1-biolo | biops-czeka | czeln-dwaj | dwoja-glosy | glosz-jakis | jakko-ksiaz | ksiec-miesz | miewa-narzu | nasla-niezm | niezn-ogarn | oglad-pelni | pelno-ponie | poniz-prezn | prezy-przet | przew-rowno | rowny-schwy | schyl-sprac | spraw-szuka | szum-ujal | ujarz-warn | warne-wtarg | wtem-wysnu | wysok-zapad | zapal-zlacz | zlago-zzart
Part
9050 10 | zmagających się z wiatrem, pęd i szum; tu mamy gotowy, zamknięty
9051 14 | w sobie uśmiechem, łzą, szumem duchowych kłosów - jestem
9052 11 | duszy nic ciekłego, gdy nie szumią już w niej żadne fale, może
9053 10 | falę - w obliczu śmierci i szumiącego zapomnienia - myśl tak,
9054 8 | sfera, którą oznacza się szumnie mianem "wieczności", "absolutu", "
9055 10 | absolutni wobec naporu fal i szumu wichru. Nigdy nie gotowy,
9056 3 | twardego tutejszego świata.~Szybko rozrósł się przedział między
9057 8 | minuty na minutę wzrasta szybkość i natężenie tego potężnego
9058 7 | dostrzegający samego trudu życia, szybujący ponad nim - duch. Pan Jowialski
9059 11 | braterski - jedno z najdumniej szych dzieł człowieka, z najpełniejszych
9060 14 | demonicznie bezcelową i szyderską. Zdaje się, że to, cośmy
9061 10 | staje się rzecz cudowna, Szyderskie promienie - gdy się ma odwagę
9062 10 | jest wobec nich przedmiotem szyderstwa i śmiechu. Przyjąć trzeba
9063 9 | pobłażliwej miłości ku niej, i szyderstwo, które nie wiadomo w co
9064 2 | której jedynie słucha, szydząca swą ślepotą i głuchotą ze
9065 13 | przytuleniu się do końskiej szyi. To nie może mnie spotkać,
9066 14 | prawidłowym, hierarchicznym szykiem prosto w zgubę. Kraj i naród,
9067 10 | krawatem, chustą w kraty, tabaczkowym frakiem: to właśnie, co
9068 13 | stwarzających liczby w tabelach statystycznych, ale nie
9069 10 | Nie widmo - nie wzór z tablicy praw, lecz coś, co na niezupełności
9070 5(*) | ciekawych pisarzów naszych p. Tadeusz Ulanowski w jednym ze swych
9071 12 | tajemniczością istnienia. W poezji Tadeusza Micińskiego zarysowuje się
9072 8 | ta rozkładowa psyche, ta tafla zastoju - ukazuje się nam
9073 4 | ideologów francuskiego bloku o Tainie, lub kwiatuszki polemiki
9074 12 | pracy - nazywa się dzisiaj tajemniczością istnienia. W poezji Tadeusza
9075 4 | wytwarzać życia, nie znamy tych tajemniczych związków, jakie istnieją
9076 2 | nie dopuszczała wieści o tajemnie pod ziemią wrącym życiu:
9077 5 | niech zawrze w sobie świat tajemnych źródlisk, ożywiających codziennie
9078 3 | zaprzepaszczonym zakątku tajgi jakuckiej, to i wtedy pomimo
9079 8 | odnajdziemy w niej zawsze tajną łączność z tą psychiką niemocy
9080 12 | wyrzuconą poza wszelkie prawo tajnią, na której tle każdy kaprys
9081 14 | nami rządzi... aż się ziści~tajnych wyroków czas... tajemnica,~
9082 10 | dusze, sprzymierzać je w tajnym sprzysiężeniu, nie w partii,
9083 8 | Trudno tylko ją znaleźć - takeście ją schowali". Ma się nieraz
9084 3 | świetnych saskich czasów: takeśmy wtedy wybrnęli z Potopu,
9085 4 | dyscypliny społecznej było zawsze takie^' zorganizowanie życia umysłowego
9086 12 | namiestnictwo na sfinksy jakiej taksy nie nałoży. W życiu bowiem
9087 14 | znaczenie słów. Subordynacja, taktyka - giną te słowa. Jesteś
9088 3 | katolicyzm musiał wytworzyć tę taktykę dziejowego wyzysku, którą
9089 7 | proces właśnie: geniusz i talent utajone są zawsze w samym
9090 10 | nam niezaprzeczalnym, że talentem nie dorównywa on żadnemu
9091 10 | nie dzięki indywidualnemu talentowi Stevensona. Wydaje się nam
9092 5 | tajemniczym zaklęciem i talizmanem, zapewniającym nieprzerwane
9093 5 | przeciw rozpaczy i zwątpieniu talizmanów: - i do dziś dnia na myśli
9094 5 | krytyce zmieniają się w talizmany i amulety, gdy przeniesione
9095 10 | się, wyszedłszy niejako na tamtą stronę złudzeń w tę dziedzinę,
9096 4 | i przeżyć poety. I te i tamte są. Przeminąwszy, zostawiają
9097 6 | śmiecie, przyjmie ona i to i tamto, wyhoduje z ziarna złoty
9098 7 | Ponieważ niemoc była klątwą tamtych wielkich, więc stała się
9099 3 | variété - mądrością dzieci, tancerzów i skoczków, skrybów słów
9100 14 | sobie, że i na Golgocie tańczono z radości, że przecież już
9101 14 | antyklerykalnej propagandy? Zbyt tania to byłaby satysfakcja. Sprawa
9102 11 | w upojenie rozkoszy, w taniec Salome - wszystko stało
9103 7 | tłukła się o twardy kant tapczana w noclegowym przytułku.
