1-biolo | biops-czeka | czeln-dwaj | dwoja-glosy | glosz-jakis | jakko-ksiaz | ksiec-miesz | miewa-narzu | nasla-niezm | niezn-ogarn | oglad-pelni | pelno-ponie | poniz-prezn | prezy-przet | przew-rowno | rowny-schwy | schyl-sprac | spraw-szuka | szum-ujal | ujarz-warn | warne-wtarg | wtem-wysnu | wysok-zapad | zapal-zlacz | zlago-zzart
Part
10050 3 | heroicznym czynem odrąbała. Warneńczyk, Zawisza, Żółkiewski, Jan
10051 14(*****) | świadomości narodowej. Od prologu Warszawa poprzez książeczki o Współczesnej
10052 3 | wielkich wypisów, wydawanych w Warszawie (Wiek XIX, stulecie myśli
10053 8 | zbiorowej psyche.~Tylko warszawska lekkomyślność albo krakowska
10054 3(******)| Widziałem w ruchu proletariatu warszawskiego i łódzkiego przeciw prostytucji
10055 8(*) | Czytałem np. w Kurierze Warszawskim nowelę tak zdolnego pisarza
10056 3 | nawet doszczętne zniszczenie Warszawy nie pozwoliłoby mi na jedną
10057 5 | wygryzione przez rdzę. l w warsztacie istnieje pierwiastek szacunku
10058 12(*) | ponad przyrodą (superposer) "warsztat" (atelier) idealny, ułożony
10059 5 | ogień nie wygasł, niż do warsztatu, w którym ceni się i szanuje
10060 1 | nadawało znaczenie trwałe wartościom kulturalnym i psychicznym.
10061 9 | określonym i odczuwanym jako wartościowe działaniem, obraz świata
10062 14 | nabiera on w naszych oczach wartościowego, tj. pozaosobistego znaczenia.
10063 10 | nigdy w stanie wierzyć w swą wartościowość i jednocześnie pracująca
10064 12 | przeciętnym domowym zwierzęciem. Waruje, aportuje, łasi się, biega
10065 1 | ukazuje się~nam jako konieczny warunek: zdolność samoistnego utrzymywania
10066 2 | samemu sobie jest niezbędnym warunkiem umysłowego życia: kto nie
10067 4 | wytwarzającymi społeczeństwo, warunkujące naszą określoną psychikę,
10068 3 | losu, gorzka łza kapiąca na wąsy, że oto nam nie wolno nic -
10069 10 | burza pochwyci na morzu wątły statek, niczym wydaje się
10070 5(*) | opierała się na tak kruchych i wątłych podstawach, jak na lata
10071 4 | przemyka się świadomość wątłymi strumyczkami kazuistyki;
10072 10 | Europie, - choć o tym świat wątpiących Piłatów, obłudnie posągowych
10073 14 | nas do punktu, w którym wątpienie to staje się jakby odnajdującym
10074 13 | tylko niedojrzałość, ale to wątpliwa kwalifikacja na homerydę.
10075 8 | nawet i samo coś staje się wątpliwe - a pozostaje szereg stronic,
10076 14 | regestrowane, są bardzo wątpliwymi myślami.~Życie przepływa
10077 3 | sam przed sobą uzasadniam, ważąc ją długo. Przebyłem wiele
10078 8 | tym jedna, jak ostrze noża ważka linia. To same piękno, które
10079 8 | analityka kultury. Coraz ważniejszą rzeczą staje się wykrycie,
10080 11 | punktu widzenia. Jest to tym ważniejsze, że liryka Kasprowicza należy
10081 5 | światu: tu wiadomym jest, że ważniejszym niż wszystko inne jest czujna
10082 10 | przedziwnym Hoffmannowskim złotym wazonie, nie umiemy jej tylko poznać,
10083 14 | Kołysać się oni muszą i ważyć, jak sępy królewskie, ci
10084 7 | nieokreślona, chaotyczna, ważyła ona na losie twórcy, czynimy
10085 11 | rozlega się puk - puk gwoździ wbijanych na Golgocie, dobiega wrzask
10086 4 | nad polskimi umysłami i wchłaniać mający wszystkie ich twórcze
10087 12 | zalewała całą duszę jednostki, wchłaniała w siebie całą zawartość,
10088 14 | myślenia, wysiłku. I to odbicie wchłaniało w siebie samą rzecz, i proces
10089 4 | Swoboda, aby być swobodą, musi wchłonąć w siebie cały determinizm,
10090 10 | jakimś potężnym mitem, który wchłonął w siebie intuicję Goethego,
10091 11 | ludzkości. Historia została tu wchłonięta w ciemny żywioł ludzkiej
10092 8 | stronę przede wszystkim wchodzącą w rachubę, gdy idzie o twórczość
10093 7 | nie wchodził, nie mógł wchodzić tu w rachubę. Nie istniał
10094 8 | erotyczne, to życie, w którym wchodzimy w grę nie jako psychika,
10095 2 | rodzaj porywającego go i wciągającego w swe tryby fatalizmu. Gdy
10096 8 | na dzień coraz szczelniej wciągani w mechanizm ogólnej europejskiej
10097 3 | cały kraj objąć, podważyć, wciągnąć w wielki proces niezbłaganego
10098 7 | spływa w świat dziejów, wciela się weń, ale właściwie jest
10099 13 | dobra, miłości i śmierci wcielają się tu w żywe kształty;
10100 7 | wydaje mu się wiara, nie wcielająca się w kształty życia, nie
10101 7 | niemal winą: dopiero przez wcielenie się w świat sama przed sobą
10102 13 | istnieniem tłumiła tragizm, była wcieleniem wartości. Tu tragizm się
10103 2 | kierowe naszej literatury, wcielona do tego narodowego pasjansu,
10104 5 | przeszłość, jaką naokoło siebie wczesną młodością zastał. Czy nie
10105 11 | które tętniły pod powłoką wczesnego włoskiego renesansu, te
10106 3 | dnie bagniska, w które już wcześniej, bodaj, że od Zygmuntowskich
10107 4 | każdym zaś razie jest ono wcześniejsze, istotniejsze, niż wszystkie
10108 10 | skonstatować, gdy przechodzi się od wcześniejszych do najpóźniejszych pism
10109 3 | odkrycie, że im i tak dobrze: wczuli się i wżyli w tę swoją prywatną
10110 9 | wykluczona tak jak cud, wdanie się opatrzności - w dalszym
10111 4 | materii - wszystko to są za wdaniem się mowy dokonane hipostazy
10112 2 | psychiczne jedynie dzięki wdaniu się krytyki. Czy istotnie
10113 9 | dróg, które krzyżują się wdanym punkcie duchowego życia;
10114 13 | twórczości, która zrodziła się z wdeptanej Winrychowej mogiły, z tego
10115 9 | stulecia stanowi bardzo wdzięczny i pouczający przedmiot studiów
10116 3 | to jest pamiętnik tych wędrówek. Możecie jej nie czytać.
