1-biolo | biops-czeka | czeln-dwaj | dwoja-glosy | glosz-jakis | jakko-ksiaz | ksiec-miesz | miewa-narzu | nasla-niezm | niezn-ogarn | oglad-pelni | pelno-ponie | poniz-prezn | prezy-przet | przew-rowno | rowny-schwy | schyl-sprac | spraw-szuka | szum-ujal | ujarz-warn | warne-wtarg | wtem-wysnu | wysok-zapad | zapal-zlacz | zlago-zzart
Part
8550 3 | kościoła, jego zachowanie się w sprawach kultury uwarunkowane są
8551 10 | nie zaś jego świadomymi sprawcami. Zdaje mi się, że to, co
8552 3 | może jeszcze być wszystkim. Sprawcie, niech myśl, urodzona w
8553 11 | przestały się uważać za sprawców istnienia, przestały widzieć
8554 1 | swobodnego, rzeczywistego sprawcy swoich losów.~Ja każdego
8555 12 | obrębem własnej wewnętrznej sprawczości, to człowiek, który nie
8556 7 | nie pozostającej w związku sprawczym z tym obrazem - celem. Polska
8557 14 | opór stawiając, wydaje się sprawczynią bezsiły.~Ktokolwiek tworzy
8558 8 | porywa i niesie, tego się nie sprawdza, nad tym się nie zastanawia
8559 13 | jest nie przebaczającym sprawdzaczem: wyczyta on swemu poecie
8560 7 | postawiła sobie za zadanie - sprawdzenia wszelkich pojęć i miar,
8561 14 | biologiczny, technika są sprawdzianami myśli. Myśli, które w żadnym
8562 14 | poddać swe życie wewnętrzne sprawdzianom poznania i pracy: trzeba
8563 13 | swej psychiki, znaczy to sprawdzić, czym jest ona w procesie
8564 7 | długich latach przemilczenia sprawdzonym zostało, że przegadanie
8565 9 | wiara w nieodpowiedzialność, sprawiająca, iż demokracja jako taka
8566 6 | poniesie porażkę. "Ziemia jest sprawiedliwa - mówi Carlyle - gdy się
8567 3 | rewolucyjnym; będzie to tylko sprawiedliwe. Ale dopóty nie ruszycie
8568 2 | sformułowania obiektywnego, sprawiedliwego sądu. Gdy się wżyjemy w
8569 10 | naszych stanach psychicznych. Sprawiedliwość oddalenia nie całkiem jest
8570 6 | wszystkich tych poznań, prawd, sprawiedliwości, ideałów, które ją przesłaniają.
8571 8 | żywot, pytają się one, kto sprawił to piekło, kto winien? Całe
8572 3 | nasza tradycja historyczna sprawiła, że nie odczuliśmy i nie
8573 7 | przyjmowanych przez nich prawdą, ale sprawiło, że błąd intelektualny nie
8574 3 | przedsięwzięciem tak, jak nie sprawiłoby nawet ostateczne zaginienie
8575 9 | człowieka. Te cechy katolicyzmu sprawiły, że tylu wielkich pisarzów
8576 4 | myśl ujawnia swą praktyczną sprawność. Utrzymanie się życiowe,
8577 9 | swoim widzeniem, samą swą sprawnością w oddaniu go (illusion a
8578 5(*) | o ile ocenić mogłem ze sprawozdań dziennikarskich, - obraz
8579 8 | najgłębszym znaczeniu tego wyrazu. Sprawozdawcy filozoficzni zaznaczali
8580 8 | najgłębszych i najtajniejszych sprężyn naszego umysłowego życia
8581 8 | z czyjejś winy krzywda. Sprężyną niemal najsilniejszą działalności
8582 14 | woli. Podstawą swobody jest sprężyste, przedsiębiorcze, nie chcące
8583 2 | całkowicie pozbawiona sensu. Spróbujmy przemyśleć tylko zasadę
8584 2 | Dają się one najczęściej sprowadzić do dwóch zasadniczych typów:
8585 3 | szabli, pyskatości swej i sprytowi. Rozum, jako konstrukcja
8586 7 | Emigracja usiłowała skojarzyć, sprząc sprawę polską ze sprawą
8587 3 | zdumiewająco roztropny wyzyskać i sprzedać. Nie, po stokroć nie, w
8588 1 | Przedstawiciel tej nowej kultury sprzeniewierzał się ideałom feodalnej dumy
8589 8 | sprzeniewierzając się jej - sprzeniewierzamy się własnej godności moralnej.
8590 2 | osłabł artysta, tyle razy sprzeniewierzyła się dusza wielkiej, pracującej
8591 4 | technicznym jak i przedtem i czy sprzyjają one takiemu ukształtowaniu
8592 7 | stanie, jak najbardziej sprzyjającym powstawaniu wszelkiego rodzaju
8593 10 | wewnętrzną. Bezsiła polityczna sprzyjała utrwaleniu się tej zasadniczej
8594 10 | budować, dźwigać dusze, sprzymierzać je w tajnym sprzysiężeniu,
8595 2 | każdy kto wie, jak potężnych sprzymierzeńców posiada ona w niewyrobieniu
8596 7 | obejmującej świadomości narodowej, sprzymierzenie Polski z przyrodą i walczącą
8597 10 | sprzymierzać je w tajnym sprzysiężeniu, nie w partii, nie w zakonie,
8598 8 | samo życie, jego twórczość. Spuszczać się na automatyczny bieg
8599 3 | przyszłość własną w błoto spychacie. Nic to. Msza się odprawia.
8600 13 | ochronione przez wolę. Żyjemy, spychając siebie i innych w nicość.
8601 11 | twardy, kamienny, zapamiętale spychający się w zatracenie, pożerający
8602 12 | przez karną myśl jednak bywa spychany w dziedzinę podświadomego.
8603 10 | prawda rozbrzmiewa poprzez srebrzysty, dziecinny śmiech tych książek: -
8604 11 | woni, łagodnym wietrze, srebrzystym szepcie strumieni, bezskrzydłym
8605 10 | tu, że trzeba było całego średniowiecza i całego Rzymu, katolicyzmu
8606 10 | De Sanctis - rozkłada się średniowiecze i rodzi się nowoczesność".
