Tom, Rozdzial

  1  1,  1 |         ziemię. A jeleń poszedł kole nich, bokiem. Dopieroż zobaczyli,
  2  1,  1 |             skałami. Stał jeszcze po nich wszędzie las, jak władca,
  3  1,  1 |      wałęsało się po pokoju. Jedne z nich wskoczyły wnet na sofę przy
  4  1,  1 |             sześć tysięcy szlachty w nich się z największą radością
  5  1,  2 |            urwiska i wskazywał wśród nich przetartą drogę.~Noc była
  6  1,  2 |     świerkowymi drzewkami, tworząc z nich pewien rodzaj leśnej altany.
  7  1,  2 |       białawe obłoki i ukazały się w nich liczne głowy czeladzi, dziewek
  8  1,  2 |         krótkie chwile iskrzył się w nich jak gdyby gniew, drżały
  9  1,  2 |              Hej, dziś dziś!~Nikt na nich uwagi nie zwracał. Przy
 10  1,  2 |           się pod nim gięły, jakby w nich nie miał kości. Usłyszał
 11  1,  2 |             na dwie części i każdą z nich unicestwiał kilku ciosami
 12  1,  3 |        mgłach i deszczu. Zatopione w nich wierzby błędnie szarzały.
 13  1,  3 |             a zimna kra trupio wśród nich szarzała.~Gdy się na pewien
 14  1,  3 |               Szczególną nienawiść w nich, studentach austriackiego
 15  1,  3 |         seplenienie kry, która się w nich gęsto kołysała. Młodzieńcy
 16  1,  3 |              dusze, ale nie wygnał z nich radości. Czuli rozkosz fizyczną
 17  1,  3 |         zbliżał się ku nim. Szedł na nich z nocy.~Z nagła uczuli obadwaj,
 18  1,  3 |          okropna ironia zaświeciła w nich płomieniem.~- Chodź spać!
 19  1,  5 |            przez zaspy. Pławił się w nich i kopał, nim wybrnął z ogrodu.
 20  1,  5 |      przyszły raz przyjechać już bez nich?~- Bez czego?~- A bez wąsów...~-
 21  1,  5 |            do niej przyszły. Kilka z nich ze szczekaniem skoczyło
 22  1,  5 |              nogi do kupy wypadała z nich lwimi susami. Czasem stękała
 23  1,  5 |              pas rzemienny kiszki od nich osłonił. Łeb targał się
 24  1,  5 |             w mgnieniu oka wywlókł z nich żelazo. Ujął je pośrodku
 25  1,  6 |             schylone kłęby dymu, a z nich patrzą twarze nieznane,
 26  1,  7 |      puściwszy nowotne rózgi stały w nich nikiej świece jarzące się
 27  1,  7 |      zwieszonymi gałęziami. Stara na nich kora pękała niby przyodziewek
 28  1,  7 |    zwiastunkami pogody. Zostawały po nich w oku tylko prześliczne,
 29  1,  7 |       Pachnąca żywica wylewała się z nich i zapach jej spływał ku
 30  1,  7 |         wodzie stawu - i nie mógł od nich oderwać oczu. Była to pierwsza
 31  1,  7 |        głuchonocny sen. Drzewa wśród nich były inne: jasnoniebieskie
 32  1,  7 |       słyszeli, jak życie w każdym z nich płynie...~
 33  1,  8 |          stały tu i owdzie, a dokoła nich taczała się z garnkami,
 34  1,  8 |              Sobieski? Kto każdemu z nich kazał czynić to, co czynili?
 35  1,  8 |              obojętnością zdrową dla nich, a twardą dla mnie jak rzemienny
 36  1,  10| niewysłowione. Odzwierciadlało się w nich wszystko życie duszy. To,
 37  1,  10|              i przyjaciółek. Jedna z nich wołała:~- Koniecznie jeux
 38  1,  10|      Księżniczka Elżbieta wybiegła z nich i stanęła na progu. Spostrzegła
 39  1,  10|          boczne uchyliły się. Stał w nich książę Gintułt. Na ustach-miał
 40  1,  11|              znużeni. Wreszcie dwu z nich puściło w skok wierzchowce.
