Tom, Rozdzial

5501  3,  3 |                Uśmiech owładnął jego oczyma i ustami. Stali przez mgnienie
5502  3,  3 |                     szczery mur. Czając się i wszystkie zmysły posyłając
5503  3,  3 |                   Rękoma wiedli po ciemnych i chłodnych ścianach, szukając
5504  3,  3 |                 dole, na słońcu, pokrakując i dziobiąc niewidzialne ziarenka.
5505  3,  3 |                   leżało na jednej ze ścian i cząstce maleńkiego dziedzińca.~
5506  3,  3 |                  strzał. Przodownik stęknął i bez słowa, jak wór piachu
5507  3,  3 |                     przeskoczył go następny i wypadł na wierzch. Za nim
5508  3,  3 |                   we własnej krwi, charcząc i pazurami szarpiąc nogi żołnierzy.
5509  3,  3 |                     nogi żołnierzy. Czwarty i piąty uciekał we drzwi na
5510  3,  3 |                   Ksiądz nagle odwrócił się i jednym susem stanął przy
5511  3,  3 |                    lufie karabina zgrzytnął i ześliznął się siny promień
5512  3,  3 |                    tak raptem w przerażeniu i napastliwym szale znaleźli
5513  3,  3 |                    oczy, rozdarte od zemsty i nieruchome, jego zęby białe
5514  3,  3 |                     jego zęby białe jak ser i rozdęte przez furię nozdrza.
5515  3,  3 |               ramion. Ksiądz zgiął się wpół i z wolna padł w tył. Wtedy
5516  3,  3 |                     młyńcem kolbą do sufitu i zadał uderzenie w jęczące
5517  3,  3 |                     Bagnet przebił wszystko i uwiązł w podłodze. Wyrwał
5518  3,  3 |                     Wyrwał go ułan z trudem i poszedł za innymi we drzwi
5519  3,  3 |                  napotkane, otrząsając buty i spodnie zbroczone od krwi,
5520  3,  3 |                     od krwi, która wytrysła i pierzchła na wsze strony.~-
5521  3,  3 |               kobiet różnego wieku, starych i młodych.~Stały skupione,
5522  3,  3 |           rozpatrzona w świetle okna. Stare i starzejące się wyrzucono
5523  3,  3 |                   wyrzucono za łby, kolbami i kolanem za drzwi, do następnego
5524  3,  3 |              słyszeć tylko jęki, wzdychania i płacz konających. Żołnierze
5525  3,  3 |               Żołnierze zawarli drzwi jedne i drugie. Z rozwścieczonym
5526  3,  3 |                      o zmiłowanie, zaklęcia i szlochy. Wszystko to ucichło,
5527  3,  3 |                   stał przed swoją wybranką i patrzał na nią blady jak
5528  3,  3 |                 przed nimi roztoczył. Wałka i szamotanie się jej sióstr
5529  3,  3 |                 prędzej chwycił ją za ramię i pociągnął przemocą. Wlókł
5530  3,  3 |        najpiękniejszy ze swoich eks-ukłonów i gestem uprzejmym wskazał,
5531  3,  3 |                     salonowy. Odwróciła się i odeszła wolno w głąb pokoju.
5532  3,  3 |                   żywota...~Wszedł we drzwi i postąpił kilka jeszcze kroków.
5533  3,  3 |                     chwycono go za kołnierz i akselbanty. Szarpnięty niespodziewanie,
5534  3,  3 |          niespodziewanie, stracił równowagę i runął na wznak jak długi.~
5535  3,  3 |                 razem zwaliła się na ziemię i przydusiła go kupa starych
5536  3,  3 |                  przydusiła go kupa starych i podstarzałych bab, wyrzucona
5537  3,  3 |                   chwilę złapać cały oddech i pierwszą z brzega myśl.
5538  3,  3 |                    mowy! Ręce rozkrzyżowane i, zda się, bretnalami do
5539  3,  3 |                   zacieklej biegać, szeptać i znowu kłaść się na wierzch
5540  3,  3 |                    gardziel. Wymacała krtań i zdusiła. Płaty krwi załopotały
5541  3,  3 |                     głową dla złapania tchu i trafił zębami na żyły i
5542  3,  3 |                     i trafił zębami na żyły i ścięgna tej łapy, co go
5543  3,  3 |                dusiła. Chwycił z całej siły i ciął szczękami. Szarpnął.
5544  3,  3 |                      wytężył wszystkie siły i przysunął usta do gorejących
5545  3,  3 |                wywlókł palce spomiędzy śrub i haków, zgiął łokieć nadmiernym
5546  3,  3 |                 łokieć nadmiernym wysiłkiem i dłoń przyciągnął ku sobie.
5547  3,  3 |                wsunął dłoń między swe ciało i ciało dziewczyny, żeby jej
5548  3,  3 |                  Widząc towarzysza na ziemi i sądząc, że jest zamordowany,
5549  3,  3 |                      Skoro stanął na nogach i rozejrzał się wokoło, co
5550  3,  3 |                 wraz do tego wiarusa o krok i rzekł z całej duszy: - Bracie,
5551  3,  3 |              kolegów, żeby ułana odciągnęli i zabrali ze sobą. Ale Cedro
5552  3,  3 |                 położył mu rękę na ramieniu i rzekł prosto w ślepie:~-
5553  3,  3 |                    wyrwał zza pasa pistolet i w mgnieniu oka postawił
5554  3,  3 |                  tobie to na sucho uszło! A i cóż wy, koledzy?~Hiszpanka
5555  3,  3 |                    obciągał na sobie kurtkę i zabierał się do wyjścia.~-
5556  3,  3 |               Rycerz!~- Idę z rozkazu, jako i wy.~- Czego chcesz z nami
5557  3,  3 |                   łazi - kula w łeb.~- A bo i pewnie: kula w łeb! - wrzasnął
5558  3,  3 |                      Siadł we framudze okna i bezmyślnie patrzał na stygnące
5559  3,  3 |                    niewiast, na kałuże krwi i połamane sprzęty.~Zdawało
5560  3,  3 |                  pół snu, pół jawy. Widział i słyszał coraz niedokładniej...
