Tom, Rozdzial

6501  3,  8 |             zostawiał na łasce obcego rządu i kilku starych lokajów, pełen
6502  3,  8 |                      pełen chorych oficerów i żołnierzy. Nie było tam
6503  3,  8 |          bombardowanie Warszawy przez Pragę i Pragi przez Warszawę. Urodziłem
6504  3,  8 |               machnął ręką. Zeszli ku rzece i zdążali jej wybrzeżem, pustkami
6505  3,  8 |                    do jazdy za wodę. Książę i Rafał siedli w jedną z nich
6506  3,  8 |                 Rafał siedli w jedną z nich i wkrótce stanęli na tamtym
6507  3,  8 |                     było wojska. Rewidowano i sprawdzano tożsamość osób
6508  3,  8 |                    nie mogły sobie dać rady i nie wiedziały, jak się właściwie
6509  3,  8 |                    czekając na swoją kolej, i poczęli szukać wyjścia z
6510  3,  8 |               biretu, stamtąd szła na prawo i wychodziła w stronę ratusza
6511  3,  8 |               przystanął na przecięciu dróg i patrzał na fortyfikacje.
6512  3,  8 |                 Zrazu twarz jego była senna i bezsłoneczna, znudzona i
6513  3,  8 |                    i bezsłoneczna, znudzona i skrzepła w smutku. Ale oto
6514  3,  8 |             Ząbkowską? To tęga sztuka. Albo i tamta luneta zwrócona ku
6515  3,  8 |                     rogatkom Golędzinowskim i drodze do Nowego Dworu.
6516  3,  8 |            Właściwie to ona jedna, sierota, i ku Warszawie się zwraca.
6517  3,  8 |                  matce Warszawie dziób swój i pazury nastawiać...~Zawrócił
6518  3,  8 |                  dostęp od ulicy Sprzecznej i rogatek Grochowskich. Z
6519  3,  8 |               krokami w stronę Saskiej Kępy i rozpatrywał szaniec nad
6520  3,  8 |              wodnego. Oglądał teraz uważnie i szczegółowo skarpy nasypów
6521  3,  8 |                łachy. Wrócił potem na drogę i szedł w zamyśleniu, kierując
6522  3,  8 |                  przecinał drogę okuniewską i w pobliżu traktu do Radzymina
6523  3,  8 |                minęli klasztor bernardyński i weszli w ulicę Szeroką.
6524  3,  8 |                 pytając się o cenę. Wsiedli i przez rogatki Golędzinowskie
6525  3,  8 |              sześćdziesiąt ostrych ładunków i po dwie skałki. Żołnierze
6526  3,  8 |                   trójkąt między Wisłę, Bug i ujście Narwi, bez wiadomości
6527  3,  8 |                 Narwi, bez wiadomości dokąd i po co idą, sarkali omal
6528  3,  8 |            regimentów: pierwszego, drugiego i trzeciego dawał straż odwodową.
6529  3,  8 |                  swym batalionem. Awangarda i ariergarda szły o pięćset
6530  3,  8 |                     wojsku krótki spoczynek i uprowadzano je dalej a dalej
6531  3,  8 |                   poza nie od strony Płocka i tam zatrzymać się w jednej
6532  3,  8 |                    do dwu wozów. Wnet piesi i jadący markietanie oraz
6533  3,  8 |                  markietanki zaczęli sarkać i odwoływać się do dywizyjnego
6534  3,  8 |                  udało się przecie Rafałowi i księciu pozostać w kolumnie
6535  3,  8 |                 księciu pozostać w kolumnie i zawiązać rozmowę z oficerami.
6536  3,  8 |                    przytwierdzono kotwicami i zaściełano pomostem. Rafał
6537  3,  8 |                  otwarła się wreszcie droga i książę Gintułt powziął wiadomość
6538  3,  8 |              przypatrzył się dobrze księciu i zagadnął go z konia:~- Jakim
6539  3,  8 |                samego wodza?~- A pewnie, że i do niego przyjdzie dotrzeć.~-
6540  3,  8 |               bryczki. Rafał wysiadł z niej i szedł ścieżką nad rowem.
6541  3,  8 |              utworzyć jaki batalion, a może i pułk nie najgorszy, gdyby
6542  3,  8 |                     przekradł się za kordon i zwołał lud młody. Chciałem
6543  3,  8 |          galicyjskiej niedoli, gdy masz dom i wioskę pod bokiem.~Wkrótce
6544  3,  8 |              Wkrótce wjechali w opłotki wsi i zatrzymali się przed murowaną
6545  3,  8 |            Niemojewski pociągnął go ze sobą i przedstawił zgromadzonym.
6546  3,  8 |                  pełne niepokoju, skupienia i ciekawości dochodzącej aż
6547  3,  8 |                     okrągłym stołem, zwijał i rozkręcał dłonią arkusz
6548  3,  8 |                     ust, każdy muskuł drgał i kurczył się od wewnętrznych
6549  3,  8 |                     niecierpliwie wichrzyła i tak już nastroszone włosy.