9104 14 | cząstkowe dopełniające się tarcia te siły, które z punktów
9105 3 | ku wspólnej mogile, kiedy tarcice rozpadają się w naszej tratwie,
9106 3 | skołatanymi istnieniami targać. Los nie oszczędza ich;
9107 8 | pracująca i rozpaczliwie targająca się Polska, gdyby posiadała
9108 3 | nie stanie się literatura Tarnowskiego pomnikiem duszy narodowej,
9109 3 | Carlyle'em a Stanisławem Tarnowskim lub R. Browningiem a Lucjanem
9110 2 | rdzennie polski intelekt taroczkowo-bezikowy. Młoda Polska była buntem,
9111 2 | Liryzm helotów. Intelekt taroczkowy.~KRYZYS ROMANTYZMU~Podczas
9112 11 | granic radość, rży jak koń, tarza się, wybucha śmiechem, świat
9113 7(*) | larmes demandait davantage". Taż sama pani pytała mię o dobre
9114 11 | zabiegów dusznych". Jednym tchem wymieniamy dzisiaj nazwiska
9115 8 | życie żąda prawdy, nudą tchną wszystkie polskie książki
9116 14 | która nie wystarcza mu, tchnął ze swego umęczonego ciała
9117 8 | przewietrzanym rupieciarstwem tchnie każde odezwanie się tych
9118 8 | Jak nieskończenie słabą i tchórzliwą wydaje się z tego punktu
9119 8 | zadaniach literatury ukrywa się tchórzliwe hołdowanie umysłowym nałogom,
9120 7 | do wspaniałomyślności, do tchórzliwego instynktu masy. Wille żur
9121 8 | tego procesu jest głębokie tchórzostwo, ukrywające się poza pozorami
9122 7 | wpływu. Ciągłość pracy i teatralizm wyobraźni. Złudzenia perspektywy
9123 11 | Nie trzeba brać na serio teatralnego wiersza Byłeś mi niegdyś
9124 7 | wyobraźni. Złudzenia perspektywy teatralnej. Praca dziejowa emigracyi.
9125 10 | jako skłonność do patosu, teatralność gestu i wymowy, ale gdy
9126 10 | artyzmu jak do stubramnych Teb prowadzą niezliczone drogi.
9127 7 | samoistnych źródłem ekonomicznego, technicznego i biologicznego postępu.
9128 7 | się na najwyższym poziomie techniczno-ekonomicznego rozwoju, osiągniętego w
9129 4 | tym poziomie działalności techniczno-ekonomicznej.~Tylko stając się cząstką
9130 9 | Problem naukowy, ściślej techniczny, ukazuje nam, w jaki sposób
9131 2 | rozszerzanie biologicznych i technicznych zdobyczy człowieka, ten
9132 12 | płakał mu na dnie duszy jakiś tęczowy cień, zamiast przeżywać
9133 10 | życia, nowoczesny przemysł i tęgi opór tradycji feodalno-rodowej: -
9134 8 | miazgi psychicznej, jej tęgość i twardość rzeczywistą,
9135 7 | rzeczywistość historyczna tegoż ducha wynikiem. Pierwszym
9136 3 | kto wbrew wszystkim mane tekel fares widział jak na dłoni,
9137 5 | przypomina mi się zawsze ten telegrafista z powieści Wellsa, który
9138 13 | istnieje przestrzeń między tematem a artystą, treścią a opracowaniem,
9139 14 | niebezpiecznej, o silnym, wytrwałym temperamencie. Chcemy być narodem; mieć
9140 14 | wyjaławianej przez artystyczny temperament woli. Pierwszym czynem musiałoby
9141 1 | staje się dla nas sztucznym temperamentem, modyfikacją naszej wrażliwości.~
9142 6 | to są złudzenia różnych temperamentów, wyobraźni. Czy trudno to
9143 6 | specjalnemu punktowi widzenia, temperamentowi etc. Wszystko, co może stanowić
9144 8 | przetwarzającego silne temperamenty w źródła energii myślowej.
9145 11 | podkreślanej, zaznaczanej tendencyjnie ludowości. Może byśmy już
9146 8 | się z tajemniczego mare tenebrarum wyrasta w gruncie rzeczy
9147 2 | mam - to mam, beatus qui tenet, i nie ma takiej rzeczy,
9148 3 | swój teatr, i chociażby Teodor Jeske-Choiński pisał Ostatnich
9149 12 | tu w sobie całą teorię i teodyceę, która wraz z nią przemija
9150 10 | Miciński każe tej biednej Teofano mówić o indyjskiej mądrości
9151 12 | śmietniczek, zamiast kronik o Teofanu - sztambuch panny Mici.
9152 4 | doskonale bez pojęcia bóstwa. Teologami par excellence są dzisiejsi
9153 4 | protestantyzmem i wszelkimi teologiami wolnej myśli. Gdzie abstrakcyjna
9154 3 | jednostki o wybitnej wiedzy teologicznej, to pewna, że w życiu umysłowym
9155 1 | sformułował istotnie w terminach teologicznych rys najbardziej zasadniczy,
9156 4 | społeczeństwa - wszystko to są teologie, utrwalone przez słowo.
9157 4 | objawienia mistyków, fikcje teologów, polityków, pojęcia nauki
9158 6 | France'a, liryką Kasprowicza, teorematami Macha lub Poincare'go. Nietzsche
9159 12 | przekonywający. Dla czysto teoretycznej, poza życiem stojącej myśli
9160 8 | na systematyczną krytykę teoretycznych zabobonów współczesnej socjaldemokracji.
9161 4 | Swoboda nie jest zagadnieniem teoretycznym (nichts zum Erkennen, alles
9162 2 | mamy nową formę romantyzmu: teoretyków literatury, którzy pragnęliby,
9163 4 | zaś jej wysiłki w kierunku teoretyzowania. Trzeba z całą dokładnością
9164 13 | Żeromskiego wynikiem jego teoretyzującego przekonania, ginie, rozpływa
9165 12 | punktu widzenia czystej teoretyzującej myśli przekonywający. Dla
9166 4 | Bynajmniej nie jałowszego, niż te teorio-poznawcze igraszki. Idzie tu nie o
9167 4 | społeczeństwem, - analiza teoriopoznawcza doprowadzać nas będzie zawsze
9168 6 | z nich ukazują się jako teoriopoznawcze trudności i zagadnienia,
9169 4 | naturalizmu. Przesilenie w teoryi poznania. Samowiedza i dojrzałość
9170 8 | poglądy okultystyczne, teozoficzne i t. p. znajdują rozpowszechnienie
9171 10 | myśli, wykrystalizowane w tępe zadowolenie z siebie filistra,
9172 10 | nienawiścią Thackeraya do tępego, wystarczającego sobie samozadowolenia,
9173 9 | i czuciowej, zmysłowej i teraźniejszej - jakimś podziemnym korytarzem.
