Tom, Rozdzial

3501  2,  12|                 rozciapane bajora wejściowe i wkroczył do głównej stancji.
3502  2,  12|                    ogromna, wilgotna, zimna i pusta. Pod ścianami stały
3503  2,  12|                ścianami stały szerokie ławy i ciężkie stoły na skrzyżowanych
3504  2,  12|                     szynkwas z wódką, piwem i pewną kolekcją zardzewiałych
3505  2,  12|            Indywiduum to milczało zawzięcie i było złe, jakby jego goście
3506  2,  12|                 karczmarzowi niedbale głową i usiadł sobie wygodnie w
3507  2,  12|                kiełbas przewracał mu kiszki i doprowadzał do głodowych
3508  2,  12|                    odor wódki sprawiał szum i zamęt w głowie. W karczmie
3509  2,  12|                sługusem w liberii, drąc się i swarząc. Leżały przed nimi
3510  2,  12|                   się na misce tłusty schab i wódka szkliła w zielonej
3511  2,  12|              wiszące w półmrokach szynkwasu i połknie je w mgnieniu oka...
3512  2,  12|       znieruchomiały jak jastrząb na żerdzi i przewracał oczyma szukając,
3513  2,  12|                     poziewając nieszczerze, i z odległości a hardo spytał
3514  2,  12|                  kieliszkowych czynnościach i, wykłuwając zęby z karygodną
3515  2,  12|                     wzrokiem nikiej łokciem i odrzekł:~- Nie. Nie mam
3516  2,  12|                    jedzą gotowane.~- No, to i mnie podasz zaraz, co tam
3517  2,  12|                     tam masz upitraszonego, i kwita! - wrzasnął rozkazującym
3518  2,  12|                     Z uśmiechami pobłażania i mrużeniem ironicznym powiek
3519  2,  12|            dziewczynina w brudnym fartuszku i zdartych trepciach. Rafał
3520  2,  12|               ruchem zbliżył się do graczów i kiwnął głową na przywitanie,
3521  2,  12|            niezdecydowany, ni tak, ni owak, i grając wciąż, pochrząkiwali
3522  2,  12|                 grając wciąż, pochrząkiwali i pokaszliwali, nie wiedząc,
3523  2,  12|                dziura to karczmisko.~- A bo i pewnie... - odrzekł furman.~-
3524  2,  12|                 ukrajał porządny gnat mięsa i zaczął prędko i kategorycznie
3525  2,  12|                  gnat mięsa i zaczął prędko i kategorycznie próbować,
3526  2,  12|                 nalał sobie kieliszek wódki i wychylił go, niedbale przepijając
3527  2,  12|              żelazną rynkę na trzech nogach i podał gościowi skwarzący
3528  2,  12|                 chleba. Przedziwny był smak i uroczy zapach tej potrawy!
3529  2,  12|               Zaczął od oględzin karczmarza i wymiaru jego sił na wypadek
3530  2,  12|                   się zbliżyć do stangretów i skorzystać z nich w jakiś
3531  2,  12|                  gospodą rozległ się łoskot i tętent zajeżdżającego powozu.
3532  2,  12|               zajeżdżającego powozu. Furman i jego towarzysz wyjrzeli
3533  2,  12|               towarzysz wyjrzeli przez okno i na łeb na szyję rzucili
3534  2,  12|                    się skorzystać z rwetesu i wypaść za drzwi, ale przezorny
3535  2,  12|                    sobie pobożnie u wejścia i skłaniał już grzbiet przed
3536  2,  12|                     zaszyć się w ciemny kąt i czekać na uśmiech fortuny.
3537  2,  12|                     Drzwi otworzono szeroko i z wolna wszedł do stancji
3538  2,  12|                stancji wysmukły pan, modnie i pięknie ubrany. Jego kapelusz,
3539  2,  12|             cholewami, aczkolwiek zabłocone i pomięte w drodze, czyniły
3540  2,  12|                  izbie przymrużonymi oczyma i zaczął jednego ze służących
3541  2,  12|                 zdrowie swej rodziny, o dom i tysiące drobiazgów. Znać
3542  2,  12|                    wraca z dalekiej podróży i po długiej nieobecności.~
3543  2,  12|                   sandomierskiej, powiernik i przyjaciel... Głuchy wstyd,
3544  2,  12|                  odzieży, w takim położeniu i w takiej chwili! Nie mógł
3545  2,  12|                     jeszcze bardziej głośną i jawną. Zakrył twarz dłońmi.~
3546  2,  12|             Krzysztof Cedro zrzucił płaszcz i chodził po izbie, zadając
3547  2,  12|              Zwrócił się zaraz do oberżysty i zapytał, czy na czas swego
3548  2,  12|              podskokach przybiegł do Rafała i więcej niż dobitnie żądał
3549  2,  12|              Wędrowiec wolno dźwignął głowę i rzekł mu przez zęby, że
3550  2,  12|                   Zapłacę ci, kiedy zechcę, i wyjdę, kiedy zechcę, a teraz
3551  2,  12|                  chcesz nadal mieć całe oko i wszystkie zęby.~Oberżysta
3552  2,  12|                     zgodą. Zawołam parobków i na przykładek każę ci gnaty
3553  2,  12|                   pod szynkwas. Potem wstał i zbliżył się do Cedry. Stanął
3554  2,  12|                Cedry. Stanął w świetle okna i rzekł:~- Czy też mię poznasz,
3555  2,  12|                 okrzykiem żachnął się w tył i, wydobywszy szkiełko w rogowej
3556  2,  12|                      zbliżając się ku niemu i wytrzeszczając swe krótkowzroczne
3557  2,  12|                jednak cofnął się gwałtownie i z odrazą, uczuwszy fetor
3558  2,  12|                   bielizny zgniłej na ciele i okropnego potu więźnia.~
3559  2,  12|               podróżnymi, rozłożyła obrus, .i za chwilę Rafał wobec zdumionych
3560  2,  12|                 pożerał kurczęta, pieczyste i przysmaki. Cedro sam usługiwał
3561  2,  12|                   odwrócił się do służących i namyślał... Rzekł do karczmarza:~-
3562  2,  12|                     Przynieść mi tu walizę, i wszyscy precz!~Wkrótce Rafał
3563  2,  12|               Niepodobna, żeby mój człowiek i furman widzieli, że przebierasz
3564  2,  12|             zmieniaj bieliznę!~Odwrócił się i zaczął pilnować drzwi, a
3565  2,  12|                     na sobie, zwinął w kłąb i zatrzymał pod połą kubraka.~-
3566  2,  12|                  odtrącić...~Wstał od stołu i wyszedł na dwór. Obszedłszy
3567  2,  12|                   dookoła, znalazł gnojówkę i rzucił tam swoje wstrętne
3568  2,  12|               Uczyniwszy to oparł się o mur i w ciągu krótkiego momentu
3569  2,  12|               granitu. Chciał się otrząsnąć i w nadchodzący spokój uwierzyć,
3570  2,  12|                   granitu. Ciężko westchnął i wrócił do towarzysza. Ten
3571  2,  12|                własny folwark. Tam mieszkam i robię, co mi się żywnie
3572  2,  12|                   Co robię?~Przeciągnął się i uśmiechnął z goryczą.~-
3573  2,  12|                   jeszcze nie o pannę, Choć i to wkrótce spadnie na moje
3574  2,  12|                   księcia Gintułta, masonów i ich przewodniczącego.~Teraz
3575  2,  12|             pomyślał, że powrót do Warszawy i w ogóle w granice Prus Południowych
3576  2,  12|                 Podniósł na Krzysztofa oczy i rzekł:~- Jeżeli ci to będzie
3577  2,  12|                Okryty był burką przyjaciela i ta go chroniła od deszczu,
3578  2,  12|                      Zanosiło się na deszcz i lekkie krople niekiedy muskały
3579  2,  12|                     po twarzy. Wiatr rzeźwy i coraz surowszy powiewał.
