Tom, Rozdzial

3001  2,  6 |                czuli oboje, jak straszliwie i nad życie się kochali. Gdyby
3002  2,  6 |                   bez wartości, zważyły się i upadły na dno dusz. Tylko
3003  2,  6 |                    ziemi ukwieconej, wstały i rozszerzyły się w oczach
3004  2,  6 |                    rozszerzyły się w oczach i ustach.~Dał się słyszeć
3005  2,  6 |               radosny tętent kopyt końskich i hulaszczy a do gromu podobny
3006  2,  6 |                      Odsunął się od światła i zajrzał w oczy. Siedziała
3007  2,  6 |          uszczęśliwionym przez jej obecność i powtarzał stokroć ów pewnik,
3008  2,  6 |                  godzin w spazmach tęsknoty i paroksyzmach zwątpienia.
3009  2,  6 |                   łaskawego światła, ciepła i wonna myśl, że to jest pierwsza
3010  2,  6 |                    chwila, pierwsza godzina i pierwszy dzień, że nastanie
3011  2,  6 |                  się w jej oczach, w ustach i na czole.~Ujrzał ją wszystką
3012  2,  6 |               drżało, ręce same się splotły i błogosławieństwo wypełzło
3013  2,  6 |                   samo splotły się jej ręce i oczy zasłoniły powiekami.
3014  2,  6 |                     swe ziszczone szczęście i modlił się bez słów, bez
3015  2,  6 |                    ich kopyt, otaczał wasąg i podróżnych. Noc była księżycowa,
3016  2,  6 |                     tych miejscach zrodzone i nie chcące odejść. Dźwigał
3017  2,  6 |                      Dźwigał je po zboczach i garbach wyniosłych regli.
3018  2,  6 |                  swoje wznosiły coraz wyżej i wyżej. Szerokie lasy, czarne
3019  2,  6 |                    z góry na górę, wznosiły i zniżały. I droga - to leciała
3020  2,  6 |                   górę, wznosiły i zniżały. I droga - to leciała w dół,
3021  2,  6 |              wdzierała na strome zbocza. Tu i owdzie wyzierał ze szczytu
3022  2,  6 |                szczytu góry kadłub skalisty i szarzał w świetle miesięcznym.
3023  2,  6 |                 aleje, przez jaworowe ulice i świerkowe podgaja. Często
3024  2,  6 |                      Wsie spały, były puste i jakby wymarłe. Ani jedno
3025  2,  6 |                    schronisk rosły w oczach i zdawały się być potwornego
3026  2,  6 |                     być potwornego kształtu i ogromu. W jednym miejscu
3027  2,  6 |                   się z wolna, stykając się i rozchodząc pomiędzy sobą.
3028  2,  6 |                 sobą. Jedna ściana domostwa i połamane linie góralskiego
3029  2,  6 |                wypaść sęka, rysunek rdzenia i warstw drzewa. Płazy te
3030  2,  6 |                    jakby zwierzał tajemnicę i nie chciał przerwać zaczarowanego
3031  2,  6 |                   Woźnica skoczył na kozieł i ruszyli dalej. Gościniec
3032  2,  6 |                    rzece lśniącej, z szumem i zawodzeniem rwącej po kamieniach.
3033  2,  6 |          szarobiałej. Liście te chwiały się i wyginały ku światłu, łudząc,
3034  2,  6 |             zrzedłym błękicie nieba kudłatą i potarganą albo kędzierzawą
3035  2,  6 |                  potarganą albo kędzierzawą i wełnistą linią. Zimno było
3036  2,  6 |                    późnej jesieni. Na prawo i na lewo leżały przy białej
3037  2,  6 |                  drodze cienie tak głębokie i czarne, że zdały się być
3038  2,  6 |                 nagle zwracała w bór czarny i zimny, w gęsty jego mrok,
3039  2,  6 |                 wzdrygały się niespodzianie i pochylały z cichym a złowieszczym
3040  2,  6 |                    w nią, nurzały bez końca i, zapamiętawszy się w cudnym
3041  2,  6 |                 droga zawisła nad urwiskiem i skręciła się w miejscu.
3042  2,  6 |                      Las uciekł sprzed oczu i, jakoby ciemne skrzydło,
3043  2,  6 |                    poziomo złoty dym obłoku i rozwiewał się w błękitną
3044  2,  6 |                    swe do ramienia kochanka i nachyliła ku niemu usta.
3045  2,  6 |                  mój! Straszna morda wilcza i białe kły były tu, obok
3046  2,  6 |                    Jakżeś jest mężny, silny i straszny! Jakżeś jest niezwyciężony!
3047  2,  6 |                serce z żelaza. Drwisz sobie i śmiejesz się wesoło z ludzi,
3048  2,  6 |                  wesoło z ludzi, z przysiąg i ślubów. Nie boisz się nikogo,
3049  2,  7 |                     wysuwał się poza ściany i tworzył chodnik pod okapem,
3050  2,  7 |                     z owsa, ser owczy, miód i poziomki! Jakże im miłe
3051  2,  7 |                późną, dżdżystą noc, znużeni i głodni, przemokli i senni,
3052  2,  7 |                 znużeni i głodni, przemokli i senni, przychodzili do nich
3053  2,  7 |               przychodzili do nich z daleka i kołatali w nie hałaśliwie
3054  2,  7 |                     wąż różnobarwny, w rudą i sinawą rdzę obleczony. Gdy
3055  2,  7 |                 wdzierało się przez tęczowe i małe szyneczki chaty i gdy
3056  2,  7 |              tęczowe i małe szyneczki chaty i gdy przesuwało po, ciemnych,
3057  2,  7 |                wstawali, żeby zanurzać oczy i dusze w łące-kochance. Łąka
3058  2,  7 |               między ziołami ponik leśny tu i owdzie rozkisał w młakę.
3059  2,  7 |                      która wznieca w żyłach i kościach radosną siłę. Zagajnikiem
3060  2,  7 |               Zagajnikiem stały tam skrzypy i miękkie błotne paprotki
3061  2,  7 |                    ziele z białymi puszkami i nikłe sity. Na suchych wzgórkach,
3062  2,  7 |              bryzgami miotała się koniczyna i bujne fale mietlicy zawsze
3063  2,  7 |                    z łąki-kochanki, mlekiem i miodem płynącej, w ciche,
3064  2,  7 |                 płynęła z lepkiej koniczyny i szorstka woń z cząbrów.