9174 2 | Wszystko: cała przeszłość, teraźniejszość, praca ludu, dopływy kulturalne
9175 3 | przeszłości, przyszłości, teraźniejszości, o czymkolwiek bądź wreszcie
9176 7(****) | stosunków między przeszłością i teraźniejszością - wydaje się bluźniercą.~
9177 10 | niezmienna i groźna - jak tercyna Dantego. Nic nie wstrzyma
9178 11 | dziejów, to już nawet nie teren zetknięcia tych dwóch wiecznych
9179 7(*) | jego polskiemu sercu Maryi Teresy "qui pleurait toujours et
9180 8 | przezwyciężonego mechanizmu (ten termin obejmuje w mojej intencji
9181 9 | się w nagłówku utartymi terminami; rozpatrzenie sprawy wyjaśni,
9182 4 | ironii, posługuję się nim jak terminem naukowym, dla oznaczenia
9183 8 | sprzeczności, od wahań, niejasności terminologicznych- ukaże się nam jego myśl
9184 10 | mieszczące się w ustalonej terminologii życie duchowe jest społecznie
9185 9 | rzeczywistości odpowiadają tym terminom.~Analiza twórczości Flauberta
9186 2 | walczył przeciwko samemu terminowi. Tak jest, ruch Młodej Polski
9187 14 | użyję tu Comte'owskiego terminu - może być Sienkiewicz,
9188 14 | bije w niebo słup krwi spod Termopil, bije o skrzydła losu serdeczna
9189 8 | głuchoty, to zręczne operowanie terrorem logicznym, etycznym, narodowym
9190 14 | Achillesów i Hektorów na ofiarę Tersytowemu trwaniu? jak stłumić mowę
9191 13 | żyjących na polsko-rosyjskim terytorium zależny był od tego, czy
9192 9 | nowej postaci romantyzmu, i tęskne spojrzenie ku światu lampionów
9193 4 | jednolitość życia, do której tęskni cała myśl naszej epoki.
9194 11 | męce i bólu, zacichający w tęsknocie, - sobowtór duszy Kasprowicza,
9195 4 | kuć dla swych najgłębszych tęsknot, dla swej wewnętrznej swobody
9196 10 | nie podlegać sugestiom i tęsknotom banalności wśród nieskończenie
9197 5 | związany ściśle ze słabym tętnem życia. U nas życie zostało
9198 11 | i dusza - dwa umocowania tętniących strun; przepływa przez nie
9199 11 | wzruszenie, skruszy, uczyni tętniącym sercem, tylko ten jest tu
9200 11 | ich jest w tym głębokim tętnie, które je ogarnia. Mniejsza
9201 11 | religijnej uczuciowości, które tętniły pod powłoką wczesnego włoskiego
9202 4 | i sprzeczności utajone w tezach pragmatyzmu. Wszystko, co
9203 7 | duchowego życia, tak, jak tężało ono pod uciskiem całkowitego
9204 10(**) | pierwszych jej rozdziałach tezy tu podtrzymywane wyłożone
9205 10 | życiem, między nienawiścią Thackeraya do tępego, wystarczającego
9206 3 | papież ze swą potrójną tiarą i całe lądy chimerycznej
9207 10 | procesie stawania się: ludzie tkają, żyjąc, los swój, wyniki
9208 11 | krzywdzimy każdej godziny. Tkamy i my to życie grzechu, i
9209 1 | różne wzory, wysnute na tkance nowoczesnej świadomości
9210 8 | samymi naszych stanowisk. Tkanina o oczkach dialektycznych
9211 8 | Wytworzyliśmy sobie całą sofistyczną tkaninę, broniącą przed nami samymi
9212 1 | nie uda się nam go z tej tkaniny wyplątać. Podoba się nam
9213 7 | zjawiskiem innego rzędu, że nie tknął się jej czas***. Niewątpliwym
9214 10 | więc biada temu, kto mnie tknie: tu właśnie przebywam w
9215 1 | taką jest siła fatalna, tkwiąca w naszym pozornie osobistym,
9216 3 | rodziny, jako jej korzenie, tkwiące w świecie. Tam nawet, gdzie
9217 3 | a choćby nawet ciernia, tkwiącego w nodze lub zakażającego
9218 8 | robotniczej, sprzeniewierza się tkwiącemu w niej posłannictwu i zadaniu.