8607 3 | człowiek wyzwolony z więzów średniowiecznej organizacji społecznej i
8608 13 | namiętności stopionej w jedno z sromotą, tej siły bezwstydu, o której
8609 13 | to straszne skłębienie sromoty, entuzjazmu, woli, instynktu
8610 14(***) | wydanej nakładem M. Arcta: St. Wyspiański jako poeta.
8611 14 | dzisiejsza Polska - ona sta-nowi moją podstawę: do tego redukuje
8612 3 | Kmicic pojął Oleńkę, a pan Stach Marynię - wszystko da się
8613 11 | powietrzne architektury, stacza sam wobec siebie turnieje.~
8614 10 | świadomości kulturalnej w tym jej stadium jest tylko konsekwencją
8615 10 | zbiorowe życie, jest momentem stającego się, przekształcającego
8616 10 | samych niedokończonych, stających się, a właściwie tworzących
8617 9 | zbiorowości. Nie ma jednak żadnego stałego stosunku pomiędzy charakterem
8618 14 | książek, choćby Kima, choćby Stalky et Cie. Nie może być większej
8619 12 | znaczeń, jako zasadniczy brak stałości w zjawiskach naszego umysłowego
8620 8 | automatów, apokaliptyczna walka stalowych ' żelaznych potworów, które
8621 10 | angielska myśli i czuje istotnie stalowym organizmem nowoczesnej wytwórczości.
8622 12 | ono w nas coraz głębsze i stalsze łożyska dla spływających
8623 14 | zbiorowej świadomości, które stałyby na wysokości sztuki - usiłuje
8624 10 | dogmatyzm. Nic nie jest tu stałym: miasto, ulica, dom, pieniądz -
8625 4 | wytworami - a ściślej, pewnymi stałymi metodami, typami ujmowania
8626 4 | którym każdej chwili może stanąć myśl, dusza, cała istota
8627 7 | sprawy kulturalne idzie, stańczycy. Przy obecnym stanie rzeczy,
8628 3 | narodowej kadzi każdy, komu się Stańczykowski kaduceusz w ręce dostanie.
8629 10 | którzy narodem się nie staniem, jeżeli nie nauczymy się
8630 4 | no, ma s i c u r a), ale staniemy się uczestnikami żywego
8631 7(**) | Nietzschem (Staudacher, Stanisławów 1907).~ ~
8632 13 | dziecięcą naiwność widzenia. Stańmy się jako dzieci, byśmy mogli
8633 12 | Wszystko co określone, stanowcze, w określony sposób czynne,
8634 3 | organizacja ta pozostawała w stanowczej sprzeczności z samą istotą
8635 9 | człowiekiem, odczuwającym głęboką stanowczość nie przebaczającego życia.
8636 14 | wyrobił w sobie samego organu stanowczych myślowych decyzji. Zawsze
8637 4 | Wszystko staje się jedynym i stanowczym, tragicznie prawdziwym:
8638 10 | dzieło, usiłujemy w sposób stanowiący właśnie istotę pracy, jej
8639 11 | pierwiastkami czysto osobistej dumy, stanowiącymi podstawę agitacyjnego altruizmu.
8640 14(**) | żyjącej w abstrakcyjnym bycie stanowiła przedmiot całej tej książki,
8641 5 | organizmem polskiej myśli - stanowilibyśmy dziś jedną z najbardziej
8642 10 | moralną humoru. Studium takie stanowiłoby zarazem wstęp do głębokiego
8643 6 | które wiodą nas wstecz ku stanowiskom dogmatyzującego spożycia.
8644 2 | olbrzymi wysiłek; pragnie stąpać jako po trwałym gruncie,
8645 2 | organizmu nowoczesnego świata, starać się jak najmniej ustąpić
8646 14 | wszystkich, co starali się i starają wytworzyć poczucie surowej
8647 11 | formami myśli katolickiej i starały się zrozumieć ją w tym,
8648 12 | duchowej i bardzo bogatej, starannie pielęgnowanej wiedzy historyczno-kulturalnej.
8649 11 | klątwa, milknie jak oddech starca modlitwa; - gdzież Bóg,
8650 3 | plemienną mocą; jest tylko starczą beztroskliwością. I wielką
8651 2 | niepodzielna Polska uwiądu starczego. Niestety. Nieporozumienia
8652 10 | Nie odstraszy się losu staromodnym krawatem, chustą w kraty,
8653 10 | przyjdzie, kiedy dojrzeje, do starości chylić się zacznie dzieło.
8654 9 | którego usiłowała psychika starożytna odczytywać przyszłość. Strzępy
8655 11 | odtworzenie kultury religijnej starożytnej Grecji np. Jest to tym pilniejsze,
8656 4 | starożytnym światem. Klasyczna starożytność była tylko jednym z narzędzi
8657 4 | Dlatego też studia nad starożytnością klasyczną powinny stanowić
8658 4 | która zastanawiając się nad starożytnymi społeczeństwami, uczyła
8659 4 | naszym przeżyciom, jako coś starszego i głębszego od nich, jako
8660 4 | swoim wspaniałym ja, a czymś starszym, głębszym od społeczeństwa, -
8661 2 | o to, aby go zniweczono, starto z oblicza ziemi, mówi Carlyle.
8662 11 | tym, co pisał niedawno: "stary, samotny słonecznik"? Jedna
8663 8 | sposób przypadkowy. I jakąż starzyzną, jakimż nie przewietrzanym
8664 3 | i całe lądy chimerycznej starzyzny będą musiały wówczas zniknąć:
8665 5 | imię: Konarski, Śniadeccy, Staszyc, Świętochowski. Tu idzie
8666 10 | pochwyci na morzu wątły statek, niczym wydaje się męstwo
8667 10 | ekonomiczną konieczność jak u statystów, istoty rzeczy to nie zmienia;
8668 13 | stwarzających liczby w tabelach statystycznych, ale nie naród. Naród to
8669 4 | przeciętnych moralistów, prawników, statystyków; jest ono źródłem tego wszystkiego,
8670 7(**) | mój dialog o Nietzschem (Staudacher, Stanisławów 1907).~ ~
8671 10 | stanowi ono zawsze moment w stawaniu się, w budowaniu prawa.
