Piesn

  1 Inc   |              co go żywi,~Co przystoi, a co nie, wytknę jak najżywiej,~
  2 Tresc |           przyganiaczach~Lepiej mało, a dobrze pisać~Miłością chwały
  3 Przed |            śmiałemu usterknąć zdarzy; a też znowu bojaźliwy nigdy
  4 Przed |              zbogaciły, dziwiłem się, a razem i sam ochoty nabrałem.~
  5 Przed |          stanowi powszechne prawidła, a wniosków i stosunków z nich
  6 Przed |               się nieporządek udawać, a jako poeta mówi do poetów.
  7  1    |              swej mety,~Czego szukać, a czego chronić się należy -~
  8  1    |             słodkim połączył ogniwem.~A wy, zacne dowcipy, któreście
  9  1    |            wielką rymy zbyt śmiałemi,~A co miał górno latać, czołga
 10  1    |    jakobądźkolwiek rad końca dosięga,~A zawsze kontent z siebie,
 11  1    |            rymów słodko w uszy wpada.~A zatem na ich piękność uważaj
 12  1    |     najpierwsza, na niej cała sztuka.~A kto rzeczy pilnuje, ten
 13  1(2) |              uszach sprawuje rozkosz; a przeto rymy za potrzebną
 14  1    |               rycerza żwawego umorzy,~A potem, zapomniawszy, że
 15  1    |            jest pierwszym przymiotem,~A utrzymać ją - drugim. Co
 16  1    |          Rozum niech będzie mistrzem, a nie widzimisię.~I cóż w
 17  1    |         obfita,~Obce krasy ją szpecą. A jeżeli sucha,~W twardy kamień
 18  1    |              dobrze wykonać się sili.~A jako okazałe i wyniosłe
 19  1    |            śrzodku, co położyć potem.~A tak niechybnym snując myśli
 20  1    |       dziczyzny, nuż pyszne szpalery,~A dalej i owoce, i zioła,
 21  1    |           nadto, nie wypada smacznie,~A umysł je odrzuca, gdy go
 22  1    |            Myśl jest matką wielkości, a wyraz jak kreda,~Który jej
 23  1    |               Inszą, gdy lasy śpiewa, a inszą, gdy boje.~Niechajże
 24  1    |         koniec wiersza sens przerywa,~A najlepiej, kiedy się wśrzód
 25  1    |               Śmierć blada się uwija, a Bellona wściekła~Tysiące
 26  1    |               Myśl dobrze, czuj żywo,~A będziesz miał w pisaniu
 27  1    |         pisaniu dosadność szczęśliwą.~A nade wszystko szanuj mowę
 28  1    |             braknie właściwego słowa,~A żadna jeszcze wszystkich
 29  1    |            potok, w biegu rozpędzony,~A cały szpetnym brudem i błockiem
 30  1    |             zniknie trudność z pracą,~A nic na opóźnieniu twe dzieła
 31  1    |           czasem przydasz, co trzeba, a co nadto, zmażesz.~Cóż po
 32  1    |            Dobrze pisze, lecz nudzi - a ów bawnie plecie.~Najlichsze
 33  2    |           pieśniom, uchodzi z daleka,~A strwożone nimf grono w głąb
 34  2    |             ze wszystkim stworzeniem,~A jeszcze - rzadką sztuką -
 35  2    |            oczach łzy trzyma;~Cierpi, a jednak zawsze z swojej kontent
 36  2    |        kontent doli,~Jęczy w więzach, a przecie kocha się w niewoli;~
 37  2    |        pieniach nie czuć serca głosu?~A Nazo, który doznał tak przykrego
 38  2(9) |          wielki, czasem aż do zbytku, a genijusz oryginalny wszędzie
 39  2(12)|               drugi raz je przełożył, a mieszcząc w krótszych wierszach,
 40  2(15)|      towarzyszem~Burmistrzowa Wenera, a burmistrz Jowiszem,~Gra
 41  2(15)|              Dryjady śpiewają wiwaty,~A Lucyna się krząta o nowe
 42  2(15)|              krząta o nowe przybysze,~A nasz poeta, kontent, jak
 43  2(15)|         szczęścia. Pogoń zyski chyże,~A dopieroż i całe, i niecałe
 44  2    |         rymami wykłada,~Raz je mniej, a drugi raz więcej wierszy
 45  2    |           dobrą wraz z rymem obierze,~A wtenczas epigramma swój
 46  2    |                Nie uszedł jego pióra. A tak umie szydzić,~Że gniewać
 47  2    |             Że gniewać się nie można, a trzeba się wstydzić.~Persyjusz
 48  2    |           wytyka, wiersz gorący leje,~A często wysokimi ozdoby jaśnieje.~
 49  2    |     obywatelmi wrą brzydkie niezgody,~A kraju coraz więcej szwankują
 50  2    |            żywoty,~Mówią o Panu Bogu, a nie mają cnoty,~Jakie w
 51  2    |             lepsi i starzy, i młodzi,~A może więcej jeszcze skażeni
 52  2    |             wecować każdą umiał winę,~A najlepiej bezecną prawników
 53  2    |          rytmem ojczystym przestroił,~A ten, w którym się tyle wielkich