9219 1 | przyjmuje ona cały bezmiar tkwiący w samym pojęciu ja, że usiłuje
9220 8 | instynktem, naturą ludziom, tkwiącym bezsilnie w gnuśnym łożysku
9221 10 | się? - znaczy to: mocno tkwię w swojej skórze, znam wszystkie
9222 3 | Proces życia, w którym tkwiła polska rodzina, nie zatrzymywał
9223 8 | jakiejś koterii). W nim tkwiło jako instynkt palące poczucie
9224 6 | obca żywiołowi, żywa siła tkwimy w nim i nie duchem, lecz
9225 7 | rzutowała je ona na olbrzymie tła. Było to naturalne. Tylko
9226 6 | rzeczywistym jest ich ciało, tłukące się w nim życie i jego wysiłek
9227 7 | stało się życie wieków, tłukła się o twardy kant tapczana
9228 3(**) | Houndeditch - objaśnia francuski tłumacz Barthelemy, oznaczał dla
9229 4 | wychodząc z siebie. Dziś - tłumacząc j a nasze za pomocą wytworów
9230 14 | objąć praktyczną, a więc tłumaczącą, objaśniającą wiarą, powstaje
9231 4 | że mogę, muszę, chcę - tłumaczcie sobie, jak chcecie - nie
9232 7 | Każdy czuł się powołanym do tłumaczenia Słowackiemu i Mickiewiczowi,
9233 3 | gdzie słuchając frazesów tłumaczonej broszury robotnik polski
9234 11 | rozpędzonym, hałaśliwym tłumem. Ten Mesjasz ma coś z Barnuma, -
9235 8 | wyzwolenie od przesądów i błędów, tłumiących samą możność powstania u
9236 3 | Pisarze, którzy byliby tłumicielami ducha w najszczęśliwszym
9237 14 | Warszawiance? Bo tam na scenie w tłumie stał sam poeta; pracę myśli,
9238 3 | wyrozumiałym. Ci, co żyją z tłumienia myśli polskiej, protestują,
9239 13 | kształtem już i istnieniem tłumiła tragizm, była wcieleniem
9240 9 | jednostki, dzielnice miast, tłumy, zbiorowiska, upaja je sobą,
9241 3 | widział jak na dłoni, czuł tłustą i świecącą gładzizną brzucha,
9242 3 | uparta samowola. Siedząc na tłustym połciu ziemi, - szlachcic
9243 2 | jak czkawka, patriotyzm toastów i rozrzewnień, buńczucznych
9244 5 | zawsze już rzeczy polskie toczyć się będą jak najszczęśliwszym,
9245 14 | wielkość Wyspiańskiego, że toczył on z bezdziejowością rozpaczliwą
9246 3 | jezuityzm, jak swą specyficzną toksynę, katolicyzm porenesansowy,
9247 3(******)| rodzinie i miłości. W całym toku wykładu mówiłem o rodzinie
9248 8 | swoboda niema nic wspólnego z tolerancją "ekscentrytetów", jak mówi
9249 3 | Wyspiańskiego, pobłażliwie tolerować jego królewski cień, jak
9250 2 | prawo spisane przez was i tolerujący was świat. Istnieje jeszcze
9251 14 | do nieogarnionej swobody tolerujących się wzajemnie złudzeń, opierała
9252 3 | Mereditha, Dostojewskiego, Tołstoja, Żeromskiego. I to samo
9253 8 | Wiktorowi Hugo, Gladstone'owi, Tołstojowi; wmyślcie się następnie
9254 8 | Wiktorze Hugo, Gladstonie, Tołstoju zwalcza on ten wspólny rys
9255 10 | 10000 - spoglądam na mały tomik Klubu samobójców, na Kima
9256 10 | któregoś z tych krystalicznych tomików. Bohaterem bajki jest zawsze
9257 9 | musi przeczytać bodaj kilka tomów Causeries de lundi Sainte-Beuve'
9258 13 | Wygląda to tak, jakby ktoś tonący widział w lustrze co dzieje
9259 10 | jedno ze źródeł, jeden z tonów zasadniczych angielskiego
9260 9 | opracowaną w sposób odpowiadający tonowi, panującemu na dworze lub
9261 13 | nas. Dusza nasza jest jak topielec z ciężarem u nóg: wlecze
9262 5 | najszczęśliwszym, jak najrówniejszym torem - prosto w słońce. Każdy,
9263 12 | salonowego sentymentalizmu torowały drogę filozofii oświecenia.
9264 3 | naszym społeczeństwie, w imię tortur, na jakie skazani są nasi
9265 14(**) | męczeńskim życiu Wyspiańskiego, o torturach tego spalania się duszy
9266 7(*) | Maryi Teresy "qui pleurait toujours et prenait en pleurant,
9267 7(*) | prenait en pleurant, et toute en larmes demandait davantage".
9268 5(*) | przejęcie się ideą bojkotu towarów pruskich wytworzyły w przemijającej
9269 9 | przełamawszy się w tym pryzmacie towarzyskiego życia. Ta władza "towarzyskości",
9270 9 | wpływy, władzę, karierę. Towarzyskość była tu kulturalnym, umysłowym
9271 11 | sobowtór duszy Kasprowicza, towarzysz jej, jej Bóg. A w dole jest
9272 1 | istotne, - nieustannie nam towarzyszą; zapominamy jak straszliwe
9273 9 | staje się formą świadomości towarzyszącej życiu, które nie jest jej
9274 10 | Wszechogarniająca solidarność wysiłku towarzyszy tu życiu psychicznemu na
9275 12 | te uczuciowe stany, które towarzyszyły pracy rozwikływania trudności;
9276 7 | uzasadnić swoje prawa. Towianizm stwarzał nad duszami jednostek
9277 14(*****) | przeciwstawić w Dostojewskim i Towiańskim dwa dążenia do wytworzenia
9278 7 | duchowych. Takim zakonem była towiańszczyzna. Wszędzie rzuca się w oczy
9279 14 | stanowczością potwierdzam to.~I o toż to właśnie idzie: iż życie
9280 12 | Życie, własny jej organizm tracą w oczach jednostki swą samodzielność,
9281 10 | Klubu samobójców, na Kima i tracę ochotę do poważnej dysputy,
9282 2 | Polsce wynaleziono sposób tracenia wiar nawet niepozyskanych.