 41  1,  11|           wzdłuż drogi. Najlichsza z nich, krzywa i rozsypująca z
 42  1,  11|              nad Michcikiem. Każdy z nich trzymał w ręku laskowy kij
 43  1,  11|                Michcik... Role przez nich wykarczowane... Dźwigał
 44  1,  12|             oko sięgło, słały się po nich ruchome kurzawy, a w nich
 45  1,  12|            nich ruchome kurzawy, a w nich brnęły ku południowi i na
 46  1,  12|      wieszcze! Książę czuł, że to od nich zstępuje ku niemu ów szept
 47  1,  12|           miliony dębowych palów, na nich wznoszą blisko trzydzieści
 48  1,  12|           okrągłe schody. Zeszedł po nich i ujrzał ogromną przestrzeń,
 49  1,  12|              słupy rusztowania, a na nich biegali żołnierze. Olbrzymie
 50  1,  13|           pod Wurmserem siedzącej. Z nich to załoga. Że wódz zabrał
 51  1,  13|              Książę przysunął się do nich, znalazł kącik za wszystkimi
 52  1,  13|            Azaliż Wenecjanie mają do nich prawo? Skąd je wzięli? Pięścią,
 53  1,  14|            nie kobiecy wyraz. Było w nich przenikające zimno.~- Wracasz
 54  1,  14|       cyfrach i w kałkułach, które z nich układał, tylko uderzenie
 55  1,  14|              zaprzesz...~- Cóż cię w nich tak bawi?~- Zmiłuj się,
 56  1,  15|              Pan Lody zwracał się do nich z miłością i często im zadawał
 57  1,  15|            zastęp filozofów. Jedni z nich drzemali, inni przypatrywali
 58  1,  16|              do mieczów, a spośrodka nich wyrastały proste pręty z
 59  1,  16|              Rafał ujrzał pierwszy z nich, nagle mu przyszło na myśl,
 60  1,  17|           żywych jeszcze ciałach i z nich prali w tłum uciekający.
 61  1,  17|            bateriów del Té runęła na nich kanonada. W wybuchach prochowego
 62  1,  17|        kilkanaście części, a każda z nich obskoczona. Broń wydarto.
 63  2,  1 |     Sąsiednie sale były puste. Był w nich półmrok, gdyż zasłonione
 64  2,  1 |            oczu i przykry niepokój w nich się odmalował. Rafał uczuł
 65  2,  1 |       kawalerskie pokoje. Niektóre z nich były brudne jak numery zajazdu.
 66  2,  1 |              do koszul. Były wpośród nich twarze piękne i ohydne,
 67  2,  1 |        przecie nie przysiadam się do nich. Masz najzupełniejszą słuszność.
 68  2,  1 |            tłum towarzyszów runął na nich z laskami, z kamieniami
 69  2,  2 |             kilka dukatów. Jednego z nich wcisnął w garść lokajowi,
 70  2,  2 |            los dał kości twarde, a w nich niepożyty szpik. Widział
 71  2,  2 |              ostatniego złudzenia. Z nich wysnuł niewzruszoną mądrość
 72  2,  2 |      Bernarda, nade wszystko jedno z nich, mianowicie Exhortatio ad
 73  2,  2 |           cnoty ołtarzy~I złóżcie na nich te dary,~Co zdobią wolnych
 74  2,  2 |          strach piorunowy, spłynął z nich w usta kochanka:~- O, Boże...~
 75  2,  3 |        siedmiu obowiązków, każdego z nich znaczenie, ważność i rozciągłość
 76  2,  3 |         śpiżowe kolumny. Na jednej z nich dostrzegł literę B, na drugiej
 77  2,  3 |             oczom Mistrza, utopiły w nich i tak na długo zastygły.
 78  2,  4 |      Bernarda, nade wszystko jedno z nich, mianowicie Exhortatio ad
 79  2,  4 |           cnoty ołtarzy~I złóżcie na nich te dary,~Co zdobią wolnych
 80  2,  4 |          strach piorunowy, spłynął z nich w usta kochanka:~- O, Boże...~
 81  2,  6 |            tylko swe oczy i tonęli w nich zapamiętawszy się na śmierć.
 82  2,  6 |          światełko nie zapowiadało w nich życia. Psy ze wściekłością
 83  2,  6 |        ziemia przedziwna? Kto ją dla nich uczynił? Oczy nurzały się
 84  2,  7 |             i senni, przychodzili do nich z daleka i kołatali w nie
 85  2,  7 |              za każde postawienie na nich nogi oddawać jej tysiące
 86  2,  7 |       stamtąd zasmuceni, jak gdyby w nich zamieszkały na nowo małe,
 87  2,  7 |              jego gałęzie, czyniła z nich smugi długie, jakoby włosy
 88  2,  7 |         ruchome wełny.~I oto ginął w nich kaprys. Wizerunki drzew
 89  2,  8 |    najcudniejsza tej ziemi wracał do nich i owiewał radością niewypowiedzianą.
 90  2,  8 |              góry i rzeki tak sama w nich kochają jak oni w sobie.