8672 10 | samej myśli, - a więc nie stawiającym istotnego oporu. Wydaje
8673 11 | opanowanym kształtem - ale stawiała ona bądź co bądź opór lirycznemu
8674 2 | osiągnięcia niż te cele, jakie stawiali sobie romantycy; pragną
8675 8 | Życie ekonomiczne będzie stawiało nam wymagania, które zaspokajać
8676 5(*) | skrępowaniu, dzięki konieczności stawiania oporu niemożliwym do zniesienia
8677 10 | zawieszeniu, kształtował ją opór stawiany przez kulturalną tradycję
8678 8 | czynić zadość wymaganiom stawianym przez coraz bardziej skomplikowane
8679 12 | teraz rzuca jako ostatnią stawkę swe nowe odgadnienie, nowy
8680 13 | że lekarze nie znaleźli w Stawroginie cech obłędu. Idzie tu bynajmniej
8681 3 | nie przeciwstawiajcie jej stęchłych frazesów, nie mówcie mi
8682 11 | przychylny - trafnie określił Jan Sten; w swym powietrznym państwie
8683 9 | się namyśleć: należy on do stendhalizujących - niechże przeczyta choćby
8684 14 | odtwarzania. Krytyka Feldmanów i Stenów usiłowała zwieść naród,
8685 7 | urabiał i tworzył Germanina, step - koczownika. Tyle łez i
8686 8 | zdolnego objąć świadomy ster dziejów. Różni się on głęboko
8687 7 | przeświadczeniu - wiarę. Stężało ono, to całe natężenie czynnego
8688 3 | słońcu, rozszerzy, uspokoi, stężeje, a stanie się rzecz niebywała:
8689 14(**) | rzeczywistą przytłaczają Stirnera lub Bakunina. Podczas gdy
8690 14 | tu właśnie nasze obłędy~stłumi...~Jest czyn,~który umysły
8691 5 | wynikiem sztucznej, przez stłumienie publicznego życia wytworzonej
8692 11 | żadne fale, może ona jeszcze stoczyć ostatni bój o siebie, ale
8693 3 | rzeczach pocieszających, stoczymy się słodko na dno. W braterstwie
8694 7 | samej "krzywiźnie polskich stodół", dlatego martwą wydaje
8695 2 | temat tradycjonalizmu lub stoickiego anarchizmu, gdy są pisane
8696 10 | ograniczony przez żaden kształt. Stój, czyń i walcz: po to tu
8697 14 | się z myślą o szczęściu; stoję w charonowej łodzi, życiu
8698 10 | którzy karczowali lasy na stokach Apeninów. Carducci - mówił
8699 3 | chwytające każdy okruch życia, stokrotnie poczynające dzieło, które
8700 10 | charakterystyczna: póki Rzym jako stolica wyzwolonych Włoch istniał
8701 3 | męczeńskich prochów i u stóp tej góry nieszczęścia, tego
8702 9 | jakakolwiek bądź treść kultury stopi się w naszej psychice z
8703 12 | to, w czym on się rozlał, stopił, spłonął, wyniesione jest
8704 13 | w upodlenie, namiętności stopionej w jedno z sromotą, tej siły
8705 10 | psychicznemu na najwyższych jego stopniach. Nie tracić nigdy odwagi
8706 10 | pracy może być tylko wyższym stopniem dojrzałości woli; może być
8707 1 | określenie "kulturalny" stosowane jest dziś najczęściej, nabiera
8708 14(*****) | cenny, dodatni w danych stosunkach proces myślowy: znaczenie
8709 3 | jest ono wrogie prawdziwemu stosunkowi człowieka do wszechświata,
8710 7 | świadomość, jest zawsze stosunkowo późnym, mniej głębokim;
8711 8 | Istnieje dzisiaj pewne modne stówko "przeżycie" - grasuje ono
8712 8 | się nie wie. Lekceważąco strąca się w nicość naukę, instytucje
8713 12 | całkowitego odosobnienia "straceńców", a więc konieczności odnalezienia
8714 13 | sobie własny świat w próżni. Strachem przejmuje ten stan dusz
8715 13 | fizjologicznego niemal strachu przypadkowości własnego
8716 3 | dziedziców na Krzemieniu. Maszko stracił swój jasny dom, bo ktoś
8717 3 | ponadhistoryczną sprawę. Logika straciła związek z biologią. Poznanie
8718 14 | czasu Wesela i Wyzwolenia straciliśmy prawo głosu. Twórczość poety
8719 2 | prawodawstwo kapitału i renty, strąciło Polskę w noc. Tam ona trwa.
8720 3 | której nie zna, tam, gdzie na straconym posterunku ginie walcząc
8721 8 | do opanowania tej coraz straszliwiej potężniejącej poza nami
8722 7 | żywiołu, nie rozumiał nigdy straszliwych słów Ducha Ziemi z Fausta
8723 8 | angielskiego indywidualizmu, w straszliwym wprost natężeniu myśli i
8724 7 | urągających wierze, lub - rzecz straszniejsza - niewspółwymiernych z nią,
8725 13 | sobie o swoich i naszych strasznych losach, jutro zaginie na
8726 11 | wzniesionym przez nie lądem. Stratą niepowetowaną dla ludzkości
8727 11 | leży bezsilna, kiedy męka strawiła już pamięć grzechu i bólu,
8728 6 | prawdy - było i w nas, którzy strawiliśmy życie wśród tego lub innego
8729 2 | fabrycznym, wieży kościelnej, na strażnicy ideowej; wszystko jedno.