9283 2 | przekształceń, obciążone tradycjami społecznymi należącymi do
9284 1 | swoich narodzin zerwaniem tradycjonalnego wątku i odstępstwem. Przedstawiciel
9285 14 | przyjmując za podstawę psychikę tradycyjną, szuka sił, jakimi rozporządza
9286 2 | siebie o szacunek.~Ile razy trafisz Polskę posiadającą w rentę,
9287 11 | Ariel-duch ludziom przychylny - trafnie określił Jan Sten; w swym
9288 7 | mówić zaczyna o prawdzie. Trafny instynkt powodował Hebbla
9289 13 | zaasekurowane ja - przeciwstawia się tragicznemu widzeniu tej twórczości,
9290 2 | Prawdziwe położenie może być tragiczniejsze: ani psychika nie jest w
9291 13 | widzieć nie może być rzeczy tragiczniejszej, niż ten oto rys stylu Żeromskiego: -
9292 14 | widziana i przyjęta dla swej tragiczności udawać zaczyna w samym wnętrzu
9293 9 | tych patetycznych gestów, tragicznych załamań i pogłębień, poprzez
9294 7 | konfederatami barskimi a np. tragicznymi indywidualnościami włoskiego
9295 8 | nieustannego sprzeniewierzenia się tragizmowi. Zawsze można każdą rzecz
9296 6 | formy. Można by napisać cały traktat o polimorfizmie mieszczańskiego
9297 8 | myśli niepodległej", w traktatach moralnych autotresury członka
9298 10 | do całkiem elementarnych traktatów teorii poznania i logiki;
9299 3(*****) | Nie piszę traktatu teologicznego, nie mam więc
9300 8 | stąd, żem zbyt poważnie traktował te preteksty, za pomocą
9301 8 | współczesna dziejowa rzeczywistość traktowana jest dziś przez umysły polskie
9302 9 | automistyfikacji kulturalnej były traktowane jako przeniknięcia w głąb "
9303 3(******)| nadzwyczaj lekkomyślnie traktowanej kwestii. Mówię o rodzinie
9304 4 | lub w ogóle sposób, w jaki traktowani bywają przez patentowanych "
9305 10 | intencja "przyrodniczego" traktowania tych spraw jest symptomatem
9306 8 | z męskim odpowiedzialnym traktowaniem własnego swego życia, to
9307 12 | ludzi, którzy w poważnym traktowaniu Newtona lub Darwina widzą
9308 3 | organem myśli, musi być traktowany jej miarą; każdy, kto staje
9309 10 | krzywdziłem naszych pisarzów, traktując ich jak żywych ludzi, którzy
9310 8 | żołnierza, a więc człowieka traktującego swe życie jako posterunek,
9311 1 | własność przyrodzoną człowieka. Traktujemy kulturę, wynik niezmiernie
9312 7 | lecz raczej rozszerzenie transcendentalizmu na świat cały. Ważnym jest,
9313 7 | wieków - uczyniono jakiego transcendentalnego George'a Brummela. Norwidyzmem
9314 7 | jest ona rzeczywistością transcendentną, aktem pozaświatowym. Duch
9315 11 | wynikiem. Takie przeobrażenia, transfiltracje myśli, wyników kultury w
9316 8 | swobody. Grzmią koła, warczą transmisje, obraca się potworna maszyna
9317 8 | pewnym rodzajem muzycznej transpozycji stanów psychicznych, których
9318 3 | tarcice rozpadają się w naszej tratwie, nie jątrzmy przynajmniej
9319 11 | Anioła, był ożywiającym i trawiącym ogniem w piersi Botticellego.
9320 11 | jednocześnie sam ten żar trawił i oczyszczał: on tworzył
9321 4 | syntezy, stopić w jedno mamy trawioną przez niemoc lecz niezawodną
9322 11 | uśmiech dzieci i kobiet trawionych przez nędzę, gdy zaświta
9323 14 | ułańskiej przygrywki: - trębacza czczą oni w Wyspiańskim,
9324 13 | jak się czytało poezje Trembeckiego, Krasickiego, Naruszewicza,
9325 7(*) | Cieszkowskiego, Królikowskiego, Trentowskiego i za parę set lat, gdy już
9326 9 | się różnymi kulturalnymi treściami, jako zewnętrzną formą swego
9327 10 | nieskończenie konkretną treściowością swego myślenia. Newman czy
9328 9 | konieczności, wszelkich treściowych określeń duszy i, tacy "
9329 13 | wywiezionych w niewolę rapsodów trojańskich? Jakim przeobrażeniom uległby
9330 7(*) | fotelu i pieszczącą się z trojgiem dzieci: - Madame Royale,
9331 3 | polskich dzięki niej wzrosła w trójnasób. I chociażby ostatni egzemplarz
9332 3 | każdy najlichszy lojalny trójpolak poczuł obecność w społeczeństwie
9333 10 | własną istotę, powoła na tron nieznanego królestwa. Cała
9334 5 | życia wytworzonej atmosfery. Trosce publicznej nie wolno się
9335 3 | oddane od wytwórczości, nie troszczące się o nią ma decydować o
9336 3 | bezsilnych, opuszczonych, nie troszczących się o nic, co jest poza
9337 3 | nad przyszłością. Kto nie troszczy się o zagadnienia budowania,
9338 Inc | la prima vita! ~Carducci ~Trovan mi duro~E io lo so:~Pensar
9339 3 | głowy różnymi filozofiami, truć sobie duszę wątpliwościami:
9340 8 | całe mnóstwo organicznych trucizn; narzuciła ona nam bezwład
9341 3 | zdobyczą naszego życia, czy trucizną i przeszkodą. Prawda to
9342 7 | zamieniamy romantyzm w truciznę: z niego, który usiłował
9343 8 | którym wypoczywa się po trudach europejskiej kultury, Europa
9344 3 | dlatego, że w ogóle nic trudnego i głębokiego nie istnieje.
9345 3(*****) | u nich prędzej i byłoby trudniejsze do zniesienia.~
9346 6 | bliższego nam i przez to trudniejszego, najtrudniejszego do zbadania:
9347 11 | byłby dla niego jeszcze trudniejszy. Ale powierzchnia duszy
9348 3(*****) | widziano całą wielkość i trudność zadania - uważam za jałowe
9349 7 | co było ucieczką przed trudnościami zadania, kłamstwem wobec
9350 4 | duszy, jako stałe ognisko trudnych do pochwycenia, gdyż pozbawionych
9351 7 | potrzebne. Dlatego właśnie tak trudnym do uchwycenia jest ten odcień,
9352 10 | nieustannie spełnianych, mozolnych trudów fizycznych, że jego siła
9353 9 | nieokreśloną wartość temu trudowi. Baudelaire trudzi się sam
9354 9 | temu trudowi. Baudelaire trudzi się sam z sobą, dla siebie
9355 2 | gorycz, która dusze twórców truła, tylko te braki, jakie w
9356 14 | głębi duszy, ach! - choć nad trumną moją milczcie - czy nie
9357 14 | czystość serc - precz my do trumny!~W walkach się naród skrzepi
9358 14 | świata: i wyprawiają nad trupem Kraka swe igrzyska, pozaludzkie
9359 14 | psychiczna otacza go jak trupi zwłok, jak święta relikwia:
9360 11 | czeluściach serca, pozostała trupia samotność, niewiara martwej
9361 11 | ziemi gnie, spycha, depce po trupie. To życie. Ale poza nim
9362 8 | wytworzyły. Przestajemy żyć: trupiejemy. l Ibsen czuł, że wobec
9363 3 | pokłady fałszu. Ustalony i trwający fałsz zabija prawdę: w życiu
9364 7 | Boga wyrzuconym, bezpłodnie trwającym wśród bezdusznych przetworzeń -
9365 4 | świat, aby skutecznymi i trwałem! wydawały mu się prawno-obyczajowe
9366 3 | jak dopust boży przyjmować trwalsze od spiżu dzieło Żeromskiego,
9367 4 | techniki, wyrabiającej w sobie trwalszy od stali hart moralny, przekuwającej
9368 11 | czysto indywidualnymi, mniej trwałymi ukształtowaniami. Dopóki
9369 11 | los, głuchy ból. Po cóż trwamy my - ty i ja - nad chatami,
9370 3 | nagromadzają samym swym trwaniem coraz nowe pokłady fałszu.