10117 14 | zmaganie się wewnętrzne - wędrówką Odysa, który gdzieś w zaraniu
10118 11 | wpadłszy w pierś bezsłonecznych wędrowników, ich zwycięstwem, ich wyzwoleniem,
10119 2 | mniej lub więcej wygodna wegetacja; wszystko inne, cały świat,
10120 3 | społecznej: pozwala on nam wegetować w świecie, który cały na
10121 11 | gdzieś dogasa jak ostatni węglik klątwa, milknie jak oddech
10122 2 | świerszcz i wreszcie "das ewig Weibliche" polskiej bezmyślności.~
10123 8 | nieprawdaż? Pozór to tylko. Weininger się myli. Ibsen jest bliższy
10124 5(*) | swego utopistę w osobie p Weissenhofa. Ktokolwiek więc będzie
10125 13 | zdoła istnienie. To, co wejdzie w duszę tę z drogiej nam
10126 13 | pytajniku. Czy gdyby Polacy wejrzeli na skruchę "Samuela" swą
10127 3 | na ideologicznej powłoce, wejrzymy w sam zasadniczy fakt budowy
10128 14 | jest tylko postanowieniem wejścia myślą w rzeczywistość. Wyzwolenie,
10129 14 | sobie - oddaniem czci jest wejście w siebie, praca i poprawa.
10130 10 | pozażyciowych stanowisk. Wersal, salony XVIII wieku, demokracja
10131 3 | Olimpem a przynajmniej już Wersalem ta tyjąca w słońcu Atlantyda
10132 9 | mogło być wypowiedziane w Wersalu za Ludwika XIV, w wytwarzających
10133 14 | duszy - sądzą, że właściwie Wesele i Wyzwolenie są tylko czymś
10134 10 | Jeżeli nie pojmiesz tego, nie wesprzesz się na sobie - oddasz się
10135 9 | donkiszotującej świadomości, i westchnienie więcej niż pobłażliwej miłości
10136 14 | fatum wewnętrzne. Niewola weszła w duszę i przeżywając samych
10137 14 | raz zasłyszało, gdy się weszło już duszą poza okopy historii?
10138 9 | jak ten, który ukazuje się wewnętrznemu oku skruszonego, posiadającego "
10139 3 | wolę ludzką - meduzy, owe węże, które stały się jedyną
10140 4 | faktu, że natura społecznego węzła taką jest, jak tu ją przedstawiam,
10141 8 | druga, zrośnięta uczuciowymi węzłami z pewnym polskim, tak lub
10142 3 | stwarza. Miecz przecina węzły - nie zmusi mię nikt, abym
10143 8 | którzy za punkt wyjścia wezmą może realne, zoologiczne
10144 14 | dziedzinie meduz Laokonowych wężów? czy nie lepszym jest wyrzeczenie,
10145 7 | Romina, ogłoszone w roku 1908 wezwanie Micińskiego. Różnica zarysowuje
10146 11 | Liryzm Norwida. Kilka słów o Whitmanie. Bezwzględne znaczenie liryzmu.
10147 12 | tak wyjątkowe znaczenie Whitmanowi i systematycznie nie korzystać
10148 12 | dobre - oto dominujący ton Whitmanowski. Goethe traktuje swoje ja
10149 2 | wynaleziono sposób tracenia wiar nawet niepozyskanych. Polska
10150 12 | serdeczną krwią i rzuca na wiatr, na wieczne zaprzepaszczenie
10151 10 | skrzydeł, zmagających się z wiatrem, pęd i szum; tu mamy gotowy,
10152 3 | wystawionym na przypadek wiatru, gliną, lepioną przez ślepą,
10153 14 | myślenia wzruszeniowego, wiążącego nas z narodową tradycją.