 91  2,  9 |              szczęśliwe... Szukał na nich śladów krwi sercem zatwardziałym,
 92  2,  9 |         tonią. Oto wypływa spomiędzy nich obłoczek leżący na wznak,
 93  2,  9 |             orła, ale nie zwracał na nich uwagi, płoszył tu i tam
 94  2,  9 |             gliną, i przebiegłszy po nich, popędzi do wylotu jamy.
 95  2,  9 |          otaczających granitów, że w nich ani na sekundę nie zasypia
 96  2,  9 |           zdarte z czoła buka, jak z nich tworzy rude groble, wiry
 97  2,  9 |          napić wody. Czasami który z nich wymienił nazwę wsi: Krasnohorka,
 98  2,  9 |             jedyne dźwięki, które od nich słyszał. Gnali go dalej
 99  2,  9 |     sczerniałego gonta. Z dala wśród nich widać było białe, grubomure
100  2,  11|          zielonych soplów patrzały w nich oczy poległych w tym miejscu.~
101  2,  11|            Nie wiedzieli, czy dokoła nich krąży noc, czy dzień. Wicher
102  2,  12|            czuł wciąż ogień, jakby w nich ściskał dwa płomienie żywe.
103  2,  12|            stangretów i skorzystać z nich w jakiś sposób. W tym celu
104  2,  12|            tym celu przysuwał się do nich, gdy przed gospodą rozległ
105  2,  12|        gliniane przykopy i widział w nich miejsca swego spoczynku.
106  2,  12|        czerwonawa glina wybija się w nich spod jałowej szarości piachu,
107  2,  12|             się dwie krowiny, a obok nich kuca na ziemi pasturka,
108  2,  13|               Każdy szczegół był dla nich tutaj poniekąd znajomy.
109  2,  13|            ale i wówczas nie ustał w nich wyraz badawczości i siły.
110  2,  14|         podkreślał owe tytuły i że z nich właśnie śmiał się tak wesoło.
111  2,  14|           iść do Niemców! Właśnie do nich, do ich domu, przypatrywać
112  2,  14|            ciesielskiej roboty, a na nich bez ładu i porządku stały
113  2,  15|           ruchomej wodzie. Spomiędzy nich buchała w przestwór wyniosłą
114  2,  16|          zarzniętych w błocie. Około nich uwijali się artylerzyści
115  2,  17|          późnym listopadzie. Każdy z nich przeżywał własne myśli,
116  2,  17|         zasypane do cna. Patrzały na nich oczy siwe, śmiałe aż do
117  2,  17|       ostrzyli bagnety. Wołali my na nich: "Chodźże, chodź, nienasytku,
118  2,  17|            Śmiali my się z niego i z nich... Minęło południe. Wzmógł
119  2,  17|           gdzie rządził Prusak. Obok nich wstają ze snu powiaty, miasta,
120  2,  18|             zanadrzu odzieży każdy z nich pieścił ukrytą krótką broń.~
121  2,  18|              białe kominy dworu, a z nich dym już się wymykał i rozwiewał
122  2,  19|             dawno, dawno znikł był z nich, czasu wytchnienia w Stokłosach.~-
123  2,  20|             były mundury! W każdym z nich zaszyte były umiejętnie
124  2,  20|          kapelusze i futra czyniły z nich pustych młokosów, pędzących
125  2,  20|           tam kilka książek. Jedną z nich otworzył w tym miejscu,
126  2,  20|             i pełne grozy migotały w nich jak błyskawica w chmurze.
127  2,  20|       pierwszych momentach błyskał w nich piorun.~Rafał począł wpatrywać
128  2,  20|              pani Ołowska odeszła od nich. Poprawiła od niechcenia
129  2,  20|         owdzie przygasłe ogniska, od nich długie, drżące smugi światła
130  2,  21|        ułożony ze słów i zawartych w nich pragnień.~Rafał, ledwie
131  2,  21|         prężyły się do biegu. Para z nich biła kłębami. Rafał widział
132  2,  21|             chwycił silnie każdego z nich za ręce i wciągnął do łodzi.
133  2,  21|            drugi, trzeci... Tuż koło nich przeciągle gwizdnęły kule.~
134  2,  21|              gwizdnęły kule.~Jedna z nich musnęła wodę koło burtu
135  2,  21|           bielmem śmierci patrzały w nich spojrzeniem tamtego świata:
136  2,  22|          przeczucia grały w każdym z nich niby ułudny głos muszli,
137  2,  22|       czarnym suknem obszyte, a przy nich kitki włosiane na kilka
138  2,  22|              wojskowemu i patrząc na nich bestyjskimi oczyma, z dobrotliwym
139  2,  22|          drzwi uchylili, buchnęło na nich duszne powietrze i gwar.