6550  3,  8 |                    oglądał zebranych oczyma i znowu zaczynał chodzić w
6551  3,  8 |                    przypatrzył się gościowi i rzekł półgłosem:~- Gdzie
6552  3,  8 |              generał pokiwał ku niemu głową i mruczał do siebie:~- Aha,
6553  3,  8 |               Gintułt zatrzymał się u drzwi i głębokim spojrzeniem, pełnym
6554  3,  8 |                 spojrzeniem, pełnym miłości i żalu, oglądał tych ludzi.~-
6555  3,  8 |                     z tych oczu. Wyraz dumy i wzgardy drgał w każdej sylabie
6556  3,  8 |                    że zatrzymamy tę fortecę i skraweczek ziemi? Gdzież
6557  3,  8 |                     w hufiec, przejść Wisłę i forsownym marszem dążyć
6558  3,  8 |                      Złączyć się z Cesarzem i czynić, co rozkaże. Oto
6559  3,  8 |                  jestem generałem cesarskim i tylko cesarskim...~- A waćpan
6560  3,  8 |                     zamknąć się w fortecach i czekać. Jest Modlin, Głogowa,
6561  3,  8 |                   naszych rekrutów, działka i na tym nasz haniebny koniec.~-
6562  3,  8 |               kupami znowu w jakim Raszynie i znowu zawrzemy zaszczytny
6563  3,  8 |                  nie ma żadnego. Po długiej i ciężkiej ciszy mówca rzekł
6564  3,  8 |                   się ku granicom litewskim i czekać tam sprzymierzeńca.~-
6565  3,  8 |               Wszyscy spojrzeli ku starcowi i wlepili oczy w jego oblicze. - "
6566  3,  8 |                     zwrócony do antagonisty i nie patrząc na niego.~- "
6567  3,  8 |                    z pychy mącisz w głowach i w sumieniach...~- Mości
6568  3,  8 |               dlatego jednak podałem zdrową i jedyną radę, tylko dla pospolitego
6569  3,  8 |                   pójdzie na ziemie pruskie i pobudzi Wszechniemce - co
6570  3,  8 |                   chodzi? Rozdepcą go wtedy i w obcy nam naród obrócą.~-
6571  3,  8 |           płomieniami oczu twarze generałów i rzekł:~- Moja rada jest
6572  3,  8 |                     zbudują, przejść Świder i całą siłą zagarniać Galicję
6573  3,  8 |               drodze zetknąć się z Cesarzem i księcia Ferdynanda wziąć
6574  3,  8 |                      Całą Galicję skrzyknąć i podnieść. Nasza to ziemia
6575  3,  8 |           Poniatowski po tych słowach wstał i oczy jego zaszkliły się
6576  3,  8 |                    co w sercu: stary jestem i do słuchania rozkazu ciężki.
6577  3,  8 |                      to robię sam ze siebie i wtedy dopiero z ramienia.
6578  3,  8 |             usłucham. Każ wsiąść na bryczkę i jechać w Poznańskie. Moja
6579  3,  9 |             wiosennym obarem. Brzoza miękką i lotną mgiełką się zdała
6580  3,  9 |              Weyssenhoffa, drugi pułk jazdy i dwa działa artylerii konnej,
6581  3,  9 |                Zerzeń, Miedzeszyn, Falenicę i Świdry Dalsze. Lasy były
6582  3,  9 |             Warszawy cieślów, ilu znaleźli, i wszystkich pognali do Góry
6583  3,  9 |                    te wiadomości były mętne i trąciły plotką. Na równych
6584  3,  9 |                  trąciły plotką. Na równych i jałowych piaskach, których
6585  3,  9 |                   przeszły w stronę Świdrów i że coś musiały spalić po
6586  3,  9 |                  pod Zawadami, Kępą Oborską i dalej aż pod Oborkami, Jeziorną,
6587  3,  9 |                  Jeziorną, Łęgiem, po Gassy i Czernidło, tonące w oddaleniu.
6588  3,  9 |                wrastających w wydmy piasków i w cieniu topoli nadwiślańskich.
6589  3,  9 |                jeszcze czerwonymi głowniami i kurzyły się obficie. Wieśniacy
6590  3,  9 |                 chat ze słomianymi strzechy i przypatrywali się w milczeniu.
6591  3,  9 |               pomimo że ich wzywano znakami i krzykiem. Na błoniu z tamtej
6592  3,  9 |            zieleniły się już pędy wierzbowe i pastuch doglądający krów
6593  3,  9 |               zzuwali wesoło ciżmy, kamasze i zawinąwszy pantalony szli
6594  3,  9 |                   przeciągnięto bez szwanku i wywleczono z wody. Za mostem
6595  3,  9 |                   włamano w granice Galicji i że pastuch tak po swojsku
6596  3,  9 |                     historię spalenia mostu i przemarszu Austriaków do
6597  3,  9 |                wyraźne ślady armat, konnicy i piechoty, Sokolnicki skłonny
6598  3,  9 |                     pod same domy Karczewia i zająwszy pozycję na piaszczystych
6599  3,  9 |                 Chłopi wezwani z Nadbrzezia i Kępy zeznali, że cała siła
6600  3,  9 |                      dwie kompanie piechoty i rzucił się w nizinę wiślaną.
6601  3,  9 |                     tworzyła modre jeziorka i pasmugi świetliste, po których
6602  3,  9 |                    wiosenny wietrzyk chwiał i przeganiał śliczne fale.
6603  3,  9 |              nieobliczalnym mnóstwem roślin i pachniała kwiatami. Z urodzajnej
6604  3,  9 |                   ścieżek, ogródków, gumien i sadów. Każde siedlisko było
6605  3,  9 |                    przewalał się przez próg i płot. Po zapłociu stali
6606  3,  9 |               hukiem wylewów Wisły, z grozą i niebezpieczeństwem.~Dopiero
6607  3,  9 |             przeszły Niemce. Koła ich armat i wozów rznęły się po osie
6608  3,  9 |              utworzoną przez rozrosłe rózgi i pławmy wierzb, cały oddział
6609  3,  9 |                     śmieje,~Głosi szczęście i nadzieję,~A w wyraźnym objawieniu~
6610  3,  9 |                 wylewu. Na gałązkach śliwin i grusz dyndały kłaki zeschłego
6611  3,  9 |             zeschłego szuwaru. Na przyźbach i przyciesiach znać było ślady
6612  3,  9 |                  rozsady. Wkrótce z ciemnej i pogiętej uliczki wydostali
6613  3,  9 |                    wału. Chłopi zbiegli się i pokazywali miejsce ku Dębowej,
6614  3,  9 |                     którego wsiadła konnica i wtoczono sześć dział. Sokolnicki
6615  3,  9 |             Sokolnicki nastawił perspektywę i długo patrzał w górę rzeki.
6616  3,  9 |          błękitniały drzewa Starego Otwocka i baszty marszałkowskiego
6617  3,  9 |             pozdrowił chłopów na pożegnanie i chyżo wyjechał z Nadbrzezia
6618  3,  9 |                  wzgórek od strony pastwisk i Zagórnego Otwocka. W skok
6619  3,  9 |                północnej strony roty piesze i konne. Była to kolumna generała
6620  3,  9 |                bataliony pułku Sierawskiego i trzy szwadrony ułańskie
6621  3,  9 |                    w Poznańskie. Pułkownicy i szefowie z żalem go żegnali.
