Tom, Rozdzial

  1  1,  1 |           obcięte toporem. Sam tylko jej wierzchołek jasnozielony,
  2  1,  1 |            liszajem pełzną w strzępy jej płaszcza, z roku na rok
  3  1,  1 |            trawy. Ach, jeszcze widać jej otwarty dziób i straszne,
  4  1,  1 |            przeraźliwe oczy! Słychać jej sepleniący syk, zdławiony,
  5  1,  1 |             w tafle lodu, który żywe jej ciało schwycić usiłował.
  6  1,  1 |             i moja, Panie, świeć nad jej duszą, żona, były ich lekarkami.
  7  1,  2 |        śliczną. Siwa sierć pokrywała jej skórę, cienką jak jedwabnica.
  8  1,  2 |         oczach cudny czar tej osoby, jej oczy zachwycające, które,
  9  1,  2 |         czoło. Gdy od tańca zakwitły jej policzki, oczy, zdało się,
 10  1,  2 |     okolicznych, stary cześnik podał jej ramię i z krygami, muskaniem
 11  1,  2 |          Kiedy go spostrzegała, oczy jej śmiały się jeszcze bardziej,
 12  1,  2 |              tym kierunku, gdzie był jej kawaler. Gdy w przerwach
 13  1,  2 |             od tego widoku, jak usta jej uśmiechają się z dziecinną
 14  1,  2 |         czasu mgnienia powieki. Oczy jej, błękitne jak w dzień letni
 15  1,  2 |          tchu pobiegł za nią pragnąc jej służyć, w razie gdyby czegokolwiek
 16  1,  2 |           pierwszy raz w życiu kolor jej lic, nie dający się z niczym
 17  1,  2 |         Wtedy bezwiednym ruchem ujął jej ręce, nachylił usta i dotknął
 18  1,  2 |            Cichy okrzyk wyrwał się z jej piersi. Odsunęła go w zdumieniu
 19  1,  2 |          wybrała go w mazurze. Podał jej rękę i przebiegł salę niezupełnie
 20  1,  3 |             wznosił wiosło i zadawał jej śmiertelne pchnięcie z czoła.
 21  1,  3 |              za gardziel i wykręcali jej stawy...~- Raz, dwa! - krzyczał
 22  1,  3 |      ramieniem o łódź. Trzymając się jej bumu lewą ręką, dowlókł
 23  1,  3 |         upadków i wybuchów. Aż oto w jej głębi, jakby w czarnych
 24  1,  3 |        brzozowej przycisnął do ziemi jej szyjkę, jak potem ujął dwoma
 25  1,  3 |       wyciskać jad z pęcherzyków pod jej zębami. Rafał wspomniał
 26  1,  3 |       zasiadł w pustej sali. Sprzęty jej, które jeszcze wczoraj były
 27  1,  3 |         rozmaitych polach wylał, niż jej obecnie miał w sobie. Trudno
 28  1,  3 |          widok tej wiotkiej postaci. Jej duże czarne oczy, przejmujące
 29  1,  4 |        siedziała panna Helenka. Oczy jej skierowane były w stronę
 30  1,  4 |              i bezgranicznie gardził jej przepisami. Być zdrowym,
 31  1,  4 |             powiernica. Przypatrywał jej się z rozkoszą. Była długa,
 32  1,  4 |         podkasane i wydłużone. Szyja jej była płaska, długa i zgięta
 33  1,  4 |           przez rowy i płoty, choćby jej ręką jeźdźca darła żelazem
 34  1,  4 |            Basię od pierwszej chwili jej życia.Miał ją w oczach,
 35  1,  4 |            dopadł, pierwszy siadł na jej grzbiecie bez uzdy i siodła.