5561  3,  3 |                     drzwi, waliły się stoły i szafy Zatarasowujące. Woltyżerowie
5562  3,  3 |                  wysokość pierwszego piętra i przechylili się przez balustradę
5563  3,  3 |                   drzwi zamknięte na sztabę i zabarykadowane na głucho
5564  3,  3 |               piasku, kamieniami, żelastwem i wszelkim rupieciem. Z tamtej
5565  3,  3 |                mieli oderwać żelazną sztabę i rozewrzeć bramę, kiedy Krzos
5566  3,  3 |                    nam kaj iść. Za nami idą i za moment tu będą. A jak
5567  3,  3 |                   szedł po schodach ostatni i z dala od grupy, zobaczył
5568  3,  3 |                     na piętrze. Otworzył je i co tchu przywołał towarzyszów.~-
5569  3,  3 |               hiszpańskich. Leżeli na ziemi i na sprzętach. Znoszono tu,
5570  3,  3 |                 Znoszono tu, widać, z ulicy i rzucano w popłochu ciężko
5571  3,  3 |                    Leżeli, rzuceni na wznak i na twarz. Pełzali, widać,
5572  3,  3 |                     niej powstała na ustach i brodzie skorupa nikiej larwa
5573  3,  3 |                  ich z drogi uderzeniem nóg i przedarli się do dwu wąskich
5574  3,  3 |                   pełne rozpierzchłych palm i magnoliowych alei. W głębi
5575  3,  3 |              czerniały budynki gospodarskie i sam konwent, frontem zwrócony
5576  3,  3 |               ręczne granaty, spadały cegły i lała się wrząca woda.~Woltyżerowie
5577  3,  3 |               Jerozolimskich, na barykadzie i w szeregach francusko-polskich.
5578  3,  3 |                     koło głów trzaskać kule i rypać kamienne obramowania
5579  3,  3 |                 kopały mur. Potem westchnął i ucichł.~Cedro nie miał dostępu
5580  3,  3 |                    barwę krwi, kształt rany i obraz śmierci. Zadawał sobie
5581  3,  3 |                   twarz między takich oto - i spoczywać na wieki wieczne.
5582  3,  3 |                    Paść na twarz zgnić jako i ci, którzy leżą. Zgnić tak,
5583  3,  3 |                Zgnić tak, żeby razem zgasły i wygniły żyjące potajemnie,
5584  3,  3 |                     myśli, myśli tchórzliwe i zrozpaczone, nie żołnierskie,
5585  3,  3 |            poprzecznicę? Czemuż nie pchnęła i nie zabiła po męsku jako
5586  3,  3 |                   Dokonałeś! ~Wzdrygnął się i rozejrzał.~- Ach, umrzeć
5587  3,  3 |                  siostrę duszy swej, drżącą i kruchą jak żółty motyl w
5588  3,  3 |                   podwórza, bo nas tu zejdą i wyduszą jak gniazdo myszów.
5589  3,  3 |                     jego rąk nabity karabin i z furią zaczął strzelać
5590  3,  3 |                     Głowę miał pełną piachu i dymu, w ustach smak jakby
5591  3,  3 |                    jak się składać, celować i ciągnąć za cyngiel, stanowiła
5592  3,  3 |                  jego rozum. Mierzył celnie i nad wyraz skutecznie.~Tymczasem
5593  3,  3 |                 Krzos wysunął się na schody i znikł w ich mroku. Cedro
5594  3,  3 |                Wyszli wszyscy na paluszkach i wrócili na balkon drugiego
5595  3,  3 |               balkon drugiego piętra. Wyjąc i gwiżdżąc gnali ku woltyżerom.
5596  3,  3 |                     wyrznął w kamienny próg i nie drgnął ani razu.~Hiszpanów
5597  3,  3 |                       Karabina niezwyczajny i jeszcze, widzisz go, sam!~-
5598  3,  3 |                   Padli w obrońców barykady i rozwalili tłuszczę jak pękająca
5599  3,  3 |                  Dosięgli pierwszych worków i sprzętów, tworzących stopnie
5600  3,  3 |                  piorunowych czynów bagnety i kolby, wstępowali na górę.
5601  3,  3 |                      skacząc, koląc naprzód i w tył, w górę i na dół,
5602  3,  3 |                     naprzód i w tył, w górę i na dół, młyńcem i .sztychem
5603  3,  3 |                    w górę i na dół, młyńcem i .sztychem czynili sobie
5604  3,  3 |                     każdy walczył za siebie i za wszystkich pięciu, i
5605  3,  3 |                     i za wszystkich pięciu, i za całe wojsko.~Nim Hiszpanie
5606  3,  3 |                 grzbietem szańca, po kołach i łożach armat jak żółty piorun
5607  3,  3 |                     rzuciły się na barykadę i wpadły na nią wśród zapasów,
5608  3,  3 |                  nabili tymczasem Hiszpanie i tysiąc zmrużonych oczu mierzyło
5609  3,  3 |                 jeden, zachłysnął się krwią i rzygnął nią w biegu drugi,
5610  3,  3 |                   kontuzji, ślepy od prochu i uniesienia, złaził z barykady
5611  3,  3 |          poprzecznicy cała kolumna, Lacoste i Chłopicki... Wskazywali
5612  3,  3 |                     szpadami, prąc, gniotąc i goniąc Hiszpanów ku następnej
5613  3,  3 |             klasztory Panien Jerozolimskich i franciszkański. Cedro wraz
5614  3,  3 |                     z tych konwentów. Furty i bramy były zawalone, ale
5615  3,  3 |                  kościoła, w jego kruchtach i nawach, w przedsionku i
5616  3,  3 |                     i nawach, w przedsionku i korytarzach klasztornych.
5617  3,  3 |                    korytarze, skąd na prawo i na lewo wchodziło się do
5618  3,  3 |                puste. Panowała tam ciemność i nieprzyjemna cisza. Łoskot
5619  3,  3 |                lochów położyć się pod murem i udawać zabitego, gdy wtem
5620  3,  3 |                 Cedru pochylił się ku niemu i poznał go od razu.~Ach,
5621  3,  3 |                     na papierze, pergaminie i, dajmy na to, piaskowcu -
5622  3,  3 |                  czerwone plamy na portkach i butach. Odznaczasz się waćpan,
5623  3,  3 |                    mszy u mnichów w Burgos, i będzie z ciebie Cyd jak
5624  3,  3 |                  Hamilkara pod Saguntem, bo i to się na wojnie przytrafia.~
5625  3,  3 |                  Zakaz śmiertelny, marzenie i tęsknota... rozumiesz mię?
