Tom, Rozdzial

  1  1,  1 |                 nim razem słucha. Cisza była wciąż ta sama, głęboka,
  2  1,  1 |            pastuch przygnał. Jeszcze ta była ścięta jedla, okrzesana,
  3  1,  1 |                suchą jedlę, żeby ta już była dobra jedla, smolna, we
  4  1,  1 |                płaska, od strony Kielc, była krajem dawno uprawnym, zaludnionym,
  5  1,  1 |                  dwory, kościoły. Druga była jeszcze starodawną głuszą.
  6  1,  1 |               snu w rogu kanapki, która była miejscem spoczynku Rafała.
  7  1,  1 |            srebrnymi guzami. Twarz jego była czerwona i oczy przekrwione
  8  1,  1 |         poprzerzynał...~- Szelma też to była sroga, choć i ten dzik! -
  9  1,  1 |                schłostana przez wiatry, była teraz szkarłatna, wargi
 10  1,  1 |        kieszeniach rajtuzów. Twarz jego była straszna, o kolorze dymu,
 11  1,  1 |             czuprynę i wąsy. Twarz jego była szara, oczy zdziczałe. Naglił
 12  1,  2 |               nich przetartą drogę.~Noc była widna, księżycowa, mroźna.~
 13  1,  2 |               krwi araba i matki polki. Była płocha, żywa, a przecie
 14  1,  2 |           kołpaczek. Ta głowa dziewicza była bliżej. Nie kryła wcale
 15  1,  2 |                mnie, dnia dzisiejszego, była, gdyby na dziedzińcu tak
 16  1,  2 |              domu było. Przepłynęła już była kolejka gdańskich wódek,
 17  1,  2 |                  że tańcząc z kim innym była wesoła i rozbawiona. Kiedy
 18  1,  2 |                ruchy, że matka zmuszona była wesprzeć go siłą i wyciągnąć
 19  1,  3 |              cicho, milczkiem, z wolna. Była niby nudą i z nagła stawała
 20  1,  3 |          poszedł za nim i siadł w tyle,~Była to łódź płaska i płytka,
 21  1,  3 |               wkrótce wielka izba pełna była wrzawy, gwaru i śmiechu.
 22  1,  3 |                więcej niż pięćdziesiąt. Byłą to twarz szara, ciemna,
 23  1,  4 |              Rafał widział ostatni raz, była głęboka, piękna, niewymowna...
 24  1,  4 |               ogarnęła całe jego ciało. Była to, rzekłbyś, moralna trawiąca
 25  1,  4 |            chleba oddawał klaczce Basi. Była to jedyna jego powiernica.
 26  1,  4 |        Przypatrywał jej się z rozkoszą. Była długa, na niskich, delikatnych,
 27  1,  4 |        podkasane i wydłużone. Szyja jej była płaska, długa i zgięta w
 28  1,  4 |                suche ścięgna i mięśnie, była ubarwiona miękką aksamitną
 29  1,  4 |             życia.Miał ją w oczach, gdy była włochatym źrebiątkiem i
 30  1,  4 |                świerzopą; pamiętał, gdy była źrebicą o krótkiej grzywie,
 31  1,  5 |              drzew huczały w ciemności. Była to pieśń szczęśliwa, krzyk
 32  1,  5 |                  krzyżowały się drogi i była tam na rozstaju figura z
 33  1,  5 |                 obok murowanej budowli. Była to kuźnia stojąca z dala
 34  1,  5 |                  w alei.~Teraz, w nocy, była zupełnie pusta. Przede drzwiami
 35  1,  5 |         przykryte okiennicami. Tuż obok była naturalna altanka, utworzona
 36  1,  5 |               grube drzewo się rozrósł, była darniowa ławka, tej nocy
 37  1,  5 |                szubkę, którą okryła się była, widać, przed chwilą zabierając
 38  1,  5 |                 szala, którym głowa jej była nakryta. Zanurzył usta we
 39  1,  5 |               jakichś szczelin w ziemi. Była ciemność nieprzejrzana,
 40  1,  5 |                okryła się gorącą pianą. Była jak godzący pocisk...~W