10154 14 | biologii przywiązanie do wiążącej uczuciowo tradycji.~Tu i
10155 7 | brak nam szczegółów, brak wiążących w jedno oddzielne dzielą
10156 8 | takiego ideowego, psychicznego wiązadła szukać należy przyczyny
10157 8 | biologiczno-psychiczne związki pod samymi wiązaniami ekonomii. Zewnętrzne pojmowanie
10158 3 | Wokulski chciał żelaznym wiązaniem pracy cały kraj objąć, podważyć,
10159 13 | się tu jedną nieogarnioną wibracją wzruszeniową. Cud życia
10160 10 | potrzebuje się borykać z wichrem. Nie ma w niej berserkierskiego
10161 11 | ginie w liściach drzew, jęk wichrów z jego piersi: umiera Bóg,
10162 4 | na karmieniu krwią swą widm i cieniów.~Młoda Polska -
10163 11 | co zachodzi nad polami, widmami wierzb, opuszczoną chatą,
10164 14 | tragiczną walkę, jaką prowadziło widmo-sobowtór, nie mające realnych oręży;
10165 14 | poza swój właściwy uprzedni widnokrąg, myli się, jeżeli sądzi,
10166 Ded | drogimi, jak sad dzieciństwa, widnokręgami - ~(Ilekroć wykradać się
10167 14 | pozostanie. I nagle zmieniają się widnokręgi; ginie znaczenie słów. Subordynacja,
10168 14 | nic o tym, co jest poza widnokręgiem tej psychiki. Niezmiernie
10169 8 | zahipnotyzować istniejącym widnokręgom. Kultura zachodnia nie mówi
10170 13 | wystarczały istotnie dziejowemu widnokręgowi odnajdującego się w nim
10171 2 | poglądy Lasserre'a jest tak widoczny. Czy nie należałoby sobie
10172 9 | wzruszeniu całkiem obojętny widok nabiera jakiegoś głębokiego
10173 14 | powstała, skąd pochodzi widząca dusza artysty? - mniejsza
10174 14 | dać może, osiągnąć jasność widzącej prawdy, poezji. Polski wulgarny
10175 14 | widzenia przeciągały nad widzami, szukały w nich oparcia,
10176 2 | ja nie byłoby bezsilnym widzem, chce stworzyć świat posłuszny
10177 3 | dreszczem, w krótkich bolesnych widzeniach S. Wyspiański, człowiek,
10178 9 | wytwory życia, prawdy są tylko widzeniami śniących. Nie chcę tu stawiać
10179 14 | dymi się i jego krew w tym widziadle. Więc gdzie odpowiedź? czy
10180 3 | w których człowiek nie widziałby przed sobą możliwości przeżycia
10181 6 | obojętną, że to nie ma żadnego widzialnego wpływu; wpływ ten istnieje
10182 3 | wznoszone budowy - znak widzialny niezmierzonego mozołu, bezimiennego
10183 14 | w samym widzeniu treścią widzianego, że zwierciadlane odbicie
10184 3(*****) | dlatego, ii pragnę, aby widziano całą wielkość i trudność
10185 7 | twórczości dziejowej zależnymi od widzimisię jednostek, które sądzą,
10186 7 | niosący ją w piersi swej ku wiecznemu ognisku duchów - to była
10187 9 | symbolizmu świat i człowiek są wieczni, istnieją nieustannie poza
10188 14 | które je rodzi. Sam na sam z wiecznością bez życiowych osłon obcują
10189 11 | nad każdym uczuciem niby wiecznotrwałe przeznaczenie. Błogosławieństwo
10190 11 | teren zetknięcia tych dwóch wiecznych potęg, lecz coś mniej jeszcze
10191 14 | i chwile ich stawały się wiecznymi, gdyż były przez nich przeżyte,
10192 13 | żadnego musu, jest swobodny. Wieczyste zagadnienia zła i dobra,
10193 13 | dotkliwiej czułoby się ból wieczystej utraty. Mało istnieje w
10194 3 | który Polskę zbawił pod Wiedniem i pozostawił dziedzictwo
10195 8 | artyści wydobywają różne, nie wiedzące o sobie fragmenty tego zwycięstwa.
10196 8 | godzinę, gdyż miliony nic nie wiedzących o sobie indywidualnych wysiłków
10197 13 | jutrzejsze nic nie będzie wiedziało o naszym ja dzisiejszym,
10198 14 | iść przed siebie, jeżeli wiedzie was poszukiwanie siły narodowej,
10199 11 | krajobrazem, wsią, lasem, wiejskim pogrzebem, ale wszystko
10200 3 | wydawanych w Warszawie (Wiek XIX, stulecie myśli polskiej -
10201 14 | zawieszam nad wami, czy po wiekach duch mój usłyszy tu jeszcze
10202 3 | swojej drodze czcigodne, wiekami wznoszone budowy - znak
10203 10 | w stylu pisarzów tętnią wiekowe echa; wielowiekowe dzieje
10204 13 | Bezdomnych. Nie może być większego nieporozumienia, niż to,
10205 8 | nowoczesnej Francji, gdyż większość haseł, rozpowszechnionych
10206 3 | który jest gmachem wiary dla większości naszego narodu. Wysłużyć
10207 8 | zdołałaby jednym duchem objąć wiekuisty proces. Potrzeba nam nie
10208 7 | oczach dzisiejszych jego wielbicieli, to uosobienie myśli pozaczasowej,
10209 7 | komentującym go i podziwiającym wielbicielom. To, co znamy z Norwida,
10210 7 | Wytwarza się złudzenie, że wielcy twórcy nie tym byli, co
10211 3 | dzwonek kościelny, opłatek i wielkanocne jajko. Nie byli ci Milusińscy
10212 5(*) | drobno - mieszczaństwa i wielko-chamstwa (wszystko to, co żyje z
10213 8 | Peer Gynt rozprasza się w wielobarwnym. Sprawdzianem jaźni nie
10214 9 | niepokoiło mię już od dawna. Po wielokrotnym przemyśleniu wywoływanych
10215 14 | morską mądrością żywiołowej wielokształtności - i to właśnie świat tragiczny
10216 10 | który ją wytworzył, mocą wielomilionowego wysiłku, który ją dźwiga.
10217 10 | świecie.- W codziennej, wielomilionowej pracy naród wytwarza sobie
10218 13 | samego siebie: Szujski, Wielopolski, każdy, kto reprezentował
10219 12 | zawieszeniu między nieograniczoną wielością hipotez skutek nieustraszoności
10220 10 | przeciwstawiającą swą coraz wielostronniejszą duszę pozaludzkiemu światu,
10221 8 | niż wywody in abstracto wielostronność i skomplikowanie zagadnień.
10222 10 | pozaludzkim chaosie mocą wielowiekowego procesu, który ją wytworzył,
10223 8 | poziom życia, nie jako dzieło wielowiekowej pracy, wymagające zrozumienia
10224 14 | tłum udający naród usiłuje wieńcem laurowym uczynić z tragicznego
10225 13(**) | przedstawił Nieczajewa jako Piotra Wierchowieńskiego. Kto zechce wziąć do ręki
10226 13 | obowiązku tworzenia nowoczesnej, wiernej wymaganiom myśli duszy zbiorowej.
