Tom, Rozdzial

 501  1,  3 |                   smutkiem wyznać to trzeba, w przechodzących katolików.
 502  1,  3 |              katolików. Szczególną nienawiść w nich, studentach austriackiego
 503  1,  3 |             żołnierskiej, która mieściła się w tymże gmachu pojezuickim.
 504  1,  3 |                    piguł, wymoczonych ad hoc w wodzie i zamrożonych umiejętnie.~
 505  1,  3 |                     Tego dnia znalazłszy się w sądzie profesorskim obadwaj
 506  1,  3 |                   seplenienie kry, która się w nich gęsto kołysała. Młodzieńcy
 507  1,  3 |                     Młodzieńcy chyłkiem szli w kierunku Złotej i widnego
 508  1,  3 |                  Jagiellońską drogę i, brnąc w błocie, stanęli nad wodą.
 509  1,  3 |                      fałdami osiadał ziemię.~W dole rzeki był zator lodowy.~
 510  1,  3 |                przedmieściu zwanym Rybitwy i w górze.~Odwiązał łódź, wyszukał
 511  1,  3 |                      Odwiązał łódź, wyszukał w wiktach wiosła i skoczył
 512  1,  3 |                 Krzyś poszedł za nim i siadł w tyle,~Była to łódź płaska
 513  1,  3 |                  zanurzyli wiosła i, co tchu w piersiach a mocy w barkach,
 514  1,  3 |                      tchu w piersiach a mocy w barkach, poczęli wygarniać
 515  1,  3 |                 twardo, z oporem, jakby orał w piachu, zwrócił się w stronę
 516  1,  3 |                   orał w piachu, zwrócił się w stronę Trześni.~- Raz, dwa! -
 517  1,  3 |                     Z łodzi wydawało się, że w okrąg sunie zniszczony jakiś
 518  1,  3 |                    swymi godziła zdradziecko w burty stateczku. Wówczas
 519  1,  3 |               jednego trącenia rozpadały się w drobne ułamki jak truchło
 520  1,  3 |                ułamki jak truchło bezwładne. W ostatnim blasku dnia widzieli
 521  1,  3 |                ostatnim blasku dnia widzieli w pęknięciach czarno-zielone
 522  1,  3 |                 śliskim szczękiem miotały je w górę. Zdarzało się, że jakaś
 523  1,  3 |              podważona wiosłami, odskakiwała w bok i szła w ukośnym kierunku.~
 524  1,  3 |                     odskakiwała w bok i szła w ukośnym kierunku.~Światło,
 525  1,  3 |                  kierunku.~Światło, zapalone w jakimś oknie na górze miejskiej,
 526  1,  3 |                wichrzatej fali ostrą iglicą. W tej szczelinie świetlistej
 527  1,  3 |                  fizyczną niesłychanego pędu w miękkiej kolebce przepaści.
 528  1,  3 |               krzyczał Rafał ze wściekłością w głosie i namiętnym ukontentowaniem.~
 529  1,  3 |                     banie wodne szła na ukos w świerzy wodnej. Migotliwa
 530  1,  3 |                    lał się z czół. Krew biła w skronie.~Drewniany statek
 531  1,  3 |                      młodzieńcy żachnęli się w tył i ku obronie dźwignęli
 532  1,  3 |                naprzód. Wtedy poznali, że są w koronie strzelistego drzewa,
 533  1,  3 |                     gościniec wodny unoszona w jakimś różnym od poprzedniego
 534  1,  3 |                    spiętrzonej. Rafał stanął w łodzi, rozstawił nogi, wsparł
 535  1,  3 |                  wart porywa. Woda darła się w lewo, z szelestem prąc kry.
 536  1,  3 |                  lecący, pomykali się co sił w przeciwną stronę. Wiosła
 537  1,  3 |                    ją, z łoskotem tłukły się w niej, aż wreszcie tył łodzi
 538  1,  3 |                     tył łodzi twardo uderzył w coś nieruchomego.~- Czy
 539  1,  3 |               Rozwarte szeroko oczy wlepiali w tę noc bez gruntu, ale nic
 540  1,  3 |                   dostrzec nie mogli.~- Stań w łodzi - rozkazał Rafał -
 541  1,  3 |                    musi być zator. Bylibyśmy w takim razie u celu.~Krzyś
 542  1,  3 |                     nogi wolno zanurzają się w wodzie. Przerażenie włosy
 543  1,  3 |                Wzdęty bałwan wodny pchnął go w piersi i dokądś odtrącił.~
 544  1,  3 |                   potem kilkakroć zabełkotał w wodzie. Rafał wpław rzucił
 545  1,  3 |                       Rafał wpław rzucił się w to miejsce na oślep i złapał
 546  1,  3 |                     swych krajów i garną się w usta. Płynąc w tym gęstym
 547  1,  3 |                     garną się w usta. Płynąc w tym gęstym roztopie, uderzył
 548  1,  3 |                      się uginała i zanurzała w wodzie. Cedro ocknął się
 549  1,  3 |                     do ostatniej nitki, nogi w butach głośno chlupały.~-
 550  1,  3 |                       Uciekajmy!~Rzucili się w zarośla wiklowe i poczęli
 551  1,  3 |                 poczęli wyżej kolan grzęznąć w rozkisłych bagnach nabrzeżnych.
