Tom, Rozdzial

5001  3,  2 |                      na chórze, na ambonie i w kruchtach. Ze dwa tysiące
5002  3,  2 |                      nie otacza go samotność w czarnych polach, nie leje
5003  3,  2 |                     i wesele ludzi zdrowych!~W pierwszych minutach nie
5004  3,  2 |                     ziemi szedł mokry chłód.~W kłębach owego dymu, w blasku
5005  3,  2 |                 chłód.~W kłębach owego dymu, w blasku kilkunastu świec
5006  3,  2 |                  jakie tylko zgromadzić może w szczupłe ramy anegdoty kawalerska
5007  3,  2 |                      ilustrował najzabawniej w świecie, skubiąc dużego
5008  3,  2 |                gdakanie spłoszonych kokoszek w sposób iście zabawny. Cedro
5009  3,  2 |                      chorągwiami, z mszałami w wielowiecznych oprawach,
5010  3,  2 |                     z poczerniałymi obrazami w grubych ramach na stosy,
5011  3,  2 |              przeciągu... Ziewał kurcząc się w sobie żałośnie. Na marmurowej
5012  3,  2 |                      holenderskie.~Holendrzy w Hiszpanii jako zdobywcy... -
5013  3,  2 |                     ziewając z całego serca.~W tej samej chwili rozległ
5014  3,  2 |                     zajęcia i zwrócili głowy w tamtę stronę. Istotnie wychodził
5015  3,  2 |                     mających służyć do mszy, w komżach i pąsowych pelerynkach.
5016  3,  2 |               wąsiskami jak dwa lisie ogony, w (Śniącej kapie i berecie,
5017  3,  2 |                      i berecie, drugi za nim w ornacie, trzeci tylko w
5018  3,  2 |                      w ornacie, trzeci tylko w albie, którą podnosił w
5019  3,  2 |                      w albie, którą podnosił w sposób damski, zwany incroyable
5020  3,  2 |                  ryczał z zachwytu i klaskał w ręce. Tamci, błaznujący,
5021  3,  2 |                   szczycie cyborium. Piechur w kapie wziął z rąk kolegi
5022  3,  2 |                     celebrans jest wprawdzie w mundurze, ale bez innych,
5023  3,  2 |                    się przy jednym z ognisk. W trakcie tych profanacji
5024  3,  2 |                   tych profanacji poubierani w komeżki wypchnęli przed
5025  3,  2 |                      ołtarz siwego człeczynę w nocnej koszuli i krótkich
5026  3,  2 |                    krótkich majtkach. Ubrany w kapę wciągnął go na stopnie
5027  3,  2 |                  Pięćdziesięcioletnia malaga w tym oto antałku...~Wrzask
5028  3,  2 |                   Wrzask radości rozległ się w całym kościele. Cedro cieszył
5029  3,  2 |                    za ciekawe, godne uwagi i w szczególny sposób właściwe.
5030  3,  2 |                      obmierźle. Woda właziła w kości.~Włóczył spracowane
5031  3,  2 |               niezgrabne wyobrażenie rycerza w zbroi, z mieczem w dłoniach
5032  3,  2 |                   rycerza w zbroi, z mieczem w dłoniach splecionych. Twarz
5033  3,  2 |               niezliczone szeregi nóg, które w ciągu wieków deptały dumnego
5034  3,  2 |              podobnie jak wojownik, zstąpiły w kraj nicości. Obok napisów
5035  3,  2 |                    do paradnego katafalku... W stronie prezbiterium utworzyła
5036  3,  2 |                      antałka z winem. Wiarus w kapie rozdzielał kielichy
5037  3,  2 |                     i zsunęli się koło ognia w taki sposób, żeby mu zagrodzić
5038  3,  2 |                     z głową zadartą do góry, w towarzystwie coraz donioślejszej
5039  3,  2 |               wygrywano skocznego sztajerka. W jednej z kaplic utworzył
5040  3,  2 |                    Szczególnie odznaczał się w tym kierunku jeden z grenadierów.
5041  3,  2 |               grenadierów. Tańczył trzymając w objęciach z pieczołowitą
5042  3,  2 |                 sporego prosiaka. Udawał, że w zapamiętałym szale wiruje
5043  3,  2 |                    zapamiętałym szale wiruje w tańcu styryjskim, unosząc
5044  3,  2 |                    tańcu styryjskim, unosząc w objęciach nadobną i wiotką
5045  3,  2 |                 Księżyna łypał oczyma stojąc w ciemnym kąciku pomiędzy
5046  3,  2 |                     i wolniuteńko kwapił się w pewnym kierunku, widocznie
5047  3,  2 |                 księdza i zagadnął go ostro, w twardym tonie, czy rozumie
5048  3,  2 |                 prawie z płaczem jął bić się w piersi, przysięgać na świętości
5049  3,  2 |                      ścianą, z twarzą ukrytą w dłoniach. Śmiesznie wydatny
5050  3,  2 |           pierwotnymi szelkami wstrząsał się w krótkich i obcisłych majtkach
5051  3,  2 |                  podniósł głowę, spojrzał mu w oczy z serca. Pokiwał głową,
5052  3,  2 |                         Później pocałował go w ramię i rzekł mu do ucha:~-
5053  3,  2 |                       pośpiesznie, ze czcią, w szufladach. Krzysztof mu
5054  3,  2 |                   albo czegoś do jedzenia... W trakcie tych swoich zabiegów
5055  3,  2 |              zabiegów usłyszał szczęk klamki w najciemniejszym kąciku zakrystii.