5626  3,  3 |           Wstępowali po schodach z płaskich i ogromnych płyt. Szli długo
5627  3,  3 |              pogrzebaczem w mosiężne rondle i miednice. Pod razami kolby
5628  3,  3 |                  miednice. Pod razami kolby i bagneta skakały dosyć sprawnie.~-
5629  3,  3 |                    Czekaj, przeprowadzę cię i dam miejsce. Słyszałeś,
5630  3,  3 |             zdobywców komendantem klasztoru i jego okolic, korytarzów,
5631  3,  3 |           refektarza.~Wyszli z hucznej sali i wlekli się ociężałymi kroki
5632  3,  3 |                trudem bełkotać Cedro dysząc i nie mogąc słów znaleźć -
5633  3,  3 |                  miasta...~- Tak.~- Właśnie i ja tak przypuszczałem...~-
5634  3,  3 |                      zapytał Cedro wyniośle i z lodowatym uśmiechem na
5635  3,  3 |         nieodwołalnie ojcom, mężom, braciom i narzeczonym, kryje żołnierzy
5636  3,  3 |                     gnojowisku, w piwnicach i wspólnych dołach, coś się,
5637  3,  3 |             przyjęła tę karę Boską z pokorą i poddaniem się, rzekłbym
5638  3,  3 |                    drzwi, zajrzał do środka i pociągnął towarzysza za
5639  3,  3 |             uśmiechem, nachylił się nad nią i rzekł do Cedry:~- Patrz!~
5640  3,  3 |              rękojeść. dokoła niej skrzepła i czarną lawą zastygła.~Ciało
5641  3,  3 |                  było zimnym truchłem, nogi i ręce już zesztywniały, ale
5642  3,  3 |                   ale twarz spokojowi grobu i władaniu śmierci jeszcze
5643  3,  3 |                 zionęły dwa płomienic: duma i boleść. Wyganowski złożył
5644  3,  3 |                   to pobieżnie, ze spokojem i ostrożnością, jak gdyby
5645  3,  3 |                     pozycji, wydobył szpadę i sprezentował przed umarłą
5646  3,  3 |                dużymi krokami mówiąc prędko i obojętnie:~- Napadli ją
5647  3,  3 |               odrzwiami. Rzucili się na nią i zdarli suknie. Aliści nagła
5648  3,  3 |                    Szargaj go, podły lisie, i pożywaj na zdrowie!~Stanął
5649  3,  3 |              korytarza, sam blady jak trup, i szeptał w zapamiętaniu:~-
5650  3,  3 |                 twej uczyniłbym herb narodu i pieczęć państwa. Kazałbym
5651  3,  3 |                    sennymi, zgasłymi oczyma i ledwie go w półmroku widział.~-
5652  3,  3 |             kapitana.~Wyganowski ocknął się i powiódł oczyma. Pchnął ręką
5653  3,  3 |                   Pchnął ręką drzwi na lewo i wszedł do celki pustej zupełnie
5654  3,  3 |                    do celki pustej zupełnie i tak samo maleńkiej jak tamta,
5655  3,  3 |          samobójczyni.~- Kładź się, gnojku, i śpij!... - rzekł wskazując
5656  3,  3 |                     żadnego... Jestem proch i popiół...~- To śpij... -
5657  3,  3 |                   we drzwi, kołatać kolbami i słowem wzywać kapitana Wyganowskiego
5658  3,  3 |                   do boju. Zdjął był czapkę i jeszcze jej nie wdział.
5659  3,  3 |              tumanem...~Cedro otrząsnął się i wstał z tapczana silniejszy
5660  3,  3 |                 wstał z tapczana silniejszy i zdrowy na duszy.~- Masz
5661  3,  3 |                     się, wgięły do wewnątrz i wywaliły wreszcie pospołu
5662  3,  3 |                 Wcisnęli się tam po jednemu i zaczęli uprzątać z drogi
5663  3,  3 |                   dostał się do przedsionka i postąpił ku schodom, padły
5664  3,  3 |                    Żołnierze zasłali schody i podłogę, ranni konali pod
5665  3,  3 |                   cel wychodzących na prawo i lewo. Obrońcy uciekli na
5666  3,  3 |                   klasztor. Otwarto młotami i wyłamano za pomocą sztab
5667  3,  3 |                 ujrzał przed sobą w zwojach i kłębach dymu prochowego
5668  3,  3 |                    pochwycili się za gardła i wżarli w siebie zębami.
5669  3,  3 |                     głowach, o wielu rękach i nogach. Podwajały się, potrajały,
5670  3,  3 |                    Się słyszeć trzask kości i rzężenie, trzask i rzężenie...
5671  3,  3 |                    kości i rzężenie, trzask i rzężenie... Nareszcie jeden
5672  3,  3 |                 rany, podnosił powieki oczu i patrzał w nie, zaglądał
5673  3,  3 |                  każdy z ostatnich oddechów i chwytał je w lot, kiedy
5674  3,  3 |             zachichotał... Dźwignął ramiona i jak radosny lew skocz ł
5675  3,  3 |                     sąsiedniego za gardziel i rycząc z uszczęśliwienia,
5676  3,  3 |                podobizny psów czających się i podobizny drzew ściętych,
5677  3,  3 |                    grzyb obojętności porósł i zeżarł, ludzie bez twarz;,
5678  3,  3 |                twory ze spojrzeniami wilków i trytonów, z kajdanami na
5679  3,  3 |               trytonów, z kajdanami na ręku i w kaftanach związanych rękawami
5680  3,  3 |                    ten wyszedł na żołnierzy i zagrodził drogę. Ryk zwierząt,
5681  3,  3 |                     wiatru w puszczy leśnej i pieśń zbieganego morza w
5682  3,  3 |                 najgłębszej ptasiej boleści i śmiech szczęścia, wydobyty
5683  3,  3 |                     nad opustoszałą kołyską i euforyczna pieśń duszy patrzącej
5684  3,  3 |               chaosie dymu, w huku strzałów i głosach konania. Zstępował
5685  3,  3 |           balustradę, mrugnął na wszystkich i z rzegotem śmiechu takiej
5686  3,  3 |                 ludzki, gwizdnął przeciągle i skoczył goloną czaszką na
5687  3,  3 |                     jak się tam roztrzaskał i rozprysnął w krwawą fontannę
5688  3,  3 |                     Oto człowiek muskularny i na pozór zupełnie zdrowy,
5689  3,  3 |                   chwycił lewą ręką karabin i w mgnieniu oka rzucił się
5690  3,  3 |                 kulami, roztrącili wariatów i pomknęli na drugie piętro -
5691  3,  3 |              przedzie szła megiera z siwymi i starganymi kudłami łba,
5692  3,  3 |               śmierci.~Żołnierze zlękli się i umknęli. Zająwszy pozycję
5693  3,  3 |                  okienka we drzwiach kutych i zaopatrzonych w zamki doskonałe -
5694  3,  3 |            spokojnie karabin, wychylał lufę i celował niewidzialny. Przydźwigano
5695  3,  3 |                     wyciory od armat, belki i drągi. Zaczęto bić koleją
5696  3,  3 |                     jęczały, szły w drzazgi i wióry, a padał zza nich
5697  3,  3 |                  żywcem. Wyrywano ich sobie i podawano z rąk do rąk. Wykłuci
5698  3,  3 |            Zaczepiano pasy u krat okiennych i duszono, tłumem ciągnąc
5699  3,  3 |                część gmachu stłumiono ogień i wojsko szło ku wyjściu.