 552  1,  3 |                stłamsić przerażający dreszcz w sobie, Woda sączyła się
 553  1,  3 |                   rozpacz. Nie wiedział już, w którą stronę iść: stracił
 554  1,  3 |                  kroków. Potknął się i runął w rozmiękły zagon. Przez chwilę
 555  1,  3 |                      leżał bez sił, z twarzą w bruździe pełnej roztajałego
 556  1,  3 |                   woli, łamały go i trzęsły. W głowie zatlił się krwawy
 557  1,  3 |                     co sił, co tchu, co mocy w palcach. Zdarł ze siebie
 558  1,  3 |                     Poszarpał na nim ubranie w pasy i odarł go ze wszystkiego.
 559  1,  3 |            wszystkiego. Tamten leżał bez sił w miękkim zagonie, dygocąc
 560  1,  3 |               inaczej zginą obadwaj. Znalazł w ciemności . rękę Cedry i
 561  1,  3 |                      dobrze rwać tak co pary w piersiach, nurzać się w
 562  1,  3 |                      w piersiach, nurzać się w śmiertelną oćmę nocną, grzać
 563  1,  3 |                   nocną, grzać się jak ogier w biegu.~W pewnym miejscu,
 564  1,  3 |                 grzać się jak ogier w biegu.~W pewnym miejscu, lecąc bez
 565  1,  3 |                   miejscu, lecąc bez przerwy w nieznanym kierunku, z nagła
 566  1,  3 |                 wieży kolegiackiej. Skoczyli w tę stronę i wnet nozdrzami
 567  1,  3 |                    zapłociu ich aż do swego, w skok wdarli się na górę
 568  1,  3 |                  groza położenia zajrzała im w oczy.:.~Rafał dumał przez
 569  1,  3 |                     krzesłem, na które wlazł w ciemności. W mgnieniu oka
 570  1,  3 |                     które wlazł w ciemności. W mgnieniu oka dom się poruszył.
 571  1,  3 |                  poruszył. Zabłysły światła. W sąsiedniej izbie ktoś skrzesał
 572  1,  3 |                 chlebodawca. Stał przed nimi w bieliźnie, wysoko wznosząc
 573  1,  3 |                    je Bóg stworzył, unurzane w ciemnym bagnie, otwarł usta
 574  1,  3 |                    szlafmyca trzęsła się jak w febrze. Winowajcy stali
 575  1,  3 |                    Będziesz mi tu się stroił w bohatera, mnie uniewinniał...
 576  1,  3 |                        odpowiesz ty mi za to w dniu jutrzejszym. Wielki
 577  1,  3 |                       nago łazili po mieście w nocy, zimową porą. Wszystko
 578  1,  3 |                    okropna ironia zaświeciła w nich płomieniem.~- Chodź
 579  1,  3 |                    spracowanych stóp, ruszył w stronę łoża.~Z jakąż rozkoszą
 580  1,  3 |               grzbietach! Rafał wtulił głowę w poduszkę i jął rozmyślać
 581  1,  3 |                 wcale nie świetny i pierwszy w szkole łobuz, nota bene,
 582  1,  3 |                      miasto i długo zostanie w koleżeńskiej powieści. W
 583  1,  3 |                     w koleżeńskiej powieści. W dali ukazywały się Tarniny
 584  1,  3 |                      dreszcz, zimniejszy niż w rzece. Chciał zasnąć. Zamknął
 585  1,  3 |                     ciszy nocnej zaczęły się w niej budzić, wstawać i do
 586  1,  3 |                  wziął cudzą łódź, że pływał w niej nocną porą, że tę łódź
 587  1,  3 |                  zbrodnia? Zbrodnia! Wysuwał w ciemność cały mózg i jakoby
 588  1,  3 |                      i noga za nogą schodził w głębokości przerażenia:
 589  1,  3 |                      się myślami po schodach w gimnazjum i na ich szczycie
 590  1,  3 |                   będą mię bili. Skręcał się w sobie i czuł wściekłe, bezgranicznie
 591  1,  3 |                      cały ten proces upadku, w głębi, za wszystkim, stało
 592  1,  3 |                 mokre szmaty leżą na brzegu.~W zmaganiu się uczuć odmiennych
 593  1,  3 |               inaczej, ale zaraz...~Zwinięty w kłębek na posłaniu, rozżarzał
 594  1,  3 |                kłębek na posłaniu, rozżarzał w sobie odwagę, przewidywał
 595  1,  3 |                      kuł odpowiedzi, a nadto w sekrecie przed sofizmatami
 596  1,  3 |                   upadków i wybuchów. Aż oto w jej głębi, jakby w czarnych
 597  1,  3 |                    Aż oto w jej głębi, jakby w czarnych niebiosach, rozległ
 598  1,  3 |                 przestrach jak nigdy jeszcze w życiu. Rzuciły się nań wszystkie
 599  1,  3 |                      za gardziel. Wbił czoło w poduszkę i przypatrywał
 600  1,  3 |                    czasu widział, jak polowy w Tarninach łapał na skoszonej
 601  1,  3 |                 sobie tę chwilę. Doświadczał w ciele podobnego drżenia,
 602  1,  3 |                      ostre zęby utopić miała w jego oczach.~Skulony, zwinięty
 603  1,  3 |                    oczach.~Skulony, zwinięty w kłębek, tak że kolanami
 604  1,  3 |                   dostawał nosa, trzęsąc się w febrze, drzemał i budził
 605  1,  3 |                  Nareszcie blady świt ukazał w mroku powierzchnie ścian.