5056  3,  2 |                   Rzucił okiem i posunął się w tamtym kierunku, ale ujrzał
5057  3,  2 |                      zatrzasnęły się i klucz w nich szybko z tamtej strony
5058  3,  2 |                      kielich z rąk żołnierza w kapie. Już Krzysztof zbliżył
5059  3,  2 |               brzydko. Zawinął się szczelnie w aksamitną kapę z taką wściekłością,
5060  3,  3 |                    na ręku, z ostrogą wpartą w bok bieguna. Miał teraz
5061  3,  3 |                  wiatr.. Otrzymał go jeszcze w Tudeli, dokąd na piechotę
5062  3,  3 |                  jazdy na prawy brzeg Ebra i w radosną po górskich pustkowiach
5063  3,  3 |                    spokoju. Brał tedy udział w niezrównanych szarżach lansjerów
5064  3,  3 |                    strony południowej. Szedł w przedniej straży całego
5065  3,  3 |                      zajrzał do każdego domu w podmiejskich wioskach -
5066  3,  3 |                    do klasztoru San Lamberto w Molviedro. Stąd już nie
5067  3,  3 |                   trudach wypraw odpoczywano w zimnych korytarzach klasztoru,
5068  3,  3 |                drzewem eukaliptusa i platanu w rozdole rzeki Ebro. Wiódł
5069  3,  3 |                   Muela, przez Calatayud - i w dolinie Huerby na drogach
5070  3,  3 |                      lewym bagnistym brzegu, w dolinie Gallego i na górach
5071  3,  3 |               żywności i furażu. Toteż dzień w dzień, podzieleni na oddziałki,
5072  3,  3 |                      wczesnego rana pomykali w góry. Bogata, mlekiem i
5073  3,  3 |                     uszła do Saragossy, inna w góry, zabrawszy ze sobą
5074  3,  3 |                     stad owczych, krów i kóz w ich niedostępnych kryjówkach.
5075  3,  3 |                    niedostępnych kryjówkach. W ciągu tych sześciu tygodni
5076  3,  3 |                     tygodni ułani wyćwiczyli w sobie instynkty tropicieli
5077  3,  3 |                     i zbójów. Cedro odnalazł w sobie duszę jakiegoś przodka
5078  3,  3 |                     zawodu. Owszem, odszukał w nim pewien szczególny urok,
5079  3,  3 |                ruchomą skałą grozy.~Człowiek w górach napotkany to był
5080  3,  3 |                    to był wróg godzący nożem w serce. Zza każdego krzaka
5081  3,  3 |          przelatujący zwiastował śmierć. Ale w tym właśnie młoda dusza
5082  3,  3 |                       Była to rozkosz: wyjść w kilkanaście koni wczesnym,
5083  3,  3 |                       modrym, zimnym rankiem w lipcu, nim słońce wstanie
5084  3,  3 |                 stamtąd cichaczem rzucić się w bok, w zgorzałe, sypkie,
5085  3,  3 |                  cichaczem rzucić się w bok, w zgorzałe, sypkie, spadziste
5086  3,  3 |                      Wyjść z obszaru cyprysa w rzadkie gaje pinii. Stamtąd
5087  3,  3 |                     łatwo. Trafiały się dni, w których ciągu na próżno
5088  3,  3 |                      Puig Cervero za Huerbą, w kierunku na Belchite i ponurego
5089  3,  3 |              kierunku na Belchite i ponurego w górach zamku Daroca, że
5090  3,  3 |                 Daroca, że darmo rzucali się w płone płaskowyże ku Fuentes
5091  3,  3 |                     przyzwyczajone do żywota w ziemi pustej i do wędrówek
5092  3,  3 |                   ziemi pustej i do wędrówek w Pirenejach z kontrabandą.
5093  3,  3 |                rznęli kłęby rumaka i godzili w serce jeźdźca. Wówczas to
5094  3,  3 |                    Nieraz już Krzysztof prał w falach Ebra płótno swej
5095  3,  3 |                      równinach lewego brzegu w uroczej dolinie rzeki Gallego,
5096  3,  3 |                     tuż za murami Saragossy.~W tych wyprawach sześciotygodniowych
5097  3,  3 |              klasztorów - franciszkańskiego, w środku miasta, za bramą
5098  3,  3 |                     między czarnymi gmachami w kształcie litery C - to
5099  3,  3 |                      Sol, a górne przechodzi w plac targowy i za klasztorem
5100  3,  3 |             Saragossę dnia 15 czerwca i atak w dniu 2 lipca, zdobycie wyniosłości
5101  3,  3 |                    nie lud burzliwy i lecący w rozsypkę, gdy natrze ćwiczony
5102  3,  3 |                      fanatyzmu przeistoczony w armię. Dowódca w tej olbrzymiej
5103  3,  3 |               przeistoczony w armię. Dowódca w tej olbrzymiej gromadzie
5104  3,  3 |                jednak wszyscy jak jeden byli w danym razie posłuszni wodzowi,
5105  3,  3 |                    stanąć oddziałem, patrzeć w nie długo... Nieraz Krzysztof
5106  3,  3 |             zatrzymał konia i zapamiętał się w dumaniu. Serce łamało się
5107  3,  3 |                    dumaniu. Serce łamało się w nim od tych rozmysłów, ręce
5108  3,  3 |                wałowych, haubic i moździerzy w celu rozpoczęcia regularnego
5109  3,  3 |              transportu od napaści gerylasów w czasie spławiania go Kanałem
5110  3,  3 |            spławiania go Kanałem Aragońskim. W tej dobie nie było spoczynku
5111  3,  3 |                      gór, siepali się z nimi w zasadzkach, po wyłomach
5112  3,  3 |                       po wyłomach skalnych i w dołach górskich. Nareszcie
5113  3,  3 |             Saragossę i oblężenie zarządzono w ten sposób, że opasano część
5114  3,  3 |     wykwalifikowanych artylerzystów była tak w armii nieznaczna, że generał-inżynier
5115  3,  3 |                  gaje, rwali ogrody, burzyli w nich domki letnie, żeby
5116  3,  3 |                  swego pułku. Siedział teraz w kanałach i dyrygował powierzonym
5117  3,  3 |           współrodaków. Co chwila z bagnetem w ręku odpierał wycieczki
5118  3,  3 |                      albo uśmierzał wybuchłe w rowach na podobieństwo prochowych
5119  3,  3 |                wkopanych. Oblężeni otrzymali w tym czasie posiłki w liczbie
5120  3,  3 |               otrzymali w tym czasie posiłki w liczbie dwu tysięcy ludzi
5121  3,  3 |                      Czwartego bito od świtu w zamek Aljaferia, odwieczne
5122  3,  3 |              odwieczne więzienia inkwizycji, w bramę Carmen i w bramę Engracia.
5123  3,  3 |                 inkwizycji, w bramę Carmen i w bramę Engracia. Zarazem
5124  3,  3 |                Arcabal. Krzysztof Cedru stał w baterii naprzeciwko klasztoru
5125  3,  3 |                      z prawej i lewej strony w murach należących do klasztoru.