 41  1,  5 |                 domu, dnia... Za chwilę była to już tylko straszliwa,
 42  1,  5 |              których Baśka załamała się była i zginęła. Z dala poczuwszy
 43  1,  7 |              podejrzenie, jakiś domysł. Była to rzecz oczywista, że stracił
 44  1,  7 |              życie ducha. Rzeczywistość była tylko jałowym, suchym, nędznym
 45  1,  7 |             uwagi. Męka jego wewnętrzna była po stokroć, po tysiąc razy
 46  1,  7 |            pojechał w stronę Dersławic.~Była to ta sama droga. Na rozstaju
 47  1,  7 |             formę, stać się niebem.~Noc była parna. Migały z rzadka szybkie
 48  1,  7 |         sandomierskich, gdzie wyzyskaną była każda skiba aż do przykopy,
 49  1,  7 |             ustaną. Jak na złość, droga była jak najfatalniejsza. Niezgłębione
 50  1,  7 |              mógł od nich oderwać oczu. Była to pierwsza chwila, w której
 51  1,  7 |            szkole, uważasz, zaczęła się była komocja w umysłach. Dużośmy
 52  1,  8 |                 a pachnąca macierzanką, była, widać, przed wiekami orana,
 53  1,  8 |                Częściej wszakże wsparta była bezwładna głowa o tylną
 54  1,  8 |                wzgardę wszystkich, czym była przez wieki, tylko jęk twoich
 55  1,  8 |             powrotu, pierwsza moja myśl była: inne życie. Już mię surowe
 56  1,  8 |                  Michcik!~W głosie jego była coś niebywałego. Oczy miał
 57  1,  8 |                   Ale już wówczas cisza była wszędy aż do następnego
 58  1,  9 |                Ośmielił się. Głowa jego była pełna niedorzecznej pychy
 59  1,  9 |             liście szemrały w chmurach. Była nieskończona potęga w owych
 60  1,  9 |         dźwigają...~Ale nade wszystko - była potęga w ich szeleście.~
 61  1,  10|              samotnikowi na mieszkanie. Była to chatka o jednej izbie,
 62  1,  10|               do kawy i z bułkami. Kawa była wystygła, ale Rafał pochłonął
 63  1,  10|             trzecia, ostatnia z brzegu. Była to jeszcze dziewczynka,
 64  1,  10|                 drgnięciach brwi i ust. Była samym weselem i dreszczem
 65  1,  10|           stanęła na progu. Spostrzegła była widać Rafała dość już dawno,
 66  1,  11|               Ale nie było takiego nic.~Była cudowna. Co gorsza, co nieznośniejsza,
 67  1,  11|            ogarnąć wyobrażeniem. Ciągle była poza jego wiedzą, wciąż
 68  1,  11|           rozsypująca z siebie próchno, była siedliskiem starego Żyda,
 69  1,  12|         Burbonów Neapolu. Przerwana już była na pozór w Leoben wojna,
 70  1,  12|      niezrozumiały. Jakże rozdzierającą była mowa ich zeschłych ust,
 71  1,  12|                 kolumnie. Wyciosana tam była historia świętego Marka
 72  1,  13|              Błądził to tu, to tam. Noc była już zupełna, przechodniów
 73  1,  13|              fajezarnie i bilardy. Sala była pełna młodzi oficerskiej.
 74  1,  13|                twarzą tak surową, jakby była z kamienia wykuta, z czołem
 75  1,  16|              czy śpiew: "Módlmy się..." Była to chwila tak osobliwa,
 76  1,  16|              Weszła tedy i usiadła. Nie była już tak strwożona jak wówczas,
 77  1,  17|               marszałka Vaubana, Mantua była osłoniona jedynie wysuniętymi
 78  1,  17|             wyjrzał. Grobla przedbramna była pusta, zalana przez białe
 79  1,  17|             kożuchami grzybienia, pełna była gruzów i strzępów. Wierzby
 80  1,  17|            Dopiero nade dniem wycieczka była odepchnięta na całej linii.