3065  2,  7 |                chaty oczy łąkowych złocieni i ruchliwe liliowe dzwonki
3066  2,  7 |                     o barwie gasnącej zorzy i przyziemne, żółte, zanikłe
3067  2,  7 |                   snu Helenę słodyczą swoją i mówiły do niej, że dla nikogo,
3068  2,  7 |                     która dawno przeminęła, i kiwały ku niej fioletowymi,
3069  2,  7 |                   niej fioletowymi, żółtymi i rumianymi głowami. Pojmowała
3070  2,  7 |                    ją westchnieniem krótkim i trwożnym, tajemnicę bytu
3071  2,  7 |                   tajemnicza zasłona z rosy i z nikłego światła utkana,
3072  2,  7 |                   się ku progowi, żeby boso i tak jak stała iść cicho,
3073  2,  7 |                      schylać się nad każdym i wydzierać z niego, gdy śpi,
3074  2,  7 |              ubierała się w kierpce góralki i w lekkie, wykwintne, najozdobniejsze
3075  2,  7 |                puginał, przywieziony z Azji i darowany mu swego czasu
3076  2,  7 |                    po korzeniach, urwiskach i głazach przedzierali się,
3077  2,  7 |                    było nigdzie, jak daleko i szeroko sięgną oczy, obejmowali
3078  2,  7 |                   oczy, obejmowali się wpół i zapadali w głuchy sen albo
3079  2,  7 |            niezmierzonych obszarach niebios i ziemi. Strudzenie wydzierało
3080  2,  7 |             odtrącali precz nie tylko suszę i wodę, strząsali ze stóp
3081  2,  7 |                     kości swych, żył, ciała i krwi. Przystępowali wówczas
3082  2,  7 |              pozostawali dla siebie siostrą i bratem, którzy się na wieki
3083  2,  7 |                     wyszczuplałe a zawiędłe i twarde od słońca, od wiatrów
3084  2,  7 |                     odszukać w niej kobiety i niespodziewanie, a wciąż
3085  2,  7 |               wdzierał się w nie, wstępował i przebywał nieznane światy,
3086  2,  7 |                ducha. Mijały długie godziny i rozległe czasy, w których
3087  2,  7 |                    coraz wyżej, coraz wyżej i widzą pod sobą obszary niedosięgłe.
3088  2,  7 |                zdziwił się. Podnieśli czoła i, sparłszy je na ręku, długo
3089  2,  7 |                      obuchy, piły, łańcuchy i kleszcze katowskie czekały
3090  2,  7 |                      Uśmiechnęła się wesoło i łagodnie jak matka, kiedy
3091  2,  7 |               powoli, jak przez sen, wstała i ze swym spokojnym uśmiechem
3092  2,  7 |                   spłynęły z oczu obojga... I znowu pochłaniał ich sen
3093  2,  7 |              bielejących wiekuistymi ranami i nigdy nie ginącymi rzeki
3094  2,  7 |                 kości, którą wicher, słońce i deszcz w próchno obracają.
3095  2,  7 |                    kwiatuszka, podnosiły je i usiłowały ocucić. Z boku
3096  2,  7 |                  niemu chcieli stawić czoła i barki, chwytał się z nimi
3097  2,  7 |                podobnymi do świerków, jodeł i buków. Była w tym rozkosz
3098  2,  7 |                     z wolna na fundamentach i głucho skrzypi w węgłach
3099  2,  7 |                    głucho skrzypi w węgłach i przyciesiach.~Ale oto trzask
3100  2,  7 |                   oto trzask gałęzi, łoskot i chaos nacichał i płynnymi
3101  2,  7 |                     łoskot i chaos nacichał i płynnymi falami przelewał
3102  2,  7 |                     nabożne, głuchy bezwład i odpoczynek w niemocy, dopóki
3103  2,  7 |                     nie poczęły trzepać się i obłędnymi skoki bić pnia,
3104  2,  7 |                 bije samego siebie w piersi i głowę. Gaje kosodrzewiny
3105  2,  7 |                     dolin w szalejące lasy, i śpiewała pieśń złożoną z
3106  2,  7 |               którego dolne gałęzie obwisły i dach nieprzemakalny dokoła
3107  2,  7 |               stworzyły. Bawili się wówczas i opowiadali "historie". Rafał
3108  2,  7 |                   widział, jej niedostępnym i nieznanym zgoła. Nic w tych
3109  2,  7 |                 przezroczą, jak woda stoku, i tylko nowe kłęby przezroczystości,
3110  2,  7 |           lekkomyślność, rzeczywista istota i pierwiastek natury, wesołość
3111  2,  7 |               zwyciężająca, mądre, spokojne i jedyne w świecie lekceważenie
3112  2,  7 |                     co jakoby jest wielkie, i tego, co jest jakoby małe.
3113  2,  7 |              nieustraszoną źrenicą w sprawy i zajścia ducha niebezpieczne,
3114  2,  7 |      rozciekawiający w tym, co było szczere i istotne. Stali się jak dwa
3115  2,  7 |                    co zawierają w sobie woń i truciznę. Kochali w sobie
3116  2,  7 |                Kochali w sobie z natarczywą i porywającą gwałtownością
3117  2,  7 |                  gwałtownością owe jaskinie i zaułki, skrytki i sekretne
3118  2,  7 |                  jaskinie i zaułki, skrytki i sekretne rozpadliny dusz.~
3119  2,  7 |                   stoją szeregiem modrzewie i szemrzą w ciemności jedwabne
3120  2,  7 |                      rozdzielały się chmury i odmieniała niepogoda, wchodzili
3121  2,  7 |                 pniaki drzew dawno ściętych i niebieskawoszare kamienie.