9371 14 | co cię unosi wśród fal? Trwoga oblega zamczysko, dreszcz
9372 7 | uznanie - żadna uchwala trybunału narodów. Nie bezsilna wiara
9373 10 | dzisiaj z kart Kursów i Trybuny ludów wyczytać, że jej w
9374 2 | go i wciągającego w swe tryby fatalizmu. Gdy mamy fakt
9375 3 | ustalony od czasu soboru trydenckiego*****. Żyjąc, jako nie biorące
9376 11 | kawały gdzieś ponad światem, tryskające słupami ognia, strugami
9377 14 | że tu nie ma miejsca na tryumfalne frazesy. Gdy artysta odsłania
9378 4 | czystej jaźni) - pragmatyzm tryumfować musi. I tryumf ten można
9379 3 | Apuchtina, Iwanowskiego tryumfowaliśmy nad "postępem". Do nas on
9380 2 | stworzył przeklęty nastrój tryumfującego, miałkiego rozsądku, idyllę
9381 11 | powietrznym państwie roi on tryumfy i zwycięstwa, to znów, pochyliwszy
9382 8 | czasów drugiego cesarstwa i trzeciej republiki. Zwracam w ogóle
9383 13 | własne, to tylko nasze, trzepocące się na dnie piersi jak ptak
9384 10 | jest tworzenie organów trzepocącej się na dnie duszy, ożywiającej
9385 9 | miedziane kroki przeznaczenia, i trzepotanie wachlarzy z sentymentalną
9386 2 | ten huk, który poprzedza trzęsienie ziemi, prawo, które wykuwa
9387 12 | mięśniom jedynie ustępujący. Trzeszczą w jego uścisku żebra, jak
9388 10 | rozwiązujących się sznurowadłach od trzewika, jest to zawsze ujawnieniem
9389 13 | wydarte z własnych jego trzewiów. Mógł on ich nie napisać -
9390 10 | organizmu narodowego. Chwila trzeźwej analizy przekona każdego
9391 6 | usypia nas, rozprasza uwagę; trzeźwymi zaś mamy być - my przede
9392 2 | która przecież przez lat trzydzieści była oficjalną, obowiązująca,
9393 3 | i dławiła ona kraj całe trzydziestolecie. Powstała ona dzięki tym,
9394 7 | żyjących teoriami sprzed lat trzydziestu straszy przesąd, niwelujący
9395 14 | niej archaiczna samowola trzymających się mocą naszej bierności
9396 3 | serc, zmorą ich dusz. On trzymał ich na powierzchni bytu:
9397 14 | jej własne losy. Na czym trzymasz się rozełkany, duchowy cudzie?
9398 11 | rzeczywisty, bojownik więc i tułacz, wysłać chce swobodne tchnienie
9399 14 | tytaniczne wysiłki Żołnierza tułacza, Popiołów; wyzwala tu jedynie
9400 14 | żywej jedności, a stało się tumanem wzajemnego mirażu, że my
9401 11 | stacza sam wobec siebie turnieje.~Czy nie wydaje się, że
9402 6 | dziedziny, ale ta rzecz tutejsza, święcie ludzka: prawo.
9403 3 | rzeczy należał on do twardego tutejszego świata.~Szybko rozrósł się
9404 14 | nazbyt mocno chwyta za serce "tutejszość", duch umarły, czysty duch
9405 12 | rozporządzenia przynajmniej pół tuzina sfinksów, musi być ostatecznym
9406 12 | za drugim rodzą się całe tuziny, mendle utworów pisanych
9407 10 | przeciwstawić samych siebie twardemu światu i tworzono dwa kłamstwa,
9408 8 | psychicznej, jej tęgość i twardość rzeczywistą, jeżeli się
9409 14 | zwierciadle psychiki wyczarowany. Twardowski to wyzywa cień Barbary.
9410 3 | ze snów, ale z czegoś, co twardsze jest od żelaza, wiecznie
9411 Ded | myśli, wszystkich, których twarze mam przed sobą, gdy to piszę,
9412 10 | istotnie, aby było to, co z twego czynu wyniknie? Działanie
9413 3 | milczy za murem ludzkich twierdz wiecznie pozaludzka, obca
9414 3(*****) | zasługa. Właśnie dlatego, że twierdzę, iż powinny dziś narody,
9415 3(******)| przeświadczony o prawdzie twierdzeń Sorela i Proudhona, że w
9416 7 | prawdzie, iż nawet poza twierdzeniami intelektualnie słusznymi
9417 4 | żywotność, swą rację bytu. To twierdzenie służy za punkt wyjścia dla
9418 14 | ciasnym.~Ale posłuchajcie.~Twierdzicie, że ten świat, życie wasze
9419 2 | wnuka: to dziwne - mówi - twoi przodkowie mieszkali tu
9420 10 | Nie pytaj, co stanie się z twoim czynem - czyń - tak określało
9421 10 | Myśl twoja każda i każdy twój czyn zaważą na losie ludzi,
9422 8 | takich swych czysto duchowych tworach, jak nauka, poezja, sztuka -
9423 8 | sobie jako rzeczywistych twórcach przyszłości, żołnierzach
9424 7 | umysłowe zachodu stawia naszym twórcom i pracownikom cały szereg
9425 7 | zdoła już samego siebie twórczo przeżyć poza nim, albo ocali
9426 5 | wszelką inicjatywę osobistą, twórczość- Nie dlatego, aby tak od
9427 3(******)| że w historii . naprawdę twórczymi stają się tylko te warstwy
9428 7 | Patriotyzm romantyczny był tworem duchowym, mającym za zadanie
9429 3(****) | tworzy on naokoło każdego tworu życiowego cały szereg kwestionariuszów;
9430 10 | kategoriach słuszności, lecz tworzącego się życia. Jest on nie wykluczającą
9431 14 | mocy, jest moją sprawą; tworzę w niej pełną jasność.~By
9432 7 | tego absolutnego ciała, tworzonego przez swobodę ducha. Brzydota,
9433 10 | siebie twardemu światu i tworzono dwa kłamstwa, pozornie sprzeczne,
9434 8 | za ten swój irracjonalnie tworzony, nie znający siebie jako
9435 13 | oddźwięku.~Stanowisko to tworzyło samo dla siebie usprawiedliwienia.