3580  2,  12|               brzegiem błotnistego gościńca i widział tam siebie. Czuł
3581  2,  12|              Spoglądał na gliniane przykopy i widział w nich miejsca swego
3582  2,  12|                  Spoglądał w odległe strony i dostrzegał jeszcze swe podłe,
3583  2,  12|                     nim bezprzykładny gniew i bunt. Z całej duszy i ze
3584  2,  12|                 gniew i bunt. Z całej duszy i ze wszystkich sił szukał
3585  2,  12|               Dzielne konie parskały, żwawo i ostro sadząc gościńcem.
3586  2,  12|                  gościńcem. Kadłuby furmana i lokaja miarowo, sennym ruchem
3587  2,  12|                 ruchem kołysały się w prawo i w lewo, do taktu z wahaniami
3588  2,  12|                  kmiotku, ten szczery piach i szczery ił, przewracaj do
3589  2,  12|            drewnianą sochą! Zlewaj go potem i łzami, zasypuj chudym ziarnem,
3590  2,  12|                pasturka, workiem od deszczu i ziąbu nakryta; podobna z
3591  2,  12|               drogach. Wydarte z pnia wiszą i suchymi listkami szeleszczą.
3592  2,  12|                     spomiędzy liści żółtych i rumianych, jak śmiech obrzydły,
3593  2,  12|               zanurzał się w ciemną głębinę i ginął zupełnie, jakby tam
3594  2,  12|           błękitnawy dym napełnia przestwór i widok drzew z oczu wydziera.
3595  2,  12|               lokaja, Cedro przeciągnął się i tęgo zawinął w płaszcz.
3596  2,  12|                 drzew, przewracał się wiatr i kołysał je w prawo i w lewo.
3597  2,  12|                  wiatr i kołysał je w prawo i w lewo. Na głębi spokój
3598  2,  12|               spokój panował jak pod dachem i między domowymi ścianami.
3599  2,  12|                  jak serce w nim ściska się i drętwieje. Pierwszy to raz
3600  2,  12|                    się wartkich kół bryczki i żelaznych podków końskich,
3601  2,  13|                     zasypał kamieniec, żwir i piasek. Nad wieczorem dopiero
3602  2,  13|                      Pędzili alejami wierzb i brzóz, złożonymi z drzew
3603  2,  13|                     tak grubych, wyniosłych i rozłożystych, że zdawały
3604  2,  13|              ciskały w zapłocia, w podwórza i sady wiejskie raptowne smugi
3605  2,  13|                    Wysokie, badylaste malwy i jaskrawe georginie przypominały
3606  2,  13|                     wpół pod ciężarem owocu i, podpierane drągami, chyliły
3607  2,  13|                   sadów. Gruszki jak dzbany i śliczne jabłka migały między
3608  2,  13|              łopotał już wszędy po drzewach i przejmował serce szczególną
3609  2,  13|                      legendy, dawne podania i dzieje. W umyśle słuchacza
3610  2,  13|                 ostrzejszy wiatr od Wisłoki i odwieczne aleje wydały z
3611  2,  13|                     głębin swych głos stary i potężny. Rafał nastawił
3612  2,  13|              woźniców... Czasami wyskakiwał i szedł prędko pod górę, wesoło
3613  2,  13|                   pod górę, wesoło gwiżdżąc i pośpiewując. Z pewnego pagórka
3614  2,  13|                   tej swojej czułostkowości i dodał tonem sztucznie chłodnym
3615  2,  13|                Powóz stoczył się ze wzgórza i chwilę zatrzymał przed bramą.
3616  2,  13|                 naszczekiwanie psów, wrzawę i wołania ludzi z latarniami
3617  2,  13|                    z boku. Był onieśmielony i wściekły na przyjaciela
3618  2,  13|                Krzysztof porwał go za ramię i ciągnął ku drzwiom. Tam
3619  2,  13|                 progach, potrącał o odrzwia i zawadzał o rogi stołów.
