia,
5432 14 | narodowe słowo, rządzisz, panujesz. Konrada maski wloką w apoteozie:
5433 9 | Pierrotowi głowę, spada ona z papierowym szelestem niby maska i krew
5434 2 | mówiło się o nieomylności papieskiej. Panowało głębokie przekonanie,
5435 10 | Rzymu. Katolicyzm, walka papiestwa o wpływ polityczny tak fatalna
5436 3 | nowe warunki. Jezuityzm, papież ze swą potrójną tiarą i
5437 3 | polski jezuityzm czapki i papki: najpłytszą chyba i dla
5438 4 | na wieki dla wszystkich "paplających" niedostępne: twarda, niezmienna
5439 10 | potężniejącej Europy. To ciągłe paplanie o smutkach dusz, rozpaczach,
5440 8(*) | zaczyna się jakaś dziwaczna i paradoksalna automistyfikacja.~
5441 10 | pracy, a nie pada ofiarą paradoksalnego wyrafinowania, wyjątkowej
5442 9(*) | pisarza jak najbardziej paradoksalnej maski: powstają stąd rzeczy
5443 1 | filozoficznej myśli. Nic paradoksalniejszego nad złudzenie metafizyków,
5444 6 | prawość czynu. Widzimy całą paradoksalność zadania: z rozkładu dotychczasowego
5445 14(**) | nasze wywołujące wrażenie "paradoksalności" myśli są bardzo stare,
5446 13 | twierdzenia te wydadzą się paradoksami. Są one jednak kluczem do
5447 6 | artykuły, całkiem interesujące paradoksy i inne postacie czegoś,
5448 12 | czarodziejskiego świata paradują tu jak na Sądzie Ostatecznym.
5449 13 | przywidziało - ten pierwszy paragraf magna charta praw artysty
5450 6 | dziś dnia możemy odnaleźć w paragrafach tej książki scharakteryzowane
5451 3 | kulawych, a nie staje się paralityk powołanym do kierownictwa
5452 6 | więc tu o kazanie przeciwko parazytyzmowi, lecz o zrozumienie przewrotu,
5453 3 | natury, wobec wewnętrznych parć życia fakt, trwa człowiek;
5454 7 | z swego irracjonalnego parcia samą moc życia, istniały
5455 7 | sztywnością śmierci raczej, niż parciem życia. Życie .najistotniejsze
5456 13 | tout comprendre, c'est tout pardonner. O coś innego zgoła. Dostojewski
5457 7(*) | Królikowskiego, Trentowskiego i za parę set lat, gdy już polskie
5458 3(****) | Marksa, przeszedł on szkołę Pareta, prócz klasyków zna przedstawicieli
5459 9(**) | małego podręcznika Vilfreda Pareto Di Economica politica, Milano
5460 10(**) | Maurycego Blondela L'Action. Paris. Alcan 1893 (w handlu księgarskim
5461 8 | demoralizującego wpływu parlamentarnych przywódców, którzy tak dalece
5462 14 | dziś powstaje, nawet piękno parnasczyków lub estetów, powstaje z
5463 10 | empiriokrytycyzmu, w sztuce naturalizm, parnasizm, w polityce między innymi
5464 10 | odpocząć po darwinistycznej parodii "genezy literackich gatunków"
5465 6 | świadomości rozszczepionej. Parodya swobody; etapy dekadentyzmu.
5466 8 | polska socjaldemokratyczna parodyjka marksizmu - to są wszystko
5467 3 | swoje pełne dobrych intencji partactwo, umieją w sposób zdumiewająco
5468 9 | volonté générale; volonté particuliére jest tu wykluczona tak jak
5469 7 | godną naszego protagonisty partnerkę dramatu, obdarzamy ją od
5470 7 | tekstu, gdy idzie o obowiązek partyjny, czy koteryjny, nie są niczym -
5471 2 | deskami od życia odgrodzonego partykularza. Wróg stworzył warunki zewnętrzne
5472 13(*) | i "prawie boskich" mówi Parys do ojca w Akropolis. "Dośrodkowa"
5473 7 | znaczy to, traktować jako "paryski bruk" - rodzinną glebę.