 36  1,  4 | przeprowadzał.~W tych czasach, skoro jej oddał przyniesione smakołyki,
 37  1,  4 |     przyniesione smakołyki, siadał w jej żłobie, splatał ręce na
 38  1,  4 |              żłobie, splatał ręce na jej szyi, opierał czoło o jej
 39  1,  4 |            jej szyi, opierał czoło o jej łeb i siedział nieruchomy,
 40  1,  4 |           jamach, a mądre spojrzenie jej oczu jakby z pytaniem czułym
 41  1,  4 |         dziwacznym uśmiechem śpiewał jej z cicha głuchą piosenkę
 42  1,  5 |             od dość dawna i niewiele jej zostało. Gdy Rafał wszedł
 43  1,  5 |          niej na przywitanie.~Szybko jej na łeb założył tręzlę, na
 44  1,  5 |        rozkoszy. Rafał chylił się na jej grzywę, objął rękoma przepyszną
 45  1,  5 |            uśmiech. Rozkosz widzenia jej tak cielesnymi prawie oczyma
 46  1,  5 |       Słuchał melodii, którą budziło jej przyjście, i unaszał się
 47  1,  5 |      zupełnie pusta. Przede drzwiami jej istniał pewien rodzaj portyku
 48  1,  5 |           drżącym lśnieniem oblewała jej rozpuszczone włosy, jej
 49  1,  5 |              jej rozpuszczone włosy, jej przecudowne czoło, śliczną
 50  1,  5 |             Oczy Rafała przywarły do jej ust rozchylonych, do jej
 51  1,  5 |             jej ust rozchylonych, do jej czoła, na którym osiadła
 52  1,  5 |    wieczności.~W pewnej chwili wargi jej cofnęły się. Nasłuchiwała
 53  1,  5 |       jedwabnego szala, którym głowa jej była nakryta. Zanurzył usta
 54  1,  5 |              niebo. Pragnął zwierzyć jej, co czuł, nazwać słowem
 55  1,  5 |          Znikła w ciemności. Szelest jej kroków zagłuszyły poświsty
 56  1,  5 |            wodzów, nie mógł kierować jej chodami.~Dokoła wrzała rozpętana
 57  1,  5 |             zawód z wichrami. Osnowa jej grzywy trzepała kiedy niekiedy
 58  1,  5 |           konchy nosowe, że rozwarte jej chrapy zioną krwią i płomieniem.~
 59  1,  5 |          wodzie.~Rafał, schylony nad jej szyją, nie mógł się jeszcze
 60  1,  5 |         żelazny. Rozległ się w duszy jej zwierzęcy ryk, skierowany
 61  1,  5 |        płaszczyźnie. Rafał nie wiódł jej wcale. Znienacka pośliznęły
 62  1,  5 |             pośliznęły się kilkakroć jej tylne kopyta. Jechała na
 63  1,  5 |              dawne śniegi, do piersi jej sięgające. Nogi jej ślizgały
 64  1,  5 |           piersi jej sięgające. Nogi jej ślizgały się na lodach jakowychś
 65  1,  5 |            był zajęty... Jakież były jej oczy, jakie usta. w tej
 66  1,  5 |       Rozgarniał ciemność i na samym jej dnie znajdował tajemnicę...
 67  1,  5 |      wspomnienia. Wchodziła do serca jej wesołość tak szczera jak
 68  1,  5 |           przez ściśnięte zęby mówił jej nad uchem:~- Basia, ratuj,
 69  1,  5 |        wilkami w przegony. Nozdrzami jej strzelał ostry świst. Wyciągnięta
 70  1,  5 |      szlochającym krzykiem zionęło z jej pyska. Były chwile, że cmokanie
 71  1,  5 |           pościg ją doganiał. Gdy do jej uszu doleciał osłuch wilczego
 72  1,  5 |          serca i w szpiku kości jęki jej ostatnie, jakoby wołanie
 73  1,  5 |          rozdziera żywą, jak rozrywa jej szlachetną szyję, drze gardziel,
 74  1,  5 |          bezwładnie. Wilk rozszarpał jej brzuch, wlazł weń ze łbem
 75  1,  6 |      błyszczące spokojnym jaśnieniem jej oczy zwrócone w stronę ognia,
 76  1,  6 |            ją i prał, podważał liche jej przyciesi, próbował zruszyć
 77  1,  6 |           kłębami śniegu. Skostniałe jej łapy zgrzytały po szybce,
 78  1,  7 |            Tam i ją widywał. Uczuwał jej obecność wśród drżenia ciała...