5126  3,  3 |                      piechoty polskiej stały w przykopach, czekając na
5127  3,  3 |              otrzymał rozkaz wzięcia udziału w szturmie z karabinem w ręku,
5128  3,  3 |               udziału w szturmie z karabinem w ręku, gdy szwadron konny
5129  3,  3 |                     rana poczęły walić się i w słupy kurzu obracać mury
5130  3,  3 |               klasztorne. Na prawo od bramy, w pierwszy wyłom, rzucił się
5131  3,  3 |                      Wśród wściekłego upału, w ogniu strzałów buchających
5132  3,  3 |                  pioruny ze strzelnic kutych w murze klasztoru, przypadli
5133  3,  3 |                    wyłomu. Ujrzeli tutaj oko w oko obrońców. Rzucili się
5134  3,  3 |                      leciały zastępy chłopów w głąb piwnic. Belki miażdżyły
5135  3,  3 |                 jednej z tych jam. Oniemiał. W dymie i słupach ceglanego
5136  3,  3 |                      słupach ceglanego pyłu, w ruchomych gruzach pod swymi
5137  3,  3 |               obwiązane czerwonymi chustkami w sposób świąteczny na obraz
5138  3,  3 |                 tłuszczem, wełniane płaszcze w białe i niebieskie pasy,
5139  3,  3 |                   Wierzgały i roiły się nogi w białych pończochach i czarnych
5140  3,  3 |                czarnymi wstążkami związanymi w tyle nogi. Wyciągały się
5141  3,  3 |                długie noże.~Z rozwartych jam w rozpękłych ścianach wypadały
5142  3,  3 |                    Piechota polska wtargnęła w wyłomy klasztoru. Depcąc
5143  3,  3 |                    konania, zbroczeni krwią, w poszarpanych ubraniach,
5144  3,  3 |                      runęły z góry kamienie. W ślepych murach, martwych,
5145  3,  3 |               wybuchał. Wąskie ulice wiodące w miasto, istne szpary miedzy
5146  3,  3 |                    worami piasku. Okna dolne w mieszkaniach, drzwi sklepów,
5147  3,  3 |                 straszliwy armat grzmota raz w raz w czoło, w ciemię głowy.
5148  3,  3 |                      armat grzmota raz w raz w czoło, w ciemię głowy. Przeraźliwe
5149  3,  3 |                   grzmota raz w raz w czoło, w ciemię głowy. Przeraźliwe
5150  3,  3 |                   jest'?~Tuż obok pod murem, w jego fioletowym cieniu,
5151  3,  3 |                      Szpadę obnażoną trzymał w ręce. Cedru rzucił na niego
5152  3,  3 |                     powietrza, wśród walenia w mury pobliskie oskardów
5153  3,  3 |                         wkrzyczał mu kapitan w ucho.~- Odkomenderowany
5154  3,  3 |                    po wojskowemu.~- Jesteśmy w dalekim powinowactwie. Nazywam
5155  3,  3 |                    Rzucił mimo woli wzrokiem w stronę ruin klasztoru i
5156  3,  3 |               obdarte. Gęby straszliwe, oczy w niego z daleka patrzą. Cóż
5157  3,  3 |                Wyganowski... - szepcą usta - w dalekim powinowactwie...
5158  3,  3 |                 pozwolono mu melancholizować w tym sposobie. Wezwany ponownie
5159  3,  3 |                     tam i z powrotem jak koń w kieracie - jakie też to
5160  3,  3 |                  znowu nasypywały ten piasek w worki? Czy może my sami?~
5161  3,  3 |                     czwarty wwalił się teraz w ulicę, na plac i w dziedzińce
5162  3,  3 |                     teraz w ulicę, na plac i w dziedzińce klasztorne. Co
5163  3,  3 |               dopiero, gdy już nie zawierały w sobie żywego obrońcy.~Wówczas
5164  3,  3 |                   siła francuska zebrała się w kolumnę, żeby wtargnąć do
5165  3,  3 |                      trzy wyjścia prowadziły w trzy strony. Pierwsze na
5166  3,  3 |                    wyjście wiodło na wschód, w ogrody i bocznice ku bromie
5167  3,  3 |                   Wojska musiały iść wprost, w ulicę Engracia. Wezwano
5168  3,  3 |                    Wezwano saperów odzianych w zbroje oblężnicze, zaopatrzonych
5169  3,  3 |                    oblężnicze, zaopatrzonych w oskardy, i ruszono gromadnie
5170  3,  3 |               narzędzia z dźwiękiem uderzyły w kamienie barykady, istne
5171  3,  3 |                      i oddziały polskie biły w mur bagnetem. Rypali w nim
5172  3,  3 |                  biły w mur bagnetem. Rypali w nim szczerby, wszczepiali
5173  3,  3 |                      i rwali je gołą garścią w ogniu i dymie, wśród walących
5174  3,  3 |                     zastęp zdobywców wleciał w wąską czeluść ulicy jak
5175  3,  3 |                gruzów zasłony i pokazali się w ulicy, z głębi tego przejścia
5176  3,  3 |                  głębi tego przejścia runęły w nich strzały armatnie. Zatrzęsły
5177  3,  3 |                  kościołów. Kartacze porwały w sztuki pierwsze głowy i
5178  3,  3 |                   strugą ściekała po cegłach w płaskie rynsztoki ulicy.
5179  3,  3 |                    schody olbrzymie, wiodące w dół.~Miejsca nie zajęte
5180  3,  3 |                   tłumowi zjeżyło. Mieli iść w tę czeluść wąską i sięgającą
5181  3,  3 |                 ziemi. Ścięli zęby, ścisnęli w rękach luty karabinów i
5182  3,  3 |                  Ujrzeli oczyma żywych ludzi w tych murach żywych. Ujrzeli
5183  3,  3 |                     zza pasa. Konając od stu w jedne piersi pchnięć bagnetu,
5184  3,  3 |                  Krzysztof Cedru znalazł się w ulicy Engracia pod bezpośrednią
5185  3,  3 |           Oszołomiony, ogłuchły od huku, jak w twardym śnie pędził naprzód
5186  3,  3 |                     baterii i z nagła trafił w wyłamane wejście trzeciej
5187  3,  3 |                  Hiszpanami. Rzucił się i on w tłum. Obrońcy, wymordowani
5188  3,  3 |                   tłum. Obrońcy, wymordowani w samym wyłomie, poranieni
5189  3,  3 |                 strony pocisk go trafi. Okna w tym całym przejściu były
5190  3,  3 |                      do ulicy Sant' Engracia w kierunku klasztoru franciszkanów.