6622  3,  9 |                wszystkiej sile żołnierskiej i przemówił kilka wyrazów
6623  3,  9 |                    mu pieśnią na jego cześć i wieczną chwałę. Stary wódz
6624  3,  9 |                     Stary wódz zdjął czapkę i słuchał z pochyloną głową.
6625  3,  9 |                    rozlokowała się w pałacu i zabudowaniach otwockich.
6626  3,  9 |                  wszystek się w niej począł i do niej należał. Rafał nie
6627  3,  9 |                    mógł usnąć. Wstał w nocy i na palcach poszedł do parku.
6628  3,  9 |                 Młody szedł za jego 'głosem i w którąkolwiek zmierzał
6629  3,  9 |               zawsze dochodził do głębokich i szerokich wód. Stanął w
6630  3,  9 |                   konarami ginęły w mrokach i słabo odbijały się w toni.
6631  3,  9 |                     od Warszawy aż do Góry. I oto gdy natężonym uchem
6632  3,  9 |                  się w te zdradzieckie echa i wciągał je wilczymi nozdrzami
6633  3,  9 |                  mniemał, że jest w Grudnie i że wałęsa się w tamtejszym
6634  3,  9 |                 obozowa. Dał hasło, parol - i został przepuszczony. Senny
6635  3,  9 |                 został przepuszczony. Senny i nieswój szedł jeszcze drogą
6636  3,  9 |                   gdy wtem posłyszał tętent i zgiełkliwe głosy od strony
6637  3,  9 |               Trafił on na wysuniętą wedetę i był prowadzony z ostrożnościami
6638  3,  9 |                  ostrożnościami po groblach i około upustu przez żołnierzy
6639  3,  9 |                Rafał poszedł za nimi z dala i słyszał całą sprawę. Kiedy
6640  3,  9 |             dymiącego, schlastanego błotem, i ledwie wyprostował gnaty,
6641  3,  9 |                   Skoro tylko oficer wszedł i wyciągnął się przed dowódcą,
6642  3,  9 |               Zaczailiśmy się w kępach łozy i gdy chłopi ku nam podeszli,
6643  3,  9 |                       Co dalej?~- Żołnierze i dwaj oficerowie, którzy
6644  3,  9 |                     się ku tamtemu brzegowi i po piaskach wyszli na suszę.~-
6645  3,  9 |                     Widziałeś waćpan? Kiedy i jakim sposobem?~- Nad samym
6646  3,  9 |                     od strony Kosumców, jak i od Kępy Glinieckiej.~- Więc
6647  3,  9 |            szlachcic, tęgi, widać, jeździec i szermierz, ale nowicjusz
6648  3,  9 |               Sokolnicki siadł przy stoliku i zaczął pośpiesznie pisać
6649  3,  9 |                    Przerywał często pisanie i wolnymi kroki chodził tam
6650  3,  9 |                   wolnymi kroki chodził tam i z powrotem. W pewnej chwili
6651  3,  9 |              Okuniewa. Ledwie list skończył i dołączył do niego raport
6652  3,  9 |                   niego, sam obejrzał konia i broń. Za chwilę ułan z kopyta
6653  3,  9 |                  obozu słychać było komendy i pieśni. Wnet piechota wyciągnęła
6654  3,  9 |                   woltyżerskie Weyssenhoffa i dwa szwadrony szóstego pułku
6655  3,  9 |                   Dwie kompanie grenadierów i szwadron jazdy zamykały
6656  3,  9 |                dotarł do Osiecka, Pogorzeli i Warszewic. Ślady tego przejścia
6657  3,  9 |                     ściągnęła do Dziecinowa i stanęła obozem militarnym,
6658  3,  9 |                     trzydzieści kilka domów i błonie za wsią. Z dala widać
6659  3,  9 |            drewnianego kościołka w Ostrówku i kępy drzew otaczające kilkanaście
6660  3,  9 |                    oficerów wyjechał ze wsi i puścił się na oględziny
6661  3,  9 |                  teraz wilcze doły w rowach i w nie pale biją. Zobaczymy...~
6662  3,  9 |                    im się w oczach od Wisły i szaniec ostrym dziobem wysunął
6663  3,  9 |                     powstrzymał swego konia i gołym okiem mierzył przedpiersia.
6664  3,  9 |               szyderskim uśmiechem.~Zamilkł i znowu rył nasypy ziemi pociskami
6665  3,  9 |               ujrzał blokhauz pod Gdańskiem i twarz majora de With, ale
6666  3,  9 |              Zwrócił znowu szkła na szaniec i gwarzył do siebie:~- Kąt
6667  3,  9 |               Musimy ten szaniec im wydrzeć i most zniszczyć, chociażby
6668  3,  9 |                    naszą stronę, otoczą nas i rozdepcą na miazgę. Rów
6669  3,  9 |                 przed narożnikiem frontowym i przed narożnikami ramiennymi
6670  3,  9 |                   biret. Mieli przecie czas i ludzi, w swoim są państwie...~
6671  3,  9 |                   państwie...~Zwrócił konia i pomknął z towarzyszami ku
6672  3,  9 |        zatrudnionych przy okolceniu spadków i jak białe mrówki rojących
6673  3,  9 |             przypatrywali się temu obrazowi i odczuwali ściśnienie serca
6674  3,  9 |           pozwolenie składania łupu na stos i umykali do domów ze sprzężajem.
6675  3,  9 |                   kazał zatrzymać forsterów i gajowych i polecił badać
6676  3,  9 |              zatrzymać forsterów i gajowych i polecił badać ich w kwestii
6677  3,  9 |                przed krytymi drogami szańca i tam składały budulec.~Miał
6678  3,  9 |                Sokolnicki wyszedł naprzeciw i spostrzegł Pelletiera. Francuz
6679  3,  9 |                 przed nim, ujął go pod rękę i zaczął w ciemności chodzić
6680  3,  9 |             ciemności chodzić po drodze tam i z powrotem, o czymś go pouczając.~
6681  3,  9 |                   tedy głowę, skinął oczyma i rzekł:~- Dziękuję.~Później
6682  3,  9 |                     z izby, gdzie mieszkał, i wkroczył między szeregi.