 606  1,  3 |                   ścian. Wkrótce wszczął się w domu zwyczajny ruch. Familia
 607  1,  3 |                     śnie, i pierwszy zasiadł w pustej sali. Sprzęty jej,
 608  1,  3 |              konfesjonału; czarne ławy miały w sobie posępną ciszę płyt
 609  1,  3 |                     Rafał siedział zatopiony w sobie, z oczyma utkwionymi
 610  1,  3 |                 ciało, a myśli zamieniły się w błędny dym. Wesołość towarzyszów,
 611  1,  3 |                 koncepty i okrzyki zawierały w sobie podwójną, potrójną
 612  1,  3 |                 spychały go jeszcze bardziej w ciemny dół rozpaczy. Chwilami
 613  1,  3 |                      Jedna tylko sekunda - i w czyn się zamieni. Uciekać!
 614  1,  3 |                      słowo zmieniały nastrój w inny aż do rdzenia. Tymczasem
 615  1,  3 |               prorektor Kubeszewski. Toczyli w gabinecie ostatniego jakąś
 616  1,  3 |                    Filipa i głęboko wciągnął w piersi powietrze.~Pan Filip
 617  1,  3 |                  silny jak koń. Długo służył w kawalerii austriackiej,
 618  1,  3 |                  wylał, niż jej obecnie miał w sobie. Trudno było określić,
 619  1,  3 |                 sobie. Trudno było określić, w jakim jest wieku. Wyglądał
 620  1,  3 |                   otoczona baczkami. Chodził w jakiejś resztce obcisłego
 621  1,  3 |                   resztce obcisłego munduru, w sukiennych kamaszach, które
 622  1,  3 |                      kości, zapierały oddech w każdym studencie.~Pan Filip
 623  1,  3 |                   Pan Filip umiał siec rózgą w szczególny sposób. Jednych
 624  1,  3 |               wychowańca jak własną kieszeń.~W pewnej chwili przeszedł
 625  1,  3 |                  obok drzwi poetyki. Zajrzał w nie i ze strasznym uśmieszkiem
 626  1,  3 |                    zwierzyną, którą osaczają w ten sposób. Było mu wciąż
 627  1,  3 |                  lodowaty spokój z wolna się w nim zasiadał i rozpierał.~
 628  1,  3 |                    nim zasiadał i rozpierał.~W pewnej chwili wszedł do
 629  1,  3 |                studenta i, surowo patrząc mu w oczy, zapytał po niemiecku:~-
 630  1,  3 |             niemiecku:~- Gdzie byłeś dzisiaj w nocy z Cedrą? Rafał milczał.~-
 631  1,  3 |                      żadna nie zamieniła się w słowo.~- Czy ty będziesz
 632  1,  3 |                   wszystko. Gdzie byłeś dziś w nocy?~- Na rzece.~Wszystkie
 633  1,  3 |                   Raki łapałem.~- Oszalałeś! W zimie! W roztop... Drwić
 634  1,  3 |               łapałem.~- Oszalałeś! W zimie! W roztop... Drwić tu śmiesz
 635  1,  3 |                   umilkł znowu, wsunął głowę w ramiona, jakby wszystko,
 636  1,  3 |                      do powiedzenia, wciągał w siebie i zamykał na klucz.~-
 637  1,  3 |                       po co wyszedłeś z domu w nocy i czemu tamtego ciągnąłeś
 638  1,  3 |                    wydźwignęła się z nicości w piersiach Rafała. Coś w
 639  1,  3 |                      w piersiach Rafała. Coś w nim zakołysało się i runęło.~-
 640  1,  3 |                  głośno, zuchwale, pokazując w uśmiechu wszystkie zęby.~-
 641  1,  3 |                    jednego wyrazu!~Prorektor w pasji ledwie zdołał namacać
 642  1,  3 |                      piskliwym głosem rzucił w korytarz wezwanie: ~- Filip!~
 643  1,  3 |                 korytarz wezwanie: ~- Filip!~W momencie, kiedy to czynił,
 644  1,  3 |                      szerokimi kroki odszedł w przeciwległy koniec długiego
 645  1,  3 |                 korytarza. Tam zatrzymał się w głębokiej okiennej framudze.