5191  3,  3 |                 Cedro - puściło się na oślep w te zaułki. Przeczuwali.
5192  3,  3 |                  przeszkody dotarli do rogu.~W uliczce, która była czwarta
5193  3,  3 |                  bagnetami. Woltyżer stojący w środku pchnął drzwi, przy
5194  3,  3 |                    ceglane schody prowadzące w górę. W mgnieniu oka wśliznęli
5195  3,  3 |                    schody prowadzące w górę. W mgnieniu oka wśliznęli się
5196  3,  3 |                   zwrócili wszystkie bagnety w ulicę. Dwu nabijało broń,
5197  3,  3 |                wysoki, czarny dum występował w uliczkę grubą skarpą na
5198  3,  3 |                     na jakie półtora łokcia. W tym to występie były na
5199  3,  3 |                  dole, zamurowane do połowy. W górnym otworze, który Cedro
5200  3,  3 |                    widzieć, bo znajdował się w linii jego strzałów, a na
5201  3,  3 |                     stamtąd buchał. Wziąwszy w ręce nabity przez kamrata
5202  3,  3 |                   Krzysztof uważnie zmierzył w to okno. W tej samej chwili
5203  3,  3 |                  uważnie zmierzył w to okno. W tej samej chwili znowu mignęła
5204  3,  3 |                      ściągnąć cyngla. Prostu w jego oczy z mroków owego
5205  3,  3 |                      nad białą twarzą, którą w maskę zgrozy ściągnęło męstwo
5206  3,  3 |               mierząc między te oczy, surowo w niego wlepione.~Runął jego
5207  3,  3 |              bezwładnymi oczyma patrzał ułan w jamę okna. Oto zza futryny
5208  3,  3 |                  naprzeciwko siebie z oczyma w oczy zatopionymi. Chwila
5209  3,  3 |               karabin...~Biegł ku uwięzionym w bramie zastęp coraz większy.
5210  3,  3 |                     stracenia skierowali się w głąb sieni. Trafili tam
5211  3,  3 |                       rozwarły się przed nim w ciemności jakieś drzwiczki.
5212  3,  3 |                  przed nitu. Żołnierz pchnął w to miejsce bagnetem, ale
5213  3,  3 |                miejsce bagnetem, ale uderzył w szczery mur. Czając się
5214  3,  3 |                  posyłając na wzwiady, szedł w górę za szelestem kroków,
5215  3,  3 |                      kroków, które przed nim w mroku zniknęły. Cichu skradali
5216  3,  3 |                     się na pierwszym piętrze w niewielką platformę. Drzwi
5217  3,  3 |                    najspokojniej spacerowały w dole, na słońcu, pokrakując
5218  3,  3 |                    papuga zielona bujała się w wysokiej klatce okrągłej
5219  3,  3 |                  stopniach z cegły. Gdy byli w połowie wysokości tego drugiego
5220  3,  3 |               pierwszy z idących znalazł się w sferze światła, zezem padającego
5221  3,  3 |                   padającego z góry, buchnął w nich strzał. Przodownik
5222  3,  3 |                 Pistolety dymiły się jeszcze w ręku tych sług ołtarza.
5223  3,  3 |                      ręku tych sług ołtarza. W mgnieniu oka trzej starcy
5224  3,  3 |                      ułanie. Był to człowiek w sile wieku, z twarzą szarobłękitną,
5225  3,  3 |                     sztyletu. Gdy tak raptem w przerażeniu i napastliwym
5226  3,  3 |                 Zdzielił go karabinem z dołu w brzuch. od jednego zamachu
5227  3,  3 |                      się wpół i z wolna padł w tył. Wtedy nie wiedząc wcale,
5228  3,  3 |                   wcale, co czyni, Krzysztof w mgnieniu oka dźwignął karabin,
5229  3,  3 |                     sufitu i zadał uderzenie w jęczące piersi. Bagnet przebił
5230  3,  3 |                    przebił wszystko i uwiązł w podłodze. Wyrwał go ułan
5231  3,  3 |                   jakby zlepione między sobą w jednolitą masę w ciemnym
5232  3,  3 |                 między sobą w jednolitą masę w ciemnym kącie dużego salonu.
5233  3,  3 |               rozbita na sztuki, rozpatrzona w świetle okna. Stare i starzejące
5234  3,  3 |                      ona to biegła przed nim w mroku po schodach. Ona dała
5235  3,  3 |                      do niej skokiem. Porwał w ramiona. Zawarł je z żelazną
5236  3,  3 |                   ugięły się. Zdarte zostały w mig suknie...~Cedro stał
5237  3,  3 |                   wysmukła, widzialna prawie w swej sukni przejrzystej.
5238  3,  3 |                  szybki dech. Jakieś dźwięki w wiotkich wargach... Cedru
5239  3,  3 |                     Cedru postrzegł, że mózg w jej głowie wywraca się,
5240  3,  3 |                     się, że ze wstydu wlezie w mur, że się wwierci w ziemię.~
5241  3,  3 |                 wlezie w mur, że się wwierci w ziemię.~Krzysztof co prędzej
5242  3,  3 |                      ramię. Stał się z niego w mgnieniu oka wiedeński salonowiec.
5243  3,  3 |                   dokąd chce. Tchu mu brakło w piersiach. Ledwie zdołał
5244  3,  3 |                     miały jak słońce, tkwiły w jego twarzy. Drżały usta.
5245  3,  3 |                Odwróciła się i odeszła wolno w głąb pokoju. Znikła za drzwiami.
5246  3,  3 |                     co się z nim dzieje. Był w owej chwili nie jak człowiek,
5247  3,  3 |                     olśnienia, ze się oddala w zaświaty za duszą swoją,
5248  3,  3 |                      swoją, która go wiedzie w błogosławione dziedziny.
5249  3,  3 |              szczęście dotykalne, żywe, całe w każdym z tych jego kroków.