6683  3,  9 |                     spojrzał przez ciemność i przez milczenie w życie
6684  3,  9 |                miejsce rodzinne. Głuchy żal i ciężki smutek wszystkie
6685  3,  9 |                    samo ze zwieszoną głową. I w jego sercu odbił się łoskot
6686  3,  9 |                    Ostrówka. Patrzał w mrok i czekał. Tak samo dźwignął
6687  3,  9 |                      Krew odpłynęła od serc i na swój posterunek wróciło
6688  3,  9 |                  tliły się światła zamglone i długimi iglicami odbijały
6689  3,  9 |                 Wykomenderowane były straże i łańcuch podsłuchów wyciągnięty.
6690  3,  9 |                okolicznych po drzewo, słomę i wodę, ale tymczasem wstrzymywano
6691  3,  9 |              podwody zajęte pod medykamenty i chirurgi. Lekkich armat
6692  3,  9 |                Sierawskiego wysunął za wieś i rozdzielił na trzy części.
6693  3,  9 |                     rozpostarł się jak włok i miał postępować za infanterią
6694  3,  9 |                 głos naszych bębnów wyszedł i otoczył nas oddział pieszy.
6695  3,  9 |                     dowodzący zawiązał oczy i pod strażą zaprowadził w
6696  3,  9 |                 wówczas jak najgłupszą minę i powtarzałem z naciskiem,
6697  3,  9 |                     nieustający huk siekier i młotów. Kończą, widać, most
6698  3,  9 |              niewielką dla pięciu żołnierzy i oficera, który powiezie
6699  3,  9 |                  ścisnął mówiącego za ramię i coś mruknął na jego pochwałę.~-
6700  3,  9 |             francusku nie tylko ze mną, ale i między sobą. Ze zdziwieniem
6701  3,  9 |                zdziwieniem spostrzegłem, że i ze zwierzchnikami swoimi
6702  3,  9 |                   umyślnie rozmaite kwestie i tworzyli hałas, żeby zmącić
6703  3,  9 |               Słyszałem jednak, że w szańcu i za jego szyją wre robota
6704  3,  9 |                     Czerwinek przeczytał je i rzekł mi, że powierzonego
6705  3,  9 |              Sokolnicki.~Zaraz wykręcił się i wezwał do siebie pułkownika
6706  3,  9 |                   trzech stron wsi Ostrówka i bez szelestu prawie, podwójnym
6707  3,  9 |              skierował swego konia na prawo i wraz z Raf cłem po jechał
6708  3,  9 |            ciemności wyraźny łoskot siekier i młotów na rzece. Wparłszy
6709  3,  9 |                     Generał wstrzymał konia i szepnął do Rafała:~- Czy
6710  3,  9 |               wychodzącej zza przedpiersiów i ramion barkanu. Wskazał
6711  3,  9 |                  końmi na szeregi żołnierzy i w najgłębszej ciszy, powstrzymując
6712  3,  9 |                  przed nimi. Jeszcze chwila i dał się słyszeć szmer, zbiorowe
6713  3,  9 |                  Sokolnicki zatrzymał konia i rzekł do Rafała:~- Stój
6714  3,  9 |                    poprzednią bezsenną nocą i całodziennym marszem. Miał
6715  3,  9 |                 Miał słuch bardzo wyczulony i pewien w sobie obmierzły
6716  3,  9 |                     błądzi w parku otwockim i marzy o zmarłych. Ale nie
6717  3,  9 |                wiedział prawie, o kim myśli i kogo wspomina. Oto z dala,
6718  3,  9 |                    ścierpłym, pełnym gniewu i zemsty: ~Och, żeby prędzej!~
6719  3,  9 |              Sokolnicki.~Sam zsiadł z konia i prowadząc go za uzdę doszedł
6720  3,  9 |                 salwy strzałów z narożników i czół szańca, bijące w napastniczy
6721  3,  9 |                 wciąż krzyczał, bił w bębny i strzelał. Jak ciemna fala
6722  3,  9 |                   jednego żołnierza z linii i kazał mu pilnować swego
6723  3,  9 |                  szeregu między żołnierzami i ruszył naprzód. Olbromski
6724  3,  9 |            Żołnierze czołgali się po glinie i zarabiali w niej do pasa.
6725  3,  9 |                  ściętych u samego odziemka i wszystkimi gałęziami w dół
6726  3,  9 |                 Były to jakby potworne łapy i pazury, spychające w jamy
6727  3,  9 |                      Kiedy zdeptali gałęzie i wdarli się nad nie, uderzyli
6728  3,  9 |                      Ale nareszcie pokonali i te szykany. Usłyszeli przed
6729  3,  9 |                  przeraźliwe krzyki, klątwy i jęki. W pewnej chwili Olbromski
6730  3,  9 |                    zagięcia szpica bretnala i zagwożdżenia działa. Rafałowi
6731  3,  9 |               szpadą. Tamten podniósł głowę i w świetle latarni Olbromski
6732  3,  9 |             natchnioną, pełną świętej grozy i uniesienia. Szpada jego
6733  3,  9 |                    niweczyli potężną sztuką i kładli ich pokotem, wałem
6734  3,  9 |                   szańca. Zwołał tedy ludzi i biegł z nimi na tamtych.
6735  3,  9 |                Pelletier poskoczył ku niemu i rzekł wskazując na mężnych:~-
6736  3,  9 |                     przedświt rozniecił się i dał widzieć obraz morderczej
6737  3,  9 |              bagnetami Maćków polskich, ale i ostatni z walczących zachowali
6738  3,  9 |             walczących zachowali zimną krew i niezłomne bohaterstwo. Jakiś
6739  3,  10|           Sandomierza pod folwarkiem Kruków i pod Mąkoszynem.~Dnia dziewiątego
6740  3,  10|               przemagających sił Austriaków i przekroczyć Wisłokę. Rzeka,
6741  3,  10|                 wyschła była teraz zupełnie i nie mogła stanowić przeszkody
6742  3,  10|                  wydłużoną smugę jej piachu i kamieni.~Było południe chmurnego
6743  3,  10|                   we zboża, stała się mokra i miąższu od fali. W bruzdach
6744  3,  10|                   pełne w sobie białych jam i dołów, ciężko zwisając wlokły
6745  3,  10|                 niewiele tutaj znający osób i nie mający udziału w akcji
6746  3,  10|                     drzew, w barwach płotów i dachów. Na zakręcie drogi,
6747  3,  10|                     rzucić okiem na prawo - i oto ujrzał tui tuż samego,
6748  3,  10|                   pół smutny, pół szyderczy i owo niby to tępe gapiostwo
6749  3,  10|                szarej, zestarzałej, surowej i smutnej. Nie wytrzymał.