3620  2,  13|                      wydelikaconą, subtelną i jeszcze piękną. Głowę jego
3621  2,  13|                     okrywał mały, podgolony i przyczerniony wąsik. Ubrany
3622  2,  13|                jedwabne szatki, w pończochy i pantofle. Żabot i chustka
3623  2,  13|                 pończochy i pantofle. Żabot i chustka na szyi, koronkowe
3624  2,  13|               mankiety, utrzymanie paznokci i rąk, sposób trzymania ich
3625  2,  13|                    nawet wówczas gdy oczyma i słowami pieścił syna, dawało
3626  2,  13|              patrzał a patrzał na syna, ale i wówczas nie ustał w nich
3627  2,  13|                    w nich wyraz badawczości i siły. Wśród najczulszych
3628  2,  13|                     Wśród najczulszych słów i najrzewniejszych uścisków
3629  2,  13|               Panienka wnet podniosła głowę i spojrzała na niego z zabawnym
3630  2,  13|                zdumieniem, odgarniając loki i wlepiając w Rafała oczy
3631  2,  13|                    czcić, szanować, poważać i comme de raison kochać,
3632  2,  13|             zaśnięciem?~- Siedmnaście grubo i trzy w wiolinie.~- Siadajcie,
3633  2,  13|                  czasu na plotki wiedeńskie i olszyńskie. Patrz no, Krzyś,
3634  2,  13|                     wyciągnął ręce ku niebu i zawołał:~- Garus! Nareszcie,
3635  2,  13|                  Niemcy, narodzie filozofów i kiepskich generałów! Skarz
3636  2,  13|                      Milczę, papo, gdyż jem i jestem wzorem kochających
3637  2,  13|               kochających synów... A czy są i kartofle ze skwarkami?~-
3638  2,  13|                    gdyby też wasz młody pan i dziedzic, przybywający z
3639  2,  13|                    czasu nie tracił. Ojciec i siostra w milczeniu i zachwycie
3640  2,  13|                Ojciec i siostra w milczeniu i zachwycie przypatrywali
3641  2,  13|               odrywała wzrok od jego twarzy i zabawnie śledziła Rafała.~-
3642  2,  13|                   mówiła parskając śmiechem i wskazując ostrzyżenie głowy
3643  2,  13|                   bo zostaniesz starą panną i będziesz wtedy przed zaśnięciem
3644  2,  13|              ziewała siedmnaście razy grubo i trzy w wiolinie.~- Rafuś!
3645  2,  13|                  wołał rzucając się z nożem i widelcem na ulubione potrawy. -
3646  2,  13|                     jak ojciec skrzywił się i wzruszył ramionami.~- Opowiadaj... -
3647  2,  13|                    pana wolno się zabarwiły i radość śmiała się w jego
3648  2,  13|            Krzysztof nachylając się ku ojcu i całując go w rękę.~Po chwili
3649  2,  13|                    być równość, to równość. I tak jestem szlachcic na
3650  2,  13|                   temu oto... panu hrabiemu i pannie hrabiance.~Stary
3651  2,  13|                mankiety, uśmiechał się, ale i sykał niecierpliwie.~- Jesteś
3652  2,  13|          przypominały mu o istnieniu kobiet i napełniły głowę niejasnym
3653  2,  13|                    oczy, Rafał wzdrygał się i cierpiał na całym ciele.
3654  2,  13|                   arabeski albo widoki ruin i bladych pejzażów. Dwa niewielkie
3655  2,  13|                staromodne obicia szpalerowe i brokatele, dawne meble w
3656  2,  13|              nóżkach z rzeźbionymi kwiatami i bukietami. Tam jeszcze marzyły
3657  2,  13|               marzyły o ubiegłej świetności i dniach tryumfu chińskie
3658  2,  13|                     stoliczki, poobłamywane i starte inkrustowane szafki
3659  2,  13|                  starte inkrustowane szafki i cacka. Straciwszy prawa
3660  2,  13|               Straciwszy prawa modnego bytu i łaski w salonie, zdawały
3661  2,  13|                 rzucił w taflę spojrzenie - i cofnął się na widok swojej
3662  2,  13|                   tej chwili pokryta sinymi i szkarłatnymi plamami, rzadkie
3663  2,  13|                 oczy spoglądały z dzikością i drapieżnym brutalstwem.
3664  2,  13|                  istocie salon był obszerny i pięknie umeblowany, ale
3665  2,  13|                    w świecznikach wiszących i stojących. Krzysztof obrócił
3666  2,  13|                 pantaleonu stojącego w rogu i zagrał ulubioną, widać prawie
3667  2,  13|                    w fotelu, przymknął oczy i z uśmiechem rozkoszy, z
3668  2,  13|                    obute w płytkie pantofle i pończochy, nieruchomo spoczywały
3669  2,  13|            spoczywały na dywanie; splecione i zaciśnięte ręce zdawały
3670  2,  13|              dziewiczej płynęła coraz wyżej i wyżej, uroczyściej i piękniej,
3671  2,  13|                  wyżej i wyżej, uroczyściej i piękniej, bujna melodia
3672  2,  14|                  Rafałem swą własną chudobą i uwolnić go od dosyć ceremonialnego
3673  2,  14|                     na jesieni, owe wzgórza i wąwozy płonęły od żółtej
3674  2,  14|                    wąwozy płonęły od żółtej i rdzawej barwy. Jadącemu
3675  2,  14|                   Zdawało się, że płomienie i dymy kłębią się, buchają
3676  2,  14|                  buchają z tych wyniosłości i rozdołów. W głębi kryły
3677  2,  14|                  świeżym gontem; a mocni tu i owdzie wygięty. Modrzewiowe
3678  2,  14|                   georginie, jasne nagietki i ogniste krzaki nasturcji.
3679  2,  14|                    dwie szpary pod czarnymi i grubymi brwiami.~Jegomość
3680  2,  14|           francuskim, z jedwabnymi wyłogami i kamizelką, a na nogach grube
3681  2,  14|                    że podkreślał owe tytuły i że z nich właśnie śmiał
3682  2,  14|                   również, choć nieszczerze i z przykrością.~- Witam i
3683  2,  14|                    i z przykrością.~- Witam i ja pana posła, dobrodzieja
3684  2,  14|                Krzysztof stając naprzeciwko i biorąc się pod boki.~- Jakże
3685  2,  14|                     kolegę z lat szkolnych, i że poproszę dla niego o
3686  2,  14|                   przyjaciela pana hrabiego i służby moje pokorne polecam.