 646  1,  3 |                prorektor oraz pedele zostali w korytarzu. Gdy Filip był
 647  1,  3 |                  kieszeni długi składany nóż w kościanej oprawie, cenny
 648  1,  3 |                spostrzegł, widać, nóż ukryty w rękawie, bo trupia; zielona
 649  1,  3 |                    was kiszki powypuszczam! ~W tej samę chwili Michałek
 650  1,  3 |                kalafaktora, skoczył na bok i w chwili prawdziwie lwiego
 651  1,  3 |                     przezeń jak przez kłodę, w biegu huknął w brzuch prorektora
 652  1,  3 |                  przez kłodę, w biegu huknął w brzuch prorektora i zmiatał
 653  1,  3 |                 zwinny Filip i chwycił wpół.~W tej minucie skrzywdzony
 654  1,  3 |                   mały łebek i gardło Filipa w pięściach i pazurach Rafała.
 655  1,  3 |                      koszul dyndały strzępy. W pewnej chwili pedel wydobył
 656  1,  3 |                 nakazywał zawieszenie broni. W mig wysadzono drzwi z zawias.
 657  1,  3 |                  zawias. Filip dopadł zbiega w przedsionku, ale zwinny
 658  1,  3 |                zwalił go z nóg jednym ciosem w skroń. Filip odbił się od
 659  1,  3 |                    Ale tego nie było już ani w przedsionku, ani na schodach,
 660  1,  3 |                      nie będzie go już nawet w mieście.~
 661  1,  4 |        sandomierskich, niewesoły wiódł żywot w Tarninach. Stary cześnik
 662  1,  4 |               cześnik widzieć go nie chciał. W ciągu pierwszych dwu tygodni
 663  1,  4 |                 jadał obiady i wieczerze sam w narożnej izdebce, gdzie
 664  1,  4 |                  sypiał na sienniku rzuconym w kącie. Z rozkazu starego
 665  1,  4 |                      ciemku świecić latarnią w oczy zaspanym parobkom i
 666  1,  4 |                młodszą siostrą, Zofką, idącą w grubych butach, krótkiej
 667  1,  4 |               zamieniał kilka słów milszych.~W innych porach dnia i to
 668  1,  4 |                     infamis" spożywał stojąc w swej klecie i zaraz musiał
 669  1,  4 |                 gumno. Aż do obiadu siedział w stodołach, w zapolu, z nogami
 670  1,  4 |                 obiadu siedział w stodołach, w zapolu, z nogami grubo kłocią
 671  1,  4 |                ziarna do śpichlerza, spędzał w ten sam sposób na milczącym,
 672  1,  4 |                      sennym wsłuchiwaniu się w łoskot cepów o klepisko.
 673  1,  4 |                  patriarchalnym trybem, "jak w zegarku". Już po upływie
 674  1,  4 |                    Rafałek omdlewał z nudów. W czapce nasuniętej na oczy,
 675  1,  4 |                    na oczy, z dłońmi wbitymi w rękawy lisiurki słuchał
 676  1,  4 |                    mośćbrodzieju", wycedzone w taki' sposób, że skóra cierpła
 677  1,  4 |                  dniem.~Przy końcu stycznia, w niedzielę rano, Zofka, ulubienica
 678  1,  4 |                 przed drewnianym kościołkiem w Sulisławicach, znowu Zofka
 679  1,  4 |                     rozkazał.~Krew zakipiała w młodzieńcu. Hańba prawie
 680  1,  4 |                     między chłopstwem, ramię w ramię z kołtunami, kiedy
 681  1,  4 |             okoliczna znajdowała swe miejsca w prezbiterium!... Musiał
 682  1,  4 |                   motłoch rozstępuje się raz w raz, czyniąc ulicę dla przejścia
 683  1,  4 |                litery książki, którą trzymał w ręku, nie widział. Dopiero
 684  1,  4 |                     Oczy jej skierowane były w stronę Rafała, choć nie
 685  1,  4 |                    błękitne jak dalekie lasy w słoneczny zimowy dzień.
 686  1,  4 |                    ku organom.~Rafał zacichł w sobie, wsłuchał się sam
 687  1,  4 |                      sobie, wsłuchał się sam w tony organów czy w muzykę
 688  1,  4 |                   się sam w tony organów czy w muzykę ich mrącą jak echo
 689  1,  4 |                    muzykę ich mrącą jak echo w głębi serca. Kiedy znowu
 690  1,  4 |                      święta msza, odbyło się w sercach tajemnicze misterium.