 54  3    |    podejźrzliwość, i chytre matactwo.~A gdy takie na scenę wyprowadzi
 55  3(2) |              obyczaje i wady panujące a zwyczajne charaktery ludzi
 56  3    |           staje dojźrzały mąż z laty,~A w ostatnim - już starzec
 57  3    |         jednym miejscu koniec wzięła,~A spektator zupełnie kontent
 58  3(3) |              rodzą w pierwszym akcie, a w ostatnim bardzo się już
 59  3    |            sztuka gładko~Uszom powie, a oczom wystawia je rzadko.~
 60  3    |             jaki.~Tu idzie o uczucie, a ty liczysz wiersze!~Cóż
 61  3    |              Ani z niej nie wychodzi. A to już naganie~Strasznej
 62  3    |              Bacha ofiary~Bito kozła, a prosząc go o hojne dary,~
 63  3    |        rycerzów wyprowadził z grobów;~A Eumenid widok wystawiwszy
 64  3(4) |               Cynna o zgubie Augusta, a Katylina o zniszczeniu rzeczypospolitej
 65  3(4) |           cesarz ze swymi dworzanami, a konsul z senatorami znajdował.~
 66  3    |       ciemnoty,~Zatarł nauk pamiątki, a Gotów szablice~Zagnały gdzieś
 67  3(6) |             nie masz pięknej całości, a nadętość, przeciwna dobremu
 68  3(8) |           około tej trajedyjej pisał. A iżem przedtem nie wiedział
 69  3(8) |              est [cokolwiek to jest], a baczę, że błazeństwo, i
 70  3    |           polski Woltera, Kornela 11.~A imię swe do mistrzów tych
 71  3    |        ojczyste bacznym okiem dzieje,~A dla króla mądrego i narodu
 72  3    |               wysokie trajedyja żąda,~A wtenczas najwspanialej na
 73  3    |              pod młotem~Samowładztwa, a inną cieszącym się złotym~
 74  3(15)|        rozprawiaczem i prawie niczym, a cnotliwego Katona pedantem.
 75  3(15)|               cnocie ujmuje szacunku, a do zbrodni, stawiając ją
 76  3    |                On wyda żal - pochyły, a smutek - ponury;~Straszną
 77  3    |         wzdychają, i płaczą, i jęczą.~A jak słońce odwrotną maluje
 78  3    |           Inny u niej głos szczęścia, a inny rozpaczy.~Zapłacz wprzód,
 79  3    |             rozpaczy.~Zapłacz wprzód, a zapłaczę i ja nad twą biedą,~
 80  3    |          ludzka tak jak własna gnębi,~A po długim milczeniu westchną
 81  3    |           godne serc naszych litości,~A ludzie pospolici są w tym
 82  3    |             niech z nędznym rozpacza,~A przez sztuczne do końca
 83  3    |             Roztropność jest Minerwa, a piękność Wenera,~Wojnę krwawy
 84  3    |             Wojnę krwawy Mars znaczy, a na zgubę świata~Z piekielnej
 85  3    |             wstrząsł berło trójzębne;~A gdy smutnym rozgłosem powietrze
 86  3    |       Wirgilijusz poszedł jego torem,~A po nim w drugi tysiąc odważnymi
 87  3    |            niebo, i powietrze miesza,~A Neptun jednym wszystko skinieniem
 88  3    |               Troi gotują los zgubny,~A Wenus, co wygrała zaszczyt
 89  3    |           piekielne siliły na zdrady,~A jak Najwyższy dumne zawstydził
 90  3(18)|      interesując spektatora do cnoty, a w najohydliwszych farbach
 91  3    |          swoje wieczne przeznaczenia,~A wszyscy ze czcią Jego przyjmują
 92  3    |               nad ludzi?~Cnota tylko, a cnota wysoka nas budzi.~
 93  3    |         ogrodzie wiele jest pościeży,~A każda do najpierwszej różną
 94  3    |         rozciągłość sobie przyzwoitą.~A niech będzie tak w myśli,
 95  3    |            tokiem wydane szczęśliwym,~A dla większej zabawy okraszone
 96  3(19)| najpospolitsza jest pisarzom włoskim. A jeźli wszędzie naganna,
 97  3(19)|         rzeczy nad moc Muz wyższe są, a potem znowu całą im powagę,
 98  3    |              w nas wzbudza ciekawość, a bez tego dzieło~Upadnie,
 99  3    |             nadyma,~Co mało obiecuje, a wiele dotrzyma!~Podając
100  3    |             srogie flagi morza głosi,~A dalej śmielszym jeszcze
101  3    |            sercem, w urazach otwarte,~A nawet, mimo swoich wad,
102  3(20)|       okoliczności podziwienia godne, a razem nie przechodzące wiary (
103  3    |               Sama się rzecz wykłada, a w długiej osnowie~Nic zdrożnego
104  3    |           dłutem na miedzi lub stali,~A naród wdzięczen pracy szacownej
105  3    |               Szpetnym nie wykraczali a złością bezwstydną,~Granych
106  3    |      szyderstwa ni mądrość, ni cnota,~A nawet sam Sokrates, mąż