 81  1,  17|              Było już za późno. Kolumna była rozerwana na kilkanaście
 82  2,  1 |                pałacu księcia Gintułta. Była to stara siedziba magnacka,
 83  2,  1 |         olbrzymiej, wysokiej na piętro. Była to biblioteka. W szafach
 84  2,  1 |                na której progu stanęli, była pełna gości. Szeroko rozsunięty
 85  2,  1 |                 la Caracalla. Większość była w towarzyskim kostiumie.
 86  2,  1 |                 do sali, spostrzegł, że była pełna po brzegi. Znalazłszy
 87  2,  1 |                pełno, tylko publiczność była zupełnie inna. Grano tragedię
 88  2,  2 |             jakimś ciemnym schronieniu. Była to sypialnia Jarzymskiego,
 89  2,  2 |                wyczerpie, potęgi, która była, jest i będzie aż do skończenia
 90  2,  2 |          wyszedł do sąsiedniego pokoju. Była to pracownia. Na środku
 91  2,  2 |            pisał swe dzieło szczególne. Była to niby historia zakonu
 92  2,  2 |         uroczystość. Loża tego wieczora była przybrana nieco inaczej
 93  2,  2 |             boleści. Ani jedna myśl nie była w stanie wydźwignąć się
 94  2,  3 |              już były zastawione stoły. Była to długa izba z nagimi ścianami.
 95  2,  4 |            pisał swe dzieło szczególne. Była to niby historia zakonu
 96  2,  4 |         uroczystość. Loża tego wieczora była przybrana nieco inaczej
 97  2,  4 |             boleści. Ani jedna myśl nie była w stanie wydźwignąć się
 98  2,  5 |              woń tęsknoty. Jakże dziwną była dla niej ta duszna noc,
 99  2,  5 |               niej ta duszna noc, jakże była osobną, odmienną i jedyną
100  2,  5 |              dawała szczęście Och, nie! Była tylko jak gdyby nadzieją
101  2,  6 |                 nędzną żydowską oberżą, była okryta pyłem od stóp do
102  2,  6 |            zapamiętawszy się na śmierć. Była to rozkosz zaiste śmiertelna,
103  2,  6 |                  splecione na kolanach. Była tak przecudowna, tak nieznana,
104  2,  6 |                 wasąg i podróżnych. Noc była księżycowa, widna. Nie postała
105  2,  7 |              się jak ich dusze. Co dnia była ta sama, a co dnia inna,
106  2,  7 |                świerków, jodeł i buków. Była w tym rozkosz zamknięta,
107  2,  7 |             rzewnie świergolił. Zresztą była cisza. Las obejmował staw
108  2,  8 |            istotę na rozkosz, a rozkosz była na usługach miłości. Wywołując
109  2,  9 |            wszystko siłą ciała, ale ona była mocniejsza nad wszelką siłę.