5474 11 | pozdrowienia i błogosławieństwa Paryżowi, Europie, wszystkim stanom,
5475 9 | l'inexpressible n'existe pas stał się dla Baudelaire'
5476 14 | myśl mająca wszystkie cechy Pascalowskiego sceptycyzmu: krańcowe zwątpienie
5477 9 | jest w ogóle muzyką, ani pasją ani dytyrambem: - czymś
5478 6 | zawsze nie naiwnych dzieci, - pasjansów i innych gier, które pozwalają
5479 2 | wcielona do tego narodowego pasjansu, jaki sobie opinia nasza
5480 14 | po dniu, etap po etapie pasował się w sobie z psychiką prywatnego
5481 14 | że w nas samych trwa męka pasowanie się, praca, wydzieranie
5482 14 | duchowe głębiny, wewnętrznym pasowaniem się, rwaniem tęsknoty ku
5483 3 | nodze lub zakażającego krew pasożyta. I dalsza niezbłagana logika
5484 3 | nie uświęca w niczym jej pasożytów i grabarzów. I chociażby
5485 9 | sentymentalną historią o pasterzu i pasterce. Serce jest tu tak zamaskowane,
5486 9 | mebli: jakaś porcelanowa pasterka rozkochała się w pruskim
5487 12 | przelewać krew te filozofujące pasterki. Nie wiem, dlaczego mówi
5488 9 | sentymentalną historią o pasterzu i pasterce. Serce jest tu
5489 7 | ten los swój już oddał na pastwę niemej, ślepej siły przekształceń,
5490 7 | Pracując, człowiek zmaga się, pasuje z przyrodą, ale na barkach
5491 13 | usprawiedliwienia. Jednym z nich jest pasyjny charakter sztuki Żeromskiego. "
5492 2 | wpłynęły za pamflety, za paszkwile na Młodą Polskę - potem
5493 3(***) | kategoriach tego idyllicznego paszkwilu na ducha ludzkiego, w którym
5494 4 | traktowani bywają przez patentowanych "postępowców" pisarze "reakcyjni",
5495 8 | metafizyczna czystej sztuki. Pater i Miriam. Trochę zwierzęcej
5496 9 | drogami i nie zależy od tych patetycznych gestów, tragicznych załamań
5497 11 | w sobie ten specyficzny "pathos" historyczny, ten rys konstrukcyjny,
5498 13 | jest właśnie tylko w tym patosie spadania. Znaleźć musimy
5499 10 | istniał jedynie w sercu patriotów, dusza włoska rosła wewnętrznie
5500 2 | naszych dziennikarzy, naszych patriotycznych publicystów. Dość tego.
5501 9 | O jakimże arystokratą, patrycjuszem w swym pisaniu był w porównaniu
5502 7 | Oberamergau: Skandal kulturalny. Patryotyczne grabarstwo: polski romantyzm
5503 7 | wewnętrznym - zamknięta w sobie, patrząca na świat z wielkiego oddalenia
5504 10(*) | jakimś dobrotliwym olbrzymem, patrzącym z pobłażaniem na "koziołki"
5505 3 | przyglądać się z zachwytem: patrzcie z jakich to brzydkich rzeczy
5506 11 | naszą, czy w samej rzeczy patrzyliśmy śmiertelnymi oczami w bezmiar
5507 11 | nas nic z nikim i niczym: patrzymy w świat pustymi oczami Jorykowej
5508 9 | sociale zniknie wraz z samym Paturotem. U Zoli Paturot był lirykiem
5509 7 | beletrystą a la Hoffmann, Jean Paul. I tu i tam jako założenie
5510 13 | się wtedy tego, co napisał Paweł. Można było czytać pieśni
5511 14 | wskrzesza. Wstaną i świetne pawęże~wzniosą na blank, od kędy
5512 13 | było czytać listy apostoła Pawła tym samym duchowym okiem,
5513 14 | sokół, którego żywi młody paź kawałami własnego serca
5514 14 | rzucić ją naprzód, usiłuje pchnąć związaną przez nią masę
5515 9 | na jakie narażona jest pedagogia, i tu i tam materia psychiczna
5516 2 | literacko-szkolnych ramach. Idzie tylko o pedagogiczną reformę, o poprawę błędu,
5517 9 | rozpościera się wpływ krytycznej i pedagogicznej działalności. - Gdy się
5518 4 | istnieje tu jako synteza metod pedagogicznych, stanowiących tę atmosferę,
5519 9 | gdyby tylko samokontroli, pedagogii artystycznej. Krytyka gotuje
5520 10 | grunt swego działania i z pedancką sztywnością, z bakałarskim
5521 10 | życiowym procesem, traci swój pedancko-mistyczny charakter, staje się jakby
5522 14 | ogarnął swą siłą rwania się i pędu całą dzisiejszą rzeczywistość,
5523 8 | jej oprzeć: trzeba lecieć, pędzić wraz z nią. Zwęża się zakres
5524 7(*) | oglądać można owo arcydzieło pędzla artystki - ów tryumf macierzyństwa
5525 4 | jest, ale odcień tylko. Ch. Peirce mówił, że próbą rozumowań
5526 14 | narodowego poznania. Gleba nasza, pejzaż, rośliny, lasy, zwierzęta,
5527 3 | naokoło człowieka i nad nim pejzażu. Są prawa teatru, są i inne
5528 8 | pierwiastki fałszywe: że pełnemu życiu przeciwstawia dialektykę
5529 2 | trudną zrozumieć w całej pełni rozpatrywaną tu sprawę.
5530 3 | pełnoletności człowieka, pełniącego własną swą wolę, w słońcu
|