A Leopol, 30 I [1671].

Jedyna duszy i serca pociecho!

Poczty przeszłej żadnego od Wci serca mego nie odebrałem pisania, a to dla tej przyczyny, że francuska poczta nie przyszła była do Gdańska; i często tego snadź bywa. Tej zaś teraźniejszej odebrałem du 26^eme decembre numero 22. Ten list zastał mię nie bardzo zdrowego z okazji samej absence Wci; przeczytany, tym więcej dodał okazji, że tę noc przeleżałem w ciężkiej gorączce, przy myślach, niespaniu i szagrynie (tak przykrym, że wierzyć niepodobna, aby dusze w czyścu ucierpieć więcej mogły), a to z tej przyczyny, że mi Wć najmniejszej nie dajesz deklaracji, co wzdy ze mną dalej czynić chcesz. Ja tak dłużej żyć nie mogąc, bo mi już natura dalej wytrwać nie pozwala, dotąd się zatrzymuję nie dla jakiego grzechu albo w sumieniu skrupułu (bo w tym mam dyspensę, ponieważ człowiek dobrowolnie sam się zabijać nie może, zdrowia swego wniwecz obracać), alem to dotąd uczynił i z tymem się zatrzymał dla jednej jeszcze miłości Wci serca mego: bo lubo widzę, że Wć cale o to nie dbasz i pozwoliłabyś na to w sercu swym bardzo ochotnie, żebym ja tu czynił, co chciał, byleś Wć tam mieszkała, ale że ja widzę to na oko, że gdyby mi się raz tylko tego dopuścić przyszło, tedy tejże minuty większa połowa miłości przeciwko Wci oziębnąć by musiała i tak bym się zaraz począł kochać w Wci, jako Wć teraz we mnie, tj. kochać się z daleka, dobrze sobie życzyć, a nie dbać, aby z sobą żyć i być w kupie. Dlatego, moje serce, nie proś Wć o to P. Boga, żebym ja tak kochał w Wci, jako Wć we mnie, bo kiedy by do tego przyszło, tobyśmy się do śmierci z sobą nie widzieli; ja zaś tak kochając, jako teraz kocham, umieram tysiąc razy na godzinę bez widzenia Wci. Wszystkie nieszczęścia moje po te czasy za nic mi nie są i nie były, tylko to jedne rozłączenie. Zdrowie moje na ostatek z żadnej inszej nie cierpi okazji, tylko z tej jednej, i gdybym wiedział już intencję Wci serca mego, tedy mi już to uczynić przyjdzie, nie co rozum, ale co miłość sama każe. Niech wszystko zginie, i ja sam, a niech nie będę dłużej rozłączonym od serca swego!

Piszesz Wć, że przecię bardziej we mnie kochasz, niżeli kiedy Heleny, Anusie i nie wiem kto. Racz mi w tym, moja duszo, odpuścić. Kochały mię te imiona mocno swego czasu i pewnie na moment jeden, na łokieć jeden nigdy by się były ode mnie nie oddaliły. Kochanie zaś Wci mego serca jest jakieś ekstraordynaryjne, co się to wtenczas we mnie najbardziej kochasz, kiedy mię nie widzisz, a kiedyś jest ze mną, to ni o czym nie mówisz i nie myślisz, tylko żeby się ode mnie oddalić jak najdalej. Po elekcji, choć-eś Wć nie była brzemienną, toś się po staremu, o jako bardzo, napierała do Gniewu, abyśmy się byli kochali w sobie, Wć w Gniewie, a ja siedząc w Żółkwi albo Jaworowie. W ostatku, moje serce, bez wszelkiej urazy i gniewu, racz mi przypomnieć raz jeden albo znak jeden tej Wci ku mnie miłości, jakoś Wć ze Francji wyjechała. A ja to przypominam: jeśli kiedykolwiek pokazałaś mi dobrą twarz albożeś mię karesowała, albożeś się ze mną w łóżku rano bawić chciała, nie chcąc mię od siebie puścić, to tylko dlatego, aby było ze mną o drodze gadać i o jako najprędszej ode mnie wyprawie; przed czym gdym już uciekał (bo takie każde słowo przenikało mi aż do serca), to cały dzień gniew i ledwo na mnie patrzeć możono. Co jeśli tak nie bywało, niech nie żyję.

Jakoż to tedy żyć, wspominając sobie takie rzeczy, i jako sobie dać perswadować to kochanie, które o pięćset mil pali Wć serce moje, a za zbliżeniem się nie tylko ziębnieje, ale się w lód obraca. Przyznam się Wci mojej duszy, że podczas już sam siebie chcę oszukać; ale żem nie dziecię i mający też jakąkolwiek w tym praktykę i z samej Wci mojej duszy doświadczenie (gdy owo votre famille gniewała się, żeś za mnie poszła, a jam tylko był jedynakiem w łasce i miłości Wci serca mego), i na jedną tedy minutę godziny w tym się uspokoić nie mogę, co jest jaśniejszego i dowodniejszego nad słońce, żem jest najnieszczęśliwszym z okazji tylko samej niemiłości Wci serca mego człowiekiem. -