10227 3 | Dominika - wszystko to byli wierni, dobrzy słudzy kościoła,
10228 8 | poznania - odbija bardzo wiernie w danej grupie społecznej
10229 11 | duszą bezpamiętna dobroć jak wierny przyjaciel, brat nie znający
10230 7 | Promethidionie zawarł Norwid w kilku wierszach swe najgłębsze myśli o konieczności
10231 10 | się niespodziewanie między wierszami powieści Dickensa perspektywy
10232 10 | życia swobodnego od pracy, wierzącego w siebie. I oto mamy oko
10233 3 | mogiłą, w imię braku prawdy wierzącej w siebie w naszym społeczeństwie,
10234 11 | zachodzi nad polami, widmami wierzb, opuszczoną chatą, łka dzwonem
10235 4 | umysłowymi, nad religijnymi wierzeniami, teoriami naukowymi, filozoficznymi
10236 7 | zaczynając myśleć - czuje się wierzycielem losu. Tymczasem los nie
10237 7 | rozbieżność między tym, w co wierzyli oni a stanem świata, starali
10238 13 | się nie zbudził, i dlatego wieś ta odbija się nie w zwycięskiej
10239 3 | i gdy przyszła do nich wieść, że są braćmi, synami Boga,
10240 2 | Cenzura nie dopuszczała wieści o tajemnie pod ziemią wrącym
10241 2 | brząka, sińcami nam błyska. Wiesław Wrona udrapował się na powieszonego
10242 3 | ukołysać usiłujemy masę wieśniaczą. Niechaj śpi, niech jej
10243 10 | jesteś jego twórcą; czy wiesz, co tworzysz, czy pragniesz
10244 10 | znaczy to wykonywać myśl wieszcza. Dla usprawiedliwienia tych
10245 9 | coś w rodzaju tego języka wieszczbiarskiego, mocą którego usiłowała
10246 3 | u wybitnego człowieka, - wietrzą w tym obłudę, udanie, w
10247 4 | wnętrzu, jako irracjonalna więź i ta właśnie irracjonalna,
10248 3 | uspokaja wobec wszystkiego. Wieże kościelne są konduktorami,
10249 11 | a moczar życia trzyma, więzi duszę. Żal, piekąca hańba,
10250 3 | był człowiek wyzwolony z więzów średniowiecznej organizacji
10251 12 | powierzchnią życia, wszystkimi wieżycami myśli, całym fundamentem
10252 4(*) | nieustannie na każdym kroku wikłającej się w samorzutnie stwarzanym
10253 11 | wiele punktów styczności z Wiktorem Hugo i że żyje w nim najsilniej
10254 8 | głębokie filipiki przeciwko Wiktorowi Hugo, Gladstone'owi, Tołstojowi;
10255 8 | niezależną od jego treści. W Wiktorze Hugo, Gladstonie, Tołstoju
10256 13 | nazbyt łatwo uznaje tu swe wilcze kły i jednocześnie przywiązanie
10257 7 | tchórzliwego instynktu masy. Wille żur Schwäche - wola słabości -
10258 2 | ludzką - wylegitymować się winno przed prawem. Każda myśl
10259 11 | wspominać grzechy, tak jak wino upaja to wonne przebaczenie.
10260 8 | staje się to wyszukiwanie winowajcy, swarliwe przewalanie z
10261 13 | kocha życie, kocha je, jak Winrych - ale czuje, że nie ma czym
10262 13 | czuć sercem na całej ziemi Winrycha. Ten nie miał już gdzie
10263 13 | zrodziła się z wdeptanej Winrychowej mogiły, z tego uścisku,
10264 2 | dobrobytu, cnót domowych, wiodących do niezawodnego na pohańbionym
10265 14 | autorytety kłamstwa i złudzenia: wiodły nas one prawidłowym, hierarchicznym
10266 13 | jednego drgnienia, które nie wiodłyby w zatracenie, które by nie
10267 11 | nędzę, gdy zaświta dzień wiosenny. To wszystko jest bezsilne,
10268 11 | łaski, wskrzesza rześkim, wiosennym tchnieniem. Motywy tych
10269 10 | Gdyby jednak majtkowie i wioślarze sądzili, że ocaleniem ich
10270 11 | Szemrzą łzy jak strumień na wiosnę: dźwiga się dusza, uśmiecha
10271 11 | grobie Bożym siędę, na nagim wirchu. Szumi samotnością wicher,
10272 14 | świętości duszę? wlec ją w wirowisko i rzeź? jak zlać się z naiwnym,
10273 9 | tłum w swym myśleniu, taki wirtuoz jak Renan umie uczynić swoje
10274 14 | konsekwencją tylko przez wirtuozostwo wybranej formy. U natur
10275 8 | grzmiących programów wobec samego wiru psychicznego, jaki czuje
10276 13 | wlecze on nas w coraz głębsze wiry, w coraz beznadziejniejsze
10277 7 | mieszczańskie. Polska myśl wisiała pod tym względem w próżni
10278 14 | Cała przeszłość i my sami wisimy ponad tą żywiołową plazmą
10279 3 | Gdańskowi płynął galarami po Wiśle. Związek z twórczym życiem
10280 11 | Błogosławieństwo dusz zmarłych wita tu rodzącą się wolę, czekają
10281 5 | nie wróci, a ich przecież witało to samo: nie potrzeba.~Więc
10282 7 | Kazimierz Mokłowski i Stanisław Witkiewicz: równy tragizmem mu, choć
10283 14 | broczą krwią, grożą, sądzą z witrażów. Własna twórczość jest tu
10284 14 | myśli stawał się tworzeniem "wizerunków" myśli nie istniejących,
10285 8 | człowieka i społeczeństwa wizji- w indywidualną ucieczkę
10286 13 | narodu a nie dla garstki wizjonerów - myślącego rozumu. Nieuprzedzeniem
10287 10 | włoskiej, jej świadome, wizjonersko chwytane na gorącym uczynku,
10288 14 | poznanie, a raczej myślał, wkładając coś w usta swej postaci,
10289 4 | przedwczesny. W wyraz "legenda" nie wkładam żadnej ironii, posługuję
10290 11 | nie przemijających naszych wkładów do skarbu kultury ogólnoeuropejskiej.
10291 12 | pewnym momencie uczucie wkracza na miejsce ściśle intelektualnej
10292 Ded | jak pokusa, - myśli, co wkradają się, jak wróg, który mąci
10293 7 | życiem. Romantycy spostrzegli wkrótce, że nie jest tak łatwą rzeczą
10294 12 | przeciwstawiając woli świat, włączają tę wolę jako bierne uczucie,
10295 3 | i że wyjątki z jego pism włączone zostały do wielkich wypisów,
10296 14 | sam ma poznawać, tworzyć władające światem myśli, ale on stoi
10297 8 | potrzeb społeczeństwa, nie władającego samem sobą, jednostek, które
10298 3 | Rozum, jako konstrukcja władających przyrodą urządzeń, - był
10299 7 | niezmienna, chociaż on sam nie władał nawet ziarenkiem piasku.