3122  2,  7 |              płomieniejącą zwieszają się tu i tam mokre, ciężarne gałęzie,
3123  2,  7 |                 rozmiękłego próchna pniaków i zakrzepłej, stężałej od
3124  2,  7 |                     rozkosz z serc wydobytą i ukazaną w zewnętrznym świecie
3125  2,  7 |             rozkoszy pian, rozdymać w banie i wiry, miotać się w szumnych,
3126  2,  7 |                  przepaści wodospadu... Czy i przepaść wodospadu będzie
3127  2,  7 |                    jadła przez lata. Chciwą i wściekłą żuchwą, białymi
3128  2,  7 |                stronie zwracali na się oczy i bez wymienienia nazwy, pewnym
3129  2,  7 |                   nazwy, pewnym ruchem brwi i powiek, pewnym uśmiechem
3130  2,  7 |              odbijały się świerki odwieczne i niska kosodrzewina. Czasami
3131  2,  7 |                   je ku tej wodzie samotnej i dalekiej gnała tęsknota.
3132  2,  7 |                     głębi smereków, z cicha i rzewnie świergolił. Zresztą
3133  2,  7 |            ramieniem. Jak mąż ślepy, głuchy i zdziczały w mękach zazdrości,
3134  2,  7 |             wszystkie cuda niebios, poranną i zachodnią zorzę, różnobarwne
3135  2,  7 |                   różnobarwne obłoki, wiatr i złotą błyskawicę, gwiazdy,
3136  2,  7 |                błyskawicę, gwiazdy, księżyc i samo wieczne słońce. Uwięziona
3137  2,  7 |                  świerków, kosówek, brzegów i złotego szlaku więdnących
3138  2,  7 |               ciągnęła w poprzek swej tafli i kołysała powłóczyste zwoje
3139  2,  7 |           niespodziany uśmiech wznosiły się i cicho gasły ruchome wełny.~
3140  2,  7 |                  cicho gasły ruchome wełny.~I oto ginął w nich kaprys.
3141  2,  7 |               ostrzami zanurzone w głębinie i dosięgające tak nieskończenie
3142  2,  7 |                   umykały w górę, strwożone i chwiejne, wałęsały się drżąc
3143  2,  7 |                  muzyka złowieszcza, szybka i okropna, piorunującymi zmianami
3144  2,  7 |                     siadała w nieruchomości i mówiła do wody:~- Cóż mu
3145  2,  7 |                    tobą za chwilę stanie...~I oto, jak gdyby w odpowiedzi,
3146  2,  7 |                   się lazurowe łono jeziora i z nieopisanym przepychem
3147  2,  7 |                  namaszczony królewską mocą i potęgą wszystkiego blasku
3148  2,  7 |                    zamienić, przeistoczyć - i zginąć.~
3149  2,  8 |                widać było dolinę, jak długa i szeroka. Wewnętrzna ściana
3150  2,  8 |              otwierała się w pewnym miejscu i ciasny otwór prowadził tamtędy
3151  2,  8 |                     odwieczne kępy świerków i zwisał rudy mech. Z owego
3152  2,  8 |                    tej niedosięgłej fortecy i czarny las nad nimi stały
3153  2,  8 |                 podobna do uśmiechu srogich i straszliwych gór. Strome
3154  2,  8 |                     korzenie małe świerczki i nikłe drzewka jarzębiny.~
3155  2,  8 |                słońcu przy otworze pieczary i w szczelinach skalnych.~
3156  2,  8 |             czerstwe zimno zdrowymi płucami i spalone twarze znowu obracali
3157  2,  8 |              spłynęły na wypatrywaniu ziemi i nieba. Sennymi oczyma witali
3158  2,  8 |                    tchnienia wiatru stężałe i w kształt zaklęte, kiedy
3159  2,  8 |                    czarnego błękitu. Setnym i tysiącznym spojrzeniem pozdrawiali
3160  2,  8 |                   że Helena załamywała ręce i płakała z zachwytu. Kiedy
3161  2,  8 |                   kraj niczyj, krzyk zgodny i śpiewny.~Wywoływali swe
3162  2,  8 |                    przemienione w pocałunek i, zachwyceni, z nabożną rozkoszą
3163  2,  8 |                 rzeźbione szczyty wapniaków i niedostępne zwały dalekiego
3164  2,  8 |                      jak niezgłębione lochy i podziemia, lasy i potoki,
3165  2,  8 |                     lochy i podziemia, lasy i potoki, hale i ścieżki skaliste
3166  2,  8 |              podziemia, lasy i potoki, hale i ścieżki skaliste wołają
3167  2,  8 |                    tej ziemi wracał do nich i owiewał radością niewypowiedzianą.
3168  2,  8 |                    wołają same, że się góry i rzeki tak sama w nich kochają
3169  2,  8 |                     Wywołując tak po drugie i po trzecie echo swych imion,
3170  2,  8 |               piersi błogosławieństwo nieba i ziemi, wychwalanie wszystkiego,
3171  2,  8 |                     błogosławieństwo piersi i żywota. Nie byli w stanie
3172  2,  8 |               turnie, rozkoszny szum potoku i swoje echo kochane.~Zostali
3173  2,  8 |                  pieczary rozłożyli ognisko i zwyczajem swoim, płaszczem
3174  2,  8 |                  ziemi, z rękoma w łokciach i dłoniach, z nogami w kolanach
3175  2,  8 |               dłoniach, z nogami w kolanach i stopach spętanymi powrozem,
3176  2,  8 |                    Gdy to w półśnie uczuwał i zaczął rozumieć, nagle usłyszał
3177  2,  8 |                wszech sił, wygiął jak żmija i zdołał odwrócić głowę. Ujrzał
3178  2,  8 |          rzeczywistości, wlepiał w nią oczy i nie był w stanie uwierzyć
3179  2,  8 |                 zabitemu orłowi, trzeci kły i paszczę niedźwiedzia, czwarty
3180  2,  8 |                   strzelby nabijane srebrem i mosiądzem, za pasem wąskie
3181  2,  8 |                      rozdzierał jego piersi i gardło, głowa, siepiąc się
3182  2,  8 |                    Ktoś siadł mu na plecach i potężną dłonią przydusił
3183  2,  8 |                   Nie słyszał już wtedy nic i nie mógł nic widzieć. Płaty