110  2,  9 |           wszelką siłę. Jej długa praca była nieskończenie wytrwała,
111  2,  9 |           zbójników na trawie, choć już była wyschła i odprostowała się
112  2,  10|               niezmiernie grubej wybita była kwadratowa jama. Kraty w
113  2,  10|                się jego oszalała głowa. Była i pod stropem, i nad ziemią,
114  2,  11|               Po cóż są te zaspy? Na co była okropna zawieja, która je
115  2,  11|                 i ciepłych mórz. Ziemia była jeszcze szara i zimna. Sennie
116  2,  11|               bawili. Celem ich podróży była posiadłość "brata" Vicini
117  2,  11|                i cytryny. Każda gałązka była obarczona płomiennymi kulami
118  2,  11|                liści białe ramiona. Ale była to podobizna człowieka wykuta
119  2,  11|             człowieka. Cała jego korona była w olbrzymich kwiatach, a
120  2,  11|              między nimi. Barwa kwiatów była karminowa, a w głębi kielichów
121  2,  11|                   rzekł de With - która była godną tych kwiatów. Dla
122  2,  12|                 żywe. Jedna w nim tylko była chęć mocna i niewzruszenie
123  2,  12|                 nie zaczepił. Jeśli noc była ciepła, nie dżdżysta, sypiał
124  2,  12|            wkroczył do głównej stancji. Była to izba ogromna, wilgotna,
125  2,  13|                 złoczyńcę. Nalana twarz była w tej chwili pokryta sinymi
126  2,  13|               obłokiem loków, nachylona była zrazu ku bratu, ale stopniowo
127  2,  14|                 im bardziej płomienistą była barwa zwisających liści.
128  2,  14|          ofierze. Bynajmniej! Mierna to była, pośrednia fortunka szlachecka.
129  2,  14|              Brać się brało.~- Lotkę?~- Była Lotka, był i Doskocz.~-
130  2,  14|               wiesz, Rafał, że Rzepicha była Trepczanka z domu?~- A właśnie!~-
131  2,  14|                 prosząc...~Twarz Trepki była dziwacznie wykrzywiona.
132  2,  14|               ściana w głębi zastawiona była ogromnymi półkami najprostszej,
133  2,  15|                 zamykało jego dzień, to była leniwa chęć: nie być...~
134  2,  15|        tajemnice życia nie pytał.~Cudna była jesień.~Codziennie, gdy
135  2,  15|             Cała ziemia w lesie odziana była suchymi igłami, po których
136  2,  15|            odporna moc zwierzęcego bytu była w stanie ukrócić melodię
137  2,  15|           ukrócić melodię tęsknoty. Ale była to czynność tak okropna,
138  2,  15|               wskroś, do dna. Cisza już była zupełna, a głos ten długo
139  2,  16|              gliniastym gruncie w lesie była twardsza, ale jak lód śliska.~
140  2,  17|               jeszcze wieku. Twarz jego była ogolona a ogorzała tak bardzo
141  2,  17|                 jeszcze roku ta batalia była!~- Prawdę mówisz, panie
142  2,  17|                 a cóż wtedy! Młoda krew była w żyłach i wrzący honor
143  2,  17|              brzoskwiniowe sady... Sama była wiosna. Jedni z naszych
144  2,  17|                francuskimi górami. Zima była, deszcz, bieda! Gdyś się
145  2,  17|           wojska... Hańba by to, prawi, była i zmaza na honorze niepokalanym
146  2,  17|            naszej kolumnie.~Ostatnia to była nasza piękna chwila. Pokój
147  2,  17|                 garnizonu. Myśl obronna była taka, żeby opanować bramę
148  2,  17|           Rzecząpospolitą Francuską. To była myśl Fiszera. Wezwano do
149  2,  17|          pierścieniem i pchał do portu, była całkiem zbyteczna. W porządku
150  2,  17| kontradmiralskiej fregaty. Werznęła się była w dno i zahaczyła o głazy.
151  2,  17|             wtedy! Deska onego trójkąta była u podstawy rozległa jak
152  2,  17|                  żółta febra. Dziwna to była słabość. Jednych zabijała
153  2,  17|         poprzednich oznak, a dla innych była długim, bezlitosnym konaniem.
154  2,  17|          jeszcze nikczemniej łajdaczył. Była przecie jedna dusza, dusza
155  2,  17|             poręczy krzesła. Twarz jego była blada i szczególnie wydłużona.
156  2,  18|              departamentami popruskimi, była tak uważnie i pieczołowicie
157  2,  18|                do strzemienia, w którym była noga syna. Ujrzał go Krzysztof.