5700  3,  3 |                   szło ku wyjściu. Wariatów i wariatki co posłuszniejsze
5701  3,  3 |                  żeby ich wypędzić z miasta i zamknąć w gmachach Monte
5702  3,  3 |               potwornych scen, wśród mordów i bezeceństw, miedzy rozszalałą
5703  3,  3 |                    wreszcie u drzwi na dole i spojrzał w górę. Szukał
5704  3,  3 |                    chwili za bandą mężczyzn i kobiet pędzonych bagnetem
5705  3,  3 |                   jego, wzniesione do góry, i teraz nie widziały nic zgoła.
5706  3,  3 |                    się deptały ciała zabite i zimne. Gołe ręce spod płachty
5707  3,  3 |                     góry. W twarzy okrutnej i tak dalekiej od ludzkiego
5708  3,  3 |                  kłuli popędzając bagnetami i kijami, poszedł wyniosły
5709  3,  3 |                    w czeluść ulicy Engracia i znikł pospołu z towarzyszami.
5710  3,  3 |                 ciemności zawalonej trupami i zawleczonej dymem prochowym,
5711  3,  3 |                   bez uronienia łzy, krótko i skrycie. Pokrył to sztucznym
5712  3,  3 |               Pokrył to sztucznym a głośnym i forsownym kaszlem. Zdarzało
5713  3,  3 |            kawalerskiego...~Zniesiono trupy i rannych na wirydarz klasztorny
5714  3,  3 |              rannych na wirydarz klasztorny i kolumna odeszła ze szpitala.
5715  3,  3 |                 powietrzu! Iść przed siebie i walczyć z żołnierzem! Za
5716  3,  3 |                     z żołnierzem! Za rowami i przedpierśniem z bruku,
5717  3,  3 |               przedpierśniem z bruku, ziemi i worków czatowali obrońcy.
5718  3,  3 |                kolumna zbitą niby lity tłok i niezdobytym krokiem wyruszył.
5719  3,  3 |              Uderzyły we wzniesioną baterię i zmiażdżyły jej kanonierów.
5720  3,  3 |                  stron, ze wszystkich okien i. niedostrzegalnych dziur
5721  3,  3 |            municypalne, a nade wszystko sąd i mieszkanie niegdyś, od czternastego
5722  3,  3 |                    unii narodowej Kastylian i Aragonów przeciwko władzy
5723  3,  3 |                 wylot, znajdowała się ślepa i wąska uliczka Arco de Cineja.
5724  3,  3 |                    Nuestra Senora del Pilar i wylot w wylot trafiała na
5725  3,  3 |                  pod strzałami całego Cosso i, złudzony położeniem ulicy
5726  3,  3 |                    ulicę Świętego Giliusza. I w tym zaułku, tak samo jak
5727  3,  3 |                  Cosso, u wejścia w uliczkę i w jej ślepej głębinie. Waliły
5728  3,  3 |                    umyślnie z góry wyważone i strącone z czwartego piętra,
5729  3,  3 |                     jak głownie, fortepiany i szafarnie, skrzynie i ręczne
5730  3,  3 |            fortepiany i szafarnie, skrzynie i ręczne granaty. Sam Chłopicki
5731  3,  3 |                    punkt zborny, za szpital i miejsce spoczynku. Na zdobytej
5732  3,  3 |              zmierzchu. Warty stanęły gęsto i opasywały wszystkie punkty
5733  3,  3 |                Stały tu pod ścianami długie i szerokie ławy z ciosanego
5734  3,  3 |                   części około Uniwersytetu i na zachodzie w okolicach
5735  3,  3 |                     młotów, szarpanie ziemi i odwiecznych murów. Ale żołnierze
5736  3,  3 |                     Ale żołnierze francuscy i polscy słysząc ten nocny
5737  3,  3 |                   Zaragozy, miasta Aragonów i wreszcie zjednoczonych we
5738  3,  3 |                wcześniej czy później zdepcą i stratują, cokolwiek by stworzyła
5739  3,  3 |                   praca.~Teraz pożądali snu i spoczynku.~W starym tumie
5740  3,  3 |             kielichach. Pieśń sławiąca siłę i przemoc, pieśń nakazująca
5741  3,  3 |                   pieśń nakazująca popchnąć i zdeptać to, co upada bez
5742  3,  3 |                 korytarzach, pustych celach i pod kopułą kościoła.~Około
5743  3,  3 |                  pokotem. Był to sen twardy i zaiste kamienny. Cedru leżał
5744  3,  3 |                 niego charczą. Wzdrygał się i z wściekłym gniewem zawijał
5745  3,  3 |                     wieki legną po kanałach i rynsztokach miasta. Jaki
5746  3,  3 |                   temu leżącemu motłochowi? I oto ujrzał sen tłuszczy,
5747  3,  3 |                     siepań, owa bezwładność i nicość silnych gnatów, które
5748  3,  3 |                  które się teraz podle wiły i kurczyły pod ciężarem widziadeł
5749  3,  3 |                     usta, porozrzucane ręce i nogi, w trwodze i męczarni
5750  3,  3 |         porozrzucane ręce i nogi, w trwodze i męczarni charczące gardziele
5751  3,  3 |                męczarni charczące gardziele i nosy - wzdrygnieniem go
5752  3,  3 |                      Wnet myśli jego pędził i ścigał przestrach. Korpus
5753  3,  3 |                widoków, czynów spełnionych.~I teraz oto uczuł się zmuszonym
5754  3,  3 |                  siedząc w kucki na miejscu i wodząc oczyma po ogrodzie
5755  3,  3 |                   wodząc oczyma po ogrodzie i murach.~Wieszał mu się na
5756  3,  3 |                     przesadzić mur ogrodowy i pójść samemu między szańce
5757  3,  3 |                    siebie rozpraszały białe i czerwone kwiaty. Z głębiny
5758  3,  3 |               kwiatów rodzącej się Afrodyty i kwiatów królowej Flandrii.