3184  2,  8 |                     obalić chciał na ziemię i jak poprzedni, posiąść,
3185  2,  9 |                siebie jamę skalistą, czarną i zaciszną. Olbrzymia wanta,
3186  2,  9 |              zwieszała się nad tą doskonałą i ciepłą kolebą.. Pod głową
3187  2,  9 |             dobrotliwie. Gdy dźwignął głowę i odsunął brunatną cuchę,
3188  2,  9 |                    czerwone spodnie obcisłe i wyszywany serdak. Obok posłania
3189  2,  9 |                  dwa duże placki, owczy ser i trocha wina w grubej, brzydkiej
3190  2,  9 |                  Rafał uczuł na głowie swej i na ciele bandaże, a pomacawszy
3191  2,  9 |                rozeznał, że głowę ma obmytą i rany jej zawiązane czystymi
3192  2,  9 |                    nią bez protestu, zabity i rozmiażdżony. Długo to trwało,
3193  2,  9 |                     zaczęła przemieniać się i doskonalić. Nie zechciała
3194  2,  9 |                      który rozgniata ślepym i głupim ciężarem. Stała się
3195  2,  9 |                     dwa organy: wspomnienie i marzenie. Tymi dwiema rękoma
3196  2,  9 |                głowę zbudzonego z niewiedzy i poczęła ją równo, łagodnie
3197  2,  9 |                  jego duszy ten obcy widok. I oto nagle rzuciła się na
3198  2,  9 |                  jego tłukła się o kamienie i bujna krew znowu broczyć
3199  2,  9 |                  nieszczęście, opamiętał go i wytrzeźwił. Przycichło zarówno
3200  2,  9 |                     Z pośpiechem wypił wino i zjadł podpłomyk. To uczyniwszy
3201  2,  9 |                 zmysłów, jak człowiek zimny i mężny. Tam jednak, gdzie
3202  2,  9 |               Dopiero gdy po stokroć wzdłuż i w poprzek obszedł podnóże
3203  2,  9 |                wciąż oddalając się od niej, i stanął u brzegów strumienia,
3204  2,  9 |              zdeptana licznymi śladami stóp i umyślnie zatarta surową
3205  2,  9 |                 surową ziemią. Wzniósł oczy i dojrzał miejsce: podchmurny
3206  2,  9 |               szukać wyraźniejszych dowodów i znalazł je w zdeptanej ziemi...
3207  2,  9 |                     swoją w piersiach nagle i strasznie, jak grabarz z
3208  2,  9 |                     nim samym było, co jest i będzie. Jakże się niegdyś
3209  2,  9 |                  niejako nogach, dziwił się i zdumiewał, że w żyłach jego
3210  2,  9 |                    ludzka, lecz że błyskają i trzeszczą pryskając iskrami
3211  2,  9 |               podnieceniach, wśród rachunku i łez zaczęła marzyć...~Poszedł
3212  2,  9 |                  marzyć...~Poszedł na prawo i poszedł na lewo dla. odszukania
3213  2,  9 |                  upadł na nie głową, ustami i sercem, sercem samowładnie
3214  2,  9 |                    się wieczór, gdy powstał i z trzeźwością drugiego człowieka,
3215  2,  9 |               trawie, choć już była wyschła i odprostowała się w ciągu
3216  2,  9 |                    Ślady szły w górę doliny i potoku. Tam i sam znajdował
3217  2,  9 |                   górę doliny i potoku. Tam i sam znajdował miejsce, na
3218  2,  9 |                  krew zaschłą na kamieniach i trawie. Ale w pewnym miejscu
3219  2,  9 |                   weszły na kamienistą perć i prawie zginęły. Gdzieniegdzie
3220  2,  9 |                podeszwie kierpca, roztartej i dotychczas nie wyschłej.
3221  2,  9 |                  ustało. Szedł tedy naprzód i wracał, szedł i wracał.
3222  2,  9 |                     naprzód i wracał, szedł i wracał. Szukał miejsca,
3223  2,  9 |                  banda zboczyła ze ścieżki, i nie mógł go już znaleźć.~
3224  2,  9 |                    mrok. Porwał się naprzód i poszedł percią w górę, biegł
3225  2,  9 |                    ścigał na oko. Zdziwiony i pełen strachu stanął nagle
3226  2,  9 |                     szuwarach, w tatarakach i trzcinach, w zmąconej mułem
3227  2,  9 |                     całości, jako fragmenty i ziarna olbrzymiej a wszechmocnej
3228  2,  9 |            poruszyła wysmukły badyl trzciny i, uwikłana między szuwary,
3229  2,  9 |                      w której myśli huczały i grzmiały, rozwalało się
3230  2,  9 |            rozwalało się milczenie na prawo i lewo, milczenie większe
3231  2,  9 |                     lewo, milczenie większe i cięższe od gór. Szeroka
3232  2,  9 |               wrzynały się w duszę jak piła i rozszarpywały ją na drzazgi.
3233  2,  9 |              zawisły nad głową jakoby młoty i obuchy siekier. Czarne niebo
3234  2,  9 |                  głos, równie twardy, zimny i wyzywający, jak były te
3235  2,  9 |             prześladujecie mię, grozicie mi i mścicie się nade mną w straszliwej
3236  2,  9 |                     tylko swoim sercem, ale i jej sercem, która w pośrodku
3237  2,  9 |                     nade mną, drzewa czarne i ostre! zmiłuj się nade mną,
3238  2,  9 |                    miłość naszą widziała... I ty, o niebo...~Ale gdy te
3239  2,  9 |                  jego piersi, uczuł w sercu i w mózgu, że nie słyszy go
3240  2,  9 |                mózgu, że nie słyszy go nikt i nic. Pustynia na zachodzie,
3241  2,  9 |                    piersiach, zapaliła mózg i oczy.~- Precz odejdźcie,
3242  2,  9 |                górami, budzącymi młode siły i radość...~Ty, lesie, bądź
3243  2,  9 |          nieszczęśliwego ku sobie przyciąga i każdą boleść uśmierza...~
3244  2,  9 |                 cichości, niech się spłacze i ukoi w niebie wiecznym...~
3245  2,  9 |                    od księżycowych promieni i ciskały je na wielki stos.