8730 6 | umysły polskie, cała przednia straży narodu. Od woli waszej,
8731 4 | katastroficznej Marksa, a dziś - idei strejku powszechnego: - klasa robotnicza
8732 14 | Wyspiańskiego w ten sposób może być streszczona: w imię tego, co jest dla
8733 2 | królewski wielkiej umarłej się stroi, kajdanami nam na rękach
8734 8 | poprzestajemy na pewnych jej stronach, a odrzucamy inne - dowodzimy
8735 13 | jak ta, którą tętni każda stronica pism Żeromskiego. w nieskończenie
8736 5(*) | wręcz przeciwny). Tylko jako stronnictwo, opierające się na dzisiejszym
8737 11 | kamienie, płynie ku nim spod stropu pieśń, zwiastuje, że życie
8738 11 | tryskające słupami ognia, strugami łez. Serce, które rodzi
8739 14 | skrzepi nadto dumny -~przeleje strugi krwi - krew się oczyści.~................................................................~
8740 12 | odgrywały wielką rolę w obu tych strukturach psychicznych. Wydaje mi
8741 4 | przemyka się świadomość wątłymi strumyczkami kazuistyki; przesłaniają
8742 11 | dwa umocowania tętniących strun; przepływa przez nie pieśń,
8743 4 | oczach swego ostatecznego już strupieszenia i upadku. I tu, jak zawsze,
8744 11 | nią z naszego serca jak strzała, wydziera się ku niej jak
8745 8 | wszelkich "action directe", że strzegą się nawet bezpośredniej,
8746 3 | żałobne mary: widmo Rejtana strzegło progu każdej polskiej spiżarni
8747 2 | literackiego salonu swą strzelbę 29 czerwca 1830 roku Ludwik
8748 6 | i drogi, wyrywają każdy strzęp istnienia, stwarzają nasz
8749 3 | odkrywanie jako snów i marzeń - strzępów twardej ustalonej rzeczywistości -
8750 11 | prawodawstwo określone i strzeżone przez wolę. Dlatego jest
8751 10 | Meredithowskiego artyzmu jak do stubramnych Teb prowadzą niezliczone
8752 4 | chociaż kupi on sobie i studiować zacznie dzieła Vica, Newmana,
8753 3 | słoneczną. Ludzie, którzy studiowali Grecję na dywanowych deseniach
8754 1 | mówiąc nawiasem, powinna być studiowana przez każdego, kto pragnie
8755 9(*) | dążność znalezienia dla studiowanego przez nich pisarza jak najbardziej
8756 7 | Zygmunt Krasiński najmniej był studiowany i czytany w tym okresie.
8757 14 | się myśleć historycznie, studiując zjednoczenie Włoch. Nigdzie
8758 9 | naszych ogólnych celów. Kto studiuje uważnie listy i dzieła Flauberta,
8759 3 | wydawanych w Warszawie (Wiek XIX, stulecie myśli polskiej - niewątpliwie
8760 10 | który rozgrywał się w XIX stuleciu w świadomości kulturalnej.
8761 3 | każdy twór ducha trzeba stupudowym młotem, bić weń ciężarem,
8762 4 | samozatracenie w omamieniach stwardniałych stanów dusz, które unosiły
8763 4 | religia i sztuka, są już stwardnieniami, krystalizacjami, wytworami -
8764 9(*) | ulegających dogmatycznym stwardnieniom bezkrytycznej myśli. Przeciwnie,
8765 3 | który człowiek duszę swoją stwarza- pozostaje zaś ona sama.
8766 7 | Towiański i Norwid i Słowacki stwarzali w sobie subiektywizm, który
8767 7 | własnemu położeniu życiowemu i stwarzały złudzenie, że sama emigracja
8768 8 | swemu dziełu - mechanizmowi, stwarzanemu przez się i nieustannie
8769 8 | Naukowość to jest świadome stwarzanie, zrealizowanie własnej woli;
8770 10 | Nasza kultura była zawsze stwarzaniem takich form życia, aby na
8771 10 | obłudy brać świadomy udział w stwarzaniu nowoczesnego życia, stan
8772 6 | i nadal nie przestał być stwarzany przez zbiorową pracę. Wszystko
8773 7 | przeć przez ciało" - tj. stwierdzać, czy istnieje ona, czy może
8774 7 | w świat sama przed sobą stwierdzała swe prawa. Towiański nakazywał
8775 9 | Gdy ignorujemy ten fakt, stwierdzamy tylko nieobecność samoistności
8776 10 | jeszcze raz odnajdziemy stwierdzenie tej myśli, że nie ma abstrakcyjnej
8777 12 | droga poznania wydaje się stwierdzeniem prawdy pojęć abstrakcyjnych,
8778 2 | To jedno Młoda Polska stwierdziła: niczym z tego, czym oszukać
8779 6 | natury świata. Tak więc stwierdzonym zostaje, że świat nie jest
8780 1 | stać się własnym, świadomym stwórcą, by samego siebie swobodnie
8781 7 | trwania dla duszy swej, stwórz ją sam w sile, skojarz ją
8782 7 | ludzkości. Chcecie istnieć, stwórzcie z duszy swej moc, zdolną
8783 3 | stworzyć potrafimy, jeżeli stworzymy coś, co się wobec tego faktu
8784 8 | konstatuje, że istnieje styczność pomiędzy przenikliwymi analizami
8785 11 | Whitman ma wiele punktów styczności z Wiktorem Hugo i że żyje
8786 14 | ryzykowną mówić tu o możliwych stycznościach jego myśli z tymi prądami,
8787 14 | żelazem z duszy własnej stygmatów beznarodowego, nieczynnego
8788 10 | co w swym czynnym życiu stykają się z twardą powierzchnią
8789 3 | nie odgadnie. Tam, gdzie stykając się piersią w pierś z nieznanym
8790 12 | nowa forma funkcjonowania stykających się ze światem pozaludzkim
8791 2 | nie był nigdy człowiekiem stykającym się bezpośrednio z przyrodą.