140  2,  22|            ludzi zranionych. Jeden z nich wspierał się na kuli świeżo
141  2,  22|      Tarnowskie Góry, skoczyli my na nich z ukrycia. Piki, szable,
142  2,  22|           jakże ci nie zawrzaśnie na nich po swojemu! A to, widać,
143  2,  23|               wytężyli oczy. Serca w nich stanęły jako i w tym całym
144  2,  24|        regimenty piesze i konne, i z nich w myśl Dąbrowskiego, wodza
145  2,  24|           przy drugim, żeby zwartą z nich ścianę uczynić od wiatru.
146  2,  24|             wiązali mocno, tworząc z nich jakby kopułę. Był to styl "
147  2,  24|            drobniejsze, dopóki się z nich nie utworzyła wysoka aż
148  2,  24|              na dwie części. Jedna z nich poszła dalej, do Bydgoszczy,
149  2,  24|      burmistrzów i amtmanów, żeby od nich powziąć wiadomość o stanie
150  2,  24|   uprowadzano konie albo zabierano z nich uprząż, ściągano wozy do
151  2,  24|          mieście. Rozeszła się wśród nich wieść, że opanowane są Skarszewy
152  3,  1 |             trzy brygady. Pierwsza z nich, pod dowództwem generała
153  3,  1 |             Jakisi książę Hieronim w nich się pokochał.~- Co za książę
154  3,  1 |              traktem pędzi wprost na nich jakisi oficer wysoki ze
155  3,  1 |      granatowego koloru. Wypustki na nich żółte, a galony znowu srebrne.
156  3,  1 |       żółtymi jedlcami. Temlaki przy nich z białej skóry... Paniczu,
157  3,  1 |           Stały i stały. Złociste po nich snuły się szlaki, ciemne
158  3,  1 |            nicości, czynów, co się w nich rozkochują pieśni wiecznotrwałe
159  3,  1 |            skalne czeluście ćpając w nich i mlaszcząc. Zamieć wdzięcznych,
160  3,  2 |            wstawać nie mogą. Jedne z nich, podźwignięte, stały z trudnością
161  3,  2 |              mrok. Chwilami migały w nich ogniste widziadła, jak gdyby
162  3,  2 |        pąsowych pelerynkach. Każdy z nich niósł dużą butlę omszałą,
163  3,  2 |          wielkiej rewolucji. Każdy z nich dźwigał olbrzymi gąsior
164  3,  2 |           tych drzwi grobowych. Spod nich to wiał ów przejmujący,
165  3,  2 |            dostęp. Cedro spojrzał na nich wyniośle i odszedł z głową
166  3,  2 |            zatrzasnęły się i klucz w nich szybko z tamtej strony zgrzytnął.
167  3,  3 |      gerylasów, która rzucała się na nich z krzykiem i nożami. Były
168  3,  3 |              rwali ogrody, burzyli w nich domki letnie, żeby odsłonić
169  3,  3 |              jak grad sypnęły się na nich strzały, runęły z góry kamienie.
170  3,  3 |           wąskie otwory. Z każdego z nich błękitny dym wybuchał. Wąskie
171  3,  3 |          wyłazili ludzie. Gałgany na nich krwawe, obdarte. Gęby straszliwe,
172  3,  3 |              tego przejścia runęły w nich strzały armatnie. Zatrzęsły
173  3,  3 |             przecznic, rzucił się na nich zza barykady tłum Hiszpanów.
174  3,  3 |            kupy worów z piaskiem. Na nich to czyhali ludzie pokrwawieni,
175  3,  3 |         padającego z góry, buchnął w nich strzał. Przodownik stęknął
176  3,  3 |              ziemi przybite. Każdą z nich dziesięć ciotek trzyma ze
177  3,  3 |             to? - począł mamrotać do nich po polsku - więc ja jeden...
178  3,  3 |            zapale walki zapomniano o nich. Leżeli, rzuceni na wznak
179  3,  3 |           obramowania okien. Jedna z nich trafiła żołnierza Zielińskiego
180  3,  3 |        balkonu. Natychmiast trzech z nich legło na tym miejscu od
181  3,  3 |           drugiej strony nie widzę w nich śmiesznego uporu dziewic
182  3,  3 |             ku schodom, padły między nich ręczne granatki rzucane
183  3,  3 |           Dopadli piętra. Tam już na nich z długiego korytarza czekał
184  3,  3 |        rzężenie... Nareszcie jeden z nich został na wierzchu dłużej.