158  2,  19|               Ponieważ Brama Floriańska była zawalona wyjeżdżającymi
159  2,  19|                nieporuszony. Głowa jego była zadarta do góry: Duże włosy
160  2,  20|       Ołowskiego. Dla obudwu spiskowców była to rzecz najobojętniejsza
161  2,  20|            przez Francuzów, od Galicji, była strzeżona nie na żarty.
162  2,  20|                 go bardziej, jeśliby to była nawet sama księżniczka Elżbieta.
163  2,  20|                oddaleniu rysunku, widać byłą wylot szpaleru. Tamtędy
164  2,  20|           otworzył w tym miejscu, gdzie była założona haftowaną zakładką -
165  2,  20|               już księżniczka Elżbieta. Była to dwudziestosześcioletnia
166  2,  20|       zachwycającą. Pani Ołowska ubrana była w najmodniejszy szlafroczek
167  2,  20|                odczuła stan jego duszy. Była prawie zwyciężona. W jej
168  2,  20|          nieskończoności. Co najgorsza, była teraz świadoma swej potęgi
169  2,  20|                stokroć piękniejszą, niż była dawniej, tylko jeszcze bardziej
170  2,  20|                jak ciche kroki szatana. Była tak olbrzymia, tak rozmaita
171  2,  20|            tysiące płaszczyzn i granic. Była współcześnie czarującym
172  2,  20|              chciwą ręką nagich ramion. Była także zachwycającą nadzieją,
173  2,  20|               których nigdzie nie ma, i była żalem nie do zniesienia
174  2,  20|            podczas wieczerzy. Dla niego była łaskawą. On tutaj odniósł
175  2,  21|             dosięgająca ziemi, otoczona była u dołu liśćmi kamelii i
176  2,  21|               ze swego bożyszcza.~Jakże była piękną!~Głowa jej stała
177  2,  21|           błękitnym powietrzu, w którym była dla niego zawsze. Poznał
178  2,  21|                jedwabiu:~- Nie powinnam była...~- Co, księżniczko`?~-
179  2,  21|            księżniczko`?~- Nie powinnam była pozwolić, żebyś waćpan jedną
180  2,  21|              Słuchał, słuchał, słuchał. Była obok i milczała. Nic, tylko
181  2,  21|                 się ku drzwiom, którymi była weszła. Ale nim ich dosięgła,
182  2,  21|            czasu powodzi rzeka wyniosła była i zostawiła na chaszczach.
183  2,  22|               teraz się dopiero ożywił. Była to chorągiew pospolitego
184  2,  22|          słowach rzecz zmieścić... taka była afera. Nocą z 17 akuratnie
185  2,  23|                Biernackiego. Nieświetna była broń tego wojska. Pochodziła
186  2,  23|              skałek. Za to szabel i pik była obfitość. Ale porządek i
187  2,  24|                 wrocławskiej, która się była właśnie poddała, z Częstochowy
188  2,  24|                  z Częstochowy i Koźla. Była to broń zapasowa rozmaitych
189  2,  24|               kompanii, z których jedna była grenadierska i jedna woltyżerska.
190  2,  24|                weszły wojska Francuzów. Była przed nimi niedościgła gołemu
191  2,  24|                 wielkimi marszami. Zima była niestała: dzień mrozu, nagła
192  2,  24|                 borem, pod lasem. Jeśli była w pobliżu wioska, wnet jazda
193  2,  24|                 otwarta ściana zwrócona była zawsze w stronę dużego ogniska,
194  2,  24|         przybyciu do Torunia mała armia była rozdzielona na dwie części.
195  2,  24|               się znaczne siły Niemców. Była to nie tylko piechota liniowa
196  2,  24|              patrol czerwonych huzarów. Była to pierwsza utarczka Rafała.
197  2,  24|       wyniesiono z szeregów.~Runęła już była między wojska wieść o strasznej
198  2,  24|                jazdy sieradzkiej, która była przebyła Wisłę, żeby wziąć
199  2,  24|          odsiecz Tczewa śpieszyć mogły. Była to pierwsza kolumna wojska
200  2,  24|            Wiślańskiej. Brama w istocie była na poły zepsuta i bez obrony.