3246  2,  9 |              odsłonione żałosne zwoje. Drżą i stulają się ze wstydu a
3247  2,  9 |                     zapłonął gniewem, jakby i jego w zimną bryłę bytu
3248  2,  9 |              poranku. Chwycił rękojeść noża i poszedł przed siebie mocnym,
3249  2,  9 |             wszystko prócz pragnienia ruchu i gwałtu. Jak kozica wdarł
3250  2,  9 |                wschód, na zachód, na północ i na południe... Głos nieszczęśliwy
3251  2,  9 |               roztrzaskiwał o strome gzymsy i skonał w łożyskach otchłani.~
3252  2,  9 |                     imienia Heleny, żałobne i przebite, wróciło z północy
3253  2,  9 |                 przebite, wróciło z północy i południa, ze wschodu i zachodu.
3254  2,  9 |              północy i południa, ze wschodu i zachodu. A później cisza...
3255  2,  9 |                    z zawias wszelkie czucie i runęło w proch. Szedł przełęczami,
3256  2,  9 |           czeluściach marzy cmentarny śnieg i skąd cieką wody ku ziemi,
3257  2,  9 |                zaglądał w błękitne, zielone i litworowe jeziora... Ze
3258  2,  9 |                    drodze swej niedźwiedzia i orła, ale nie zwracał na
3259  2,  9 |                   na nich uwagi, płoszył tu i tam stado kozic, ale nie
3260  2,  9 |                  Dawno zjadł resztkę chleba i okruchy sera. Nie czuł głodu.
3261  2,  9 |                 czuł głodu. Usta mu wyschły i potrzaskały się, gardziel
3262  2,  9 |                 ognia, a w piersiach dźwięk i tętent rozszalałego serca,
3263  2,  9 |                   widział, że już je deptał i przeklinał, że z ich wierzchołków
3264  2,  9 |                     rozdzierać podłe gardła i deptać nogami nikczemne
3265  2,  9 |                 uwalać ręce w dymiącej krwi i pluć w nikczemne, zastygłe,
3266  2,  9 |               wirchy - żółte, szare, czarne i niebieskawe. Więc je wymijał
3267  2,  9 |               Widział oczyma, całym mózgiem i wszystkimi nerwami skoki
3268  2,  9 |                     skoki lisa, sztuki jego i fortele. Widział, jak się
3269  2,  9 |               pomyka na coraz wyższe piętra i kominki jamy i, cierpliwie
3270  2,  9 |                wyższe piętra i kominki jamy i, cierpliwie siedząc, bada
3271  2,  9 |                   zostały ostatnie podstawy i najwyższy, ostatni krużganek
3272  2,  9 |                  runie. Wówczas lis chybkim i pewnym susem skoczy na łby
3273  2,  9 |                  łby psów przywalone gliną, i przebiegłszy po nich, popędzi
3274  2,  9 |           straszliwe. Oto on sam jest lisem i czeka na huk strzału. Za
3275  2,  9 |                    chwilę ma skoczyć z nory i wlec się później z odstrzelonymi
3276  2,  9 |              później z odstrzelonymi nogami i przetrąconym krzyżem. Za
3277  2,  9 |                  nad dalekimi krańcami świt i pierwszym promieniem ukazał
3278  2,  9 |                    miejsca swego cierpienia i szedł co prędzej. Tak minął
3279  2,  9 |                      Tak minął trzeci dzień i czwarty... Słońce budziło
3280  2,  9 |                czwarty... Słońce budziło go i popędzało ognistą rózgą
3281  2,  9 |                zwłok, w których płonie duch i oczy... Leciał w pustynię,
3282  2,  9 |                     siłą lodowca leżały tam i sam. Kryształowych przestworów
3283  2,  9 |                   Rafał z wolna szedł w las i trafił na potok płynący
3284  2,  9 |                 Poznał go... Zwalone drzewo i wodospad... Stanął nad jego
3285  2,  9 |                    Stanął nad jego brzegiem i patrzał, jak wartki nurt
3286  2,  9 |                    wiry krążące po płaniach i szerokie zatory.~Myślał
3287  2,  9 |               przypatrywali mu się ciekawie i mówili do niego po niemiecku.
3288  2,  9 |              Skoczyli na koń, dobyli szabel i poprowadzili go między sobą
3289  2,  9 |                     sztucznie wiązanych. Tu i tam sennymi oczyma widział
3290  2,  9 |               kościołki z gontowymi dachami i baniami pokrytymi zardzewiałą
3291  2,  9 |                  Wyżej lasy świerków, buków i dębów. Szła obok drogi wierna
3292  2,  9 |                 głowy dźwięk?... Gryzł oczy i wargi biały kurz gościńca.
3293  2,  9 |                 biały kurz gościńca. Twarda i długa jest droga nieszczęścia.
3294  2,  9 |               głazem jakoby grotami włóczni i stanęła nieprzyjazna a mściwa
3295  2,  9 |                     pokryte, krzywe zawiasy i haki z żelaza... Ciasne
3296  2,  9 |              podziemi, wydrążeń omurowanych i jam we wnętrznościach turni...
3297  2,  9 |                  wilgoci... Cisza nareszcie i legowisko...~
3298  2,  10|                  ciemności, usiadł na ziemi i z uciechą wsparł plecy o
3299  2,  10|                   idących, na wsparciu. ich i umocnieniu z granitu, przyniesionego
3300  2,  10|                  kopyt, dzwonienia pałaszów i ostróg, trzaskania strzemion
3301  2,  10|                ostróg, trzaskania strzemion i tręzli, nie czuje żądzy
3302  2,  10|                  włosy zsunęły się na czoło i wśród delikatnego mrowienia
3303  2,  10|               sznurami z sukni nie związali i nie rzucili razem?...~Straszliwe
3304  2,  10|                    infortunii, stanęło obok i napój z żółci a octu przykłada
3305  2,  10|                 trzecie... Więzień z odrazą i trwogą dźwignął głowę i
3306  2,  10|                     i trwogą dźwignął głowę i znużonymi oczyma jął patrzeć
3307  2,  10|                 Liptak czy nasz z Polskiej?~I teraz przybysz nie dał żadnej
3308  2,  10|                    Coś w tonach jego drgało i zanosiło się od wytrysków
3309  2,  10|          nieskończoną liczbę pytań prędkich i namiętnych, dowiadywał się,
3310  2,  10|                    były, czy nie. Pytał się i odpowiadał sobie, że pewno
3311  2,  10|                  się huczeć pod sklepieniem i w kątach ciemnego lochu,
3312  2,  10|                  nie opuszczał, w łoskotach i osłupiałych wzdrygnieniach
3313  2,  10|                   strzelał jako młoty gromu i trzaskanie piorunu w głuchą
3314  2,  10|                    w odgłosach świstu bicza i ciosów rzemienia. Człowiek
3315  2,  10|                  Zatrzasnę drzwi mego zamku i zatarasuję okiennice, żeby
3316  2,  10|                     krople gorzkie jak żółć i ocet. Ciemność, ta ciemność,
3317  2,  10|                przepłyną dookoła ze śpiewem i zginą. Oto dźwięk łaskawy
3318  2,  10|              dotknął błogosławionymi rękoma i trzeci, tamtych dwu towarzysz.