 79  1,  7 |            dymach błękitnych słyszał jej głos, śmiech-wesele, nadchodzące
 80  1,  7 |               przybłąkany... Słuchał jej próśb, zaklęć, cichych,
 81  1,  7 |           siwe, słały się wiankiem u jej podnóża. Rafał zwrócił na
 82  1,  7 |           już ujrzeć nie można, urok jej obecności komu innemu się
 83  1,  7 |             w sobie wroga własnego i jej szatana kusiciela, wiekuistego
 84  1,  7 |            Głowa styka się skronią z jej głową, a dokoła szelest
 85  1,  7 |      dogasała zorza. Niknące zglisko jej lśniło jeszcze przez czas
 86  1,  7 |         kołyszącą, senną. Niekiedy z jej głębi dawał się słyszeć
 87  1,  7 |       Posłyszał imię kochanki, nazwę jej włosów, barwę jej oczu.
 88  1,  7 |              nazwę jej włosów, barwę jej oczu. Złożył umęczoną głowę
 89  1,  7 |             Złożył umęczoną głowę na jej piersiach, trzęsących się
 90  1,  7 |         wylewała się z nich i zapach jej spływał ku ziemi. Jeszcze
 91  1,  7 |             spadłych igieł leżały na jej dnie, rudziejąc żywo jak
 92  1,  7 |       przesiąkły był wodą i napojony jej ciekawym, nęcącym, uroczym
 93  1,  7 |          Popielatce.~- Nie widziałem jej... Dawnom już w domu nie
 94  1,  7 |          niespodziane uczucie, jakby jej rozkaz, zaleciło mu milczenie.~
 95  1,  7 |       pokropiła hyzopem cienie, i na jej wszechwładny znak woda samotna
 96  1,  7 |             w dole, a mgły porzucały jej łono. Zwijały swe cudne,
 97  1,  7 |             płonąć zaczynała, w żywe jej odbicie na nieruchomych
 98  1,  8 |           pierwszej stancji i był na jej środku, niespodzianie ostrym
 99  1,  8 |          śpiew... Pierwszy nadmierny jej błysk zważył się na Cyplu
100  1,  9 |            góry nad rzekę i brzegiem jej ciągnęła. Był to w owej
101  1,  10|              jakbyś się bał, żeby ci jej ręka do ucha nie zaniosła?
102  1,  10|         jakie to oczy!...~- Waść byś jej dał radę - chy! Jezus ci
103  1,  10|        siostra, najmłodsza. Elżbieta jej. Ależ dzieucha! Że się też
104  1,  10|             nie śmiała się już. Rysy jej zmieniły się do niepoznania.
105  1,  10|              w taki sam sposób, może jej osobą swoją przerwać śmiech,
106  1,  11|            by prędzej powiedzieć, że jej nienawidził. Jej radosny,
107  1,  11|      powiedzieć, że jej nienawidził. Jej radosny, szczęśliwy śmiech
108  1,  11|              nieznośniejsza, myślami jej objąć nie mógł ani ogarnąć
109  1,  11|             wyuczył się już jakiegoś jej przymiotu i mógł do woli
110  1,  11|            Widział wówczas strach na jej twarzy, przeraźliwy okrzyk
111  1,  11|             przeraźliwy okrzyk z ust jej wyrywał i słyszał go z upojeniem,
112  1,  11|         nigdy otwarcie nie patrzał w jej stronę, ale w każdej chwili
113  1,  11|          doskonale wiedział, że cała jej osoba uczuwa jego obecność,
114  1,  11|           amazonka. Na siodle postać jej o łagodnych i wolnych ruchach
115  1,  11|             z żądaniem towarzyszenia jej to do tego, to do owego
116  1,  11|         owego z jeźdźców. Ale młodzi jej bracia i kuzyni byli znużeni.
117  1,  11|        Jednym zamachem chwycił cugle jej konia, zdarł go i osadził.