 691  1,  4 |                Minęły długie dzieje, zaległa w duchu otchłań zdarzeń, od
 692  1,  4 |                    aż do błyskawic szczęścia w prześlicznych oczach, aż
 693  1,  4 |                    wzburzony. Dokonywała się w nim fizyczna i moralna przebudowa.
 694  1,  4 |                gorączka. Miłość szerzyła się w nim jak zaraza. Kochał się
 695  1,  4 |                    się dni, że zamieniał się w żywioł bezduszny, przykuty
 696  1,  4 |                      jak żebrak na kulach. A w ciągu takich dni Rafał żył
 697  1,  4 |                      powieki i wpatrywał się w oczy rozsiewające iskry,
 698  1,  4 |                     na siebie jak na łotra i w tej samej chwili nurzał
 699  1,  4 |                      samej chwili nurzał się w szelmowskiej dumie, kąpał
 700  1,  4 |                    szelmowskiej dumie, kąpał w marzeniach grzesznych, niewiadomych,
 701  1,  4 |                    grzesznych, niewiadomych, w snach nad snami. Dla zniszczenia
 702  1,  4 |                   nad snami. Dla zniszczenia w sobie tajnych zgryzot zamierzał
 703  1,  4 |                 granicy między wpojoną wiarą w rzeczy dobre i złe. Znał
 704  1,  4 |                   plugawych siedlisk miasta. W takich momentach opętania
 705  1,  4 |                 całym ciele, czując, jak się w nim objawia chęć rzucania
 706  1,  4 |       niepowetowanych, słów-zabójstw. Nieraz w biały dzień opanowywała
 707  1,  4 |                 świateł, hałasu, orgii. Czuł w sobie to płacz dziecka najżałobliwszy,
 708  1,  4 |               wspomnienie bladej twarzy było w nim stałe, wieczne, niezmienne,
 709  1,  4 |                wieczne, niezmienne, wcielone w jego duszę jak życie.~Ćmiły
 710  1,  4 |                      z nagła, niespodzianie, w chwilach najbardziej niestosownych,
 711  1,  4 |                najbardziej niestosownych, bo w obliczu ojca, zapach włosów,
 712  1,  4 |                 rozpaloną. Nieraz budził się w nocy z uczuciem, że w nim
 713  1,  4 |                    się w nocy z uczuciem, że w nim jest przepaść niezgruntowana,
 714  1,  4 |              niezgruntowana, ziejąca głębią. W godzinach południowego wytchnienia
 715  1,  4 |                  była płaska, długa i zgięta w pałąk, główka mała i ogromnie
 716  1,  4 |                      głębokie oczy, osadzone w nadzwyczaj szerokich kościach
 717  1,  4 |                      na stole. Umiała pląsać w miejscu, wolno i lekko,
 718  1,  4 |                     chwili jej życia.Miał ją w oczach, gdy była włochatym
 719  1,  4 |                     objeździł oklep, nocami, w sekrecie przed cześnikiem.
 720  1,  4 |                      go ponosiła bezdrożami, w nocy, aż obojgu dech zamierał
 721  1,  4 |                    sam poił i przeprowadzał.~W tych czasach, skoro jej
 722  1,  4 |               przyniesione smakołyki, siadał w jej żłobie, splatał ręce
 723  1,  4 |                   łeb i siedział nieruchomy, w zamyśleniu. Klacz wyciągała
 724  1,  4 |                   Siadał tak samo i, patrząc w oczy Baśki przymrużonymi
 725  1,  5 |                 marca Rafał, dopuszczony już w drodze łaski przed rodzicielskie
 726  1,  5 |                   godziny. Cześnik leżał już w łóżku. Podstarości Piotr
 727  1,  5 |                       Łojówka topiła się już w blaszanym lichtarzu od dość
 728  1,  5 |                    Pochlebcom zawsze dobrze, w gazetach ich będą drukowali!
 729  1,  5 |                      było widać.~Rafał wziął w rękę podarte i zasmolone,
 730  1,  5 |                 pieniądzem gotowym za ciebie w szkołach płacić. Nożem pruć
 731  1,  5 |                   tak, mośćbrodzieju, huknął w ucho za to "nie wiem", żebyś
 732  1,  5 |                  zmądrzał!~"...iż nie jestem w stanie donieść wam o wszystkich
 733  1,  5 |               dywizjami jego armii, które są w Tyrolu, poszedłem z dywizjami
 734  1,  5 |                      Rozumiem - rzekł Rafał.~W chwili gdy to mówił, patrząc
 735  1,  5 |                   gdy to mówił, patrząc ojcu w oczy z rzewną serdecznością,
 736  1,  5 |                    sprawiła... poruszenie... w wojsku..." - czytał Rafał
 737  1,  5 |                   szpalty, już cześnik wpadł w głuche sapanie. Za chwilę
 738  1,  5 |              ciemnych już stancyjek, znalazł w mroku drzwi do swojej, zamknął
 739  1,  5 |               posłanie. Leżał bez ruchu. Coś w nim teraz ostygło i zaczęło
 740  1,  5 |                    wysuwać jak dusza. Został w nim tylko zimny rozmysł
 741  1,  5 |                 żelazna pewność, że klucz ma w kieszeni. Klucz ów był to
 742  1,  5 |                 łokcia długości, wykrzywiony w kształt litery S. Obadwa
 743  1,  5 |                 Ostatnie szelesty zginęły... W kuchni zgaszono łuczywo.