6750  3,  10|                     na bok wzrok twój toczy~I martwe przebiega ściany...~ ~
6751  3,  10|                  jeszcze bardziej w ramiona i wstrzymał konia. Patrzał
6752  3,  10|                     krzykniesz, poruczniku, i pojedziesz na bystrym koniu...
6753  3,  10|          nieprzyjaciel do ciebie, przyjdzie i to niezadługo.~- Widzisz -
6754  3,  10|                   widział, piękny wojaku... I taki teraz tchórz ze mnie.~-
6755  3,  10|                 prawie na szczycie. wzgórka i patrzał w owo cudnobarwne
6756  3,  10|                głową... Zapytał nagle:~- To i Sandomierz oddacie, czy
6757  3,  10|                 Wziął garścią swoją, zdobył i garścią zatrzyma!~- Pewnie,
6758  3,  10|                 ułomki, klasztorów dziewięć i gdzieniegdzie domki..."~
6759  3,  10|                     mu się od razu. Zamilkł i razem z Trepką ruszył cwałem
6760  3,  10|                   Daleko zajedziesz! No, to i dobrze.~- A cóż waszmość
6761  3,  10|                 stary Trepka zmarszczył się i zmarniał w sobie. Stał się
6762  3,  10|                   że pułk jego w Hiszpanii. I tyle wiemy...~Wjechali w
6763  3,  10|                 Krzysztofa. Było mu przykro i obmierźle tym się zajmować.
6764  3,  10|                     urodzajach, o deszczach i rozprawiając jak dwaj hreczkosieje
6765  3,  10|                    oklaski. Służba lokajska i żołnierze ordynansowi wbiegali
6766  3,  10|              żołnierze ordynansowi wbiegali i wybiegali ze dworu.~Obiad,
6767  3,  10|                 naprędce podany dla księcia i jego świty, już się był
6768  3,  10|           oficerowie napełnili wielki salon i przyległe pokoiki. Kiedy
6769  3,  10|                     kostium arcygospodarski i srodze zachlapane buty.
6770  3,  10|              przymknięte... Podniosła głowę i zaczęła śpiewać:~ ~ ~La
6771  3,  10|                piękny głos młodej, zażywnej i silnej kobiety. Powiodła
6772  3,  10|                    radość życia, siłę serca i żądzę szczęścia we wzroku
6773  3,  10|                      znającym istotę rzeczy i pełnym sprawiedliwości,
6774  3,  10|                  sprawiedliwości, na pustkę i smutek tego domu, na gorycz
6775  3,  10|                 skargi, na te samotne głosy i okrzyki. Ale oto coś zadrżało
6776  3,  10|           uniesienia... Rafał podniósł oczy i ujrzał wbite w siebie dwie
6777  3,  10|                     że to jego właśnie wita i pozdrawia dawna piosenka
6778  3,  10|                    ruch głowy, ułożenie rąk i nóg. Siedział w fotelu z
6779  3,  10|              tkliwie lub łaskawie, sztywnie i foremnie trzymał korpus
6780  3,  10|                     foremnie trzymał korpus i nogi. Spojrzenie, zarazem
6781  3,  10|              Spojrzenie, zarazem pobłażliwe i wyniosłe, padało na gości
6782  3,  10|             śpiczastą brodą, powieki zwisły i nabiegły krwią. Nie drgnęły
6783  3,  10|                     się frenetyczne oklaski i prośby o nową piosenkę.
6784  3,  10|                     na pozór wzdragając się i wymawiając szukała nut w
6785  3,  10|           zgromadzonych z ukłonami na prawo i lewo, nie wiedzieć do kogo
6786  3,  10|              wiedzieć do kogo skierowanymi, i wyszedł na taras ogrodowy.
6787  3,  10|                     na ławkę. Podniósł oczy i spostrzegł siedzącego Trepkę.~-
6788  3,  10|              Krzysia nie ma...~- Przyjedzie i on.~Starzec podniósł oczy
6789  3,  10|                    niespodziewanie czerstwy i wesół.~- Skądże to wiesz?~-
6790  3,  10|                     Tylu ich idzie na wojnę i tylu wraca... Czemużby on,
6791  3,  10|                   tysiąc tysięcy razy mówił i przegadywał po nocach, jużem
6792  3,  10|                 wmawiał to wszystko. Czekam i czekam...~Słysząc, że ktoś
6793  3,  10|                   balkonu na ulicę ogrodową i wlekli się obaj, ramieniem
6794  3,  10|                    oparci. Tuż za szpalerem i płotem z tarniny kołysał
6795  3,  10|                    gałęziach brzóz wzdychał i smutne szumy przeciągał.
6796  3,  10|                    ulica ogrodu była twarda i niemal sucha. Nogi obudwu
6797  3,  10|                  stary Cedro powiódł oczyma i ręką po widzialnych obszarach
6798  3,  10|                     od owocowych zawiązków, i począł bezsilnie narzekać:~-
6799  3,  10|                     z uśmiechem dobrotliwym i nauczającym - ziemi innej,
6800  3,  10|              wszystkie nadzieje rozbiły się i oszukały duszę. Widziałem
6801  3,  10|                    miasta zalali przemysłem i handlem. Młodzież złajdaczała,
6802  3,  10|                     złajdaczała, gałgaństwo i głupota padły na cały naród
6803  3,  10|                  zgrzybiali obadwaj, starzy i bezsilni od smutku.~- Na
6804  3,  10|                Musiało co lepsze ocknąć się i rzucić w krwawą kąpiel.
6805  3,  10|                    Mógłże to on spać w domu i władać kawałkiem ziemi?