118  1,  11|              dziewczynę. Chwilę miał jej włosy na chciwych ustach,
119  1,  11|           brzozami huk, tętent kopyt jej konia i lepki szelest roztrącanego
120  1,  12|              ziemi ucieka, tworząc w jej łonie pieczary, podziemia,
121  1,  12|          góry jakoby ze straszliwego jej łona. Wizja bolesna, sen
122  1,  12|              powiekami jasnowidzenie jej złotego wnętrza, wizję całkowicie
123  1,  12|        weneckiego przeciwko Francji, jej rządowi, generałowi i niezwyciężonej
124  1,  12|            zaczął rozmowę. W trakcie jej zapytał:~- Wszakże to rodak
125  1,  13|             niemal cielesnymi oczyma jej twarz, pamiętał każde jej
126  1,  13|            jej twarz, pamiętał każde jej słowo, tak pełne miłosnego
127  1,  13|           noc młodości. Wypaliły się jej pochodnie...~Zapytał jednego
128  1,  14|              wygasła we mnie wiara w jej doniosłość.~- Czyż to możliwe?~-
129  1,  14|              wyrwania Anglii organów jej siły. I jeszcze jedno, jeszcze
130  1,  14|      wiadomych! Władać swoją duszą i jej małymi, nędznymi cnotami
131  1,  14|              siewca mógł w rozerwane jej łono rzucać nowych zbóż
132  1,  14|         wojnę! Nade wszystko! Ja się jej nauczę całej, posiądę na
133  1,  14|        posiądę na własność wszystkie jej znane i tajemnicze siły
134  1,  14|           niego na cześć Józefiny po jej przybyciu z Włoch w dniu
135  1,  14|             prowadzi się wojny.~- Ja jej dla takiego celu nie prowadzę.
136  1,  16|           ręce. Uczuł na sobie smugi jej rozkosznych pokus, niejasnej,
137  1,  16|              co mogłoby być inne niż jej wola tajemnicza, pełna radości.
138  1,  16|           drżeniem przygarnął do ust jej widok... Za wrzeciądzami
139  1,  16|           jedna, pustelnicza, że się jej przeląkł. Ale nim się obejrzał,
140  1,  16|             od źródła. Rafał widział jej głowę z płowymi włosami
141  1,  16|               gdy cichy wiatr czesał jej długie srebrnozielone włosy.~
142  1,  16|     bezsilnej hańby odmalował się na jej twarzy. Siedziała tak dość
143  1,  16|          wytropił. Owszem, na twarzy jej malowała się żywa jakaś
144  1,  16|            Jakże taki pan -tłumaczył jej Rafał dla załagodzenia tego,
145  1,  17|              się na głowę, na ciemię jej, na piersi i na ramiona.
146  1,  17| przyzwyczaili się do posługi. Żądali jej natarczywie, jak od robotnika
147  1,  17|           Artyleria Axamitowskiego i jej armaty weszły na most, w
148  1,  17|        odczytanej w szeregach. Drugi jej paragraf wszem wobec głosił,
149  2,  1 |             rozsunięty stół zajmował jej środek. Stosy butelek, kosze
150  2,  1 |              oszczędza na tym, bo on jej znowu służy i za korneciarkę,
151  2,  1 |    zataczając obszerne kręgi. Koniec jej trafił wreszcie na żywe
152  2,  2 |              co jest najciekawsze, o jej uroczystościach w Eleuzis,
153  2,  2 |        właśnie wiecznej sile natury, jej przecudownej nieskończoności.
154  2,  2 |              bielsze niż mleko. Któż jej nakazał taki uczynek?~Patrzmy,
155  2,  2 |         książki wionęła ubiegła noc, jej widma i wzdychania. Liście
156  2,  2 |              na progu profanka. Oczy jej były zawiązane bardzo szeroką
157  2,  2 |      wiosennych. Usłyszał znowu głos jej, gdy przysięgała wobec Stwórcy
158  2,  2 |            co znaczy: "Szkoła". Oczy jej były spuszczone, a cudne,
159  2,  2 |             szeregu, oniemiała. Oczy jej nagle zastygły, twarz odchyliła
160  2,  2 |           jak w blask miesiąca.~Usta jej zbliżyły się do warg Rafała
161  2,  3 |           suknem niebieskim. W głębi jej stał tron ze złotymi ozdobami.