 744  1,  5 |                     sennie podzwania padając w otwór drewnianej okiennicy,
 745  1,  5 |                    skrzypiał trwożnie gdzieś w trzecim pokoju...~Wiatr
 746  1,  5 |                     i świstem pięściami bije w ściany, usiłuje wyrwać okiennice,
 747  1,  5 |                     sienniku, czekał patrząc w ciemność. Zdawało mu się
 748  1,  5 |               nasłuchiwał. Serce targało się w nim jak więzień silny i
 749  1,  5 |                 więzień silny i młody, który w męce pięściami usiłuje rozwalić
 750  1,  5 |                   Głowa płonęła, a krew biła w skroniach. Dusił się w gorącu,
 751  1,  5 |                  biła w skroniach. Dusił się w gorącu, które szerzył piec
 752  1,  5 |                 zwyczajne, sukienne ubranie, w którym był, spodnie ze skóry
 753  1,  5 |                     potęgę i szał. Trzymając w ręce klucz od stajni Rafał
 754  1,  5 |                   przytwierdzona, podała się w ciemność, oknem wiatr jął
 755  1,  5 |                  szarpać. Awanturnik skoczył w śnieg. Skoro przymknął połówki
 756  1,  5 |              przymknął połówki okienne, żeby w nocy nie stukały i nie zbudziły
 757  1,  5 |                      stóp do głowy. Wciągnął w nozdrza ów śnieg rozpylony,
 758  1,  5 |                      przez zaspy. Pławił się w nich i kopał, nim wybrnął
 759  1,  5 |                 stajni. Przez chwilę, stojąc w gorącym końskim oddechu,
 760  1,  5 |                 zarznięci, jedni pod żłobami w sąsiedztwie drzwi, inni
 761  1,  5 |                   drzwi, inni pokotem śpiący w tak zwanej gródzy. Baśka
 762  1,  5 |                      dźwignął i wsunął śrubę w otwór, nie mógł ich zamknąć,
 763  1,  5 |                 wziąć ze sobą, czy go rzucić w śnieg obok drzwi i za powrotem
 764  1,  5 |                  żeby go zabrać. Wsunął tedy w kieszeń od rajtuzów ten
 765  1,  5 |                   duży kawał żelaza, chwycił w garść wodze i był na siodle.~
 766  1,  5 |                 wodze i był na siodle.~Baśka w podskokach przeleciała podwórzec.
 767  1,  5 |                wkrótce cofnęły. Rafał wypadł w pole. Jechał topolową aleją,
 768  1,  5 |                      wyschłych drzew huczały w ciemności. Była to pieśń
 769  1,  5 |                      że Rafał o kęs nie mógł w nią wszczepić wzroku, nie
 770  1,  5 |                      omijane przez żyjących, w cieniu kilkunastu brzóz
 771  1,  5 |                   lodowatą seremność ciskają w serce. Wzywały ku niemu
 772  1,  5 |                      mogiły... Uderzył Baśkę w bok nogą i minął je galopem. .
 773  1,  5 |                    galopem. . Zostały za nim w polach, ucichły, umilkły...~
 774  1,  5 |                     wiatrów siekących twarz, w poprzek miękkich śniegów.
 775  1,  5 |              miękkich śniegów. Lecieli oboje w dzielnej rozkoszy. Rafał
 776  1,  5 |                     na zagony, sprowadzał ją w kolej. W pewnym miejscu,
 777  1,  5 |                       sprowadzał ją w kolej. W pewnym miejscu, w stronie
 778  1,  5 |                     kolej. W pewnym miejscu, w stronie Godzisławic, krzyżowały
 779  1,  5 |                      wyciągniętą ręką szukał w powietrzu słupa. Basia drgnęła
 780  1,  5 |                 przedziwnie. Zdawało się, że w istocie, jak głosi baśń
 781  1,  5 |                  klacz zagrzała się tęgo, że w niej krew kipi. Wkrótce,
 782  1,  5 |                      Wywiódł kobyłę za bróg, w ciszę, gdzie wiatr ledwie
 783  1,  5 |                  skulił, plecami oparł i dał w objęcia pochwycić marzeniom.~
 784  1,  5 |                   żywota. Jaśniała przed nim w mroku nocy wszystka świetlista,
 785  1,  5 |                    świetlista, przeistoczona w obłok złotobiały i w uśmiech.