6806  3,  11|                  czas dotrzeć do Nadbrzezia i przeprawić się przez pokład
6807  3,  11|                ciągle przebiegać Sandomierz i jego cały obwód uzbrojony
6808  3,  11|                równie szczegółowo jak ogród i gumno w Tarninach. Gnał
6809  3,  11|            zachodnią, do fortalicjów zamku, i dalej w stronę Rajeckiego
6810  3,  11|                  Krakówce, w stronę Chwałek i Strochcic, to znowu ku Lenarczycom
6811  3,  11|                     to znowu ku Lenarczycom i Kobiernikom, by wkrótce
6812  3,  11|               rzucić pocztowemu cugle konia i na piechotę zdążać już to
6813  3,  11|             kościołem św. Pawła, św. Józefa i św. Michała, czyli klasztorem
6814  3,  11|                 tylko jako cywilny inżynier i dozorca. Teraz przy umacnianiu
6815  3,  11|               przydał. Za jego to staraniem i nieprzerwaną saperską pracą
6816  3,  11|                obrony wewnętrznej. Kościoły i klasztory zamiejskie były
6817  3,  11|                 cmentarze, dzwonnice, wieże i mury do odporu umocowane.
6818  3,  11|           Świętopawelskiej, Świętego Józefa i benedyktyńskim. Szańce odpolne
6819  3,  11|                odpolne poza tymi kościołami i przedmieściem opatowskim
6820  3,  11|           zamiejskich, a mianowicie kościół i klasztor Świętego Jakuba.
6821  3,  11|                wójta sandomierskiego Witkom i wojewodę Dersława z Obręczny...
6822  3,  11|                    lochów. W ich głębokości i mroku szarzały wzgórza kostne.~
6823  3,  11|                Halina, córka Piotra Krempy, i gdzie śmiercią zginęła dla
6824  3,  11|             zgasłych pokoleń, dumając sobie i zgadując nadaremnie, czyje
6825  3,  11|          przepatruje tajemne szlaki śmierci i bada przyszłe dzieje zgasłego
6826  3,  11|                     człowiekiem, pół duchem i dochodził do stanu złudzenia
6827  3,  11|                  ciemnoty, zarosłe chwastem i darnią powszedniego dnia,
6828  3,  11|                   się dobrotliwie, radośnie i szczerze, słuchając, jak
6829  3,  11|                      co wychodziła z okien, i usłyszawszy śpiew nadziemski
6830  3,  11|                 honor przysięgi dotrzymanej i grób męczeński. Między jego
6831  3,  11|             nieprzyjacielskich pocisków jak i od możliwego zbombardowania
6832  3,  11|                   odkosy ziemi po wzgórkach i najwyżej powznoszono koszokopy.
6833  3,  11|                    pod ogniem bombardowania i napadów, jak całodzienna
6834  3,  11|                    na Dąbrowiu, we Wrzawach i pod Gorzycami wysiadywał
6835  3,  11|            stanowisko Austriaków pod Dębiną i cofanie się wojsk naszych
6836  3,  11|                    na siodle bez pożywienia i chwili odpoczynku zmarnowały
6837  3,  11|                   domostwo było spróchniałe i bardzo stare, toteż mieszkańcy
6838  3,  11|                  ubraniu na łóżko napotkane i głośno zachrapał. Ale przed
6839  3,  11|                    Nadbrzezia, z Zarzykowic i poburzonych szańców. Kule
6840  3,  11|                  stał w ogniu. Wiatr wionął i oto płomieniste jęzory musnęły
6841  3,  11|                  drugim z cicha, posłusznie i uroczyście. Wszystkie ich
6842  3,  11|                     okapy, wyglądy, dymniki i dziury widać było teraz
6843  3,  11|             szczególnie wyostrzone, wydatne i oczywiste. Tyle lat osłaniały
6844  3,  11|                ubogie życie ludzkie od słot i wichrów! Teraz same, w jednej
6845  3,  11|                    ginęły od śmierci nagłej i równie strasznej jak ludzka.
6846  3,  11|                Gdzieniegdzie wybuchał płacz i wnet nacichał jakby przez
6847  3,  11|                    ogień pożarty. Krzyk tam i sam, a po nim cisza śmiertelna,
6848  3,  11|               piersiach zatargał. Dziecięce i młode lata spędził pod osłoną
6849  3,  11|                  jedno, podobnych do siodeł i przełęczy górskich..: Teraz
6850  3,  11|              bezsilnie konały. Zdjął czapkę i gorzko jak dziecko wzdychał.
6851  3,  11|               Garstka mieszczan w koszulach i portkach na bosaka łaziła
6852  3,  11|                  łaziła po rynku lamentując i rwąc włosy. W mgnieniu oka
6853  3,  11|                     Kazał przynieść drabiny i zarówno żołnierzy jak łyków
6854  3,  11|                     motłoch począł krzyczeć i powtarzać:~- Nie puścić
6855  3,  11|                      Rąbać wszystkie chlewy i stajnie od Wójcikowszczyzny!~
6856  3,  11|            siekierami stare parkany, daszki i przyciesie, - w ziemię wrosłe.
6857  3,  11|                     padła wraz z tą perzyną i trzaskiem brandkuglów trwoga
6858  3,  11|                      chroniąc się do piwnic i murowanych kościołów. A
6859  3,  11|                     murowanych kościołów. A i sami żołnierze chyłkiem
6860  3,  11|               szczególny wśród tego zgiełku i trzasku dźwięk. Przystanął,
6861  3,  11|                 dachu kościelnym, charczały i klekotały rozbite sprężyny
6862  3,  11|                  klekotały rozbite sprężyny i wagi, aż w powszechnej ruinie
6863  3,  11|                  granatów, które do kruchty i w środek nawy popadały.
6864  3,  11|                szturmie kościoła reformatów i czerniały popieliska Świętego
6865  3,  11|                    zwojami osłoniły miasto .i poczęły magać się ponad
6866  3,  11|                     głębokie piwnice, lochy i chodniki, podziemne miasto
6867  3,  11|                zbliżał się, ryknęły z zamku i od bramy Krakowskiej ośmnastofuntowe
6868  3,  11|         Jagiellońską drogą na baterię drugą i trzecią, czyli na zamek
6869  3,  11|                     trzecią, czyli na zamek i bramę. Rafał otrzymał rozkaz
6870  3,  11|             Świętopawelskie. Pobiegł z nimi i trafił w wir najzacieklejszej
6871  3,  11|                  przez porucznika Bilskiego i podporucznika Tykla. Ale
6872  3,  11|                  granatników został zdobyty i zagwożdżony, palisady narożnika
6873  3,  11|                    bagnetem, a cała trzecia i czwarta kolumna austriacka
6874  3,  11|                    zastęp wyszedł pod wyłom i czekał tam z nastawionym
6875  3,  11|                 mordercza bitwa na nasypach i w fosach. Zrazu umiejscowiona
6876  3,  11|                     kościół Świętego Jakuba i aż do klasztoru benedyktynek.