162  2,  4 |              na progu profanka. Oczy jej były zawiązane bardzo szeroką
163  2,  4 |      wiosennych. Usłyszał znowu głos jej, gdy przysięgała wobec Stwórcy
164  2,  4 |            co znaczy: "Szkoła". Oczy jej były spuszczone, a cudne,
165  2,  4 |             szeregu, oniemiała. Oczy jej nagle zastygły, twarz odchyliła
166  2,  4 |           jak w blask miesiąca.~Usta jej zbliżyły się do warg Rafała
167  2,  5 |           Gruby dywan tłumił szelest jej kroków, adamaszkowe ściany
168  2,  5 |           śliskiego atłasu, dolegało jej związanie nieobjętych, nieogarnionych,
169  2,  5 |             ale za każdym razem ręce jej opadały bezwładnie i splatały
170  2,  5 |          żelazo, gdy stygnie, i usta jej szeptały ciche, sekretne,
171  2,  5 |             kłębach zapachów z mroku jej, radość wszystko ogarniająca,
172  2,  5 |     nadeptana żmija.~Ale oto ramiona jej zadrżały od niewiadomych
173  2,  5 |              lekkie i wonne owionęło jej czoło, głowę, poruszyło
174  2,  5 |        schyliła głowę... Przez serce jej płynęły wtedy marzenia:~
175  2,  6 |            stóp do głowy. Rozognione jej oczy szukały czegoś - i
176  2,  6 |        mocnym jak wieczny ślub objął jej rękę. Zaśmiała się krótko,
177  2,  6 |     związanego pod brodą oskrzydlało jej twarz. Tylko niektóre pasma
178  2,  6 |      powietrza uszczęśliwionym przez jej obecność i powtarzał stokroć
179  2,  6 |            Ta sama myśl odbiła się w jej oczach, w ustach i na czole.~
180  2,  6 |          wargi. Tak samo splotły się jej ręce i oczy zasłoniły powiekami.
181  2,  6 |        rwącej po kamieniach. Łożysko jej, wysłane szeroko rozmiecionymi
182  2,  6 |              ku niemu usta. Usłyszał jej szept:~- Widzisz! Tam jest
183  2,  6 |               cichy śmiech zadrżał w jej krtani. Po chwili znowu
184  2,  7 |             u skraju puszczy. Czarny jej dach ginął w cieniu odwiecznych
185  2,  7 |              rozłamany pośrodku dach jej wysuwał się poza ściany
186  2,  7 |            woń z cząbrów. Patrzały z jej głębi w okna chaty oczy
187  2,  7 |             o wieczności nie rzucały jej w serce? Jakie je miała
188  2,  7 |           Ale kwiaty unikały wówczas jej oczu. Kryła je tajemnicza
189  2,  7 |            gdy oczyma zatapiał się w jej oczy, gdy wdzierał się w
190  2,  7 |       obwieszone szyszkami do samych jej wysmukłych nóg, łasiły się
191  2,  7 |              jego wybuchów płynęły z jej piersi tak samo jak owe
192  2,  7 |             o świecie, jaki widział, jej niedostępnym i nieznanym
193  2,  7 |       wypełzała na światła całkowita jej natura, dobywał się wszystek
194  2,  7 |        przezroczystości, wciąż z dna jej duszy bijące, czyniły ją
195  2,  7 |     postawienie na nich nogi oddawać jej tysiące uderzeń. Po wygrodzonych
196  2,  7 |  niebieskawoszare kamienie. Nad łuną jej płomieniejącą zwieszają
197  2,  7 |              wszystkiego, co wolność jej krępowało: ze świerków,
198  2,  7 |              inaczej, by lepiej śnić jej było, śnić-myśleć o niebie
199  2,  9 |            że głowę ma obmytą i rany jej zawiązane czystymi szmatami.~
200  2,  9 |        podłym człowiekiem. Wyrosły z jej kamiennego cielska dwa organy:
201  2,  9 |         mocniejsza nad wszelką siłę. Jej długa praca była nieskończenie
202  2,  9 |              w ludzkim gatunku. Głos jej wdzierał się do skrytości
203  2,  9 |          owej doliny. Skoro stanął u jej wylotu, spostrzegł natychmiast,
204  2,  9 |          szukać mogiły Heleny, ciała jej, śladu zabójców. Niekiedy
205  2,  9 |         spada z rzęsy, a towarzyszył jej śmiech, potępiający ją jako
206  2,  9 |            tylko swoim sercem, ale i jej sercem, która w pośrodku
207  2,  11|          droga, ale w tym dniu śladu jej nie było. Zamiecie przywaliły
208  2,  11|             się to tutaj gmatwa kłąb jej pomysłów! Sama nie wie,
209  2,  11|            szara i zimna. Sennie nad jej mokrymi płaszczyznami, dokoła
210  2,  11|            czynu Krzysztofa Kolumba. Jej to nawałnice ciosały w jego
211  2,  11|              podróżni znaleźli się w jej wąskich ulicach, w tych
212  2,  12|             rodzimy. Wciągał płucami jej powietrze i nie mógł się
213  2,  13|          oczy tak oszołomione, jakby jej przedstawiano białego niedźwiedzia
214  2,  13|          nieuchwytnej prawie odrazy. Jej loki, białe czoło, różowe
215  2,  13|        zaczęła nucić bez słów. Głowa jej, otulona obłokiem loków,
216  2,  13|         Siostra z początku nie mogła jej znaleźć w pamięci. Zawołał
217  2,  14|             tudzież inne zmniejszyły jej okrągłość, a ostatecznie
218  2,  14|  teraźniejszy właściciel udławił się jej dochodami. Oto wszystko.~-
219  2,  15|       długimi smugami piachów, które jej łożysko tu i tam przegradzały.