5759  3,  3 |                  noc barwy ich śnieżnobiałe i bladożółte, koloru ciała
5760  3,  3 |            bladożółte, koloru ciała kobiety i koloru porannej zorzy. Zwartym
5761  3,  3 |                 uniesienia. Usta półotwarte i włosy wzburzone niby chmura
5762  3,  3 |                    z ciemności inny kształt i wyraz, gdy zbielała i martwa
5763  3,  3 |               kształt i wyraz, gdy zbielała i martwa na obraz śniegu zamyka
5764  3,  3 |         niedokładnym jak wspomnienie starca i tak wątpliwego istnienia
5765  3,  3 |                 liści. Kalecząc sobie, drąc i przebijając palce, łamał
5766  3,  3 |                    nastawił ku niemu bagnet i mruknął, jak niedźwiedź,
5767  3,  3 |                    rzucił mu je nie patrząc i wyszedł na ulicę. Cała teraz
5768  3,  3 |                ogniów znosili z domów meble i sprzęty drewniane. Ciskali
5769  3,  3 |                 jasnym ogniem poręcze, boki i gzymsy mebli rzeźbionych
5770  3,  3 |                    z drzewa mahoniu, hebanu i czarnego dębu, może w czasach
5771  3,  3 |                 dębu, może w czasach szałów i gwałtu na lądach i morzu
5772  3,  3 |                   szałów i gwałtu na lądach i morzu zdobyte... Trzeszczały
5773  3,  3 |                stare palimpsesty, pergaminy i foliały bibliotek klasztornych.
5774  3,  3 |                 czarne sienie stały otworem i broczyły głębią ciemności
5775  3,  3 |              wypowiadał jednym głosem hasło i przeciskał się co prędzej,
5776  3,  3 |              uliczki, dwie czy trzy sienie, i oto stanął u wejścia do
5777  3,  3 |               zdobywał w gronie woltyżerów. I tu brama była wyrwana z
5778  3,  3 |                 rąbał siekierą szafy, stoły i stołki. Cedro wyminął go
5779  3,  3 |                     Cedro wyminął go szybko i wbiegł na piętro po znajomych,
5780  3,  3 |                    go końcem pochwy pałasza i wnet stanął na balkonie.
5781  3,  3 |                      klęczał przed zmarłymi i półgłosem mamrotał modlitwy.~
5782  3,  3 |                rozpierzchły się; rozwiązały i klinem, na podobieństwo
5783  3,  3 |                      Można było mniemać, że i ta kobieta nie należy już
5784  3,  3 |                  dłoń między połowy okienne i odrzucił zamknięcie tak
5785  3,  3 |               Ujrzał teraz w całej prawdzie i pełni tę salę, którą miał
5786  3,  3 |                    gałązki sczepione liśćmi i kolcami. Rzucił na kolana
5787  3,  3 |                   cudnie rozkwitłą, czwartą i piątą. Wszystkie aż do ostatniej.
5788  3,  3 |              aragońskiej ścisnął mu ramiona i żebra. Pierwszy brzask przerzedzał
5789  3,  3 |               czeluść podwórza, czarne okna i drzwi. Jakże to wszystko
5790  3,  3 |                    sienie, te straszne okna i drzwi wychodziły na spotkanie
5791  3,  3 |                    wtuloną w ramiona, blada i struchlała. Ręka jej dotknęła
5792  3,  3 |                    jej dotknęła się mokrych i kolących róż. Bezmierne
5793  3,  3 |              kwiatami. Zatopiła w nich oczy i siedziała tak nieruchoma,
5794  3,  3 |              nieruchoma, jakby w tej chwili i ją strzały armat o śmierć
5795  3,  3 |                 zadrgały mury, jękły sienie i izby, korytarze i klatki
5796  3,  3 |                    sienie i izby, korytarze i klatki schodowe...~Zawahały
5797  3,  4 |                 sterczących skał Guadarramy i Somosierry, które jak posępny,
5798  3,  4 |                     się po gościńcu huczały i dudniły. Krzysztof leżał
5799  3,  4 |           trzaskanie bata, dziwaczne krzyki i pogwizdy mulnika, monotonny
5800  3,  4 |                okiennicy tej krążyła blisko i daleko wieść, że przepowiada
5801  3,  4 |                   na strzykanie w zawiasach i chrzypieć na łamanie w zasuwach,
5802  3,  4 |                   czy wiązali w snopy zboże i żywo zwozili ku stertom.
5803  3,  4 |                  cios sukiennego spojrzenia i giną w tajemnicy i znikomości,
5804  3,  4 |               spojrzenia i giną w tajemnicy i znikomości, w otchłani szlochów...
5805  3,  4 |                 jedna zniknie, wypływa inna i czuwa nad znużonymi myślami.
5806  3,  4 |             przypomną nieraz kształt -niemi i dumają nad nim niejako,
5807  3,  4 |                  daleka te myśli samowładne i bujne niby w dalekiej przeszłości,
5808  3,  4 |                   Płuca zrywają się, siepią i mocują w nadmiernym trudzie.
5809  3,  4 |               ogromne, galaretowate skrzepy i strugi cichej, słonej, płynnej
5810  3,  4 |                widzenia zmierzchają, cichną i topią się z wolna w ciszy.