5250  3,  3 |                    piękności pamięć nie może w sobie zamknąć, oko nie może
5251  3,  3 |               zamknąć, oko nie może zmieścić w swym polu, a słowo nie jest
5252  3,  3 |                   Zapomniał, że broni nie ma w ręku, że karabin zostawił
5253  3,  3 |                    ręku, że karabin zostawił w pokoju sześciu ujarzmionych
5254  3,  3 |                  przytomność. Zaćmiło mu się w oczach. Usłyszał za sobą
5255  3,  3 |                       palce-pazury wpiły się w jego gardziel. Ze dwadzieścia
5256  3,  3 |                  Ależ, matrony... Nie jestem w stanie...~Pantofle zatupotały...
5257  3,  3 |                    syczy, świszcze, rzegocze w ich spróchniałych zębach.
5258  3,  3 |                         Biada mi!~Zgromadził w sobie siły, długo nabierał
5259  3,  3 |                     Płaty krwi załopotały mu w źrenicach, a ogień buchnął
5260  3,  3 |                   źrenicach, a ogień buchnął w czerep. Ostatnim wysiłkiem
5261  3,  3 |                  Łapa puściła. Wtedy co tchu w piersi zaczął wołać:~- Ratunku!
5262  3,  3 |                skierowane wpiera się z lekka w mundur badając pulsujące
5263  3,  3 |                   nim oczy... Źrenica patrzy w źrenicę. Półotwarte usta
5264  3,  3 |                       szepnął chwytając dech w piersi. W tej samej chwili,
5265  3,  3 |                     chwytając dech w piersi. W tej samej chwili, nie myśląc
5266  3,  3 |                     gorejących warg. Sztylet w ręku cudnej dziewczyny zachwiał
5267  3,  3 |                      zawahał. Cedro szarpnął w owej chwili prawą rękę.
5268  3,  3 |                  doświadczeńsza dłoń porwała w tejże chwili rękojeść puginału.~
5269  3,  3 |                    nóg! Krzyk przeraźliwy... W mgnieniu oka na dywany posadzki
5270  3,  3 |                       We łbie mu się mąciło, w źrenicach biegały płomyki.
5271  3,  3 |                pobiegł po karabin, który był w sąsiednich pokojach zostawił.
5272  3,  3 |                  zostawił. Wracając z bronią w ręku do towarzyszów ujrzał
5273  3,  3 |                ujrzał śliczną swoją panienkę w raku jednego z piechurów.~
5274  3,  3 |                      ramieniu i rzekł prosto w ślepie:~- Mówię do ciebie
5275  3,  3 |                   wyrwał zza pasa pistolet i w mgnieniu oka postawił mu
5276  3,  3 |               bronisz.!~- Bronię!~- Chyba ja w pułku jednego kamrata nie
5277  3,  3 |                      bez komendy łazi - kula w łeb.~- A bo i pewnie: kula
5278  3,  3 |                   łeb.~- A bo i pewnie: kula w łeb! - wrzasnął drugi.~-
5279  3,  3 |                 dobył, słyszeliście?~Ruszyli w tę stronę, skąd przyszli.
5280  3,  3 |                   Zdawało mu się, że rozważa w tej chwili, co czynić dalej.
5281  3,  3 |                     chwili, co czynić dalej. W gruncie rzeczy drzemał,
5282  3,  3 |                  gruncie rzeczy drzemał, był w stanie pół snu, pół jawy.
5283  3,  3 |                   wszystko, schodzić tamtędy w dół. Gdy zstąpili na wysokość
5284  3,  3 |                ujrzeli wąską sień sklepioną. W końcu tej sieni były kute
5285  3,  3 |                wrzała bitwa. Słuchali chwilę w milczeniu jej obłąkanych
5286  3,  3 |                   Tak miarkuję, że wyjdziemy w sam środeczek, między dwie
5287  3,  3 |                    Pobiegli jednak ku niemu. W niewielkim pokoju, do którego
5288  3,  3 |                     widać, z ulicy i rzucano w popłochu ciężko rannych
5289  3,  3 |                      popłochu ciężko rannych w bitwie ulicznej, a potem
5290  3,  3 |                     bitwie ulicznej, a potem w zapale walki zapomniano
5291  3,  3 |                    na twarz. Pełzali, widać, w przedśmiertnej agonii na
5292  3,  3 |                     wreszcie wygaśli kolejno w dusznej, kamiennej izbie.
5293  3,  3 |                     straszliwym natchnieniem w zwiedzionych brwiach, w
5294  3,  3 |                      w zwiedzionych brwiach, w rozwartych ustach, z których
5295  3,  3 |                  Okna te, ze dworu opatrzone w żelazne kosze ze sztab kutych
5296  3,  3 |                wychodziły na ulicę Engracia, w miejscu jeszcze nic zdobytym
5297  3,  3 |                     następujące szeregi. Tuż w ulicy była barykada, na
5298  3,  3 |                    palm i magnoliowych alei. W głębi czerniały budynki
5299  3,  3 |                 wicią. Z tej to wieży waliły w szturmujących Francuzów
5300  3,  3 |                   karabinów zaczęli strzelać w Hiszpanów jak do celu, niechybnie.
5301  3,  3 |              Jerozolimskich, na barykadzie i w szeregach francusko-polskich.
5302  3,  3 |               trafiła żołnierza Zielińskiego w skroń. Runął na wznak, trzepnął
5303  3,  3 |                      pytanie, gdzie też jest w danej chwili doncella? W
5304  3,  3 |                     w danej chwili doncella? W którym jest miejscu? Nie
5305  3,  3 |                   Przeczuwał przecie, że się w pamięci pud żelaznym jej
5306  3,  3 |                   sprawy, że się bez przerwy w miękkich zwojach mózgu,
5307  3,  3 |               nieubłaganym rylcem sztycharza w twardej miedzi, żłobią wszystkie
5308  3,  3 |                        Ach, umrzeć trzymając w ramionach tę siostrę duszy
5309  3,  3 |                     i kruchą jak żółty motyl w rubaszną garść złapany!
5310  3,  3 |                     własną duszę, umierając, w te usta... Czemuż ci się,
5311  3,  3 |               szlochaniem wewnętrznym z kąta w kąt, z kąta w kąt...~- Trzymaj,
5312  3,  3 |             wewnętrznym z kąta w kąt, z kąta w kąt...~- Trzymaj, te - ułan! -
5313  3,  3 |                      z furią zaczął strzelać w tłum. Dało mu to zapomnienie
5314  3,  3 |                    miał pełną piachu i dymu, w ustach smak jakby centurii.