9436 3 | wolno tylko optymistycznie tyć - poza przestrzenią i czasem.
9437 14 | śniła się żadna wieczność Tycjanowi, Shakespearowi: żyli oni
9438 3 | przynajmniej już Wersalem ta tyjąca w słońcu Atlantyda kapłonów.~
9439 9 | katolicyzmu sprawiły, że tylu wielkich pisarzów nowoczesnej
9440 13 | klasycznie przejrzystym typie rozwoju twórczego jak Władysław
9441 9 | dzisiejszych czasach pomieszanie typowe: trudno dociec, jakie znaczenie
9442 3(*****) | temu samemu co i katolicyzm typowemu zwyrodnieniu, które nastąpiłoby
9443 13 | odpowiadającą temu tylko życiowemu typowi. Chce on utrzymać ducha
9444 9 | więcej daje się określić typowo-francuski sposób widzenia tej kwestii.
9445 14 | ułudę, gdyż nie stal się tyranem własnej swojej duszy, swojej
9446 6 | ciężkiego obowiązku, musu, tyranizującej rzeczywistości, prozy życia,
9447 4(*) | pismach modernistów, Newmana, Tyrrela, Blondela, le-Roy przechodzi
9448 14 | My tobie damy Polskę, tyś ją nam dal, my ją dajem
9449 3 | Jezusa Chrystusa. Nie, po tysiąckroć nawet pomnożone niedole
9450 11 | wzruszenie: porozdzierani przez tysiączne sprzeczności w życiu ludzie
9451 8 | Widzimy ją, jak powstaje ona z tysiącznych strumieni i rozlewa się
9452 14 | tu walczące z tą psychiką tytaniczne wysiłki Żołnierza tułacza,
9453 2 | wszystkim, którym posiadanie, tytuł jakikolwiekbądź profesji,
9454 3 | wyrzekł Sienkiewicz w tym tytule. Tak jest, atmosferę kulturalną,
9455 10 | logicznych, estetycznych tytułowi wydaje się nam, że gdy zdołamy,
9456 8 | odgadnąć, znaleźć, kogo mamy ubezwładnić, gdzie i kogo sparaliżować.
9457 8 | historia, to jest ten kraj "ubi leones", gdzie na każdym
9458 4 | marzenie. Praca kamieniarza, ubijającego bruk i stan duszy poety,
9459 2 | a ja tu sobie siedzę na uboczu: myślę, że można tak, można
9460 7 | w tej szkole uczyły się ubóstwiać własną swą cierpliwą wolę.
9461 11 | właściwie tylko postumentem ubóstwiającego samo siebie ja. Indywidualizm
9462 2 | życiowego, który ją stworzył. Ubóstwo psychiczne Młodej Polski,
9463 2 | ekonomicznego życia - wszystko to uchodziło aż do roku 1905 u nas za
9464 7 | Chociaż znowu postulaty te uchodziły za dzieło czystej myśli -
9465 7 | postawienie kropki nad i nie uchroni tej książki przed potwarzą.
9466 11 | najskuteczniejszych postaci uchronienia swego życia wewnętrznego
9467 7 | bezbolesne przetrwanie życia, o uchronienie swojej ukrzyżowanej wyższości.
9468 7 | niczyje uznanie - żadna uchwala trybunału narodów. Nie bezsilna
9469 3 | ponieważ na stu mityngach uchwalili zniesienie starego i ośmieszyli
9470 8 | życia, stwarzanego przez uchwały myśli. Materializm dziejowy
9471 8 | Hamsuna, pozwala on nam bowiem uchwycić pewne zasadnicze a subtelne
9472 7 | prawdą. Sądzimy, że, gdy uchwycimy to unoszące się ponad życiem
9473 9 | typu życia, który został uchwycony w mało czytanej dziś książce:
9474 9 | musi z uczuciem trudno uchwytnego wstydu - czytać listy Baudelaire'
9475 9 | procesu społecznego, który uchyla się spod kontroli i inicjatywy
9476 1 | procesy, od udziału w których uchylamy się, zwracając się ku niej.
9477 3 | chcieć, nie, od czego się uchylasz, ale co tworzysz, jak i
9478 14 | możemy odstąpić, gdyż każde uchylenie się byłoby dowolnością.