185  3,  3 |         chyłkiem, cichaczem. Jedne z nich wrzeszcząc skoczyły jak
186  3,  3 |         drzazgi i wióry, a padał zza nich nieubłagany strzał. Oblężeni
187  3,  3 |     wydłużonego placu sypnęły się na nich pociski. Stały tu posępne,
188  3,  3 |              głębinie. Waliły się na nich ściany, umyślnie z góry
189  3,  3 |            tymi kwiatami. Zatopiła w nich oczy i siedziała tak nieruchoma,
190  3,  4 |         derach wełnianych. Wodził po nich sennym, obojętnym wzrokiem.
191  3,  5 |         zakratowane i pospuszczane w nich zasłony. Zaraz w jednym
192  3,  5 |            piechury śpią, a my tu za nich na szpicu czuwamy dzień
193  3,  5 |     półpijany stół. Cedro powiódł po nich okiem i zakipiał cały od
194  3,  6 |             niekiedy wynurzały się z nich wielkie zastępy drzew i
195  3,  6 |              i opuchłe, ale już i na nich żółtawe bazie tam i sam
196  3,  6 |                Czego? - zgrzytnął na nich kapitan.~Obadwaj skoczyli
197  3,  6 |           nie zdołał zmieścić się na nich. Raptem odwrócił głowę i
198  3,  6 |           błocie do kolan. Jednemu z nich podano krzesło. Gdy usiadł
199  3,  6 |       Nadarzynem nie rzuciłem się na nich z całą siłą, jaka jest.
200  3,  6 |         błąkać. Czarne zamajaczyły w nich olchy, wierzby... Sokolnicki
201  3,  6 |              nad głębiami. Mnóstwo z nich wiatr już obił, wicher obdarł,
202  3,  6 |            taktowym. Kiedy ostatni z nich wszedł między dwa rzędy
203  3,  6 |            ławy, beczki i tworzono z nich schrony i kryjówki dla strzelców.
204  3,  6 |         rozległość drogi.~Wysypaną z nich gliną okrywano ułożoną słomę
205  3,  6 |      kurczyły się, skóra wytężała na nich. Pyskiem chwytał ziemię,
206  3,  6 |         Żolnierz austriacki szedł na nich z wyniosłości w nizinę,
207  3,  6 |          bezładnej. Panika padała na nich z wolna jak rzęsisty a stale
208  3,  7 |          łóżka, jak w szpitalu, a na nich stękali ranni. Ciche, wykwintne
209  3,  7 |              powypadały, a ostatni z nich sterczał zabawnie na przodzie.~
210  3,  8 |             i Rafał siedli w jedną z nich i wkrótce stanęli na tamtym
211  3,  8 |          rozmowę z oficerami. Nikt z nich nie rozumiał celu tego marszu.
212  3,  9 |              łyżwy na brzeg. Każda z nich miała po pięciu ludzi obsługi.~-
213  3,  9 |              Rzekł odwracając się do nich:~- Mogą mieć wewnątrz naprędce
214  3,  11|              ten sposób, że wewnątrz nich wydźwignięto świetnie zamaskowane
215  3,  11|         grenadierowie rzucili się na nich z zaciekłym męstwem. Powstała
216  3,  11|        wrzask, tupot nóg... Depcą po nich, leżących w rowie, walą
217  3,  11|           Świętego Jakuba. Jednego r nich książę zaczepił niezwłocznie
218  3,  11|        pozostanie. Jakże mam ludzi w nich trzymać!~- Czemuż to ma
219  3,  12|        trwoga. Przylgnęło zresztą do nich obudwu jakieś echo podejrzenia,
220  3,  13|         dziedzińce klasztorne, czy w nich nie ma Austriaków. Zsiadł
221  3,  13|           przetrząśli lamus. Jeden z nich spostrzegł drabinę wciągniętą
222  3,  13|            leciały obces, ale jak do nich wycelowali rzędem, skryły
223  3,  14|               Gdzieniegdzie tylko po nich wałęsał się szyldwach francuski.
224  3,  14|             przechodniów. Ten i ów z nich stanął w biegu i wiódł oczyma
225  3,  14|         franciszkanów. Minął jedną z nich, drugą i wstąpił w trzecią.
226  3,  14|              miały końca. Stał się z nich straszliwy labirynt zaułków,
227  3,  14|              napastników.~Przyszło z nich dwu w to miejsce i zaświecili
228  3,  14|             łeb mu rozwalić. Jeden z nich wrzasnął przeraźliwie i
229  3,  15|             tak puste, że nie było w nich drzewa; krzaka, kępy ziela,
230  3,  17|            buku i jodły.~Obrobione z nich przyciesi i belki schły