5315  3,  3 |                wysunął się na schody i znikł w ich mroku. Cedro nie dał
5316  3,  3 |                      balkon drugiego piętra. W istocie, na dnie podwórza
5317  3,  3 |                 kilku mężczyzn z karabinkami w ręku. Oglądali z krzykiem
5318  3,  3 |                    strzałów polskich, reszta w milczeniu pędziła na górę.
5319  3,  3 |                     balkonie drugiego piętra w swych krwawych szmatach
5320  3,  3 |                     na rozczochranych łbach. W skok, tygrysimi susami,
5321  3,  3 |                 zawrzało. Bratobójczo, pierś w pierś się zwarli. Odpadły
5322  3,  3 |                      sztyletu toledańskiego. W tej samej chwili Krzos padł
5323  3,  3 |                  gromem. Tyłem głowy wyrznął w kamienny próg i nie drgnął
5324  3,  3 |                  zmiażdżony ciosami karabina w łeb, zmienił się po upływie
5325  3,  3 |                   się po upływie kilku chwil w kupę krwawego mięsa. Wiarusów
5326  3,  3 |                   żelaznym krokiem wychodząc w ludzki tłum.~- Na bagnety!~
5327  3,  3 |                    tłum.~- Na bagnety!~Padli w obrońców barykady i rozwalili
5328  3,  3 |                    stopnie ulicznego szańca. W skokach, wśród piorunowych
5329  3,  3 |                     skacząc, koląc naprzód i w tył, w górę i na dół, młyńcem
5330  3,  3 |                       koląc naprzód i w tył, w górę i na dół, młyńcem i .
5331  3,  3 |              Strącali stamtąd obrońców lecąc w podskokach, grzbietem szańca,
5332  3,  3 |                      się krwią i rzygnął nią w biegu drugi, przykląkł trzeci
5333  3,  3 |                    połową czapki, skrwawiony w dziesięciu miejscach od
5334  3,  3 |                słońca, wydłużony plac Cosso.~W miejscu zdobytym ulica Engracia
5335  3,  3 |                       nie cofnął się jeszcze w to przejście, lecz podzielony
5336  3,  3 |            podzielony na dwa oddziały, zajął w mgnieniu oka klasztory Panien
5337  3,  3 |              bagnetem u wejścia do kościoła, w jego kruchtach i nawach,
5338  3,  3 |                     jego kruchtach i nawach, w przedsionku i korytarzach
5339  3,  3 |                 kroku rozbijał się jak gdyby w studni. Krzysztof był śmiertelnie
5340  3,  3 |                  czasu. Myślał właśnie, żeby w jednym z tych lochów położyć
5341  3,  3 |                     na tysiąc mszy u mnichów w Burgos, i będzie z ciebie
5342  3,  3 |                   Krzysztof, tępo patrząc mu w żywe oczy.~- Bardzo pięknie,
5343  3,  3 |                    Nie minie cię nagroda, ja w tym. Strzeż się tylko losu
5344  3,  3 |                      opieszałych. Musisz jej w biegu dotrzymywać kroku.
5345  3,  3 |               drewnianej podłodze, zawrócili w drugi. Doszedł do uszu Krzysztofa
5346  3,  3 |               gwałtowny łoskot bębna, bijący w nie znany mu takt. Wkrótce
5347  3,  3 |                   taktu walenia pogrzebaczem w mosiężne rondle i miednice.
5348  3,  3 |                     sprawiało przykrości, iż w danej chwili nie potrzebują
5349  3,  3 |                     drugiej strony nie widzę w nich śmiesznego uporu dziewic
5350  3,  3 |                wyjątki, ale o tym później...~W oczach jego, gdy to mówił,
5351  3,  3 |                      zaglądając Krzysztofowi w oczy. - Bo ja, uważasz,
5352  3,  3 |                  rzekł Wyganowski. - Mógłbyś w którejkolwiek spocząć wygodnie,
5353  3,  3 |              Marsowym, pod okiem narzeczonej w błękitnej przepasce. Jesteś,
5354  3,  3 |              podobnie wariackiego. Bo to ani w kampaniach włoskich od samego
5355  3,  3 |                      od samego początku, ani w austriackich pochodach.
5356  3,  3 |                      podłą śmierć żołnierską w rynsztoku, na gnojowisku,
5357  3,  3 |                    rynsztoku, na gnojowisku, w piwnicach i wspólnych dołach,
5358  3,  3 |                     Habit na ciele potargany w strzępy, szmaty... Ale jego
5359  3,  3 |                      się, odstąpił dwa kroki w tył, stanął w pozycji, wydobył
5360  3,  3 |                      dwa kroki w tył, stanął w pozycji, wydobył szpadę
5361  3,  3 |                      obojętnie:~- Napadli ją w pięciu czy w sześciu. Tam,
5362  3,  3 |                      Napadli ją w pięciu czy w sześciu. Tam, w tamtym załamaniu
5363  3,  3 |                   pięciu czy w sześciu. Tam, w tamtym załamaniu korytarza.
5364  3,  3 |             obroniłeś, co? - cisnął mu Cedro w twarz słowo jak rękawicę.~
5365  3,  3 |                    blady jak trup, i szeptał w zapamiętaniu:~- O zakonnico,
5366  3,  3 |                  zgasłymi oczyma i ledwie go w półmroku widział.~- Czy
5367  3,  3 |                    samo maleńkiej jak tamta, w której leżała samobójczyni.~-
5368  3,  3 |                tapczan.~- Pan kapitan nie ma w sobie, ile wnosić mogę,
5369  3,  3 |                     zmierzając do legowiska.~W tej samej chwili przypomniał
5370  3,  3 |                  rzucić Wyganowskiemu prosto w nos inne przezwiska, jak:
5371  3,  3 |                      o nim śni.~- Ja nie mam w sobie nic ze Scypiona żadnego...
5372  3,  3 |                     dopadłszy głową posłania w tej chwili zachrapał na
5373  3,  3 |                  Kapitan siedział na krześle w tej samej pozycji, twarzą
5374  3,  3 |                     gotów.~Przed klasztorem, w jego zdeptanych wirydarzach
5375  3,  3 |                      żelaznym krokiem weszło w ulicę Engracia.~Pod narożnym
5376  3,  3 |                  mury grube, kraty niezłomne w oknach. Nowo przybyli z
5377  3,  3 |                     ogromną sień z szerokimi w głębi stopniami z marmuru.