 786  1,  5 |           przeistoczona w obłok złotobiały i w uśmiech. Rozkosz widzenia
 787  1,  5 |                  zaspę rozgarniając kopytem. W pewne j chwili Rafał ocknął
 788  1,  5 |                    siodło i z ciszy wyjechał w wicher. Teraz już sama Baśka
 789  1,  5 |             dobroczynną potęgą, która niesie w jego strony...~Był teraz
 790  1,  5 |                granicy rozdołu Koprzywianki, w pobliżu wielkich lasów Góreckich.
 791  1,  5 |                   błyszczące między drzewami w dole. Rafał jechał polem
 792  1,  5 |                  stojąca z dala od folwarku, w alei.~Teraz, w nocy, była
 793  1,  5 |                     folwarku, w alei.~Teraz, w nocy, była zupełnie pusta.
 794  1,  5 |                      filarach z cegły, gdzie w czasie deszczu stawiano
 795  1,  5 |                      do kucia. Był tam nawet w kącie wygryziony mały żłobek
 796  1,  5 |                  siana, a całą wiązkę rzucił w żłób, do którego uzdę przywiązał
 797  1,  5 |                       Dużymi krokami przebył w poprzek szerokie pasmo gościńca,
 798  1,  5 |                      na obszar dworski. Stał w ulicy ogrodowej, która prowadziła
 799  1,  5 |                   się tutaj między gałęziami w tysiącznych kierunkach.~
 800  1,  5 |                      miliardy istot wirowały w tym miejscu. Rafał posuwał
 801  1,  5 |                     postaci, nie we śnie ani w marzeniu idzie obok drzew,
 802  1,  5 |                  jutro ujrzy oczyma, kipiało w nim obłąkanie. Wciągał w
 803  1,  5 |                     w nim obłąkanie. Wciągał w siebie nozdrzami przedziwną
 804  1,  5 |                 powietrzem tego ogrodu. Stał w gąszczu krzewów bzu, które
 805  1,  5 |                cieniem bzowego krzewu, który w grube drzewo się rozrósł,
 806  1,  5 |              Zatrzymał się tam i twarz ukrył w dłoniach. Serce rozdzierało
 807  1,  5 |              dłoniach. Serce rozdzierało się w nim od myśli, że już iść
 808  1,  5 |                 węgłem domu ujrzał światełko w ścianie prostopadłej do
 809  1,  5 |                     Płatki śniegowe wiły się w nim i połyskiwały miliardem
 810  1,  5 |                      na nią i, cicho brodząc w puchu śniegowym, dotarł
 811  1,  5 |                   dotarł do otworu wyciętego w drewnianej okiennicy. Spojrzał
 812  1,  5 |                    biureczku, wygodnie leżąc w fotelu, czytała książkę:
 813  1,  5 |                      umrze pod tym oknem, że w nim, silnym i młodym, coś
 814  1,  5 |                  postanowienie. Wsunął palec w otwór okiennicy i trzykroć
 815  1,  5 |                     i trzykroć cicho stuknął w szybę. Z wyciągniętymi rękoma
 816  1,  5 |             wyciągniętymi rękoma rzuciła się w tył i chwilę stała przerażona,
 817  1,  5 |               przerażona, bez życia, patrząc w okno. Wówczas znowu trzy
 818  1,  5 |                   teraz spokojny. Czuł zimno w piersiach. Szczęście, jak
 819  1,  5 |                   jak złotopióry ptak zabity w powietrzu, spadło i martwe
 820  1,  5 |                       spadło i martwe leżało w jego duszy. Smutnymi oczyma
 821  1,  5 |                      Smutnymi oczyma patrzał w głąb pokoju...~Światło zgasło.~
 822  1,  5 |                      jaką tylko uczuć można. W oczach jego stało tak wyraźne
 823  1,  5 |                  Złudzony do żywego, wlepiał w nie znowu oczy...~Znikło
 824  1,  5 |         nadziemskiego przez chwilę go niosło w dali od tego miejsca. Był
 825  1,  5 |                  gdzie indziej, z nią razem, w przedziwnym zaśnieniu, na
 826  1,  5 |                      złodziej nocny...~Nagle w milczeniu rozległ się powolny
 827  1,  5 |                     Rafał usłyszał go, uczuł w piersiach jak ostrze żelaza
 828  1,  5 |                     zbudziła służbę... Ale i w nim ocknęło się Iwie serce.
 829  1,  5 |                   jego marzenia. Zaświeci im w ślepie pańskim śmiechem!
 830  1,  5 |                    stoi człowiek. Wparł oczy w to miejsce i milczący czekał.
 831  1,  5 |                    jak sama miłość. Spłynęła w jego ramiona. Objęli się
 832  1,  5 |              ławeczki, pod rozłożystym bzem, w tym miejscu, gdzie serce
 833  1,  5 |                      pocałunkiem wieczności.~W pewnej chwili wargi jej
 834  1,  5 |                      jakeś wtedy powiedział, w tańcu?~- Tak.~- Gdzież on
 835  1,  5 |                       Gdzież on jest? koń?~- W kuźni stoi przy żłobie.~-
 836  1,  5 |                    szepnęła:~- Mokre wąsy...~W istocie mech pod nosem natręta
 837  1,  5 |                     jednym ruchem, utopił je w wonnych, suchych kędziorach.