3687  2,  14|                      A co do uporu, to może i prawda. Twarde łby i karki
3688  2,  14|                   może i prawda. Twarde łby i karki rodziła nasza ziemia
3689  2,  14|                     wapnem, o małych oknach i wielkich belkach podtrzymujących
3690  2,  14|                    dawne karła, stoły, ławy i szafy były w porządku utrzymane.
3691  2,  14|                    zrzucił płaszcz z ramion i objął Trepkę serdecznie
3692  2,  14|                 fornalów posłał aż do Wólki i ze starego lamusa zabrane
3693  2,  14|                  aby pożegnać paterna rura, i zapłakawszy...~- Tyś zapłakał,
3694  2,  14|                     udałem się za książkami i razem z nimi znalazłem gościnę...~-
3695  2,  14|               Rękami, chudopachołku, rękami i nogami.~- Nowe jakieś podrygi
3696  2,  14|                     się w swoich folwarkach i teraz moda runęła na młodzież.~-
3697  2,  14|             Powinieneś chodzić po odpustach i zbierać cwancygiery za prorokowanie.~-
3698  2,  14|                    Lotkę?~- Była Lotka, był i Doskocz.~- Któż jeździł?~-
3699  2,  14|                       Ja, nie chwalący się, i Grzesik.~- Powiedzże, na
3700  2,  14|                     jednej ze stolic świata i mnie, chudeusza, wypytujesz
3701  2,  14|              kazańko księdza Łuskiny... Oto i wszystko.~- Ty wolterianisto!
3702  2,  14|                    diabeł cię porwie w nocy i tylko kałuża mazi w tym
3703  2,  14|               pragnął.~Trepka spuścił głowę i spode łba świdrował Krzysztofa
3704  2,  14|                    krzyknął Cedro.~- Patrzę i tyle.~- Nie radzę zbyt długo!~-
3705  2,  14|                   zbyt długo!~- Postanawiam i ja kupić sobie tytuł austriacki.
3706  2,  14|                     zasiekli.~- Kłamstwo!~- I stąd wszyscy są wolteriany...
3707  2,  14|                  ciebie, Szczepanku!~- Może i to być.~- Zacznę ja cię
3708  2,  14|                 Rozumiem.~- Samym sadzeniem i kopaniem ziemniaków nie
3709  2,  14|                  ziemniaków nie wyżyjesz.~- I to rozumiem.~- Gdybyśmy
3710  2,  14|                 schowali między kupy nawozu i sterty żyta, tobyśmy do
3711  2,  14|                      starszych, jam żebrał. I nie przypominaj mi waść
3712  2,  14|                 wywłóczenie gałganów, dziur i skamłanie - bodaj to!...~-
3713  2,  14|                 ściśnięte zęby - nie żebrzę i nie bawię się z własnej
3714  2,  14|                   dworze, zatarasować gumno i niech się wali! Alboż to
3715  2,  14|                   nie przy mnie się zaczęło i nie za mnie się skończy!~-
3716  2,  14|                dotykasz. Tyłem się odwrócić i swoje robić - oto wszystko.
3717  2,  14|                  Żadnych a żadnych podłażeń i tych tam łagodzeń. Pyszneś
3718  2,  14|                    nie przy nas się zaczęło i nie za nas się skończy!
3719  2,  14|                 waść swój czas, siłę, duszę i rozum tracisz na wysiadywanie
3720  2,  14|                     zowie. Wiem po sobie, a i napatrzyłem się świata.
3721  2,  14|                     za tobą niemieckie bety i kołyski.~- Ech, Rokito!
3722  2,  14|                 drzwi do sąsiedniej stancji i ukazał ją Rafałowi. Pokój
3723  2,  14|                  roboty, a na nich bez ładu i porządku stały i leżały
3724  2,  14|                   bez ładu i porządku stały i leżały książczyska. Stosy
3725  2,  14|                     książczyska. Stosy pism i bibulastych gazet piętrzyły
3726  2,  14|                     stole pośrodku izby. Tu i owdzie wisiały na ścianach
3727  2,  14|                ścianach mapy, stare sztychy i karykatury. W ciemnym kącie
3728  2,  14|               pistolety, sztucery, dwururka i przybory myśliwskie.~- Tu
3729  2,  14|                     myśliwskie.~- Tu siedzi i knuje swoje przemierzłe
3730  2,  14|                   myśli.~- O chorobie pyska i racic, o księgosuszu i kołowaciźnie... -
3731  2,  14|                pyska i racic, o księgosuszu i kołowaciźnie... - odciął
3732  2,  14|                      Zaczął pokazywać fuzję i rzemienie, żeby odwrócić
3733  2,  14|                  Więc o samych jeno zołzach i zawłokach traktują te wszystkie
3734  2,  14|                Krzysztof.~- A nie, owszem - i o motylicę zawadzają...~-
3735  2,  14|                 szeląg?~- Za szeląg może by i kupił, ale sam sprzedający
3736  2,  14|                     wybrany, żeby przerznął i wygoił sapowatą od wieków
3737  2,  14|                    aż do twarzy przyjaciela i wlepiając w niego krótkowzroczne
3738  2,  14|            straszliwy, zorganizowany mądrze i bezwstydnie do wytępienia
3739  2,  14|                  takich oto jak my rolników i marzących na jawie. Nad
3740  2,  14|                    na swojej czy na cudzej. I cóż poradzi, choćbyś sto
3741  2,  14|                duszę niemiecką od patrzenia i nauki? Nigdy! Jesteśmy inni,
3742  2,  14|                    to, co jest twoją naturą i twoją siłą, w rolniczą potęgę,
3743  2,  14|                  przychodzi ze swoim planem i zamysłem. Chłopów, których
3744  2,  14|                     wiesz? - krzyknął blady i przerażony. - Ci ludzie
3745  2,  14|                    dom, wywleką cię z łóżka i łeb ci utną toporem!...