8792 12 | świat dla tego człowieka. Stykał się on z pozaludzką nocą
8793 7 | Myśl polskiej emigracji stykała się na zachodzie nieustannie
8794 9 | masek, przezierających się w styksowej fali, i miedziane kroki
8795 13 | które wykolejają go tylko stylistycznie) albo formułuje sobie to
8796 9 | system metafizyczny z jego stylistycznych uzdolnień, mamy w tym do
8797 13 | żadnym zatraceniu się w stylizacji, jasny Orkanowski świat
8798 13 | zindywidualizowane i nie ulega on pokusie stylizowania ich na prostotę. Orkan jest
8799 4 | techniczną - jest właściwym subiektem prawa. Dopóki technika i
8800 6 | magicznego kruszcu? Nazywamy to subiektywizmem. Przetłumaczymy to na nasz
8801 14 | niedojrzałość, mieniąca się w subiektyzmach, liryczna nicość, muzyka
8802 1 | dziejów na rzecz bezdziejowego subjektywizmu. Tak powstaje sprzeczność
8803 2 | dekadent odkrywa nagle rodzinę, subordynację wojskową, jakikolwiek plan
8804 3 | to powstający samoistnie substrat rodzinnego odżywiania. Twór
8805 7 | znów z tym samym, nad wyraz subtelnym i niezmiernie ważnym rysem.
8806 2 | Wójcika. Do przewidzenia. Sukmaną Kościuszki gotów był się
8807 9 | pozostaje w tej ogólnej sumie skutków, która stanowi życie
8808 3 | tysięcy myśli nierozbudzonych, sumień na wieki pogrzebanych. Ite
8809 7 | podobny sposób wymagają sumiennej rewizji wszystkie fakty
8810 8 | duchowa wobec własnej pracy, sumienność postrzegania, nieustanna
8811 9 | ten właśnie nieskończenie sumienny stosunek do własnych przeżyć,
8812 3 | tłumu istot, które myślą, że sumując pusty wrzask, sam wszechświat
8813 10 | poza człowiekiem, wobec sumującego w sobie wszystko, tak jak
8814 3(*****) | stosunku do nauki (czyli sumy myślowych zdobyczy ludzkości,
8815 12(*) | zbudować ponad przyrodą (superposer) "warsztat" (atelier) idealny,
8816 7 | pomnikowych pracach Bergsona Essai sur les données immédiates de
8817 11 | ani dzisiaj, grająca jak surma, wyjąca jak wicher, jak
8818 8 | zdoła stworzyć kulturalny surogat wojny, jako dziejowej szkoły.
8819 2 | myśl metod, które się tak surowo wytyka biednemu Janowi Jakubowi
8820 8 | znaczy to, wyzwolenie się od surowych wymagań życia, w którym
8821 3 | optymizmu: kochajmy się bracia i sursum corda.~I wiecznie i wiecznie
8822 3 | Inkwizycja, zakon psów pańskich św. Dominika - wszystko to
8823 8 | wyszukiwanie winowajcy, swarliwe przewalanie z jednych barków
8824 10 | szacownego męstwa. Rysy oddzielne świadczą tu, że trzeba było całego
8825 3 | same jasne, jednodniowe: - świadczące więc o wspólnej świadomości.
8826 12 | kształtów dobiega glos, świadczący, że tam biesy igrają wśród
8827 8 | on Proudhona kalamburami, świadczy, że całe szeregi problemów
8828 7 | musi pozostać bezsilnym świadkiem dokonywającego się fatalizmu,
8829 10 | planu. Działamy jedynie jako świadomi budowniczowie życia, jako
8830 8 | jakiem jest tworzenie coraz świadomiej, odpowiedzialniej i pełniej
8831 4 | myśl nasza? - na innych świadomościach? Są one w tym samem, co
8832 4 | społeczeństwie. Świat intelektualny i świadomościowy istnieje tu jako synteza
8833 8 | tym wszystkim zaprzeczonym światom, występuje ono z czymś naiwnym,
8834 12 | metafizyczne ognisko irradiacji. Światopoglądem staje się ten układ wierzeń,
8835 13 | To jest rys odbierający światowi duchowemu Żeromskiego tę
8836 12 | zestawieniu ze Spencerowską - świątynią grecką (z epoki schyłku
8837 3 | na dłoni, czuł tłustą i świecącą gładzizną brzucha, że mimo
8838 11 | które mór dławi, po co świecimy swym przepychem niedoli?
8839 3 | dwie prawdy, "duchowną" i "świecką", ale przestał opanowywać
8840 14 | w porównaniu z pisarzami świeckimi. Ksiądz czuć może się istotnie
8841 3 | chodzą do spowiedzi, że jest święcone i że przed śmiercią trzeba
8842 2 | zamknięty pokój, ćwierkający świerszcz i wreszcie "das ewig Weibliche"
8843 4 | dotyczą w niczym istot, które świerzb językowy mają - tak - niezawodnie,
8844 10 | nie znające samo siebie święte świętych - wrastają w nas,
8845 14 | nowe wskrzesza. Wstaną i świetne pawęże~wzniosą na blank,
8846 11 | strasznej szarudze, jego świetność ginie w liściach drzew,
8847 3 | strasznie i niezaprzeczalnie świetnych saskich czasów: takeśmy
8848 2 | literaturze polskiej. Oprócz Świętochowskiego nie mieliśmy w tym czasie
8849 7 | nie ma innego imienia, jak świętość wewnętrzna, a przynajmniej
8850 5 | narzędziem lub orężem, lecz świętością, relikwią, fetyszem. Inną
8851 13 | znające przeszłości, zbyt świeże, by miały myśleć o przyszłości,
8852 14 | zawsze atmosferę i zapach świeżej krwi, zwabiającej upiory
8853 1 | tu perspektyw, zachować świeżość głowy wobec wytwarzanej
8854 10 | Shakespeare i purytanizm, Swift i Milton, walka o panowanie
8855 3 | życie zajaśniało od jakichś świtań, a los ludzkości w jego
8856 7 | Norwida jakby sprawdzianem, że swoboda-Chrystus istnieje w dziejach. Jest
8857 14 | samych siebie, ulegając swobodnemu, żywiołowemu, pędowi psychiki
8858 6 | swobody. W twórczości jesteśmy swobodni, zatem gdybyśmy byli nieustannie
8859 8 | Zachowujemy czułą wyrozumiałość na swojskie zacofanie, mamy się bowiem
8860 8 | czynienia z pewnym bardzo swojskim i wygodnym stanem uczucia
8861 4 | przelotny lub stale powracający sygnał. Słowo, jako medium społecznej
8862 4 | się, że nieuchronnie, jak sylogizm, zbliża się to wyzwolenie:
8863 3 | myśl błądzi, zbadałem setki sylogizmów: cała ta książka - to jest
8864 7 | założonego głębiej, niż dzieje, sylogizmu. "Uczucia moje - pisze Norwid -
8865 9 | Sainte Beuve w swej dowcipnej sylwecie Malebranche'a stara się
8866 9 | niewzruszonym, jedynym. Symboliczne zjednoczenie dziejowe oznacza
8867 9 | przeduchowionej twórczości symbolicznej. Uduchowienie jednak oznacza
8868 9 | typu. Nie mistykiem, nie symbolistą - lecz właśnie tylko katolikiem.