10300 1 | gdybyśmy w samej rzeczy władali tymi siłami, które nasze
10301 7 | tą cząstką życia, którą władamy, kto nie miałby w sobie
10302 10 | świat, jako prawdziwego władcę, w którego ręce składają
10303 13 | typie rozwoju twórczego jak Władysław Orkan. Dlatego jego twórczość
10304 8(*) | typu w tomie Na Krawędzi Władysława Reymonta i niema chyba pisarza
10305 8 | dziejowe, zanik konstruktywnych władz duszy, hierarchii wewnętrznej
10306 8 | kto jest jej przyrodzonym właścicielem. Człowiek włada nauką, wytwarza
10307 5 | Polsce nie ma miejsca na właścicieli, na spożywających: - tu
10308 10 | Rzecz ukazywała się dotąd właścicielowi jako niezależna potęga,
10309 10 | co może wiedzieć rzecz o właścicielu? Rzecz ukazywała się dotąd
10310 9 | kierunku duchowego, może właściwiej byłoby powiedzieć: tego
10311 5 | klęski. Gdy myślę o pewnych właściwościach naszej zbiorowej psychiki,
10312 14 | w imię świętości duszę? wlec ją w wirowisko i rzeź? jak
10313 8 | zwane Francją, Anglią, Włochami, Niemcami nowoczesnymi.
10314 14 | panujesz. Konrada maski wloką w apoteozie: kłamiemy, kłamiemy -
10315 10 | apatii jest nowym ciężarem, wlokącym zbiorowość naszą na dno.
10316 5(*) | mających ziemię lub bezrolnych włościan - producentów). Stąd jej
10317 5(*) | względzie kulturalne wymagania włościaństwa, a raczej pierwiastków zapewniających
10318 4 | lub kwiatuszki polemiki włoskich reformistów z syndykalistami,
10319 13 | w które Reymont lęka się włożyć coś ze świadomości własnej.
10320 2 | może odpowiedzieć, w co włożył pot swego wysiłku, czym
10321 13 | właściwości jego kompozycji. Wmawia on sam w siebie, że jego
10322 12(***) | ogólną: nie dopuszczać do wmieszania się w pasmo badań i rozmyślań -
10323 13 | inaczej: kto dziś usiłuje wmówić, że ma swój jasny, beztroskliwy,
10324 11 | czynienia nie z literackiem wmówieniem, nie z poetycką fikcją,
10325 6 | niezmiernie jałowy, raczej wmówiony, niż szczery - zawdzięczający
10326 4 | narodu, aby wzywając się i wmyślając w ponadspołeczny świat,
10327 8 | Gladstone'owi, Tołstojowi; wmyślcie się następnie w czar poezji
10328 14 | Kiplinga bezpośrednio po wmyśleniu się w świat Wyspiańskiego.
10329 14 | wśród żalu i płaczu - to wnętrzna odbudowa duszy. - Ale dziś
10330 9 | przepływa ono i przez jego wnętrzne - beztęczowym potokiem,
10331 10 | hipostazą uczucia obcości, wniesionego w życie zbiorowe przez izolowaną
10332 1 | chwiejnym gruncie działania wnikają w świat jeszcze bardziej
10333 8 | wewnętrzną organizacją, tą wnikającą w życie jednostek zbiorową
10334 3 | założyć nie potrafi, stąd wnioskuje, że nawet tyle nie ma w
10335 3 | przezwyciężyć to stanowisko, wnosił on w tę pracę wszystkie
10336 14(**) | siłami środki wychowawcze wnoszące jednostki na poziom dzisiejszego
10337 2 | de Saint-Phlina do swego wnuka: to dziwne - mówi - twoi
10338 4 | szańce jasnej myśli czarna woda gnuśnoty i bierności.~Rzecz
10339 14 | umęczonego ciała płomienną wodę.~O zrozumiejcie mię, wy -
10340 14 | Saskim Placu. Tam byłby się wódz naczelny przekonał, że mylny
10341 14 | uczynić z tragicznego ducha - wodza szalbierstwa i szychu -
10342 13 | jak młody adiutant przed wodzem sugestia woli, przysięga,
10343 2 | niewolników, uważających się za wodzów: poprzednia psychika zawisa
10344 2 | udrapował się na powieszonego Wójcika. Do przewidzenia. Sukmaną
10345 3 | stają się dzięki stanowi wojennemu pożałowania godnymi ofiarami
10346 8 | stworzyć kulturalny surogat wojny, jako dziejowej szkoły.
10347 2 | nagle rodzinę, subordynację wojskową, jakikolwiek plan życia,
10348 3 | umiał doskonale dziedzictwo Wokulskich wyzyskać i sfałszować. Wokulski
10349 5(*) | mieszczaństwo, reprezentowane przez Wokulskiego odgrywało rolę moralnej
10350 2 | aby przygarnąć plon. Już wołacie, ukazując na Żeromskiego,
10351 3 | ten widzi braki i luki, wołające o zapełnienie, ten żyje
10352 5 | bólem i męka: nie tylko wołały poza nią głosy: po cóż mię
10353 1 | i historii: nie będziemy wolni, nie będziemy sobą, jeżeli
10354 1 | chwytamy i ujmujemy nagą wolność naszą: nasze ja właściwe
10355 13 | czułby powinowactwo pewne z wolnością przysługującą helotom. Dotykamy
10356 3 | waleczności swej, wierze, złotym wolnościom wreszcie. Polski indywidualizm!