9479 11 | nie możemy się od niej uchylić. W niej jest nasze życie,
9480 8 | życia, które Staje się coraz uciążliwsze, gdyż bardziej natężone -
9481 7 | samo w sobie jest procesem uciążliwym, że musi ono stwarzać każdy
9482 8 | woli własnej wyprzeć się, uciec przed nią, pragnąca życie
9483 1 | stan rzeczy: - to system ucieczek przed historią. Niewiara
9484 3 | pod osłonę mroku i cienia uciekać się będą.~Na jasności, konsekwencji
9485 8 | Postacie Hamsunowskie nie uciekają przed niczym w życiu, idą
9486 8 | trwanie. Najczęściej więc uciekała się Młoda Polska do takich
9487 1 | kto myśli, że od historii uciekł, ten już padł jej ofiarą,
9488 3(*****) | historycznego światopoglądu, ucieleśniającego się w instytucjach i faktach
9489 5 | wydobyć ją musim. Myśl narodu uciemiężonego budować przyszłość swą może
9490 10 | powtarzam, głęboka mądrość poza uciesznymi opowieściami, prawdziwie
9491 7 | świata, w środowisko nie uciskającego, posłusznego eteru, mającego
9492 4(*) | poznania. Ludzie, którzy uczą się myśleć na pracach Newmana,
9493 10 | Jest on wielką szkołą, uczącą nas poprzestawać na naszej "
9494 7 | romantyk jest istotą zbyt mało uczciwą, aby była tragiczną, wartość
9495 7 | samopotwierdzenia wobec losu, wymaga uczciwego stosunku do samego siebie.
9496 7 | i mistrz - a rzekłbyś że uczeń" - mówi Norwid. Istnieje
9497 14 | słuchacie ze mną: dumni, uczeni, pewni siebie - co stwarza
9498 7 | którego dotąd nie było. Uczestnictwo w Chrystusowej swobodzie
9499 4 | jest dana jednostka jako uczestniczka tej walki, jest jej rzeczywistością:-
9500 7 | stanem bezhistorycznym; uczestniczymy w niej, tworząc, zdobywając
9501 4 | myśli, lecz czym jest jako uczestnik tej zbiorowej pracy - jest
9502 8 | wszystkim bez wyjątku niemal uczestnikom potężnego dzieła, jako spadająca
9503 14 | żywa mowa pozaludzkiej a uczłowieczonej prawdy. To więc, co wyrasta
9504 7 | naszą duszę - nie, to jest uczłowieczony już, ułagodzony obraz bezwzględnej
9505 12 | podświadomego. Wybucha on tam, gdzie uczony zaczyna wierzyć w naukę,
9506 14 | przez to już autor stał się uczonym, filozofem, mężem stanu,
9507 14 | przywiązanie do wiążącej uczuciowo tradycji.~Tu i tam mamy
9508 13 | najbogatsza w Polsce organizacja uczuciowo-wzruszeniowa, usiłująca w życiu, jakie
9509 11 | stronie już tej wiedzy, więc uczuciowością jej, naturą było to, co
9510 13 | rzeczywistość. Zrozumiejmy, że uczuciowy kult tradycji jest tylko
9511 11 | Kasprowicza jest zjednoczeniem w uczuciu poza dziełem, poza społeczeństwem,
9512 10 | samoistności, gdyż głęboko jest tu uczuwaną prawda, że jedyną uspołecznioną
9513 4 | emocjalno-uczuciowy, jako różnorodnie uczuwany ślepy mus koordynacji naszych
9514 8 | excellence indywidualizujące. Uczyć się musimy spoglądać na
9515 4 | starożytnymi społeczeństwami, uczyła się pojmować i poznawać
9516 3 | pomnożone niedole Polski nie uczynią Jaksy Marcinkowskiego poetą,
9517 6 | poznaniu, rozumieniu prawdy, uczynieniu z niej jedynego prawa, jedynego
9518 7 | jego własne samowychowanie uczyniły go naturą, najwyłączniej
9519 14 | rozwiera śmierć, poprzez uczyniony przez nią wyłom świat pozaludzki
9520 14 | że gdy maskaradowy tłum udający naród usiłuje wieńcem laurowym
9521 13 | opuszczona i szczebiotem, udającym pancerność gdzieś w jakimś
9522 3 | nim, jak i przed nim nie udaje mi się na żaden sposób postawić
9523 3 | grozy wywłaszczenia nie udało mi się wyszukać głębokiego
9524 3 | wietrzą w tym obłudę, udanie, w ostateczności zaćmienie
9525 14 | ukazywała się w mamiącym udaniu historycznej pozy naśladującej
9526 14 | przyjęta dla swej tragiczności udawać zaczyna w samym wnętrzu
9527 10 | przecież jednolitą wobec uderzającego na nią pozaludzkiego świata.
9528 14 | życia w sobie, strasznym uderzeniem w dzwon, walącym o ziemię
9529 7 | tak, jak zastygło ono w uderzonej przez nie wyobraźni widza.
9530 10 | gdy ktoś usiłuje wszystko udowodnić, mieć słuszność. Słuszność
9531 2 | nam błyska. Wiesław Wrona udrapował się na powieszonego Wójcika.
9532 9 | literackich. Literatura jest tu uduchowieniem, rozszerzeniem "towarzyskości" - "
9533 13 | miejsce i dla Polski na uduchowionym globie. Kiedyż nareszcie
9534 14 | się i fałszuje romantyków, udusić się usiłuje go kadzidłami,
9535 8 | powietrza, graniczący z uduszeniem, czuje się poprosili, że
9536 12 | nieustannym, odpowiedzialnym udziale w wielkim heroicznym dziele
9537 8 | abstrakcyjną, ale konkretną, udzielającą nie życiu samemu, działającą
9538 13 | ten lub inny sposób pisarz ufa automatyzmowi życia, albo
9539 8 | nie zastanawia nikt. Jedni ufają temu dziejowemu procesowi,
9540 5 | nieznane, sobie i woli swej ufającej, pragnieniem lotu tworzącej
9541 3 | połciu ziemi, - szlachcic ufał swojej szabli, pyskatości
9542 9 | przeistaczanie się, rozpalanie się i ugasanie obrazów. Doznaje ona wrażenia,
9543 10 | życia Włoch, umocniły i ugruntowały w duszy włoskiej tę olbrzymią
9544 3 | też jako metody, sposoby ugruntowywania rodziny, jako jej korzenie,
9545 14 | naszej tradycji, wytworzy i ugruntuje naszą kulturę, wyzwoli nas
9546 11 | ośrodkiem boju, usiłuje ugrupować naokoło siebie cały świat
9547 13 | przekrojach spotkamy różne ugrupowania tych momentów; treścią ich
9548 14 | moc polską, a nie jakieś ugrupowanie interesów.~Chciałbym, aby
9549 7 | dotychczasowych filozofów ujął zagadnienie tworzenia, jego
|