5378  3,  3 |                     z drogi szykanę. Nikt im w tej pracy nie przeszkadzał
5379  3,  3 |                       Huk wszystko pochłonął w siebie. Na białych stopniach
5380  3,  3 |                   miotały się ciała drgające w spazmach śmiertelnych. Krew
5381  3,  3 |                      wijąc się po stopniach, w dół spływała.~Idący ze dwom
5382  3,  3 |                spływała.~Idący ze dwom mieli w oczach ten widok. Wlecieli
5383  3,  3 |                    strzałów, dym, błyskające w nim ognie... Korytarz pierwszego
5384  3,  3 |                      pod depcącymi obcasami. W ciemnych kątach, we framugach
5385  3,  3 |                    żelaza kilkadziesiąt cel. W mgnieniu oka wypadli na
5386  3,  3 |                    jeszcze inni odziani byli w gałgany, prześcieradła,
5387  3,  3 |                    piętra, ujrzał przed sobą w zwojach i kłębach dymu prochowego
5388  3,  3 |                    dymu prochowego dwu ludzi w gałganach, z białymi czaszkami,
5389  3,  3 |            pochwycili się za gardła i wżarli w siebie zębami. Runęli właśnie
5390  3,  3 |                   Katowali się bijąc czaszką w czaszkę z chichotem zawziętości.
5391  3,  3 |               zwyciężonego zwisła bezwładnie w kałużę krwi. Ssał jego broczące
5392  3,  3 |              podnosił powieki oczu i patrzał w nie, zaglądał do dna; czaił
5393  3,  3 |              ostatnich oddechów i chwytał je w lot, kiedy jeszcze były
5394  3,  3 |                      lot, kiedy jeszcze były w tchawicy. Nareszcie wymierzył
5395  3,  3 |                 policzek. Ostatni raz plunął w bezwładne usta. Wstał. Powiódł
5396  3,  3 |                   radosny lew skocz ł z góry w środek tłumu. Oficera, idącego
5397  3,  3 |                      tłumu. Oficera, idącego w trzecim szeregu, chwycił
5398  3,  3 |             uszczęśliwienia, z pianą radości w wyszczerzonych zębach, skonał
5399  3,  3 |                      oczyma, inni z mordami, w których nie ma oczu, przeraźliwe
5400  3,  3 |                    oczu, przeraźliwe chimery w kształtach kobiet, okropne
5401  3,  3 |              trytonów, z kajdanami na ręku i w kaftanach związanych rękawami
5402  3,  3 |                kaftanach związanych rękawami w tyle. Tłum ten wyszedł na
5403  3,  3 |                      głosy burzy, jęk wiatru w puszczy leśnej i pieśń zbieganego
5404  3,  3 |                     i pieśń zbieganego morza w nocy, na nowiu, krzyk najgłębszej
5405  3,  3 |             euforyczna pieśń duszy patrzącej w rozchylone niebiosa-wszystko
5406  3,  3 |                niebiosa-wszystko to buchnęło w przychodniów z tego tłumu.
5407  3,  3 |                  jego wyszedł wielki starzec w krwawej płachcie, głową
5408  3,  3 |                     słowa ginęły doszczętnie w chaosie dymu, w huku strzałów
5409  3,  3 |                  doszczętnie w chaosie dymu, w huku strzałów i głosach
5410  3,  3 |                   swym krzykiem na ustach...~W tej samej chwili czarny,
5411  3,  3 |                  mały, zwinny małpoczłowiek, w zgrzebnych portczętach a
5412  3,  3 |                     takiego szczęścia, jakby w tej chwili oszukał nareszcie
5413  3,  3 |                     roztrzaskał i rozprysnął w krwawą fontannę u drzwi
5414  3,  3 |                  chwycił lewą ręką karabin i w mgnieniu oka rzucił się
5415  3,  3 |                      mgnieniu oka rzucił się w kupę obłąkanych. Począł
5416  3,  3 |                  pomknęli na drugie piętro - w pościgu za zdrowymi. Byli
5417  3,  3 |                 wierzch oczyma, z zakrzepłym w gardzieli krzykiem na widok
5418  3,  3 |                    się za nią, kipiał. Szept w nim, klaskanie w ręce, podrygi,
5419  3,  3 |                       Szept w nim, klaskanie w ręce, podrygi, rżenie, poszczekiwanie
5420  3,  3 |                  kwik jakoby kobył zhasanych w błoniu, śpiew radości, krzyk
5421  3,  3 |                      sto na raz słów. Śmiech w tłumie tym, śmiech, co włosy
5422  3,  3 |                   szpitala, inne rzuciły się w korytarz pierwszego piętra.
5423  3,  3 |                      swoją kompanią na górę. W korytarzu drugiego piętra
5424  3,  3 |                       Hiszpanie zamknęli się w celkach kobiecych, w szałówkach
5425  3,  3 |                     się w celkach kobiecych, w szałówkach furiatek, dopiero
5426  3,  3 |              drzwiach kutych i zaopatrzonych w zamki doskonałe - razili
5427  3,  3 |                     strzałami. Siedzieli jak w fortecy. Żołnierze francuscy,
5428  3,  3 |                    drągi. Zaczęto bić koleją w niezdobyte drzwi taranami.
5429  3,  3 |                    Żołnierze przemienili się w oszalałe katapulty. Drzwi
5430  3,  3 |               katapulty. Drzwi jęczały, szły w drzazgi i wióry, a padał
5431  3,  3 |                zatłuczeni kolbami, wytraceni w tych norach, co do nogi.~
5432  3,  3 |                       tłumem ciągnąc za nogi w kierunku drzwi. Twardych
5433  3,  3 |                     kierunku drzwi. Twardych w karku, opornych, dumnych,
5434  3,  3 |                 bagnetu albo znalazło śmierć w ogniu.~Opanowawszy w ten
5435  3,  3 |                  śmierć w ogniu.~Opanowawszy w ten sposób górną część gmachu
5436  3,  3 |                  wypędzić z miasta i zamknąć w gmachach Monte Torrero.