10357 14 | Wyspiański nie jest od niej wolny; wyzwolić się od niej nie
10358 8 | odezwanie się tych rzekomo wolnych duchów, gdy zniewoleni zostaną
10359 11 | migdału, cały jest w kwieciu i woni, łagodnym wietrze, srebrzystym
10360 12 | mierze do tego samego, ambrą woniejącego, buduarowego "oświeceniowego
10361 11 | grzechy, tak jak wino upaja to wonne przebaczenie. Już nie ma
10362 3 | muchy, co pomaga ciągnąć wóz ładowny a choćby nawet ciernia,
10363 9 | zmiażdżonych przez koła wozu o tym, jak z kolei one miażdżyć
10364 1 | jest rzeczą jasną, że wpadać ona będzie w kolizję, gdy
10365 1 | opanowanej przez nas podstawie, wpadamy w cały szereg sprzeczności
10366 11 | słoneczne sny stają się, wpadłszy w pierś bezsłonecznych wędrowników,
10367 3 | podziwia, - są zawsze gotowe wpełznąć na gruzy, zaniedbane przez
10368 4(******)| rosyjskiej socjaldemokracji Wpieriod potępił Sorela za jego teorię
10369 1 | le magnifique" tak jest wplątane w pasmo dziejów, że nie
10370 11 | nami, jesteśmy w nią tak wpleceni, że ulegamy jej, buntując
10371 14 | pracę ducha. W tych nagłych wpleceniach w pasmo czysto duchowe motywów
10372 13 | sobie w swoim przypadkowym wpleceniu w losy społeczeństwa, które
10373 8 | ciele swego społeczeństwa, wplecionego w wielki dziejowy organizm
10374 10 | szukający swojej jaźni człowiek, wpleciony w nowoczesny, skomplikowany,
10375 4 | samych siebie, żywych ludzi, wplecionych w wielkie zbiorowe życie
10376 11 | czym wesprzeć, nie zdołał wpleść swego życia w wielki plan
10377 2 | określić ogólną atmosferę i wpłynąć, o ile to możliwe, na jej
10378 3 | Lucjanem Rydlem to by nie wpłynęło. Tylko jest pewne, że społeczeństwo
10379 2 | przynajmniej te od wiersza, które wpłynęły za pamflety, za paszkwile
10380 7 | obrazu romantyzmu naszego wpływają ujemnie na sam nasz do niego
10381 2 | obojętności wobec wszelkich, nie wpływających na gratyfikację, zagadnień
10382 8 | rozkładu, na tragizmie, wpływającym z nieobecności swobodnego,
10383 7 | widzeniem. W każdym historycznym wpływie istnieje zawsze ten pierwiastek:
10384 10 | psychiczno-umysłowych, które podlegają jej wpływom, lub stawiają jej opór;
10385 2 | oficjalną, obowiązująca, wpływową w całej literaturze polskiej.
10386 7 | zostanie przez nią wplecione, wpojone raz na zawsze w ten zwycięski
10387 8 | miarę, jak potęguje się wprawiany przez samego człowieka w
10388 10 | na wyborczej kartce. Ta wprawiona w stan bezwzględnego wyjałowienia
10389 8 | Trzeba pewnej psychologicznej wprawy, aby ujrzeć leniwe, gnuśne
10390 1 | przyswajając je sobie, wprowadzamy do naszego wnętrza całe
10391 4 | wewnętrznego na razie, przez wprowadzanie do ich życia psychicznego
10392 10 | prawodawstw obcokrajowych, wprowadzanych przez przypadek najazdu
10393 5 | siebie, myśl polska nie wprowadzi do swego dzieła fermentu
10394 8 | faktu. Miriam i Chimera wprowadzili nas w kontakt z wieloma
10395 1 | nas niezależny. Mitologia wprowadzona w czyn kończy się niepowodzeniem,
10396 8 | nasze istnienie zostaje tu wprowadzone w związek z przeżyciem każdej
10397 8 | oczyszczone ze wszystkich wprowadzonych przez wolę i myśl szematyzacji,
10398 11 | nas poza nami. Wstecz czy wprzód, ku sobie czy ku ludziom:
10399 5 | żadną cenę - nie chcemy wracać do takiej Polski. Zaginęła
10400 14 | życia.~Wyrastając z narodu i wracając w naród, myśl nasza musi
10401 11 | prześwietlone już i z krainy słońca wracające duchy własnych czynów. Gdy
10402 3 | pogrzebanych. Ite missa est! Wracajcie dziateczki do swych zatrudnień,
10403 3 | Wytworzone przez nich życie wracało do nich jako dar boży. Gdy
10404 3 | Zygmuntowskich czasów, zaczął wrastać. I Milusińscy byli pewni,
10405 10 | rozstrzyga, zrozumieć, że wrastając w to życie, wrastamy w samo
10406 7 | samą siebie w sztuce, a wrastająca w ziemię ramionami pracy,
10407 7 | które zatapiał się duszą, wrastał poeta.~Wspomnieliśmy już
10408 10 | że wrastając w to życie, wrastamy w samo twórcze dno duszy
10409 4(*) | smutnych doświadcza się wrażeń. Pani Róża Luksemburg sformułowała
10410 13 | wrażenie to znowu tworzy swoje wrażeniowe odbicie.~Wszystko zostaje
10411 13 | logika czynu ginie w tym wrażeniu, w tym oddźwięku grozy i
10412 11 | sobie i tak spotężniałe wróciło aż w samą głąb ludzkiego,
10413 4 | się błędne koło majaków. Wrócimy do tego punktu. Tu idziemy
10414 11 | szerokimi warstwami ludowymi, wróciwszy do nich. I może nie bez
10415 3 | naszej myśli; jeżeli jest ono wrogie prawdziwemu stosunkowi człowieka
10416 14 | żyją, walczą, tworzą wobec wrogiej przyszłości. Zwycięstwo
10417 3 | ciężarów, które zmagający się z wrogim nurtem pływak - myśl polska,
10418 2 | sińcami nam błyska. Wiesław Wrona udrapował się na powieszonego
10419 14 | Mickiewicz, Norwid, Towiański, Wroński, Cieszowski. Trzeba strzec
10420 7(*) | zupełne wydania rosyjskie Wrońskiego, Bukatego, Cieszkowskiego,
10421 4 | co już zastaje ustalonym, wróść w to ustalone, opanować
10422 8 | wytworzone. Tylko wtedy, gdy wrosną w życie danego narodu, gdy
10423 2 | ten wisi w powietrzu i nie wrośnie w ziemię, mimo wszelkie
10424 2 | znalezienia gruntu pod nogami, wrośnięcia w żywą sprawę, zlania się
10425 13 | doszczętnie, jeżeli nie wrośniemy w nowe, zwycięskie życie;
10426 14 | będzie - przyjść ma on - wróż piorunowy,~co w nas odrodzi
10427 10 | filisterskie życie jest tą wróżką właśnie, która dokonywa
10428 10 | jesteśmy: oczekującymi na dobrą wróżkę. Okres dojrzałości R. Burnsa
10429 9 | utrzymywanym przez złe i dobre wróżki królestwie - pozostaje absolutnie
10430 3 | kierować. Przestańcie słuchać wrzawy, nie zważajcie na to, co
10431 12 | mówi się zawsze tylko o wrześniu 1793 roku jako o bankructwie
10432 12 | szerszej niż ta ludzka swoboda, wsączał się do serca liryzmem duszy,
10433 10 | przeciwnym. Żadne żonglowanie Wschodem i Zachodem, żadna omdlewająca
10434 10 | być może, że i człowiek wschodni pana Górskiego w myśli jego
10435 10 | sceptykiem na punkcie Wschodu: wschodnia indywidualność jest taka
10436 10 | się o syntezie człowieka wschodniego z zachodnim. Pisarze Młodej
10437 10 | Jak się rzecz ma z tym wschodnim człowiekiem i jakaż to jest
10438 8 | dziejowego czynu. Tu i tam wsiąka się w moczar nieodpowiedzialności,
10439 12 | energią rzeczywistości. Wsiąkają w nie wszystkie te uczuciowe
10440 2 | albo bezwiednie kompromisy, wsiąkając w rodzime bagienko. Dotyczy
10441 9 | ja, swego jałowego buntu, wsiąknąć w wielki zbiorowy proces,
10442 6 | wypadkach. Zresztą, gdy wskazana zostanie droga, zdoła po
10443 8 | pewne ustalone miary, pewne wskazane typy czucia i myślenia.