201  3,  1 |             generała Fiszera, udała się była w lutym na pomoc generałowi
202  3,  1 |         kawaleria krakowska i poznańska była nieustannie na linii strzałów
203  3,  1 |             Warszawy, która za tych dni była jak pełny ul, gdy weń wyrojone
204  3,  1 |             leciech zapachnie ziemia... Była, powiadał ten kamrat, góra
205  3,  1 |       maszerowania do Osnabrücku, gdzie była kwatera pułkownika tego
206  3,  1 |                 z wolna owym gościńcem. Była to droga ponura, nie rozweselona
207  3,  1 |               porwała wzrok Krzysztofa. Była dziwnie straszna owa samotna
208  3,  1 |          milczeniu na podścielisku gór, była jak znak orła łomignata
209  3,  1 |               fale. W tej pieśni-czynie była wiadomość, jak się co dnia
210  3,  2 |               wioskę opustoszałą. Wiara była zgłodniała, konie zmordowane,
211  3,  2 |               rzęsiściej. Okolica wciąż była ta sama: garbata na północy
212  3,  2 |            pistoletowych. Ale kromeczka była mała, stanowiła pierwsze
213  3,  2 |                 i poryta przez deszcze, była z obudwu stron wygrodzona
214  3,  2 |             Szafka ze świętym naczyniem była rozbita, szuflady jej wyrwane,
215  3,  3 |             ekspedycje, z których każda była zatraceniem. Zapomniał już
216  3,  3 |              miodem płynąca dolina Ebra była zupełnie pusta. Jedna część
217  3,  3 |             znalazła dla siebie żywioł. Była to rozkosz: wyjść w kilkanaście
218  3,  3 |          geniusz wodza. Im wydatniejsza była siła tego geniuszu, tym
219  3,  3 |               przedmieściem i zarzeczem była wolna.~Pod koniec lipca
220  3,  3 |         wykwalifikowanych artylerzystów była tak w armii nieznaczna,
221  3,  3 |                szeregi, już ta barykada była roztrzęsiona bagnetami i
222  3,  3 |               ulicy. Cała ona jak długa była poprzegradzana przedpiersiami.
223  3,  3 |                do rogu ulicy. Ich droga była prostopadła do kierunku
224  3,  3 |               do rogu.~W uliczce, która była czwarta przecznicą arterii
225  3,  3 |          szczycie lekki szmer. Stanęli.~Była cisza. Ale skoro pierwszy
226  3,  3 |              więcej nad szesnaście lat. Była wysmukła, widzialna prawie
227  3,  3 |        następujące szeregi. Tuż w ulicy była barykada, na której walczyła
228  3,  3 |            głuchoniema podłoga zmuszona była oddać głos: -Dokonałeś! ~
229  3,  3 |               straszliwa... Widziała go była na czubie niezdobytej poprzecznicy
230  3,  3 |               szyderstwo. Dolna szczęka była wysadzona naprzód, a nozdrza
231  3,  3 |                 królewien. Głowa okryta była kornetem. Habit na ciele
232  3,  3 |           marmuru. Połowa jego zawalona była workami ziemi. Wcisnęli
233  3,  3 |                 po murze. Bezzębna gęba była otwarta, wstrętne nagie
234  3,  3 |         trwożliwszej natury, przebiegła była bocznymi schodami na strychy
235  3,  3 |           gronie woltyżerów. I tu brama była wyrwana z zawias. Dawno
236  3,  4 |                           Widziadła~Noc była zimna.~Przejmujący powiew
237  3,  4 |                  z niewiadomego metalu, była ku niemu wyczekująco i groźnie
238  3,  5 |               tę dużą izbę od następnej była na pół wywalona i przez
239  3,  6 |                 skamieniały. Twarz jego była jak gdyby z marmuru wykuta.