220  2,  16|            piosenki. I Rafał chętnie jej słuchał... Gdyby był Trepka
221  2,  17|             jak samo morze, a szczyt jej gubił się w schodzącej nocy...
222  2,  17|            na swoją ziemię. U samych jej drzwi musiałem przyklęknąć
223  2,  18|              boleści, powitały widok jej daleki jako znak życia i
224  2,  20|            pani dziedziczce i prosić jej o gościnność przynajmniej
225  2,  20|            Nie znam wcale.~- Może to jej imieniny pojutrze?~- W święty
226  2,  20|             już teraz było uczesanie jej włosów, których loki ocieniały
227  2,  20|            Wisła tu nie szeroka, ale jej nie przeskoczy tak łatwo.~-
228  2,  20|            Była prawie zwyciężona. W jej ruchach, sposobie mówienia,
229  2,  20|             złego. Ale zarazem modłę jej sposobu bycia począł cechować
230  2,  20|             twarzy gościa. Uśmiech z jej warg nie schodził, a stawał
231  2,  20|          rozmaita i wielostronna, że jej głową ogarnąć nie mógł.
232  2,  20|          kamienieje i zamienia się w jej skarb, gdzie chropawe ściany
233  2,  20|             to gasła w cieniach. Nad jej brzegiem płonęły tu i owdzie
234  2,  20|          wichrem miłości, oślepły od jej błyskawic, strachów i niezwyciężonych
235  2,  21|         witała przybywających.~Włosy jej utrefione tego dnia w sposób
236  2,  21|              honorami. Zażądała, aby jej podał ramię, i przeszła
237  2,  21|             jego nazwisko.~Za chwilę jej atłasowe ciżmy prześliznęły
238  2,  21|       odchodził z duszą rozstrzelaną jej śmiechem, uśmiechając się
239  2,  21|             Jakże była piękną!~Głowa jej stała się podobną do odwiecznej
240  2,  21|        będzie.~O, gdybyż mógł wyznać jej mękę swej duszy! Odejść
241  2,  21|           niego tancerka i on wesoło jej odpowiadał. Uśmiech wesoły
242  2,  21|     nadejdzie? Czyż nie uczuje dłoni jej w swej dłoni i lazurowych
243  2,  21|           udźwignąć z ziemi. Widział jej stopy w białym atłasie i
244  2,  21|      pierwszy raz w życiu gra. Ruchy jej były z każdą chwilą wdzięczniejsze,
245  2,  21|        palcami gazę spódnicy uniosła jej lekko i łagodnymi rytmy,
246  2,  21|             brzaskach światła węgli, jej twarz, szyję, ręce. Ujrzał
247  2,  21|           przy niej na kolana, objął jej nogi rękoma i pozwolił płynąć
248  2,  21|           brzeg, sam okręcił łańcuch jej o pień wierzby. Wtedy zdjął
249  2,  21|         odliczył kilka dukatów i dał jej w rękę.~- Trzymaj to, babo,
250  2,  21|       rozkazał Rafał szeptem. - Dasz jej pięć dukatów; i tak będzie
251  2,  22|       zaroślami aż do wioski. Wesołe jej dymy błękitnymi smugi przerzynały
252  2,  22|           progi karczmy i zlustrował jej wnętrze. Wówczas dopiero