6877  3,  11|                   Gintułt stał przy portalu i kiwał na niego ręką. Bujne
6878  3,  11|                 Gintułta, ruchomy, olbrzymi i długi, pływał po całej olbrzymiej
6879  3,  11|                    w parów, skręcił na lewo i dążył w górę między pachnącymi
6880  3,  11|              poczęły miotać kule w klasztor i ogród kościelny, w mury
6881  3,  11|                 kościelny, w mury cmentarza i dzwonnice zdobyte przez
6882  3,  11|                  samym wybrzeżem Wisły, jak i szczytem Gór Pieprzowych.~
6883  3,  11|                  Oficerowie rychtują działa i strzelają, bo kanonierów
6884  3,  11|                     chwila...~- Biegnij tam i zachęć do wytrwania! To
6885  3,  11|                 pułku dla odebrania ogrodów i murów Panien Benedyktynek,
6886  3,  11|                  karczmy za bramą Opatowską i adiutanta swego, Jordana,
6887  3,  11|                    ludźmi na baterię szóstą i siódmą.~Przybiegłszy na
6888  3,  11|                     pagórku od strony Wisty i starej Krakowskiej bramy
6889  3,  11|                      poumieszczani w oknach i korytarzach klasztoru, na
6890  3,  11|                    klasztoru, na poddaszach i w dymnikach, na wieży i
6891  3,  11|                     i w dymnikach, na wieży i za murem, strzelali ile
6892  3,  11|                między tłumem udzielając rad i wskazówek nie tylko żołnierzom,
6893  3,  11|                   nie tylko żołnierzom, ale i oficerom. Ruchy jego były
6894  3,  11|              zgorączkowane, słowa gwałtowne i nieopatrzne. Wchodził w
6895  3,  11|                 oficer pociągnął go za połę i wskazując księcia mówił:~-
6896  3,  11|                     gdzie wola...~- Łazi tu i rozporządza się jak ekonom.
6897  3,  11|                     postrącali puste beczki i powyrywali pale. Garstka
6898  3,  11|                    skoczył w stracony wyłom i podniecał żołnierzy krzykiem
6899  3,  11|              pchając ich pięściami do czynu i faktycznie dowodząc, zagradzał
6900  3,  11|                     chwycił z ziemi karabin i w gronie kilkunastu woltyżerów
6901  3,  11|                    się na ruchomych glinach i runął na twarz w rów za
6902  3,  11|                     w błocie rowu na kolana i gołymi rękoma zaczął się
6903  3,  11|                  broni się pod nasypem. Ale i tamci wnet zostali przez
6904  3,  11|                     z ziemi, obejrzał wkoło i jednym szarpnięciem wywlókł
6905  3,  11|               tłumie. Książę dał się poznać i niezwłocznie zeszedł z Michcikiem
6906  3,  11|                  wywalał się tłum żołnierzy i chłopów pod parciem zdobywczej
6907  3,  11|                  Wir masy ludzkiej rozbitej i pędzonej odepchnął ich w
6908  3,  11|                 szpadą oficer komenderujący i szykował lud żołnierski
6909  3,  11|                 niezwłocznie w sposób ostry i wyzywający: czemu to zamiast
6910  3,  11|                    spojrzał na niego z góry i mruknął, żeby się odczepić:~-
6911  3,  11|                 stojący w milczeniu u armat i strzelnic, zwierzali sobie
6912  3,  11|                  ruchu z lunetą przy oczach i lustrował jeszcze kościół.
6913  3,  11|                    adiutant Rafał Olbromski i zdawał sprawę, że wszystka
6914  3,  11|                     czwarty", że tam ledwie i tych sił połączonych starczy
6915  3,  11|            Sandomierz. Generał skinął głową i złożył lunetę. Gintułt stanął
6916  3,  11|             człowieku! ~Huknął strzał drugi i trzeci.~- Święte popioły
6917  3,  11|                    Święte popioły rujnujesz i depcesz!... Czyliż nie widzisz,
6918  3,  11|                 przyboczni oderwali go siłą i odepchnęli. Wtedy w męce
6919  3,  11|                     kanoniera lont zapalony i cisnął go na ziemię. Oniemiały
6920  3,  11|                   książę zebrał ostatek sił i zawołał z całej mocy cielesnej
6921  3,  11|              zawołał z całej mocy cielesnej i ze wszystkiej mocy ducha:~-
6922  3,  11|                     przysięgi na ten okrzyk i pętlę jej czarodziejstwa
6923  3,  11|                      wyrwał pałasz z pochwy i przyskoczył do księcia.
6924  3,  11|                    niego półmartwymi oczyma i rozkazał:~- Wydrzyj im lonty
6925  3,  11|                rozkazał:~- Wydrzyj im lonty i zgaś! Nie daj świętych popiołów!
6926  3,  11|                     rzucił się na kanoniera i wyrwał mu lont z ręki. Rzucił
6927  3,  11|                      Rzucił się na drugiego i wyrwał mu lont z ręki. Skoczył
6928  3,  11|                     powalony ciosami szabel i pięści.~Kiedy po jakimś
6929  3,  11|                 Rafała, dźwignął go z ziemi i posadził na kamieniu. Schyliła
6930  3,  11|              Gintułt... Nad nim pochyla się i twarz mu wodą ociera żołnierz
6931  3,  11|                   zgliszcza rodzą biały dym i lotne perzyny... Idą jak
6932  3,  11|              zawarte na zardzewiałą klamkę, i po schodach na poły zburzonych
6933  3,  11|              szerokie jaskinie, przez bramy i ciasne korytarze, w gęstym
6934  3,  11|                     siebie zwinięty płaszcz i rzucił go na mokre pokłady
6935  3,  11|                    do siebie. Ciężko dyszał i kaszlał, bezsilnie rzężał.