3746  2,  15|                     pod sosny łóżko polowe, i Rafał leżał w ubraniu, z
3747  2,  15|               dolega. Nie czuł żadnego bólu i nie doświadczał żadnego
3748  2,  15|                  pociągało, gdy się budził, i co zamykało jego dzień,
3749  2,  15|                     o przygodach Krzysztofa i Trepki, gdy nad wieczorem
3750  2,  15|                wszystko to męczyło go tylko i przyprawiało o coraz większe
3751  2,  15|              rozmowy, a szczególnie do tonu i trybu życia ludzi tęgich
3752  2,  15|                    trybu życia ludzi tęgich i zdrowych. Na szczęście,
3753  2,  15|                    okna, kiwając się sennie i szumiąc w ów głos rozkoszny,
3754  2,  15|              rozkoszny, który zagłusza myśl i nakazuje poddanie się prześlicznej
3755  2,  15|                     futryn okiennych, zięby i cieciorki pogwizdywały nad
3756  2,  15|                   na parkiecie. Woń grzybów i woń żywicy, płynącej z obarów
3757  2,  15|               wydzierało się westchnienie - i na tym koniec. Kamień leżał
3758  2,  15|                ostatni szmer rozproszył się i oniemiał, ono jedno słyszało
3759  2,  15|                  serce dźwigało kamień swój i samo nasłuchiwało bez nadziei
3760  2,  15|              ciemności bez wiary zobaczenia i łkało w ciągu gadzin nie
3761  2,  15|                   Serce upadało w swój grób i leżało w uspokojeniu niemocy
3762  2,  15|                     niewysłowionego światła i cienia. Na próżno! Ustał
3763  2,  15|                    Ustał w nim wzrok żyjący i słuch szczęśliwy, który
3764  2,  15|           szczęśliwy, który pozwala widzieć i słyszeć. Teraz obce było
3765  2,  15|                     każdy promień słoneczny i każdy cień, każdy zapach
3766  2,  15|                    każdy cień, każdy zapach i kształt stał się sobą tylko.
3767  2,  15|                  Przestał już służyć duszy. I oto została sama jedna.
3768  2,  15|                rzeczy odrażających dla niej i bezużytecznych. Stopniowo
3769  2,  15|           spojrzenie, traciło swoją wartość i stawało się bytem nieprzyjaznym.
3770  2,  15|                 zaciskał usta, zacinał zęby i pogrążał się w sztuczny
3771  2,  15|                   odzywał się w przestworzu i pustoszył wszystko, co pracowita
3772  2,  15|                 pracowita wola z pośpiechem i mozołem dźwignąć zdołała.~
3773  2,  15|                     barłogu, wstał o świcie i wyszedł z domu. Było chłodno.
3774  2,  15|               piachów, które jej łożysko tu i tam przegradzały. Cały horyzont
3775  2,  15|                     było, jak zakręcała się i ginęła pod zwieszonymi gałęźmi,
3776  2,  15|              olbrzymie nadwiślańskie topole i wierzby, wici swe taplające
3777  2,  15|                posiadanie od ptaków. Blisko i w dali rozciągały się mielizny,
3778  2,  15|                  suche pale, w sękate tramy i korzenie ściętych olch,
3779  2,  15|                    zmulonego siana, chrusty i trzciny-pamiątki ubiegłych
3780  2,  15|                     smugami, jakoby trzewia i połcie równo rozcięte toporem,
3781  2,  15|                     szronem leżąca na ziemi i liściach...~Wspomnienie
3782  2,  15|                   ręce siostry, którą jedno i to samo łono wypielęgnowało.
3783  2,  15|            Skruszyła się odrętwiałość serca i oczy zaszły łzami ulgi.
3784  2,  15|                    granic bólu, wlepił oczy i przez łzy patrzał w owe
3785  2,  15|                    w piersi wilgotny zapach i nasłuchiwał pierwszy raz
3786  2,  15|                     się w miejscu jak wryty i pierwszy raz od tylu czasów
3787  2,  15|               przemyśliwać, jak piękny jest i jak niewysłowiony świat,
3788  2,  15|                  wskroś całego bugaju brzóz i olch, sosen i wierzb, zimorodek
3789  2,  15|                  bugaju brzóz i olch, sosen i wierzb, zimorodek przeleciał
3790  2,  15|                 krzyk radości opasał, objął i związał ten bukiet ziemski.
3791  2,  15|                   długo jeszcze w nim drżał i na zawsze pozostał w duchu...~
3792  2,  16|             towarzystwie Trepki, a poniekąd i Krzysztofa. Zdrowie i kawalerski
3793  2,  16|              poniekąd i Krzysztofa. Zdrowie i kawalerski humor nie zawodziły
3794  2,  16|               białego dnia, do ciemnej nocy i znowu do białego dnia. Rafał
3795  2,  16|                     tancerz, gładki kawaler i polerowany warszawiak. Toteż
3796  2,  16|             polerowany warszawiak. Toteż tu i owdzie puszczał się w konkury,
3797  2,  16|                  bardzo. Na wiosnę, w lecie i pod jesień stopniowo oddawał
3798  2,  16|                 Polowanie, leczenie chłopów i bydła a peregrynacje od
3799  2,  16|                  Cedro zimę spędził z ojcem i siostrą we Lwowie, gdzie
3800  2,  16|               naddunajskiej stolicy. Trepka i Olbromski spędzali dni tej
3801  2,  16|                    w śmiechach, w drwinkach i uszczypliwościach jego siedziały
3802  2,  16|                     w myśli starego dziwaka i im bardziej w nie wchodził,
3803  2,  16|                    tak oświetlać przedmioty i sprawy tego świata, że się
3804  2,  16|                   jesienna leżała na polach i na zwiędłych już liściastych
3805  2,  16|                   rozkisłe, że tylko konno, i to na zgrabnym koniu, można
3806  2,  16|                 Liście na bukach, na dębach i klonach były już ciemne,
3807  2,  16|            Zwieszały się ku ziemi bezsilnie i z gnuśnym bezwładem. Gdy
3808  2,  16|                  las pełen był uczucia lęku i rozstania, rozłąki i żalu.~
3809  2,  16|                   lęku i rozstania, rozłąki i żalu.~Trepka jechał przodem
3810  2,  16|                 żalu.~Trepka jechał przodem i nucił, sobie nie komu, starą
3811  2,  16|                      starą a ulubioną swoją i jedyną romancę:~Kiedy twoje
3812  2,  16|                     na bok wzrok twój toczy~I martwe przebiega ściany...~
3813  2,  16|                   się niejako tej piosenki. I Rafał chętnie jej słuchał...