253  2,  22|         weszli do szynkowni, za ladą jej, w otoczeniu antałów i beczek,
254  2,  23|         polowa. W milczeniu słuchało jej wszystko rycerstwo. Gdy
255  2,  24|       kolumny dywizjami i rozwijania jej w marszu, tworzenia z szybkością
256  2,  24|       jedwabiem na taśmie przez całą jej długość u szlufy, nowi majorowie
257  3,  1 |    alarmującego rozkazu. Toteż żywot jej zewnętrzny ograniczał się
258  3,  1 |            Dobra! Prusaków łupać - o jej!"~Pułk już się był rozkwaterował
259  3,  1 |           zaczarowany przez milczące jej dzieje, przez dziką, a tak
260  3,  1 |         spadała pionowa ściana, a od jej podnóża ciągnął się w nieskończoność -
261  3,  1 |             z zachodu na wschód: lot jej wieczny otamują i zwolnią
262  3,  1 |             łonie oceanu tworzył się jej piasek, zsiadała glina warstwami,
263  3,  2 |           nad samym brzegiem rzeki w jej dolinie. Dopiero w Tudeli
264  3,  2 |            ukrytą pszenicę. Sypnięto jej obficie w puste żłoby. Kiedy
265  3,  2 |     naczyniem była rozbita, szuflady jej wyrwane, a samych przedmiotów
266  3,  3 |          usunięta, skruszono młotami jej olbrzymie wrzeciądze i rozwarto
267  3,  3 |            trafią na barykad i zajmą jej tyły. Było tam mroczno i
268  3,  3 |              z żelazną silą. Nikt mu jej nie bronił. Teraz wśród
269  3,  3 |             sukni przejrzystej. Oczy jej skamieniały od straszliwego
270  3,  3 |               Wałka i szamotanie się jej sióstr czy krewniaczek -
271  3,  3 |           Cedru postrzegł, że mózg w jej głowie wywraca się, żyły
272  3,  3 |     przestąpieniu progu. Tam uwolnił jej ramię. Stał się z niego
273  3,  3 |         wiedeński salonowiec. Złożył jej skromny, a najpiękniejszy
274  3,  3 |          wskazał, że jeśli taka jest jej wola, może się oddalić z
275  3,  3 |           blada, zbielała jak śnieg. Jej oczy, co własny swój blask
276  3,  3 |             upływająca między jednym jej poruszeniem a drugim, trwała
277  3,  3 |             i ciało dziewczyny, żeby jej z ręki wydrzeć niebezpieczny
278  3,  3 |          Słuchali chwilę w milczeniu jej obłąkanych odgłosów... Zrozumieli,
279  3,  3 |           się w pamięci pud żelaznym jej wiekiem palą wszystkie widziane
280  3,  3 |         czeka na opieszałych. Musisz jej w biegu dotrzymywać kroku.
281  3,  3 |         leżała młoda zakonnica. Ręce jej były złożone pobożnie na
282  3,  3 |           Zdjął był czapkę i jeszcze jej nie wdział. Twarz jego teraz
283  3,  3 |            armat, postawiono paszczę jej o kilkanaście kroków od
284  3,  3 |          żołnierzy. Skrzywione palce jej koślawych rąk lazły po murze.
285  3,  3 |      wzniesioną baterię i zmiażdżyły jej kanonierów. Bateria zamilkła.