6936  3,  11|                      w dole rozpraszała się i nicestwiała. Ale gdy oczy
6937  3,  11|                      Wstał ze swego miejsca i podszedł bliżej. Wielka
6938  3,  11|                dawało widzieć czoła czaszek i kości policzków. Po ustach
6939  3,  11|                   ukazywało skurczone palce i bojowo wyciągnięte piszczele
6940  3,  12|                   Olbromski, książę Gintułt i żołnierz Michcik cichaczem
6941  3,  12|                     w mieście konia-chabetę i wystarał się o lepszego
6942  3,  12|                  Wszystko zrównane z ziemią i spalone na stosach. Doły
6943  3,  12|                    spalone na stosach. Doły i rowy pracowicie pokopane -
6944  3,  12|              mieście bezpańskim, bezbronnym i spalonym nikt ich tej nocy
6945  3,  12|                wzuli się na prawo w wąwozik i wjechali w mylne i wąskie
6946  3,  12|                  wąwozik i wjechali w mylne i wąskie drogi. W dali, w
6947  3,  12|                    jeźdźców weszły w koleje i ocierały się bokami. Wyżej
6948  3,  12|                  Wyżej przytroczyli płaszcz i podnieśli chorego. Twarz
6949  3,  12|                Szpitale pełne były oficerów i żołnierzy, w prywatnych
6950  3,  12|            prywatnych domach panowała nędza i trwoga. Przylgnęło zresztą
6951  3,  12|                polskich w stronę Zawichosta i panowania austriackiego
6952  3,  12|                   dobrowolnie na sąd polowy i prawdopodobnie na haniebną
6953  3,  12|                    domowe nie jak zwycięzca i bohater, o czym tyle lat
6954  3,  12|                    ku Koprzywnicy. Z prawej i lewej strony drogi zboża
6955  3,  12|                   żywicznej, błękitnej mgły i poświstu zięb. Co siły w
6956  3,  12|              zjechali w dolinę Koprzywianki i zbliżyli się do miejsca.
6957  3,  12|                     korze, o liściu miękkim i miłym jak włosy kobiece;
6958  3,  12|                    jak włosy kobiece; sroki i wrony na szczytach drzew
6959  3,  12|                  zmurszałych balasach płotu i zarzuca nici swe na gałęzie
6960  3,  12|                    wielki jałowiec, urwisko i czub starego brzostu...~
6961  3,  12|                   swej wyszarzanej bekieszy i odwiecznej rogatywce. Ujrzawszy
6962  3,  12|                     brwią namarszczoną, zły i srogi. Czapkę na głowie
6963  3,  12|                   Twarz cała w zmarszczkach i fałdach, oczy wypełzłe ledwie
6964  3,  12|                   Rafałowej, wołanie służby i rwetes nie do opisania.
6965  3,  12|                Księcia wniesiono do izdebki i ułożono na czystej, wysoko
6966  3,  12|                  wargi, policzki, podbródek i uczynił z niego starca.~
6967  3,  12|             sprawili huczne wesele z muzyką i tańcami, był ślub, oczepiny,
6968  3,  12|                  sen. Teraz jest w ciąży... I dopiero w takiej chwili
6969  3,  12|                  człowiek, którego we snach i radosnych jawach dziewiczych
6970  3,  12|                 daleka, zajaśniał na ustach i twarz rozwidnił. Tylko oczy
6971  3,  12|                 Tylko oczy zostały szkliste i nic nie widzące. W całym
6972  3,  12|                 spłynęła na nie łaska ciszy i błogosławiony chryzmat pociechy.
6973  3,  12|                  słowa, powtórzył drugi raz i jeszcze:~ ~ ~Ad Rosam per
6974  3,  12|                    Przytuliła się do ściany i przemieniła w cień nic nie
6975  3,  12|                 wdziewając po drodze czapkę i zapinając rzemienne. pasy
6976  3,  12|            Koprzywianki, austriacką konnicę i piechotę, które wolno zmierzały
6977  3,  12|                   był zgrzany, robił bokami i dymił się jeszcze z trudu.
6978  3,  12|                   wypielęgnowane na chlebie i owsie, a chabety, na których
6979  3,  12|                      stamtąd na płaszczyznę i w zielone, jasne, szerokie
6980  3,  13|                    niepyszny do swego pułku i na dawne miejsce. Tylko
6981  3,  13|                   wypadków, jak kapitulacja i wymarsz załogi sandomierskiej
6982  3,  13|                 afery, bez sądu, degradacji i gorszych następstw.~W dniu
6983  3,  13|                    znaczna siła austriacka, i wkroczył ostrożnie w lasy.
6984  3,  13|                austriackie poszło gościńcem i że zabiegając mu drogę spoza
6985  3,  13|                   może się zetknąć z siłami i być zaskoczonym w lesie.
6986  3,  13|                  gościńcem wprost na Wzorki i Świętą Katarzynę.~Mżył letni
6987  3,  13|                      Chłodne łąki w smugach i gazdach leśnych jeszcze
6988  3,  13|                   smółki, kosaćce, jaskółki i koniczyny. Śniade dymy rzadkich,
6989  3,  13|                   jasnymi kępami buków. Tam i sam wzbijały się ku górze
6990  3,  13|                oczom ich tytaniczne kolumny i rozpostarty ponad nimi czarny
6991  3,  13|                    porosłych rdzą, rudzizną i zielonkowatą pleśnią, jej
6992  3,  13|               każdym kożuchy mchów twardych i suchych o barwie jaspisu,
6993  3,  13|                     barwie jaspisu, kosmate i potargane brody a kłaki.
6994  3,  13|                   ludzi krzepkich jak jodły i twardych jak buki. Grunt
6995  3,  13|        czworograniasty słup wieży klasztoru i białe jego mury. Tuż za
6996  3,  13|                    jego mury. Tuż za kuźnią i za gospodą klasztorną był
6997  3,  13|                zaczaił za murowanicą oberży i kuźni, stojącymi naprzeciwko
6998  3,  13|                siebie, część swego oddziału i podzielił go na dwie partie.
6999  3,  13|                  Austriaków. Zsiadł z konia i to samo kazał uczynić dziesiątkowi
7000  3,  13|               daszkiem parkan tuż za oberżą i znalazł się w ogrodzie.