107  3    |          widoków, żartował i szydził,~A znalazłszy ich w sobie obraz,
108  3    |             podły, co filut wierutny,~A co człowiek poczciwy. Biegły
109  3    |           kłania, słodkim tonem mówi,~A gdy zwiedzie głupiego, gdy
110  3    |          siebie wszelkie zdolny wady,~A niechętnym przyjmuje uchem
111  3    |          łakomie lubi zbierać skarby,~A pod ścisłe zamyka dostatki
112  3    |           miasta;~Inne dziś obyczaje, a inne za Piasta,~Gdy na obranie
113  3    |              Że się Francuz zaczesze, a Polak ogoli.~Trzeba sięgnąć
114  3    |       wątpienia jawny przymus znaczy.~A nawet sam żak szkolny, gdy
115  3    |     charaktery,~Ale przeciwne rzadko. A więc kiedy szczery~Obraz
116  3    |               czucia dobrzy nie chcą.~A jeźli pospolita rzecz będzie
117  3(26)|               Homo sum - humani nihil a me alienum puto.~ 
118  4    |           jest zimny, w wyrazy ubogi,~A jeszcze skąpszy w myśli -
119  4    |          rolnika nie sprawi go praca,~A uprawne - wybornym ziarnem
120  4    |              Tyle mamy dzieł różnych, a wszystkie są godne~Pochwały,
121  4    |        znaleźć świecie,~Gdzie okrutny a mocny tyran głupiej mody~
122  4    |   jednostajnej grzeczności przywykło,~A nawet imię męża, ojca, syna
123  4    |             kirem żałobnym przykryje,~A z daleka z okropnym gromem
124  4    |      blednieje twarz, drętwieją żyły,~A przeciwnie - stan ciszy
125  4    |          różne myśli zbogacona głowa.~A więc trzeba się uczyć. I
126  4    |          ponosić, i chwalebne blizny,~A nawet na ofiarę jej położyć
127  4    |           sędzią powszechnym stanowi,~A na tym mądrość kładzie,
128  4    |               Ten sam dobrze napisze, a sądzić nie umie,~Ten zna,
129  4    |             Ten zna, co jest dobrego, a gdy własnym piorem~Chce
130  4    |            Kto z innych zdania sądzi, a kto z siebie myśli.~Ledwie
131  4    |                Do nich się uciekajmy, a unikniem zdrady,~U nich
132  4    |       człowieka,~Który mało sam robi, a na drugich szczeka,~Masz
133  4    |              Kto prawą idzie ścieżką, a dowcip i cnota~Kieruje krokiem
134  4    |              piórem napisał wybornym,~A wzgląd ludzki mimo się kładł
135  4    |            słodkiego za życia pokoju.~A ci, którzy w uczonym dni
136  4    |                nędzny, chleba żebrał,~A dopiero po śmierci ten zaszczyt
137  4    |        wzgardzie przeżył aż do zgonu,~A po śmierci Homerem został
138  4(2) |             go Homerem swym ogłosiła, a drukarze na Raju utraconym
139  4    |             opiekę swoje wziął nauki,~A kto tylko dowcipu lub przemyślnej
140  4    |      oczywiste~Dzielną mocą sprawuje; a pod chmurą brudną~Miasta
141  4    |         płochą,~Że dawnym była matką, a dla nas macochą?~Zawsze
142  4    |             Dzieła sławnych pisarzów, a pewnie uznamy,~Że wiele
143  4    |            Pragniesz myśli przelewać, a swojską wymową~Nie znasz
144  4    |           naśladowców za sobą gotowy;~A gdy w nim każdy wyraz wiele
145  4    |               chwałę zyskasz w wieki. A jak w lutni strony~Nie zawsze,
146  4    |       przywary,~Ślepym być na ozdoby, a wady postrzegać.~Nie mógł
147  4    |           wiecznej niepamięci zgnili,~A sławę dotąd mają Homer i
148  4    |          stawił~I kazał je oddzielać. A gdy on to sprawił~Z ochotą
149  4    |         spodziewa -~Bóg wziął ziarno, a jemu dostała się plewa 5.~
150  4    |          gwałty działy się bezkarnie,~A ludzie bez obrony praw ginęli
151  4    |                Gromadzili się wzajem, a ręce pracowne~Dźwignęły
152  4    |           postrachem była uskromioną,~A niewinność beśpieczna pod
153  4    |               dzikiej tygrysy natury,~A na dźwięk Amfijona kamienie
154  4    |               Grali wspaniałe pieśni, a słodkimi czary~Zadziwiali
155  4    |             ludzie, i przeciwkostopy,~A ten swoje w potomne wieki
156  4    |              gwiazd świeci na niebie,~A ziemia się w zamęcie czarnym
157  4    |             Najgrawa się z świętości, a tym więcej szkodzi,~Że brzydki
158  4    |              bajek cny pisarz bogaci,~A cnotę z prawdą w żywej maluje
159  4    |              dusza liche myśli rodzi,~A podłość serca do pism autora