3814  2,  16|                   leśnej drożyny na równinę i skierowali się w stronę
3815  2,  16|                     skoczyły w mgnieniu oka i poszły lotem w dół. Rzucili
3816  2,  16|                 Nozdrza jego drgały nerwowo i zmrużone oczy świeciły się
3817  2,  16|               wrosły. Z nastawionymi uszyma i wytkniętymi szyjami wietrzyły
3818  2,  16|                     ładownicami, manierkami i pałaszami. Bagnety ich tworzyły
3819  2,  16|                  jezioro, które wśród chmur i mgły idzie w nieskończoność,
3820  2,  16|                    stalowymi falami w ciszy i milczeniu.~Tam i sam fale
3821  2,  16|                    w ciszy i milczeniu.~Tam i sam fale jeziora zataczały
3822  2,  16|                     z topieliska koła, łoża i przodkary, ogony i jaszczyki.
3823  2,  16|                     łoża i przodkary, ogony i jaszczyki. Z dala za piechotą
3824  2,  16|               jaszczyki. Z dala za piechotą i artylerią ciągnęła bokiem
3825  2,  16|                    rzymskich wojowników idą i idą falami bez końca z nieprzejrzanej
3826  2,  17|                  nad spłowiałymi rolami. Tu i owdzie płonęła już ozimina,
3827  2,  17|                   obsiadły nagie konary lip i zanosiły się od jednostajnego
3828  2,  17|                     wron z łopotem skrzydeł i krakaniem, spychając po
3829  2,  17|              południa, powiewał wiatr cichy i ciepły.~Trzej przyjaciele -
3830  2,  17|                 przyjaciele - Trepka, Cedro i Olbromski - siedzieli na
3831  2,  17|                   deszczów, a teraz wyschła i stężała, z wolna tonęła
3832  2,  17|                wolna tonęła w cieniu grubym i tęsknym pniów osierociałych.~-
3833  2,  17|                    głowę, o kolacji.~- A bo i prawda! Żołądek źle wychodzi
3834  2,  17|                     wychodzi na medytacjach i kontemplacjach.~- Miły wietrzyk!
3835  2,  17|                przed gankiem, dźwignęły łby i nastawiły uszy. Szczeknął
3836  2,  17|                     podniósł się żywo drugi i wnet jak na komendę zerwały
3837  2,  17|            oczekiwaniu. Psy z nagła ucichły i z podwiniętymi ogonami trwożnie
3838  2,  17|                 zatrzymał. Słońce już gasło i ostatnia jego fala poziomo
3839  2,  17|                     prosto w źrenice padał, i rzekł:~- Żebrak.~Młody Cedro
3840  2,  17|                     z kieszonki cwancygiera i dał go kuchennemu chłopcu
3841  2,  17|                      Niech dziadowina podje i przed nocą wędruje dalej,
3842  2,  17|                wędruje dalej, bo tu psy złe i dziadom przeciwne.~Kuchcik
3843  2,  17|                   Kuchcik skoczył ku wrotom i długo o coś z dziadkiem
3844  2,  17|                  dziad!~- Grosza nie bierze i w kwalifikacje dziedziców
3845  2,  17|       przewieszonymi przez piersi, prostego i w średnim jeszcze wieku.
3846  2,  17|                 zaznał. Włos płowy, od słot i pożaru słońca wypełzły,
3847  2,  17|                  dziwnego kształtu; opończa i but zdrowej nogi pyłem były
3848  2,  17|                    śmiałe aż do zuchwałości i czyste jak powietrze. Nie
3849  2,  17|                      Wszyscy trzej zamilkli i, szczególnym, prawie bolesnym
3850  2,  17|                   te prawdomówne, szorstkie i czyste oczy.~- Ta... - rzekł
3851  2,  17|                rzekł nierychło Trepka cicho i życzliwie - jeśli o nocleg
3852  2,  17|                     to dla was być mogło. A i dla mnie...~- Bądź spokojny!
3853  2,  17|               Słońce się kryło za pagórkami i od wielkich drzew, od ciemnych
3854  2,  17|                    drzew, od ciemnych sosen i wysokich lip cień już padał
3855  2,  17|                    kącie Nekandowego pokoju i zdjął swe sakwy. Spod grubej
3856  2,  17|                   mówię, panowie bracia. Bo i ja, powiedzmy otwarcie,
3857  2,  17|                     szlachcic herbowy, choć i na jednej habendzie, na
3858  2,  17|                  stronie. Na ziemi płaskiej i na dnie morza niezgruntowanym
3859  2,  17|                   życiu, o tym, coś przeżył i widział - nastawał Trepka -
3860  2,  17|                    Młoda krew była w żyłach i wrzący honor w sercu. Było
3861  2,  17|                   prowadzić?... Taki koniec i skutek? A niedoczekanie!
3862  2,  17|                    zaściankach, gwaru dzień i noc pełno, krzyku między
3863  2,  17|                     ścianach. Aż oto jednej i tej samej nocy we wszystkich
3864  2,  17|                      potem ubrali w kamasze i marsz, marsz w austriackie
3865  2,  17|                    nie płytkie czarne ciżmy i płytki czarny kapelusz,
3866  2,  17|                 żeby nie mankiety, kołnierz i podszewka malinowego koloru -
3867  2,  17|                    biały pas przez piersi - i na mustrę. He, szelmy! Ile
3868  2,  17|                     góry Tyrol bić Francuza i papieża bronić. Ale nie
3869  2,  17|                 książę Parmy, to samo Karol i to samo czwarty, ale już
3870  2,  17|                    książę Herkules z Modeny i sama królowa Karolina z
3871  2,  17|                    w wyżyny, pomiędzy skały i aże ku białym śniegom...
3872  2,  17|                   patrzał jeden na drugiego i jako ten zbój czyhał na
3873  2,  17|                    raz - kula w łeb. Toś ta i język umiał dobrze trzymać
3874  2,  17|                przemierzasz twardym krokiem i skrzywdzisz obcasem braterską
3875  2,  17|                  pod komendę generała Kaim, i tamto stanęło za Weroną.