10444 5(*) | gdy zaś idzie o ogólne wskazania polityczne - świadomie lub
10445 7 | tylko ten, kto, idąc za wskazaniem własnej woli - tworzy siłę,
10446 4 | proces życiowy, odpowiadający wskazanym tu warunkom i określeniom:
10447 13 | Zdaje mi się, że przynosi tu wskazówkę Duma o Hetmanie. Jest w
10448 14 | ująć w sobie, odtworzyć, wskrzesić przede wszystkim w tym własnym
10449 7 | spadkobierczynią romantyzmu, wskrzesicielką jego tradycji. W jaki sposób
10450 4 | mogę całkowicie i jedynie wsłuchać się w to, co myśl moja pozna
10451 13 | stanie się słowem, które wsłuchując się w swe własne ostatnie
10452 7 | chce zwyciężać, apelując do wspaniałomyślności, do tchórzliwego instynktu
10453 4 | bezpośredni pomiędzy swoim wspaniałym ja, a czymś starszym, głębszym
10454 5 | naszej, samej tylko pracy, wsparci - przetrwać zdołamy wszystko.
10455 3 | form psyche polskiej - była wsparta na sobie, nie znająca przyrody,
10456 5 | i trwała, jak zwycięstwo wspartego na własnej pracy człowieka.
10457 7 | to ścisłe. Ale treść tej wspartej o absolut wiary, tego ponaddziejowego
10458 3 | zwycięstwo pracy nad żywiołem wsparty był proletariat polski w
10459 5 | tylko wobec wszechświata wspartych Polaków. Życie nasze woła
10460 13 | wobec świata, na sobie tylko wspartym, że się bierze osobiście
10461 4 | jakby stopień, na który wspiąć się musi każdy nowy, twórczy
10462 12 | podstawą, na której można wspierać jakąkolwiek bądź działalność
10463 7 | I rzecz dziwna, jak wspierają się i kojarzą te dwa sposoby
10464 10 | pozornie sprzeczne, właściwie wspierające się wzajemnie. Jedno uroczyste:
10465 7 | były głównymi, wzajemnie wspierającymi się metodami. Życie zmieniło
10466 13 | artysta, który nauczy nas współczuć z mężnymi, pełnymi woli,
10467 13 | poprzestajemy na męce i współczuciu. Ale pierwszym naszym obowiązkiem
10468 11 | wytworzone przez głęboko współczujące, przyzwyczajone żyć i czuć
10469 14 | nieznanym nam jest bowiem współczynnik przełamania. Nieokreśloność
10470 4 | jest jako fakt współżycia i współdziałania umysłów, z których każdy
10471 14 | Jest ono zaś tym właśnie: współdziałaniem, ujawniającym się w walce,
10472 4 | prawdę, - anatomię ludzkiego współistnienia. Poczucie, że mamy tu do
10473 8 | heroicznego pozoru bezwiednemu wspólnictwu w dokonywającym się poza
10474 10 | myśli obok siebie, dźwigając wspólnie wielki ciężar narodowego
10475 5 | społeczną - są, muszą być wspólnikami tej siły; przeciwstawić
10476 10 | odczuwana jako zerwanie wspólnoty życia: ustala się ona sama
10477 12 | zasadzie są to zjawiska współrzędne: opierają się na różnych
10478 14 | śmiertelnym przytułku zdradziecka współwina, duch się do boju rwie,
10479 13 | tak! Tu istnieje duchowa współwymierność: tu ściera się dusza z wiecznym
10480 11 | pojedynczych ludzi kulturalnej współzależności, jest w tym osobista zasługa
10481 8 | wola, nowoczesny, zdolny współzawodniczyć z postępami techniki intelekt -
10482 10 | własną oporną naturą jest współżyciem naszej woli z tym, co jest
10483 4 | koordynacja czynnych usposobień współżyjących ze sobą jednostek; jest
10484 4 | bezpośrednie, żywe stosunki między współżyjącymi ludźmi, jest społeczeństwo;
10485 8 | godność i piękno. O tym się wspomina ex re Grecyi - ale nie myśli
10486 11 | kajać dusza. Tak słodko wspominać grzechy, tak jak wino upaja
10487 3 | sami Milusińscy dziwią się, wspominając - nie uda im się już powrócić
10488 14 | życia, zwycięstwa, Polski. Wspomniałem uprzednio o narodowej demokracji.