8869 9 | jej podstawę. Inaczej w symbolizmie: tu rozkładowi ulega właśnie
8870 14 | wyrażał samą intencję myśli, symbolizował ją. Intencja myśli, a nie
8871 13 | w tym świecie.~Zborowski symbolizuje tu tę budującą się niewolnicę-psychikę.
8872 8 | upodobaniu do takich lub innych symbolów pojęciowych można odnaleźć
8873 11 | żadnym kształtem duszy - całą symfonię wzruszeń. Dusza ukazuje
8874 3 | Borgia, ku następcom maga Symona szły z Polski śmiertelne
8875 2 | czytania prac Burckhardta i Symondsa o włoskim renesansie przychodziła
8876 2 | lub zasługa, giną nawet sympatie i antypatie: wydaje się,
8877 7 | naszego poety. Ile było w tym sympatii dla cudzoziemca i wygnańca,
8878 10 | odrębnego. Jest to niebezpieczny symptomat, gdy ktoś usiłuje wszystko
8879 14 | Pamfletach dnia ostatniego o symptomatycznym znaczeniu tej hegemonii.
8880 4 | polemiki włoskich reformistów z syndykalistami, lub w ogóle sposób, w jaki
8881 12 | we Francji, francuskich syndykalistów; epickim chcielibyśmy uczynić
8882 3 | jedną wielką mesjaniczną synekurę. Nacierające zagadnienia
8883 7 | rodzaju legend, "głębszych syntez", "metafizycznych ujęć".~
8884 8 | mniej lub więcej całkowitą syntezę. może pogłębić linie psychiczne
8885 10 | sofizmatów deklamuje się o syntezie człowieka wschodniego z
8886 3 | społeczeństwo, do którego należą, sypią się razy, widzą, jak zrywa
8887 8 | ich skrzydeł, pod gradem sypiących się z nich ruin coraz bardziej
8888 10 | olimpijski spokój punktu widzenia Syriusza albo ślepe i nieme parcie
8889 9 | inne stanowisko w logicznym systemacie ogólnego widzenia poety.
8890 8 | potężniejszymi i intensywniejszymi systematami techniki. Okultyzm roztwiera
8891 3 | organizmem pracy, będzie systematem celowej i swobodnej wytwórczości
8892 8 | nieobecność, kłamliwe i systematyczne alibi lub nieludzki huk
8893 9 | biologicznego uwstecznienia, do systematycznego zniszczenia spełniającej
8894 8 | talentu: hołduje on złudzeniu systematycznemu i konsekwentnemu, - podczas
8895 8 | się coraz szczelniejszą, systematyczniejszą, a przedstawiciel zbiorowej
8896 3 | w kościele. Kościół jest systematycznym rozwinięciem typu współżycia
8897 10 | Francuzi klasyfikowali, dawali systematykę i anatomię typów, Meredith
8898 4 | usiłuje wydobyć "prawdę" przez systematyzowanie i analizowanie hipostaz
8899 2 | wewnętrzny w swej psychice, systematyzując w sposób stały i jednostajny
8900 12 | samego poznawczego procesu, systematyzującej pracy naszego umysłu. Ewolucjonizm
8901 12 | rzeczywistość jej na tym polega, że systematyzuje ona technikę danego społeczeństwa,
8902 8 | Utrwalamy w ten sposób i systematyzujemy własne nasze niewyrobienie
8903 3(****) | historia Jehowy, naszkicowana w Systéme historique de Renan, historia
8904 1 | dokonywamy zawsze tylko próby systemizacji wytworów historii. Nasza
8905 10 | logicznych itp. określeń i systemów - lecz nasz nieustanny,
8906 3 | szlachcic ufał swojej szabli, pyskatości swej i sprytowi.