5811  3,  4 |                rozprzęgły się, znicestwiały i pierzchły. Nie słychać nic,
5812  3,  4 |                   zmartwiało, serce zamiera i bezwładnie leży na obraz
5813  3,  4 |                caliznach... Sprzymierza się i łączy dym ze skibami i wnętrzem
5814  3,  4 |                  się i łączy dym ze skibami i wnętrzem brył, dotyka ze
5815  3,  4 |                      Zapachu mój, otocz mię i przygarnij do życia... Weź
5816  3,  4 |                      Weź mię z ucisku gliny i kamieni...~Otwiera się przed
5817  3,  4 |                      co się dzieje w uszach i głowie. Biją tam w dźwięczne
5818  3,  4 |                    zamiera. Serce się zrywa i łomoce skrzydłami w gałęzie
5819  3,  4 |               bezwładna chwieje się w prawo i w lewo po ruchomym materacu,
5820  3,  4 |                      Gdzie?~Wracają trzeźwe i spokojne myśli, przypływa
5821  3,  4 |                     się, widać, o Trepce...~I znowu niby ogromy chmur
5822  3,  4 |                natarczywe, odpowiedzi rącze i dowcipne, całe komplety
5823  3,  4 |                  Głowa się pali, głowa kipi i wre. Jako snopy ognia latają
5824  3,  4 |                tylko za siebie, ale za cyny i wnuki, odpinasz na zawsze
5825  3,  4 |                   zawsze pióra od przyłbicy i miecz rzucasz rycerski.
5826  3,  4 |                      żeby odkupić pradziady i prawnuki... Zabawnyś ty,
5827  3,  4 |                   czyni, co chce, wola jego i rozkazanie. Chce żyć, to
5828  3,  4 |                  umierać, tak jak ty głupio i po zwierzęcemu, to umiera...~
5829  3,  4 |                     zdławione.~A wywala się i bucha nie woda, lecz ogień.
5830  3,  4 |                    dreszcz lata. Schyla się i szepce:~Siadłbyś rankiem
5831  3,  4 |              raz-raza.. Wszystko urwało się i zapadło w ziemię. Szum i
5832  3,  4 |                    i zapadło w ziemię. Szum i trzask. Wstręt... Ktoś pozywa
5833  3,  4 |              kielichu... Smak w ustach wina i goryczy centurii. Piasku
5834  3,  4 |                    goryczy centurii. Piasku i rozpalonego popiołu pełne
5835  3,  4 |                   to nie pamiętacie?~- Może i pamiętam, ale opowiedz...~-
5836  3,  4 |                jedziemy już całe popołudnie i całą noc do Alcala...~Cedro
5837  3,  4 |            garnuszek, zanurzył wargi w płyn i pił chciwie, nienasycenie.
5838  3,  4 |                przed olśniewającym światłem i ledwie-ledwie myślał:~Co
5839  3,  4 |                rozejrzał się na wsze strony i zrozumiał, że jest w szeregach
5840  3,  4 |                     polowych, na płaszczach i derach wełnianych. Wodził
5841  3,  4 |                   na tej wyziewającej chłód i wilgoć, na przemokłej i
5842  3,  4 |                     i wilgoć, na przemokłej i ohydnej ziemi. Bez przykrości
5843  3,  4 |              żołdaków gnić we wspólnym dole i śmierdzieć pospołu z motłochem...
5844  3,  4 |                    oficer wielkiego wzrostu i czytał manifest cesarski
5845  3,  4 |                głosił wszem wobec - zdrowym i konającym żołnierzom, pracowitemu
5846  3,  4 |              żołnierzom, pracowitemu ludowi i bogaczom, księżom i świeckim,
5847  3,  4 |                  ludowi i bogaczom, księżom i świeckim, Francuzom i Hiszpanom,
5848  3,  4 |               księżom i świeckim, Francuzom i Hiszpanom, wszystkim zgoła,
5849  3,  4 |            Francuzów na wieki wieczne znosi i niweczy Inkwizycję świętą,
5850  3,  4 |                   sprawy, że liczbę zakonów i klasztorów zmniejsza o dwie
5851  3,  4 |              trzecie, że na zawsze odmienia i kasuje odwieczne prawa feudalne
5852  3,  4 |                    feudalne panów, że znosi i niweczy wszelkie przywileje...~
5853  3,  4 |                  słyszał wszystko dokładnie i wszystko zrozumiał.~- Teraz
5854  3,  4 |           Szczepanku - mamrotał śmiejąc się i ziewając - dlaczego łamaliśmy
5855  3,  4 |                     Przechylił głowę na bok i patrzał w słoneczną przestrzeń.
5856  3,  4 |                  posłania, na zmokłą w nocy i obsychającą dopiero glinę,
5857  3,  4 |                    na żywy Bóg! Twarz blada i tajemnicza nikiej księżyc
5858  3,  4 |               przeszyte, bezsilne tułowia - i zeschłe gardła, uszczęśliwione
5859  3,  4 |                   była ku niemu wyczekująco i groźnie zwrócona.~- Jakie
5860  3,  4 |                  życzenie? - spytał głuchym i zimnym głosem.~- Jeśli umrę... -
5861  3,  4 |                języku francuskim, spokojnie i groźnie, z dumą i odwagą
5862  3,  4 |                 spokojnie i groźnie, z dumą i odwagą patrząc mu w oczy.~-
5863  3,  4 |                     Cesarzu, Cesarzu!~Nieme i głuche oczy zagłębiły się
5864  3,  4 |                   głuche oczy zagłębiły się i weszły w oszalałe ze śmiertelnej
5865  3,  4 |                 władcy nad obcymi mu ludami i berłem Karola Wielkiego.
5866  3,  4 |                  jego uschło, skruszyło się i od wiatrów rozwiane zostało
5867  3,  4 |           pochłonięciem młodą, sprawiedliwą i dumną duszą - niedoli ojczyzny.~-
5868  3,  4 |                  podniósł rękę do kapelusza i rzekł:~- Soit.~Oddalił się
5869  3,  5 |                 zamgleniu wiosennym wzgórza i szczyty Sierra-Moreny. W
5870  3,  5 |                 Almagro, Manzanares, Toboso i innych zakątkach Manszy
5871  3,  5 |                bezpieczeństwo dokoła siebie i towarzyszów, z którymi ze
5872  3,  5 |                    Cieszyła go ziemia sucha i widok wiosennego nieba.
5873  3,  5 |                   kołacą od wiatru.~Gwizdał i pośpiewywał witając olbrzymie
5874  3,  5 |               domami, twardo ubitymi z mułu i chrustu. Dziwne wrażenie
5875  3,  5 |                   żywopłatem z kamelii, róż i bukszpanu. Okna domostw
5876  3,  5 |                    domostw były zakratowane i pospuszczane w nich zasłony.