10489 2 | przypomnienie, gdy czytać będzie o wspomnianej samotnej jednostce. Nie
10490 7 | się duszą, wrastał poeta.~Wspomnieliśmy już gdzie indziej, że niesłusznym
10491 11 | drga w każdym zmiażdżonym wspomnieniu. Wszystko raczej, niż ta
10492 10 | Gdziekolwiek bądź jesteś, wstań i twórz, oto zasada. Grzechem
10493 14 | zwala męże~a nowe wskrzesza. Wstaną i świetne pawęże~wzniosą
10494 14 | one w Łazarza, i Łazarz wstanie, gdy poczujecie, że rodzi
10495 14 | Polski, wśród nocy. Czy wy wstaniecie z dna krwawego morza potężni,
10496 14 | świadomością w tym okresie. Wstąpcie w poranione, zepchnięte
10497 12 | się oprowadzać na różowej wstążeczce, jak to czynił ś. p. Gerard
10498 5(*) | politycznej jest to moment wsteczny, absolutnie destrukcyjny,
10499 10 | takie stanowiłoby zarazem wstęp do głębokiego zapoznania
10500 10 | od czasu do czasu tylko wstępować na estradę i przeżyć na
10501 14 | nieprawdopodobieństw. U samego wstępu twórczości poetyckiej, od
10502 8 | dwoma sferami życia. Nie wstępują one w żaden czynny stosunek,
10503 9 | mitologia literacka była dla wstępującego w życie szkołą, wypaczającą
10504 8 | dla najbliższych generacji wstrętnym będzie nasz kabaretowy indywidualizm,
10505 9 | płyną działające na nią, wstrząsające nią lub z wolna przeobrażające
10506 9 | Pozostaje sama psychika wstrząsana przez wzruszenia, przeistaczana
10507 7 | mamy zawsze społeczeństwo wstrząsane do głębi przez własne swe
10508 2 | świata, tym nie zdołały one wstrząsnąć zbyt silnie: być może przyspieszyły
10509 9 | wypowiedziane bez zbyt wielkiego wstrząśnienia ustalonych tradycji literackich.
10510 4 | procesach życiowych, w tych wstrząśnieniach i ustaleniach zbiorowego
10511 2 | jaką ona była przed wielkim wstrząśnieniem, przeminął. Niewinność została
10512 14 | gdzie jest siła zdolna wstrzymać wewnętrzne osuwanie się,
10513 5 | jednym pociągnięciem pióra wstrzymał naukę 5500 z trudem i wysiłkiem
10514 11 | może jego białych skrzydeł. Wstyd przeszywa na wskroś, przygważdża
10515 10 | siły. Habeas corpus! Nie wstydź się mieć ciało. Nie na chmurach
10516 5(*) | Mieszczaństwo wypiera się n. d. i wstydzi; politycznie jednak narodowa
10517 14(**) | czymś, czego trzeba się wstydzić. Szuka się nie myśli zdolnej
10518 6 | zwieść nocą poza nami. Ona to wszak rozpostrze nad nami swe
10519 6 | każde zdanie po siedmkroć, a wszczepi się w was tym mocniej niewątpliwa
10520 4 | gatunku przekazywać ją i wszczepiać dzieciom. Podstawę społeczeństwa
10521 7 | się jako akt twórczości, wszczepiającej się w żywioł. Gdy to, co
10522 11 | śmierci; trwać musi ona wszczepiona w ludzkie rojowisko. Sama
10523 7 | jej jednostkowe życie jest wszczepione raz na zawsze w te uderzające
10524 13 | życiem; Żeromski całą duszą wszczepiony jest w sam żywiołowy proces
10525 11 | psychiczna, patos historyczny i wszechludzki miały zostać utracone...
10526 7 | świata, wszechświatowego, wszechludzkiego ducha nie wypełni swoich
10527 6 | ostrożnie z tą książką: - wy, wszechmocni, mogący zabić ją milczeniem.
10528 10 | psychika zaczyna wierzyć w swą wszechmocność, zaczyna wierzyć, że kategorie
10529 10 | kultury włoskiej. Filozofia wszechobecnego prawa. Vico. - Leopardi. -
10530 10 | możemy twardą istotę świata. Wszechogarniająca solidarność wysiłku towarzyszy
10531 4 | naszych postępowców przeciwko wszechpolakom zgoła nieczytelnymi, - i
10532 14 | życia - więc w myśli swej wszechpotężny? - co mam myśleć? W Klątwie
10533 4 | przez słowo, przez jego wszechsięgający wpływ przekształcone całe
10534 12 | czyn epicki, jako ściśle i wszechstronnie określony moment zbiorowej
10535 3 | sumując pusty wrzask, sam wszechświat przekrzyczą, a wyjaławiając
10536 5(*) | czasach, gdy konkurencja wszechświatowa nie uczyniła raz na zawsze
10537 7 | dopełnienia życie świata, wszechświatowego, wszechludzkiego ducha nie
10538 9(**) | który kiedyś zajmie pośród wszechświatowych klasyków miejsce tuż obok
10539 14 | pobojowiskiem jak hamletyzująca, wszechwiedząca - myśl, która kształtu swego
10540 7 | przeszłością roztaczają wszechwładni w Galicji, gdy o sprawy
10541 8 | dziejowej pracy panować zaczyna wszechwładnie erotyka - nie jako namiętność,
10542 9 | romantycznych snów o swojej wszechwładzy, przeciwnie czuje, że to
10543 11 | pociągnąć na nową drogę, ale wszedłszy raz na nią, usiłuje on swój
10544 12 | niespójnych sil duszy przeciwko wszelkiemu aktowi woli, jest to dialektyka
10545 4 | Socjalizm, to jest przede wszystkiem proces życiowy, dokonywający
10546 12 | lub inna postać mistyki wtarga w nasze życie. I rzecz charakterystyczna:
10547 10 | Nadchodzi czas, gdy pojęcia te wtargną do całkiem elementarnych
10548 5 | zabezpieczona. Tu nie zdoła wtargnąć przemoc, jeżeli jej sami
10549 13 | inaczej umilkł. To są głębokie wtargnięcia w samo nasze wnętrze, przeistoczenia
10550 12 | określić mistycyzm jako wtargnięcie naszych stanów organicznych
10551 12 | gdyby były one bezpośrednim wtargnięciem "bytu" w życie pozahistorycznej,
|