3876  2,  17|              mieścisko. Generałowie Elsnitz i Gottesheim z siedmioma batalionami
3877  2,  17|              siedmioma batalionami piechoty i trzema szwadronami huzarów
3878  2,  17|                zajęli stanowisko Bossolengo i Polo na prawym brzegu Adygi.
3879  2,  17|                   cztery kompanie strzelców i szwadron huzarów. W tej
3880  2,  17|                szkole. Dywizja Grenier! Ale i cesarscy nie dawali się
3881  2,  17|                   to zawrzało! Skłębiły się i zagmatwały te dwa wojska,
3882  2,  17|                  bele smyk, choćby, bestia, i młodymi zębami kłapał. Ale
3883  2,  17|                 Maryja! Taże to nasze barwy i znak! Słyszę, przez Bóg
3884  2,  17|                    bratniego mundur zwłóczę i na ramiona wciągam. A dokoła
3885  2,  17|                     takowego dnia dał dożyć i takowym miłosierdziem nad
3886  2,  17|                    dolą moją zaświecił, toć i ja Ci pokażę, żem przecie
3887  2,  17|                     żołnierz w tym samym co i ja szeregu grenadierów,
3888  2,  17|                    samo podporucznicy Borys i Majewicz u mostów na Adydze,
3889  2,  17|               mostów na Adydze, a żołnierzy i podoficerów 150 chłopa.
3890  2,  17|                  chłopa. Ale dywizje Delmas i Grenier po czterogodzinnym
3891  2,  17|                   wzięły szturmem oba mosty i nie pozwoliły ich zniszczyć.
3892  2,  17|                   cofać. Bataliony pierwszy i drugi w swoich dywizjach,
3893  2,  17|               trzeci z półbrygadą francuską i dwiema armat pod rozkazem
3894  2,  17|           zasłonienia obozu dywizjów Victor i Grenier od Marengo do Casteletto.
3895  2,  17|        Wielhorskiego zamknięty był w Mantui i nasza z nim komunikacja
3896  2,  17|               nieszczęście swoje pod Trebio i stoczył oną bitwę straszliwą.
3897  2,  17|                    się potem z armią włoską i poszedł pod komendę generała
3898  2,  17|             generała Joubert. Bój pod Terzo i Medesima! Zginął mężny Joubert,
3899  2,  17|             batalionem francuskich mazurków i dwiema secinami naszych,
3900  2,  17|                 przybędzie przed nasz front i powiedzie poprzez struchlały
3901  2,  17|                   lądu, ze wszystkich dolin i gór, obległ nas generał
3902  2,  17|               Przyszła nędza bardzo wielka. I nie tylko na wojsko, ale
3903  2,  17|                    poczęli mrzeć jak muchy, i nieśli ich ta tłumem na
3904  2,  17|                   wymarło ze zgniłej strawy i z zaraźliwych chorób dwadzieścia
3905  2,  17|               żołnierzy wdrożonych do biedy i twardzizny żywota, zostało
3906  2,  17|                     najgorszej chwili, jako i zaklnie, aż w kościach trzeszczy,
3907  2,  17|                  przecie skrzepi bele czym. I jużci słyszysz, śpiewa swoje...
3908  2,  17|                  ino razem, aby w kupie, to i dobrze. Samego zostaw na
3909  2,  17|              zastępy rozwleczone w dolinach i het - precz! po suchych
3910  2,  17|                    strony świata, na wschód i na zachód słońca, a giną
3911  2,  17|                    na zachód słońca, a giną i rozpływają się we mgłach
3912  2,  17|                     się we mgłach niebiosów i we mgłach wód. Jest takie
3913  2,  17|                   pokręcony krzew bukszpanu i tuli pod sobą cień tyli,
3914  2,  17|                    ino ostrożnie wsunął nos i oczy z ulicy w czarną i
3915  2,  17|                     i oczy z ulicy w czarną i zimną sień, wnet na cię
3916  2,  17|                    nasze "Bartki" - Massena i Soult. Resztki legiów wyszły
3917  2,  17|                    tynfa w wacku, bez butów i odzienia, w rędach starganych
3918  2,  17|               odzienia, w rędach starganych i zetlałych szmat, półnadzy
3919  2,  17|                   zetlałych szmat, półnadzy i o głodzie, ciągnęli my w
3920  2,  17|                   przytwierdzało do stopy - i dalej. Gałgany zlatywały
3921  2,  17|                     przed progami murowanek i pokazują palcami nasze stroje.
3922  2,  17|                     ta mężniej nogi ruszały i głód się nie ważył doskwierać.~
3923  2,  17|                cichymi kroki. Czasem stanął i, plecami oparty o ścianę,
3924  2,  17|                     ścianę, kołysał się tam i sam. Przez zaciśnięte jego
3925  2,  17|                         Wędrowiec westchnął i zamilkł.~- Cóż się z wami
3926  2,  17|              odziewali przybyszów w uniform i stawiali pod dawne chorągwie.~
3927  2,  17|               czasie kapitulacji uszli byli i, przebywszy górę Cenis,
3928  2,  17|                 uszli z cesarskich szeregów i o setki mil szukali swojej
3929  2,  17|                 siedmiu batalionów piechoty i jednego artylerii, dostał
3930  2,  17|                 naszego generała-porucznika i przyłączon do armiów włoskich,
3931  2,  17|               pieszych, regimentu kawalerii i dwu kompanii artylerii konnej,
3932  2,  17|                 wądoły, nad one zgniłe rowy i murowane fosy, co je krew
3933  2,  17|                  jeden człowiek ścięła zęby i w bramę wlepiła krwawe oczy.
3934  2,  17|                     hańbę ponieśli. Chwila, i rzucą się jak jastrzębie
3935  2,  17|                    jastrzębie na schorowaną i bezsilną załogę. Broń u
3936  2,  17|                szeregami panowie oficerowie i przemówią krótkim słowem
3937  2,  17|                    Hańba by to, prawi, była i zmaza na honorze niepokalanym
3938  2,  17|                niepokalanym rycerzy plugawą i nędzną zemstą się parać.