240  3,  6 |            zaczęła z zanadrza. Bielizna była we krwi, mundur przemókł
241  3,  6 |                opatrzono ranę naprędce. Była w piersi i w boku. Szła
242  3,  6 |               Sama wioska Falenty wolna była zupełnie od wojska. Las
243  3,  6 |                 Żeby mi za dwa pacierze była w tym miejscu! - wypalił
244  3,  6 |                     mruknął przez zęby.~Była to twarz długa, wygolona,
245  3,  6 |                i zgasła.~Twarda jeszcze była noc, kiedy dał się słyszeć
246  3,  6 |            alarm, wystrzał...~Ale cisza była nieprzerwana. Mgły nad stawem
247  3,  6 |               oczu i złożył. Twarz jego była zamazana, jakby przemarzła.
248  3,  6 |                  Nigdy furia bojowa nie była wścieklejsza. Pierwsze szeregi
249  3,  6 |                 strony Jaworowa, wioska była osaczona. Cały drugi pułk
250  3,  6 |              piersi. Strzepnął palcami. Była blisko godzina piąta po
251  3,  6 |            falenckiej olszynie.~Noc już była głęboką, gdy Rafał wydostał
252  3,  7 |             Rafał nadszedł, gwardia już była wstała, przebudzona nadzwyczaj
253  3,  7 |            odprowadzono.~Brama pałacowa była otwarta, a na podwórzu stało
254  3,  7 |             Ciemnoszara twarz porznięta była bruzdami, oczy skryły się
255  3,  8 |          fortyfikacje. Zrazu twarz jego była senna i bezsłoneczna, znudzona
256  3,  9 |        wydmuchach litego piasku. Radość była powszechna z tego tytułu,
257  3,  9 |              austriacka, która przyszła była zza Świdra, teraz przeprawiała
258  3,  9 |                  Jakże ta Kępa odmienna była od swoich siostrzyc na płaskowyżu
259  3,  9 |            baniami mknęła Wisła. Ziemia była zdeptana, brzeg poobrywany
260  3,  9 |             strony roty piesze i konne. Była to kolumna generała Dąbrowskiego
261  3,  9 |                 idzie? Stój! Daj hasło!~Była to pierwsza pikieta obozowa.
262  3,  10|                 Rafałowi znana, wyschła była teraz zupełnie i nie mogła
263  3,  10|            zlewy gliniasta ulica ogrodu była twarda i niemal sucha. Nogi
264  3,  11|                podziemne miasto trwogi.~Była już blisko pierwsza po północy,
265  3,  11|             nimi ze wszech sił, ale nie była zdolna odtrącić naporu masy.
266  3,  11|                 Wielka w głębi pieczara była zawalona kośćmi ludzkimi.
267  3,  12|                Myśli sobie teraz o tym. Była narzeczoną, uszyli jej wyprawę,
268  3,  13|               człowieka pozostał. Twarz była zmasakrowana, ramiona, piersi
269  3,  13|                 Konnica czy piechota?~- Była konnica, była i piechota.~-
270  3,  13|               piechota?~- Była konnica, była i piechota.~- Jak się to
271  3,  14|                Najbliższym celem marszu była już Saragossa. Wyglądał
272  3,  14|            Józefa i jak szosa walencka, była po trzykroć przerznięta
273  3,  14|               jesiennym. Cała ta ziemia była jeszcze żółta, wywrócona
274  3,  14|              rzeka książek. Ulica Cosso była od min i kontrmin porwana.
275  3,  15|                Monroyo. Celem ich drogi była Morella, forteczka w górach,
276  3,  15|                 bram Morelli. Radość to była istotna, kiedy ujrzeli się
277  3,  15|             przysięgam, że śmierć by mi była milsza...~- Dlaczego?~-
278  3,  17|          przydrożne kamionki. Gleba tam była kamienista. Okrągły, siwy,
279  3,  18|           rowach z kamienia. Twarz jego była zimna i obojętnie ponura