3319  2,  10|                   towarzysz. Uczuwać powiew i ich zapach, dotknięcie,
3320  2,  10|              głuchej mety, która gdzie jest i jaka... komuż wiadomo?...
3321  2,  10|                   długie, z czarnego piachu i skał międzymorze, gdzie
3322  2,  10|                     pękają u tej samej mety i z niepowtórzonym jękiem,
3323  2,  10|                     którego wcięto na barki i wyniesiono trumnę.~Nie jest
3324  2,  10|                    z lodu, serce nieruchome i obojętne bardziej niż podwodny
3325  2,  10|                 dobrotliwej, zaznając ciszy i nicości. Tymczasem drzwi
3326  2,  10|                     drzwi się dawno otwarły i dozorca więzienny, przestąpiwszy
3327  2,  10|                postawił obok Rafała posiłek i wodę. Był to. chłop barczysty,
3328  2,  10|               zaczął go o coś błagać jęcząc i skamląc.~Dozorca przez czas
3329  2,  10|                     różne wyrazy niemieckie i węgierskie, polskie i słowackie:~-
3330  2,  10|            niemieckie i węgierskie, polskie i słowackie:~- Die schwerste!
3331  2,  10|                    Strażnik ruszył ku niemu i kluczem żelaznym odemknął
3332  2,  10|                    łańcucha, stanął na nogi i zawył radośnie. Wyciągnął
3333  2,  10|                      Wyciągnął ręce do góry i rozprostował zgięty krzyż.
3334  2,  10|                 Dozorca cofnął sil do drzwi i zaparł je swoją osobą. Wtedy
3335  2,  10|                 dzwoniąc kajdanami ręcznymi i nożnymi. Zawracał w miejscu
3336  2,  10|                 nożnymi. Zawracał w miejscu i skakał aż do sufitu, zwinnie,
3337  2,  10|                wyrzucając nogi. Splótł ręce i założył je na tył głowy...~-
3338  2,  10|                     naprzód, wywijał rękoma i skakał w prawo, skakał w
3339  2,  10|                     błyskawicznych skurczów i wygięć nie do uwierzenia.
3340  2,  10|                   jego oszalała głowa. Była i pod stropem, i nad ziemią,
3341  2,  10|                  głowa. Była i pod stropem, i nad ziemią, leciała kołem.
3342  2,  10|                  ciało znieruchomiało nagle i zastygło.~- Mocarny! Halt!
3343  2,  10|                      Góral nie poruszył się i nie odpowiadał. Oczy jego
3344  2,  10|                wołający na góry, które żyją i czują. Całe podziemie, cały
3345  2,  10|                zatrząsł jego podmurowaniami i sufitem kowanym w skale.
3346  2,  10|                 jakby zapomniał, gdzie jest i co się z nim dzieje, śpiewał
3347  2,  10|                   chwycić zbója za kołnierz i zwlec na dół. Stanęli obaj
3348  2,  10|                  Góral wstrzymał pilnowacza i pokazując leżącego spytał
3349  2,  10|                  sam pewnie zbój z gór jako i ty.~- To ta nie zbójnik.~-
3350  2,  10|                    portki zbójnickie, cucha i pas?~- Czy ja wiem skąd?
3351  2,  10|                swego upadku, widział taniec i słyszał rozmowę. Wszystko,
3352  2,  10|                     Zła krew zalała mu mózg i ogniem dymiącym napełniła
3353  2,  10|                      Wstał ze swego barłogu i twardymi krokami zbliżył
3354  2,  10|        pozaplatowali, portecki cyrwone dali i hybaj! Do pandurów. Pośli
3355  2,  10|                     me docliwiło, cok wzion i zdezenterował. We dnie jek
3356  2,  10|                postronek na syfie zarucili -i łapili. Toz to w seści me
3357  2,  10|                     Luptak był za harnasia, i pośli na zbój. He, to było
3358  2,  10|                    u jednej nieskoro w nocy i po ćmie nas przysiedli.
3359  2,  10|                  śleje kie koniowi zarucili i wprzągli do takiego sifu
3360  2,  10|                   Kieś nie wytrzymał a padł i skapiał, no, to cie hnet
3361  2,  10|                    kieś zesłabł, a nie zdek i nie zdoleł iść, kie cie
3362  2,  10|                    Praśli cie na tym sifie, i tameś cekał abo końca kary,
3363  2,  10|               włozyli, a do belki przykuli. I takeś gnił w tym gnoju i
3364  2,  10|                    I takeś gnił w tym gnoju i gawiedzi, a zima cie trzęsła.