8907 10 | sposób ich życie psychiczne; szablonizujemy je. "Środowisko" ukazuje
8908 10 | najrozmaitszych, czysto przypadkowych szablonów europejskich; a w zakątku
8909 7 | czcigodnej postaci.~Nad wyraz szablonowo znanymi i pojmowanymi są
8910 3 | Prometeuszowego w kapłańskiej szacie - nie uczyni to arcybiskupa
8911 10 | momenty drogocennej mądrości, szacownego męstwa. Rysy oddzielne świadczą
8912 7(*) | całej postaci, w sukni z szafirowego aksamitu, o białym przedzie,
8913 13 | wszędzie: ostry, bezrozumny szał życia, najgłębszy, obejmujący
8914 10 | on na nieprzebaczających szalach.~Myśleć, czuć swoją względnością,
8915 11 | dumą, swą rozkoszą, swym szaleństwem pijany pali się - jej kat,
8916 14 | najbardziej zaważy na wydarzeń szali~pan jeszcze nie rozumie...~
8917 11 | miłość, radości, tęsknoty i szały rozpostarte są w próżni
8918 13 | odpowiedzią na całą jego szamocącą się pracę: - po to żyłem
8919 6 | Hamlet z litością spogląda na szamocących się robotników: - dlaczegoż
8920 13 | fenomenem; ponad cierpiącym, szamocącym się, tragicznym ja wyrośnie
8921 13 | Polsce organizm nowoczesnej, szamoczącej się w niewoli pracy: on
8922 14 | tym zapatrzeniu we własne szamotanie się. Poeta woła, krzyczy, -
8923 2 | na ogół mielibyśmy więcej szans dla sformułowania obiektywnego,
8924 8 | wymaga zastanowienia i siły: szanując ją zewnętrznie i mechanicznie,
8925 14 | dziejowy jest jedyną metodą, szanującą tajemnicę życia. Świat nie
8926 5 | warsztatu, w którym ceni się i szanuje narzędzia, ale nie zachowuje
8927 6 | surowej prawdy, prawdy szarej, ale koniecznej, ciężkiego
8928 3 | cierpienia; straszliwa tragedia szarpiącej się ze śmiercią, pracującej,
8929 12 | które by zaspokoiły wiecznie szarpiący mu duszę ból: kim jesteś,
8930 11 | jemu zimno w tej strasznej szarudze, jego świetność ginie w
8931 9 | Wzruszenie przemija i znowu szarzeją barwy, sztywnieją kontury,
8932 8 | gdzie na każdym kroku czyha szatan ewentualnego ośmieszenia
8933 12 | jednakowo możliwe: hipoteza szatana jako dziejowego działacza
8934 9 | odkupiona" ludzkość przeciwko szatanowi i grzechowi. Nic tu nie
8935 8 | czyste jaźnie", to są szczątki rozkładającego się społecznego
8936 6 | określonego życia powstają one? a szczczególniej z jakiego procesu życiowego
8937 3 | zaiste to nie ta, o której szczebiocze kawiarnia, to ta, którą
8938 13 | zostaje tu opuszczona i szczebiotem, udającym pancerność gdzieś
8939 4 | prowadzić tę pracę na wyższe szczeble i utrzymywać swoje życie
8940 3 | samokrytyce, siebie samej nie szczędząc. U nas lichy dziennikarski
8941 13 | nieuchronną, nikogo nie szczędzącą zgubę, gdyby wyobraźnia
8942 5 | cudowne własności, mocą szczególnego przywileju mają oni jeszcze
8943 13 | wskutek tego świat jego jest szczegółowo bogatszy: nie zmienia to
8944 9 | w jedną logiczną całość szczegóły takiego zakresu zjawisk,
8945 3 | każdy nasz błąd: poprzez szczelinę każdą wciska się w nasz
8946 4 | wszystkie te tajemne przejścia i szczeliny, po przez które wycieka
8947 8 | jesteśmy z dnia na dzień coraz szczelniej wciągani w mechanizm ogólnej
8948 8 | bezwiedność staje się coraz szczelniejszą, systematyczniejszą, a przedstawiciel
8949 1 | złudzenie tylko staje się szczelniejszym. Dorobek kulturalny XIX
8950 2 | cywilną. Bij go w łeb - mawiał Szczepanowski. Pokutuje w całej szlachecko-romantycznej
8951 7 | cieplarnia Hamletów, to szczepienie hamletyzmu - Prometeuszom.~
8952 13 | to artystą homeryckiego szczepu. Niewiedza, nieświadomość,
8953 3 | stosunku do kościoła wiele szczerej i głębokiej powagi. Wydaje
8954 2 | stąd ten zdrowy śmiech, ten szczeropolski złoty humor. Cały świat
8955 13 | rodzenie się głębszego, szczerszego, potężniejszego - naszego
8956 8 | idzie tu w parze niekiedy ze szczerym ascetyzmem. Dowodzi to silnej
8957 14 | pożegnałem się z myślą o szczęściu; stoję w charonowej łodzi,
8958 11 | skrusze, pełznie ku niemu szczęśliwa, pragnąca tak wiecznie słodko
8959 3 | Produkcja zeszła na drugi plan, szczęśliwe spożycie stało się kardynalną
8960 3(****) | książek Sorela, czuję się szczęśliwszym, coraz pełniej obejmuję
8961 13 | życie stało się żywiołem, szczęśliwym dojrzewaniem bohaterstwa
8962 3 | nieszczęsną, jak my, a my tak szczęśliwymi jak ona, na stosunek zachodzący
8963 13 | zresztą żadnych zagadnień: - szczuli). Nie dostrzegali, że w
8964 11 | już wysubtelnione, późne, szczytowe stany duszy zbiorowej. Punktem
8965 13 | nieuchronnie ku samotnemu szczytowi, na którym trzeba walczyć
8966 7 | byłbym w narodzie aż do szczytu wyzwolonym; zbawienie indywidualne -
8967 9 | spada ona z papierowym szelestem niby maska i krew przysycha
8968 7 | się na historię poprzez szemaciki bajecznego nieuka Lafargue'
8969 4 | by mogło o sobie tylko w szematach rzeczywistości już dokonanej
8970 9 | sztywnemu pojmowaniu naszych szematów, podajemy tu tego rodzaju
8971 8 | właśnie pewnym gatunkiem szematu, poszukiwanie bez-ładności
8972 10 | wyradza się w powierzchowny, szematyczny optymizm; otacza nas światem,
8973 8 | wprowadzonych przez wolę i myśl szematyzacji, życie szukające tylko siebie.