286  3,  3 |              u wejścia w uliczkę i w jej ślepej głębinie. Waliły
287  3,  3 |       widokiem. Kropli krwi nie ma w jej ustach. Światło uciekło
288  3,  3 |               widać, niedawno. Głowa jej upadła bez sił na tylną
289  3,  3 |             blada i struchlała. Ręka jej dotknęła się mokrych i kolących
290  3,  4 |             dziurawych, a dobrotliwy jej zapach chłodnym a częstotliwym
291  3,  4 |         Inkwizycję świętą, wypuszcza jej więźniów, umarza sprawy,
292  3,  4 |        Saragossę, kartel Aljaferią z jej więźniami, czemuśmy broczyli
293  3,  5 |              się w podwórze domu. Na jej spotkanie wychyliły się
294  3,  6 |               niewiasto'? - pyta się jej z dobrotliwą mądrością życie. -
295  3,  6 |           ale teraz przypatrywał się jej w dwójnasób ciekawie. Generał
296  3,  6 |       Zapalono nową łojówkę i nędzny jej blask oświetlił kilka postaci
297  3,  6 |            aż do grobli i ułożyła na jej krawędzi w równe, zygzakowate
298  3,  6 |              tylko piechota weszła w jej ulicę, otrzymała rozkaz
299  3,  6 |              krańcu wsi, a jeszcze w jej obrębie, chłopi pod bagnetem
300  3,  6 |     drewnianą wieś, słomiane, zwarte jej strzechy i oszalałych ludzi.
301  3,  6 |          konnica Rożnieckiego. Część jej można było jeszcze dostrzec
302  3,  6 |         ziemia raz w raz pęka i że z jej głębokiej calizny wywala
303  3,  6 |        stodołę, powyciągały z węgłów jej belki, wyważyły przyciesi,
304  3,  6 |               a raczej w zdruzgotane jej gnaty, płonące bomby moździerzowe.
305  3,  6 |            austriacki musiał przebyć jej wąski przesmyk. Toteż najcięższa
306  3,  7 |             to, o mocny Boże, że już jej nie ma?... Serce tłukło
307  3,  8 |            Zeszli ku rzece i zdążali jej wybrzeżem, pustkami ulicy
308  3,  8 |            przekroczą Wisłę. Jeszcze jej nigdzie nie przeszli. Mostu
309  3,  8 |           prawej stronie Wisły aż do jej źródła. Możemy po drodze
310  3,  9 |              już nad rzeką w pobliżu jej ujścia do Wisły, naprzeciwko
311  3,  9 |               nadziwić się nie mogło jej krasie. Jakże ta Kępa odmienna
312  3,  9 |            ulice mieściny, wszystkie jej domki drewniane zajęło wojsko.
313  3,  10|          pośpiesznie wydłużoną smugę jej piachu i kamieni.~Było południe
314  3,  10|           grono młodzieńcze słuchało jej w skupieniu ducha. Ani jeden
315  3,  10|      wszystkie westchnienia młodości jej szlakiem uleciały, stare
316  3,  11|      przysięgi na ten okrzyk i pętlę jej czarodziejstwa uczuł na
317  3,  12|              Była narzeczoną, uszyli jej wyprawę, sprawili huczne
318  3,  12|          chwili zjawia się przed nią jej "książę"... Tenże to jest
319  3,  12|       widywała? Toż to jest marzenie jej spełnione? Książę leży w
320  3,  12|           jasno, kwieciście. Zda się jej przez chwilę, że rozumie
321  3,  13|         knieja. Stanęła przed oczyma jej głębia wewnętrzna, jej gleba
322  3,  13|        oczyma jej głębia wewnętrzna, jej gleba dziwna, pełna wypłukanych
323  3,  13|              i zielonkowatą pleśnią, jej pochyła górska ziemia, którą
324  3,  13|    męczeństwa i królewski miecz. Tak jej niegdyś tego złotego miecza
325  3,  14|              już Saragossa. Wyglądał jej z załamań drogi, wlepiał
326  3,  14|          Ulica Engracia - znikła. Na jej miejscu wznosiły się góry
327  3,  14|           żywiące. Azali spodoba się jej kraj północny, azali powita
328  3,  14|         rozgrzebać, trafiłoby się na jej zmiażdżonego trupa. Deszcz
329  3,  14|      piaskowiec. Kapie brudna woda w jej oczy, rozwarte od wielkiego
330  3,  15|              siłę i władzę tego, kto jej posiada najwięcej. Byli
331  3,  15|          policzków i szczęk nadawały jej wyraz grozy i surowości
332  3,  16|           pochwy szablę swą i koniec jej twardo zanurzył w głębokość
333  3,  17|           przy oddzieleniu północnej jej części od twardzizny południowej,
334  3,  17|         darmo. Trzeba było rozedrzeć jej zrosłą caliznę, wyrwać tysiączne