3939  2,  17|                   pokazać stałość w niedoli i w chwili tryumfu.~Nie sprzeciwił
3940  2,  17|                   broń w oczach komendantów i stawał w naszej kolumnie.~
3941  2,  17|                Widzieli my, że przekrzściał i opada. ostatni kwiatek nadziei.
3942  2,  17|                  mundur generał Kniaziewicz i co ognistsi jego oficerowie.
3943  2,  17|               tysiąca głów zajmowali Modenę i Reggio.~Nikt już teraz nie
3944  2,  17|                    wiedział, co zaś za Fryc i co on zrobił z onymi wojskami,
3945  2,  17|               batalion stał załogą w Mantui i był najsilniejszą częścią
3946  2,  17|                   naszych wyciekło w fosy - i przez to miejsce wpuścić
3947  2,  17|               kawalerii pochwycić Peschierę i całą linią nad Mincio, wszystkie
3948  2,  17|                     Mincio, wszystkie mocne i niezdobyte miejsca. Wtedy
3949  2,  17|                    garnizon puścić na parol i iść w biady czy w układy
3950  2,  17|                okrzyknęli, że się zgadzają, i z zapałem najgorętszym oświadczyli
3951  2,  17|                     statki, usiądźmy na nie i płyńmy zbrojnie na Korfu,
3952  2,  17|                zbrojnie na Korfu, Cefalonią i inne wyspy, co składały
3953  2,  17|        niepodległość, jako ich armia osiąść i czekać aż do czasu. Z tym
3954  2,  17|                   nam tytuł legiów polskich i zamieniono na półbrygady
3955  2,  17|              ambarkowania się na siedm wysp i opanowania Morei nie znalazł
3956  2,  17|                   się oddalić, wyszła piąta i sześćdziesiąta ósma półbrygada,
3957  2,  17|                     nas siłą przewyższającą i poniemusem, pod paszczami
3958  2,  17|                     jest, panowie bracia.~- I to wy, co się honorem chlubicie,
3959  2,  17|                  rzecz samą wypełnić. Onych i wtedy nie opuściła nadzieja.
3960  2,  17|                   morze, przystawił z boków i z tyłu szwadrony kawalerii
3961  2,  17|                posądzenie oficerów o spisek i bunt, co przyśpieszyło rozkaz
3962  2,  17|                    odbiły. Pierwsze to było i ostatnie złamanie wiary
3963  2,  17|                   który z piechotą, konnicą i artylerią otoczył nas pierścieniem
3964  2,  17|                    otoczył nas pierścieniem i pchał do portu, była całkiem
3965  2,  17|                    doły, w one dymy sieczne i palące - i znowu] lotem
3966  2,  17|                     dymy sieczne i palące - i znowu] lotem w górę, na
3967  2,  17|                   molo. Przysiadł, zda się, i czeka. Tyłem się wykręcił,
3968  2,  17|                  kamiennego daszku na się - i cierpi. Strzeli w niego
3969  2,  17|                     Werznęła się była w dno i zahaczyła o głazy. Stu kilkunastu
3970  2,  17|                     Okręt manewruje żaglami i nastawia się... Wnet idzie
3971  2,  17|                     wiatrowisku, porwie nas i poniesie. W szyję między
3972  2,  17|                   jakby ten pręt leszczyny, i pospołu z żaglem ciśnięty
3973  2,  17|                   Pójdzie nasz okręt w górę i na dół. Pocznie go zagon
3974  2,  17|                  rozbił się całkiem o skały i ze stu sześćdziesięciu ludzi
3975  2,  17|                napitku. Kto leżał bez duszy i taczał się z końca w koniec
3976  2,  17|                   na nogach, tego na pokład i do lin! Niejednego bałwan
3977  2,  17|           Niejednego bałwan huknął w piersi i połknął pianami na wieki
3978  2,  17|                     Zatrzeszczał, zadygotał i legł na boku. Stanął.~Usłyszeli
3979  2,  17|                 wszystkie sześć jak jedno - i okręt wolno, wolno wstał,
3980  2,  17|                     się. Po czterech dniach i czterech nocach zaczął wreszcie
3981  2,  17|                  dniach zebrał się wreszcie i popłynął ku Maladze. Tam
3982  2,  17|                popłynął ku Maladze. Tam już i inne członki flotylli zdążyły.
3983  2,  17|                  między brzegami Gibraltaru i Algesiras a Ceutą w Afryce,
3984  2,  17|                  starą ziemię... Cicho było i pięknie. Ledwie się marszczy,
3985  2,  17|                 gdzieniegdzie porosłe pinią i cyprysem... Pierzaste liście
3986  2,  17|                  nasi odkryli głowy. Milczą i żegnają się oczyma z lądem,
3987  2,  17|                 okręty, wysiadła w Kadyksie i dwanaście dni straciła na
3988  2,  17|                 Nieraz my go opasali oczyma i tak oto całą noc leżym na
3989  2,  17|                    czuwający, dokiela blady i zimny nie odszedł w odmęty
3990  2,  17|               topielów błędna, sucha chmura i wszystkie oczy powiedzie
3991  2,  17|                 Zmniejszono nam racje jadła i wody. Woda stała się brudna,
3992  2,  17|                 cuchnąca, pełna robactwa, a i tej tylko kwartę na człowieka
3993  2,  17|             najtęższy. Smaga w ustach dniem i nocą, że się wargi raz kole
3994  2,  17|                  kurczów, a inni od rekinów i morskich wilków pożarci.~
3995  2,  17|                  ocknął się wiater wschodni i z największą szybkością
3996  2,  17|                     my do zatoki Mancenilla i pod miastem Cap-Français
3997  2,  17|                 został, odesłany do Francji i tam w jakimsi ponurym zamku
3998  2,  17|                 wzbudziło powszechną zgrozę i stało się hasłem rokoszu.
3999  2,  17|                     złączyła się z Mulatami i chwyciła za broń. Kapitan
4000  2,  17|                    z bronią w ręku, a nawet i bez broni, ale w .polu,