3365  2,  10|                      coś nie kciał, a wstał i seł, choć ci płacki z óc
3366  2,  10|              powiedział, to telo bedzie, co i przez niej. Wezmo cie na
3367  2,  10|                 chłop, kie mas siłe w zyłak i kościak, to se upatrz takie
3368  2,  10|                    chyć się ónego pazdurami i trzym, a powiedz se tak:
3369  2,  10|                     ostrzepie, straci włade i pójdzie se w dyjasi. Nie
3370  2,  10|                 nagorse. Ty sie trzym! Choć i płono, choć i boli... Wytrzymies,
3371  2,  10|                   trzym! Choć i płono, choć i boli... Wytrzymies, nie
3372  2,  11|             Arcykapłan~Pomimo uwag woźniców i rad najdoświadczeńszych
3373  2,  11|                    nicości wesela, uprzejmy i trwały, pozostał na jego
3374  2,  11|              szczytem krzesanic, na zrębach i gzymsach, lekko i wdzięcznie
3375  2,  11|                   zrębach i gzymsach, lekko i wdzięcznie przechylone w
3376  2,  11|               złożone na krawędziach, szyje i głowy zwisające dla zasłyszenia
3377  2,  11|                   skowyczeń, dzikiego szumu i samotnej pieśni górskiej
3378  2,  11|                    między zielonymi soplami i wśród tafel lodu olbrzymich
3379  2,  11|                    Spod ścian, z głębi bulw i garbów zielonych soplów
3380  2,  11|                     nogą idąc przebyli most i kamienne galerie, de With
3381  2,  11|                   skałom, rozjuszonej rzece i tajemnicom przeszłości drzemiącym
3382  2,  11|                  oczy jego utknęły w próżni i powlokły się ze wstrętem
3383  2,  11|                    zaspami. W poprzek drogi i rozdołu, wiodącego na szczyt,
3384  2,  11|                    nowe przełęcze, łańcuchy i doliny. Były to twory równie
3385  2,  11|                   to twory równie bezcelowe i niepojęte jak węzeł łańcuchów
3386  2,  11|                     myślą łańcuchy kamienia i przepaście? Po cóż są te
3387  2,  11|                dziecięcemu swą wielką głową i chrapliwym głosem, naraz
3388  2,  11|                zginęły bez śladu pod lodami i zwaliskiem śniegów, zerwała
3389  2,  11|            rozniecili ogień, zgotowali wody i jaki taki posiłek. Zawinięci
3390  2,  11|               Airolo na włoskim zboczu Alp. I tam leżały zaspy, a zadymka
3391  2,  11|                   powiewy italskich ogrodów i ciepłych mórz. Ziemia była
3392  2,  11|                   Ziemia była jeszcze szara i zimna. Sennie nad jej mokrymi
3393  2,  11|                  wierzb Północy. Ale już tu i owdzie lśniąca murawa płoniła
3394  2,  11|                   wychodził do pracy w polu i z uśmiechem zdumienia a
3395  2,  11|                      Przebyli leniwą, mułem i kamieniami zawaloną Po.~
3396  2,  11|              dosięgli liguryjskich Apeninów i wjechali w ich wąwozy. Po
3397  2,  11|                     o dwu olbrzymich kołach i prastarym, starorzymskim
3398  2,  11|                  ciągnione przez osły, muły i konie. Woźnica trzaskał
3399  2,  11|                  się na skaliste przełęcze, i znowu lecąc dołu. Gdzie
3400  2,  11|                    nadrzeczu tuliło się tam i sam zwarte, spiętrzone miasteczko
3401  2,  11|                 trójgraniastym liściu, a tu i owdzie kwiat jakoby naszego
3402  2,  11|                   wwiercał w szczeliny skał i ścian szpony swych korzeni
3403  2,  11|                  ścian szpony swych korzeni i wystawiał na słońce krzywe
3404  2,  11|                  swych ślicznych osób białe i pąsowe płatki uwiędłe. De
3405  2,  11|                jakby miał przed sobą ściany i piec zimowego mieszkania.
3406  2,  11|                     W niej się zamyka świat i jego dzieje. Przybiegliśmy
3407  2,  11|              plemiona ze wszelkich obszarów i stron Północy, ze Wschodu
3408  2,  11|                   stron Północy, ze Wschodu i Zachodu. Nie mogę się zaprzeć...
3409  2,  11|                 swoich wykołysała dziecięce i młodzieńcze wichry marzeń,
3410  2,  11|                Powóz skierował się na prawo i wbiegł na główny gościniec
3411  2,  11|                     hotelu w suknie lżejsze i cieńsze podążyli we wskazanym
3412  2,  11|                   przesadziły szczyty murów i płynąc, kapiąc, wisząc soplami
3413  2,  11|                    były drzwi domu. Jońskie i korynckie kolumny bielały
3414  2,  11|                     ogrodzie. Wybrali ogród i poszli w górę po ścieżce
3415  2,  11|                   dalekich stron przyniosło i na brzeg wyrzuciło, a pracowity
3416  2,  11|                    zatrzymując się chwilami i patrząc zielonymi oczyma
3417  2,  11|               jednym miejscu mur był niższy i można było, wspinając się
3418  2,  11|                    wszystka różowa, skromna i siostrzanej duszy... Ma
3419  2,  11|               zarosły rozłożyste pomarańcze i cytryny. Każda gałązka była
3420  2,  11|                  eukaliptus z pniem prostym i wyniosłym jak maszt, ukazał
3421  2,  11|                     swe nieogarnione konary i gałęzie, pręty i liście
3422  2,  11|                     konary i gałęzie, pręty i liście zwisające jak u topoli,
3423  2,  11|              zwisające jak u topoli, ciemne i twarde niby pergamin. Wychylił
3424  2,  11|            bukszpanu laur kamforowy z małym i wątłym liściem i magnolia,
3425  2,  11|                    z małym i wątłym liściem i magnolia, olbrzymia jak
3426  2,  11|                   Co krok zastępowało drogę i zasłaniało pół nieba inne
3427  2,  11|                    chwiał ciemnymi sukniami i żółtymi kwiaty, liśćmi jakby
3428  2,  11|              bukszpan, dziwny obraz świerka i mirtu... W innym, między
3429  2,  11|                   góry, dumały brazylijskie i afrykańskie palmy. Ich pnie
3430  2,  11|                    palmy. Ich pnie chropawe i włochate, najeżone tarczami
3431  2,  11|                 włochate, najeżone tarczami i kleszczynami, książę przywitał
3432  2,  11|                 wydźwignęły się w przestwór i miotały tam kity piór. Wśród