5877  3,  5 |                    wiarus wyjął z ust fajkę i przypadł do strzemienia.~
5878  3,  5 |                     domów wybiegli koledzy, i wnet Krzysztof jechał jak
5879  3,  5 |                      Setki pytań, opowieści i setki odpowiedzi zasypały
5880  3,  5 |            spotkanie wychyliły się ze drzwi i okien figury wiarusów w
5881  3,  5 |                     porozpinanych mundurach i koszulach tylko.~- Kto idzie? -
5882  3,  5 |                       Moje hasło: Saragossa i Burviedro...~Wnet wciągnięty
5883  3,  5 |                     zwieszonym, oczy wilcze i sępie. Pośrodku siedział
5884  3,  5 |                    siedział w koszuli tylko i hajdawerach Niezabitowski
5885  3,  5 |                     na szpicu czuwamy dzień i noc.~- Te kandelabry to
5886  3,  5 |              następnej była na pół wywalona i przez okrągły w niej wyłom
5887  3,  5 |                  Stamtąd zawracał pod kątem i biegł dalej w głąb domu.
5888  3,  5 |                   wina, wszelkiego kształtu i rozmiarów, kute i cyzelowane
5889  3,  5 |                  kształtu i rozmiarów, kute i cyzelowane przez mistrzów,
5890  3,  5 |               pyszne złote kielichy, dzbany i nalewki z drążonego kryształu
5891  3,  5 |                  kształcie łabędziów, pawic i krogulców, w kształcie dziwnych
5892  3,  5 |              kielichów albo gryfów, rarogów i chimer; wielkie patery na
5893  3,  5 |                 patery na owoce z malachitu i żółtego marmuru Sieny, bezcenne
5894  3,  5 |               talerze porcelanowe z Limoges i czary półgarncowe do wina
5895  3,  5 |              hiszpańskich; pamiątkowe kubki i kielichy z kokosowego orzecha,
5896  3,  5 |             kokosowego orzecha, rogu bizona i żółwiej szkarłupiny, dokonane
5897  3,  5 |              napełniało konwie, roztruchany i kielichy. Setki butelek
5898  3,  5 |                     Na srebrnych półmiskach i drogocennych talerzach dymiły
5899  3,  5 |             salcesony na zimno, pekeflejsze i szynki z chrzanem.~- Ależ
5900  3,  5 |                   drugi już tydzień smakuje i nie może się odjeść.~- Skądżeście
5901  3,  5 |                 Cedro powiódł po nich okiem i zakipiał cały od żołnierskiego
5902  3,  5 |                   mu wyświadczyli pijąc zań i zowiąc go lansjerem. Chciał
5903  3,  5 |                     bielusieńkimi jak śnieg i z białym przystrzyżonym
5904  3,  5 |       przystrzyżonym wąsikiem, ale czerstwy i czerwony jak ćwik.~- Stary!
5905  3,  5 |                zaraz pod ścianę, odkaszlnął i powiódł ręką po wąsach.
5906  3,  5 |                  jakby dyrygował orkiestrą, i niespodziewanie zaczął śpiewać
5907  3,  5 |                 głosem tak szczerym, silnym i cudnym, że w całej kompanii
5908  3,  5 |           Prendowski napełnił sobie kielich i dolewał do niego łez gorzkich.~ ~
5909  3,  5 |                    gwałtowny tętent, zgiełk i krzyki. Tłum żołnierzy rozstąpił
5910  3,  5 |                   rozstąpił się we drzwiach i do biesiadnej izby wwaliło
5911  3,  5 |              olbrzymich lansjerów w czapach i pełnym uzbrojeniu, dźwigających
5912  3,  5 |                      z twarzami zdziczałymi i czarnymi od prochu.~- Kto
5913  3,  5 |                    się chce.~Siadł do stołu i przygarnął ku sobie pierwszy
5914  3,  5 |                 kęsy kielichem Val de Penas i rzekł między jednym haustem
5915  3,  5 |                   spojrzał na niego z ukosa i rzekł:~- To acan żyjesz?
5916  3,  5 |                   zamek jak w Chęcinach abo i większy. Postawili nas tam
5917  3,  5 |                   dziurę w baszcie narożnej i podpalili schody.~- Jakżeście
5918  3,  5 |               stajniach słychać było rżenie i wrzawę. Za chwilę trąbiono
5919  3,  6 |               trzech stawów w Michałowicach i od pierwszego skrzydła,
5920  3,  6 |                     kierunkach je przejrzeć i złączyć się ze swym szóstym
5921  3,  6 |                     kapitanem, porucznikiem i dwoma podporucznikami żwawo
5922  3,  6 |               próżno:~Po roztopie wiosennym i po deszczach nizina Rawki
5923  3,  6 |                   paskudne, zawleczone wodą i szerokie blisko na wiorstę.
5924  3,  6 |                   stamtąd aż po wieś Tworki i Pruszków. Ogromny park,
5925  3,  6 |                  nich wielkie zastępy drzew i kryły znowu w tajemnicze
5926  3,  6 |                     błotach rozrosłe w kępy i laski, czarne były jeszcze,
5927  3,  6 |               młodocianego świata schorzałe i opuchłe, ale już i na nich
5928  3,  6 |                schorzałe i opuchłe, ale już i na nich żółtawe bazie tam
5929  3,  6 |                   na nich żółtawe bazie tam i sam omgliły wierzchołek.