8974 8 | konsekwencją nie gwałconego, nie szematyzowanego życia, u nas są one właśnie
8975 10 | życia - a nie z jakiejś szematyzującej teorii autora. Gdy się wżyjemy
8976 3(****) | ich żywotności. Sorel nie szematyzuje: tworzy on naokoło każdego
8977 12 | fundamentem woli: słyszał szemranie chaosu ze wszystkich ludzkich
8978 11 | płacz w spalonej duszy? Szemrzą łzy jak strumień na wiosnę:
8979 11 | opływa naokół bezkształtna, szemrząca dusza. Zwycięstwo amorfizmu,
8980 11 | łagodnym wietrze, srebrzystym szepcie strumieni, bezskrzydłym
8981 9 | pełnym treści, to pustym; to szepcze z niego mowa naszych wzruszeń,
8982 3 | jasności i przepowiadam tym, co szeplenią dziś o niezrozumiałości "
8983 11 | wydać, zetknąwszy się z szerokimi warstwami ludowymi, wróciwszy
8984 9 | duchowego życia. Jest to szerokość i rozległość całkowicie
8985 13 | rozwinięta roić zaczyna szersze sny. W kontemplacji niczego
8986 12 | litość, chaos łudził widmem szerszej niż ta ludzka swoboda, wsączał
8987 8 | które je stworzyło.~Od sześciu lat na różnych polach i
8988 8 | mojej pracy filozofia. Od sześciu-siedmiu lat usiłowałem w niej wywalczyć,
8989 2 | polska ją zawsze z rozkoszą szkalowała. Cenzura nie dopuszczała
8990 2 | głodu mrąc, wyście żyli ich szkalowaniem. Obliczyć przynajmniej te
8991 10 | jest rzetelność wysiłku. Szkic Carlyle'a o Goethem, w którym
8992 4(*****) | Niewątpliwie, nie zestawiam swoich szkiców z epokową pracą wielkiego
8993 14 | psychicznym dążeniom i pracom. W szkicu filozoficznym pt. Epigenetyczna
8994 2 | poczucie, że zapał bywa szkodliwy, przeświadczenie, że żaden
8995 4 | ważnych, pożytecznych i szkodliwych sposobach działania, gdy
8996 3(******)| tu bezwiednie przyczynić szkody nieobliczalne. Widziałem
8997 8 | i najbogatszych w treść szkół duchowych, jako szkoła śmiem
8998 4 | zetknął się z prawowierną szkolną filozofią. Moralny wynik
8999 3 | działalność galicyjskiej Rady Szkolnej nie przestanie być skrytobójstwem
9000 10 | uśmiechniętej mądrości tego Szkota rozpływa się cała tragiczna
9001 7 | dziejów narodu. Rycerz i szlachcic-ziemianin czuli się zależnymi tylko
9002 13 | Zawsze mit ukrzyżowanego szlachcica. Zawsze legenda polskiej
9003 13 | jest choć trochę moralnym szlachcicem" - mówi Żeromski w Dziejach
9004 2 | przesłaniać każdy z lubelskich szlachciców, którym w 1794 r. tak żal
9005 2 | formom kulturalnej psychiki: szlachcie lub duchowieństwu na przykład,
9006 2 | Szczepanowski. Pokutuje w całej szlachecko-romantycznej psychice przekonanie, iż
9007 11 | moglibyśmy uznać za wartościową, szlachetną. Nie moglibyśmy żyć żadną
9008 3 | Polaków będzie pełne pogody i szlachetnego optymizmu: kochajmy się
9009 7 | dobrej wiary do poznania tej szlachetnej i czcigodnej postaci.~Nad
9010 3 | sobie tradycji utraconej szlachetności i nie uczynimy z niej swego
9011 13 | aż świat stanie się tak szlachetny, że ludzie będą żyli w nim
9012 13 | nie zatrzymuje się ona na szlachetnym zamiarze: dusza ludzka jest
9013 3 | przez to istotniejszym. Szlachta obrasta w dobrobyt: swoje
9014 7 | rewindykować na korzyść polskiej szlachty, to jest to właśnie o tyle
9015 4 | pozostawiający w przestrzeni śladu szlak marzeń. I stąd też łatwo
9016 11 | napotyka ono na słonecznym szlaku pieśń Staffa. Czekała ona,
9017 8 | na spirytualizm to swoje szlamowate istnienie. W ludziach szuka
9018 5 | następstw w świadomości. Życie szło tu istotnie samo przez się,
9019 3 | ku następcom maga Symona szły z Polski śmiertelne przysięgi,
9020 14 | nieskrępowanej natury, to szmer rozpadania się i rozluźniania:
9021 10 | wiecznie rozwiązujących się sznurowadłach od trzewika, jest to zawsze
9022 2 | nich. Romantyzmu generacja szósta należy tutaj: Piotr Lasserre,
9023 14 | krzaka ognistego, lecz ze szpalt niemieckich felietonów,
9024 2 | stanowi sobie sam człowiek, szponami palców wydzierając istnienie
9025 10 | Wyprowadza on nas poza szranki podmiotowości - a jednocześnie
9026 12 | zamiast kronik o Teofanu - sztambuch panny Mici. I jeden za drugim
9027 7 | pośrednictwo romantyzmu, pod jego sztandarem szczepi się dzisiaj estetyczną
9028 2 | porzuciwszy buntownicze sztandary, zatykał na okopach swego
9029 8 | przeciwne skutki, wytwarza sztuczną próżnię koło dzieł kultury,
9030 10 | wystarczy to do zrozumienia jej sztuczności. Zapewniwszy sobie podstawę "
9031 9 | się znów przeciwko nazbyt sztywnemu pojmowaniu naszych szematów,
9032 10 | śmieją się nigdy, są oni sztywni i uroczyści jak marionetki.
9033 7 | materializm dziejowy nazbyt sztywnie i prostolinijnie ujmuje
9034 9 | i znowu szarzeją barwy, sztywnieją kontury, symbol obumiera
9035 8 | Opieram to przekonanie nie na sztywnych i wypracowanych jego dramatach,
9036 3 | nich życie napotyka, w imię szubienic, na których konają rycerze,
9037 2 | podparła swoją siedzibę szubienicami, przysypała krew i ogień
9038 2 | byt swój stan posiadania. Szukacie prawdy. Nie znajdziecie
9039 14 | Oni znajdowali ten styl, szukając życia, żyjąc; my dochodzimy
9040 14 | skrzydłami o sklepienie teatru, szukającą wyzwolenia - wcielenia w
9041 8 | myśl szematyzacji, życie szukające tylko siebie. Coś całkiem
9042 10 | więc pozbawiony woli, a szukający swojej jaźni człowiek, wpleciony
9043 7 | Romantycy nie zrzekali się siły, szukali oni tej, jaka była im dostępna.
9044 5 | nich. ! tak ze wszystkim. Szukaliśmy w świecie kultury nie metod
9045 14 | odnaleźć w sobie, - ja jej szukam i w pomroce duszy mej własnej
9046 8 | rzeczywistości historycznej, gdy to szukani e racy i swego istnienia
9047 13 | mieć męstwo woli, męstwo szukania jej. I Żeromskiego stać
9048 14 | u królewskich kości, to szukanie po omacku wśród żalu i płaczu -
9049 14 | nie szukał nowego piękna: szukano dla siebie pełnego i silnego
|