5437  3,  3 |                     drzwi na dole i spojrzał w górę. Szukał oczyma kapitana
5438  3,  3 |                      kapitana Wyganowskicgo.~W owej chwili za bandą mężczyzn
5439  3,  3 |               bagnetem szedł wysoki człowiek w ogromnym wieńcu z cyprysowej
5440  3,  3 |          utłuszczonej wyciągały się do góry. W twarzy okrutnej i tak dalekiej
5441  3,  3 |                    jest fizjonomia kamienia, w straszliwej, zimnej masce
5442  3,  3 |                  serca, z całej piersi wołał w przestwór słowami psalmu:~"
5443  3,  3 |                     poszedł wyniosły starzec w czeluść ulicy Engracia i
5444  3,  3 |                    półszyderczo, jak to było w lego zwyczaju. Nagle zaszlochał
5445  3,  3 |                   wysoko, paszczami zwróconą w czarny wylot ulicy.~Pierwszy
5446  3,  3 |                niezdobytym krokiem wyruszył. W' jego tropy szedł czternasty
5447  3,  3 |                   Obadwa te tarany wbiły się w Cosso masą swoją jak dwa
5448  3,  3 |                      niedostrzegalnych dziur w olbrzymich domach wydłużonego
5449  3,  3 |            Naprzeciwko ulicy Engracia, wylot w wylot, znajdowała się ślepa
5450  3,  3 |                     Senora del Pilar i wylot w wylot trafiała na most.~
5451  3,  3 |                   Arco de Cineja, rzucił się w nią; zamiast w ulicę Świętego
5452  3,  3 |                    rzucił się w nią; zamiast w ulicę Świętego Giliusza.
5453  3,  3 |                   ulicę Świętego Giliusza. I w tym zaułku, tak samo jak
5454  3,  3 |                     tym zaułku, tak samo jak w całym mieście, domy zamienione
5455  3,  3 |                    rozdrożu Cosso, u wejścia w uliczkę i w jej ślepej głębinie.
5456  3,  3 |                 Cosso, u wejścia w uliczkę i w jej ślepej głębinie. Waliły
5457  3,  3 |                Miasto kipiało wciąż jeszcze. W dzielnicy nadrzecznej, za
5458  3,  3 |                  Uniwersytetu i na zachodzie w okolicach Pałacu Inkwizycji
5459  3,  3 |                    pożądali snu i spoczynku.~W starym tumie franciszkanów
5460  3,  3 |                     rozkosz mnichów, krążyło w złotych, kościelnych kielichach.
5461  3,  3 |                 upada bez sił, rozlegała się w ciemnych korytarzach, pustych
5462  3,  3 |                ostatnie echo rozmowy ucichło w klasztorze. Żołnierze, otuleni
5463  3,  3 |               klasztorze. Żołnierze, otuleni w płaszcze, spali leżąc w
5464  3,  3 |                      w płaszcze, spali leżąc w poprzek galerii portyku
5465  3,  3 |                    Cedru leżał między innymi w szeregu, ale nie spał wcale.~
5466  3,  3 |                     ruchliwego ognia rzucały w ogród niepewne blaski. Chrapanie
5467  3,  3 |                     blaski. Chrapanie cielsk w całej galerii, w przestrzeni
5468  3,  3 |                      cielsk w całej galerii, w przestrzeni kilkudziesięciu
5469  3,  3 |                    wściekłym gniewem zawijał w płaszcz. Ale chociaż zasłonił
5470  3,  3 |                 tłuszczy, sen idący nad nimi w ciemnych załamaniach sufitu.
5471  3,  3 |                      cel... Starzec, starzec w krwawym łachmanie! Oczy
5472  3,  3 |                    porozrzucane ręce i nogi, w trwodze i męczarni charczące
5473  3,  3 |                    cielesny wciąż musiał być w ruchu, w trudzie, w pierwszorzędnym
5474  3,  3 |                    wciąż musiał być w ruchu, w trudzie, w pierwszorzędnym
5475  3,  3 |                      być w ruchu, w trudzie, w pierwszorzędnym zmaganiu
5476  3,  3 |                 cośkolwiek ścigać forsownie. W każdej chwili spokoju zaczynały
5477  3,  3 |                     spokoju zaczynały płynąć w poprzek logicznych myśli-
5478  3,  3 |                niebezpieczeństwa, jeśli chce w sobie zagłuszyć paroksyzmy
5479  3,  3 |                     myślał bezradni, siedząc w kucki na miejscu i wodząc
5480  3,  3 |                    mur przeskoczyć, zabrnęły w pomrok zarośli bluszczu,
5481  3,  3 |               uliczki strzyżonego bukszpanu, w kąty, gdzie gaje wyniosłych
5482  3,  3 |                   krzaki różane. Żarzyły się w ciemnych wnękach czarnej
5483  3,  3 |                     nozdrzami błędny zapach. W owej chwili, jakby spomiędzy
5484  3,  3 |                    jakby spomiędzy kapiących w ciemność polśnięć kęp różanych,
5485  3,  3 |                   nad białym czołem... Widać w chropawej ramie okna ze
5486  3,  3 |                 widokiem. Kropli krwi nie ma w jej ustach. Światło uciekło
5487  3,  3 |             widziadlany obraz cielistych róż w mroku nocnym.~Żołnierz wstał
5488  3,  3 |                    mu szyję. Łkały przed nim w nocy te bezsenne białe róże.
5489  3,  3 |                      jego ręce zanurzyły się w krzew mokry, między pręty
5490  3,  3 |                       Ciskali je bez przerwy w płomienie. Buchały jasnym
5491  3,  3 |                 hebanu i czarnego dębu, może w czasach szałów i gwałtu
5492  3,  3 |                   poprzedniego dnia zdobywał w gronie woltyżerów. I tu
5493  3,  3 |                   zawias. Dawno już spłonęła w ogniu ulicznym. W sieni
5494  3,  3 |                   spłonęła w ogniu ulicznym. W sieni jakiś piechur pracowicie
5495  3,  3 |                    schodach.~Znalazł się tam w zupełnej ciemności. Łoskot
5496  3,  3 |                   jako głuchy, natrętny stuk w ścianę. Wyciągnięte ręce
5497  3,  3 |                    na balkonie. Chlusnęło mu w oczy światło w oknach...
5498  3,  3 |                  Chlusnęło mu w oczy światło w oknach... Światło w tamtych
5499  3,  3 |                  światło w oknach... Światło w tamtych oknach! Jacyś tam
5500  3,  3 |                     Wielka, woskowa gromnica w rogu pokoju. Dwie żywe przy