5930  3,  6 |                 omgliły wierzchołek. Rowami i głębią skib z szelestem
5931  3,  6 |                     głębią skib z szelestem i szemraniem waliła w nizinę
5932  3,  6 |                    waliła w nizinę wiosenna i świeżo spadła woda. Nad
5933  3,  6 |                   woda. Nad długimi szyjami i gardzielami torfowia, które
5934  3,  6 |                    w cieple wstającego dnia i kurzyło od oparów; śmigały
5935  3,  6 |               śmigały wciąż wesołe pokrzyki i radosne loty czajek.~Żołnierze
5936  3,  6 |                   człowiek. Nawet marsowaty i straszny kapitan, Franciszek
5937  3,  6 |                    uśmiechu. Srogo chrząkał i oglądał się jak zwierz gotowy
5938  3,  6 |                   ma taką samą w sercu jako i wszyscy.~Podporucznik Rafał
5939  3,  6 |                    pod nim zdrowiem parskał i niósł go miłościwie. Każde
5940  3,  6 |                widziało się, na zawsze obcą i zapomnianą radość.~Na płaskich
5941  3,  6 |               wiosny pewny, cabas za łopatę i sypie.~- Takiego wziąć,
5942  3,  6 |                   na sto łokci.~- Będzie ta i bez niego, nie bój się...~
5943  3,  6 |                    nawozu, odór, co uderzał i natychmiast ginął w czystości
5944  3,  6 |                    wyszła na twardszy grunt i sadziła ugorami. Kopyta
5945  3,  6 |              zapadały się jeszcze po pęciny i, wyrywane z tężejącej ziemi,
5946  3,  6 |                 południe w lasy komorowskie i helenowskie. Zaraz za rzeczką
5947  3,  6 |                   Katerla zatrzymał oddział i uformował go do patrolowania.
5948  3,  6 |                   liściaste bory ciche były i nieme.~Podszewka leśna-
5949  3,  6 |                  dawała znak życia. Zeschły i truchlejący liść pod końskimi
5950  3,  6 |             wachmistrzów, furiera, kapralów i trębaczów. Szeregowi ciągnęli
5951  3,  6 |                równo lasem. Milczeli głucho i dawali baczenie.~Słońce
5952  3,  6 |                 baczenie.~Słońce już wyszło i nagi las tak jakby przeciągał
5953  3,  6 |                    tak jakby przeciągał się i dźwigał ze snu. Tu i owdzie
5954  3,  6 |                    się i dźwigał ze snu. Tu i owdzie otwierało się pole
5955  3,  6 |                     zatoka werznięta w las, i oko biegło w pustą, milową,
5956  3,  6 |              strzechami górowały nagie lipy i rosochate wierzby. Pustka
5957  3,  6 |                   rosochate wierzby. Pustka i cisza... Na szczycie najwyższego
5958  3,  6 |                   stał, wzięto między konie i kazano prowadzić oddział
5959  3,  6 |                     patrzeć na jasne wojsko i szła za nim długo, długo
5960  3,  6 |                     wywiódł konia z koleiny i puścił go lasem na skraju
5961  3,  6 |               zeszłorocznych liści bukowych i łamią zeschłe gałązki. Myśli
5962  3,  6 |                 domu, spod dachu, na deszcz i słotę wygnał. A brata, brata!
5963  3,  6 |                      jak drżą, jak się roją i cierpią. To nie jemu żal,
5964  3,  6 |                   nadeszła, nowy jar trącił i ze snu obudził każdą grudkę
5965  3,  6 |                  niemu, jak nikt nie widzi, i gadałby mu w mogiłę ojcowską
5966  3,  6 |                  mogiłę ojcowską swoją wolę i rozkaz. A tak... Jakaż to
5967  3,  6 |                    starca kurczy się, zwija i ściska w sobie, ale już
5968  3,  6 |            Przystanął. Patrzy w dal. Nie ma i drugiego. Któż wie, czy
5969  3,  6 |                     drugiego. Któż wie, czy i ten wróci? Kiedyż wróci?
5970  3,  6 |                  wróci? Kiedyż wróci? Zimne i twarde myśli odtrącają te
5971  3,  6 |                     czy orać tamte uwrocia?~I oto znowu wypełza z niepostrzeżonej
5972  3,  6 |                    wola, zawzięta na śmierć i rozcinająca na dwoje, jakoby
5973  3,  6 |                    kundel wygnany przyszedł i przyszwy buta lizał, nie
5974  3,  6 |                 Rafale rozciąga stawy duszy i głęboki ból, zaklęty ból~
5975  3,  6 |                     starca, cierpi za niego i w nim, a żal ów rznie się
5976  3,  6 |                    zniewagi, wskroś wstrętu i gniewu.~Zdumionym okiem
5977  3,  6 |                 Spoczęły na brzozach nagich i żałośnie uroczych, jakoby
5978  3,  6 |             prześliczne niewiasty zhańbione i obdarte z szat przez brutalną
5979  3,  6 |                   między zielone gaje sosen i pod zgniłymi liśćmi, pod
5980  3,  6 |                  szarzały stodoły Nadarzyna i połyskiwał duży, miedziany
5981  3,  6 |                     około palców lewej ręki i z lekka wysunął prawą stopę
5982  3,  6 |              zarzuconymi na siodło wodzami, i wyszedł z szeregu, żeby
5983  3,  6 |               żołnierzy, Mazura jak świeca, i skinął nań; żeby wyszedł.
5984  3,  6 |                    wyszedł. Wybrał drugiego i skinął znowu. Kazał im odpiąć
5985  3,  6 |                   ziemi lance, zdjąć Czapki i włazić ostrożnie na najwyższe
5986  3,  6 |                     leśnym.~Obaj poskoczyli i, jak wiewiórki, idąc według
5987  3,  6 |                   koni chwytając swe czapki i lance z szeptem:~- Konnica,
5988  3,  6 |            porznięte były kępami brzozowych i sosnowych gajów. Od strony
5989  3,  6 |                  Rafałowe zabiło gwałtownie i z wolna się uciszało. -
5990  3,  6 |                     w sobie, wrósł w siodło i stanął jak wryty.~Bratek
5991  3,  6 |                Bratek pochrapywał nozdrzami i strzygł uszyma.~Daleka muzyka
5992  3,  6 |                     skąd szedł daleki takt. I oto w odległości co najmniej
5993  3,  6 |                    Gdy cały wyszedł na plac i widać było całą jego siłę,
5994  3,  6 |                 Drugi szereg ujął drzewca - i czekał.~Kapitan się zasiadł
5995  3,  6 |                 boki końskie. Hufiec drgnął i wypadł spomiędzy drzew.
5996  3,  6 |                   go schwycił. Wtedy ludzie i konie stali się jak masa
5997  3,  6 |               oderwana z czuba łańcucha gór i lecąca w doły przepaści.
5998  3,  6 |             zmrużonych oczach miał błękitną i błyszczącą smugę. Usłyszawszy
5999  3,  6 |                  naparły w galopie na kłęby i wciskały się między uda
6000  3,  6 |                  kopyt końskich.~Ale drugie i trzecie linie natarły w