3433  2,  11|                    niezmierne widły, odnogi i pędy libańskiego cedru o
3434  2,  11|                 brunatnej ze srebrzystą tam i sam poświatą mchu, ze złotymi
3435  2,  11|                     jego wieku nikt nie wie i nie zbada... Może gałązkę
3436  2,  11|                    Żyd Wieczny Tułacz...~Tu i owdzie otwierały się między
3437  2,  11|                    usiane kwieciem tymianku i rozmarynu. Zza drzew dochodził
3438  2,  11|                  Zza drzew dochodził wesoły i niespokojny plusk małej
3439  2,  11|            niespokojny plusk małej fontanny i ciche szemranie wody, uchodzącej
3440  2,  11|                 nagi faun o ciele brunatnym i włochatym, gryząc złotą
3441  2,  11|                     gryząc złotą pomarańczę i śmiejąc się z łotrowską
3442  2,  11|                     radosny głos piszczałek i krzyk wiosennej radości...~
3443  2,  11|                    ujrzeli, że źrenice jego i powieki były wyżarte przez
3444  2,  11|                     były wyżarte przez czas i deszcz. Patrzały bezkształtnymi
3445  2,  11|                     porosłe mchem jak czoło i brwi...~- Śpij w spokoju,
3446  2,  11|                    z tego miejsca.~Z zadumy i znużenia wyrwał ich szelest
3447  2,  11|                   jedwab, wątłych, gładkich i subtelnie kreślonych niby
3448  2,  11|               wodnymi znakami, a ruchliwych i czułych na każde tchnienie
3449  2,  11|                    kroków czerniały, lśniąc i świecąc, dzwoniły tą samą
3450  2,  11|               Książę Gintułt wydobył teczkę i jął przeglądać listy polecające
3451  2,  11|                 przeglądać listy polecające i papiery, które należało
3452  2,  11|               poznają.~Wtem podniósł oczy - i papiery upadły mu z rąk
3453  2,  11|                  tworzącej jak gdyby czarną i ciemną kaplicę. Szczyty
3454  2,  11|                    się ku niemu. Z rozkoszą i czcią patrzali na jego kwiaty
3455  2,  11|                Książę Gintułt podniósł rękę i ułamał jedną gałązkę otoczoną
3456  2,  11|                     Mistrzowi. Ten wziął ją i przez chwilę trzymał w ręku
3457  2,  11|                     Upuścił gałąź na ziemię i stał nad nią ze zwieszaną
3458  2,  11|                       Któraś wzgardziła mną i odeszła, któraś zdeptała
3459  2,  11|                  któraś zdeptała głowę moją i serce, i duszę moją... Odpuszcza
3460  2,  11|                zdeptała głowę moją i serce, i duszę moją... Odpuszcza
3461  2,  11|                  twa wina... Tak żywej jako i umarłej. Niech będzie błogosławione
3462  2,  11|             wszystkim, coś uczyniła dobrego i złego... A jeśli już odeszłaś
3463  2,  12|                   Olbromski wyszedł z dolin i lasów i zmierzał ku nizinom.
3464  2,  12|                     wyszedł z dolin i lasów i zmierzał ku nizinom. Rok
3465  2,  12|                miesięcy milczał wzgardliwie i nie chciał wymienić nawet
3466  2,  12|                  opowiedzieć dzieje miłości i śmierci. Musiałby był wydobyć
3467  2,  12|                     aż koniec jakiś będzie! I wzgardziwszy samą śmiercią
3468  2,  12|                więzienny porwał go w szpony i trzymał tak długo, jak chciał.
3469  2,  12|                    sprawa wykryła się nagle i prosto. Oddział piechoty
3470  2,  12|              kierpcach, czerwonych majtkach i baranich czapach, "ślakujący"
3471  2,  12|               przemieszkiwał, jego paszport i niektóre rzeczy. Zabiegliwy
3472  2,  12|                  jego nazwisko, ten zadrżał i wlepił weń oczy ślepe z
3473  2,  12|               prostotą, szczerością dziecka i nadzwyczajnie bezczelnym
3474  2,  12|                  zbójnika wytłumaczył łatwo i jasno, umiejętnie przeinaczając
3475  2,  12|               otrzymał paszport swój pruski i kilka strzępów zbójeckiego
3476  2,  12|           pozbawiony oznak, wreszcie krótki i wyszarzany spencerek furmański.
3477  2,  12|                      Rafał wziął kij w rękę i ruszył z tego miejsca. Kiedy
3478  2,  12|                   nim tylko była chęć mocna i niewzruszenie twarda: Uciekać!
3479  2,  12|                    górę po drzewo, odpoczął i skrócił sobie drogę o zuchelek.
3480  2,  12|                   rozworze bryki żydowskiej i nie postrzeżony przemknął
3481  2,  12|                   aby go zaś kto nie poznał i nie zaczepił. Jeśli noc
3482  2,  12|                  odludne plebanie kościelne i udając wędrownego Słowaka,
3483  2,  12|                kartofli w odległym stajanku i upiec je na zaraniu w jałowcowych
3484  2,  12|                      A jednak musiał żebrać i jadł chłopskie kluski z
3485  2,  12|                   artyzmem zełgane historie i bawił się żywo rozdziawionymi
3486  2,  12|                   Posępna ich barwa ścigała i tępiła wypieki schorzałego
3487  2,  12|          Północno-zachodni wiatr nadlatywał i zacichał miecąc po polach
3488  2,  12|                 miecąc po polach przewiędłe i zeschłe źdźbła. Naokół stały
3489  2,  12|               obdzierać ich posiwiałe kudły i roznosić po świecie. Tam
3490  2,  12|                    roznosić po świecie. Tam i sam stojące wysmukłe brzozy
3491  2,  12|                   liści, ale kuliły się już i gięły bez dziewiczego wdzięku,
3492  2,  12|             zagonach krwawe garście tatarki i gęsto czerniały badyle ziemniaczanej
3493  2,  12|                    Czasami las się otworzył i okazywał rudą przestrzeń
3494  2,  12|                   koleiny, wyorane w piasku i dawno przybite od deszczu,
3495  2,  12|              szarymi, jak szarym jest piach i mech. Niekiedy wśród tej
3496  2,  12|                bliżej niebieskie ich pasma, i szare, suche szkielety topoli
3497  2,  12|                 niezwykłą posturę wędrowca, i z wrzaskiem poszybuje do
3498  2,  12|               Wciągał płucami jej powietrze i nie mógł się nasycić widokiem.
3499  2,  12|                bywało, ręką oczy od światła i patrzał. Czuł pieszczotę
3500  2,  12|                   tak dobrnąć do swego dnia i swojej nocy!~W pewnym miejscu