 838  1,  5 |                       żarliwe usta wpiły się w jego usta z cichym, bolesnym
 839  1,  5 |                     zbliżoną do ust, zawrzeć w nazwie ów niespodziany głos
 840  1,  5 |                niespodziany głos rodzący się w sercu, który go przenikał
 841  1,  5 |              mgnienie oka przywarła do niego w pocałunku ciał i uściśnieniu
 842  1,  5 |                   uściśnieniu dusz... Znikła w ciemności. Szelest jej kroków
 843  1,  5 |               Rafałowi, który umykał co siły w nogach. Ledwie, ledwie zdążył
 844  1,  5 |               odwiązać supeł cuglów i stanąć w strzemionach, gdy go opadły.
 845  1,  5 |                 Sadząc jelenimi susy wypadła w pole i uszła psom. Długo
 846  1,  5 |                  uszła psom. Długo niosła go w podrzutnym skoku wskroś
 847  1,  5 |                  schylony filar, stał chwilę w powietrzu i rozlatywał raptownie
 848  1,  5 |                     gdyby z jakichś szczelin w ziemi. Była ciemność nieprzejrzana,
 849  1,  5 |                niewiadome siły, chwytały się w ciemności za bary śmigłe,
 850  1,  5 |                      że grzmocą wzajem pierś w pierś straszne pięście,
 851  1,  5 |                 charczą i wyrzygują krew, że w ciemnych jaskiniach nocy
 852  1,  5 |           Wierzchówka, puszczona wolno, szła w zawód z wichrami. Osnowa
 853  1,  5 |               Polotny skok Baśki zmienił się w cudny bieg. Dziko parskała.
 854  1,  5 |                  zmarzłej ziemi: pławiła się w tumanach śniegowych jak
 855  1,  5 |                      tumanach śniegowych jak w rozbujałej wodzie.~Rafał,
 856  1,  5 |                 otrząsnąć ze snu. Miał wciąż w objęciach gibkie ciało cudnej
 857  1,  5 |                  ustami do stromych piersi i w oczarowaniu miłosnym szeptał
 858  1,  5 |               jeszcze ciche wyrazy. Sumienie w nim zgasło. Cały się zmienił
 859  1,  5 |                     zgasło. Cały się zmienił w noc i burzę.~Rozkosz miłości
 860  1,  5 |                    swój żelazny. Rozległ się w duszy jej zwierzęcy ryk,
 861  1,  5 |                    nigdy jeszcze nie postały w jego głowie, leciały teraz
 862  1,  5 |                    puścił wolnym kłusem. Był w jakimś nieznanym miejscu,
 863  1,  5 |                chrustami, które przeraźliwie w wichrach gwizdały. Świerzopka
 864  1,  5 |                 Baśka mknęła chętnie, bujała w polach. Stroiła skoki, chrapała
 865  1,  5 |                      wąwozy, nieraz zapadała w rowy i wyrwy, przedzierała
 866  1,  5 |               zaroślami tarek i głogu, które w nocy huczały jak lasy.~Rafał,
 867  1,  5 |                   jak lasy.~Rafał, zatopiony w marzeniach, z lekka ją tylko
 868  1,  5 |             Dzisiejszą musiał sobie utworzyć w myśli. Tą właśnie sprawą
 869  1,  5 |                   były jej oczy, jakie usta. w tej minucie? Rozgarniał
 870  1,  5 |                   jak blask słoneczny, minki w czasie tańców na kuligu,
 871  1,  5 |                      płomieni, ukazywały się w nocnej ciemności: Przenikliwym,
 872  1,  5 |                  brwi prosto zakreślonych...~W pewnej chwili usłyszał szczególny
 873  1,  5 |                      Wkrótce Rafał rozróżnił w tym huku trzask i skrzypienie
 874  1,  5 |                     rozwartej kniei nie było w całej okolicy...~Niewiadome
 875  1,  5 |              Niewiadome zastępy drzew wołały w ciemnościach. Wylatywał
 876  1,  5 |                       to huk wód, które lecą w bezdenną próżnię z wysokości
 877  1,  5 |                     rozmyślał, co ma czynić, w którą stronę jechać. Co
 878  1,  5 |             pokazywał...~Wtem Baśka skoczyła w bok, jak ciosem rażona.
 879  1,  5 |                  tylko nie zleciał z siodła. W oczach mu coś zamigotało,
 880  1,  5 |                      mu coś zamigotało, tam, w tych leśnych głębiach. Przez
 881  1,  5 |                       że to migoce światełko w dersławickim dworze, i radość
 882  1,  5 |                   źrenicy zmienił się ów sen w postrach gwałtowny, który
 883  1,  5 |                     skokiem z miejsca poszła w przestwór, precz od lasu,
 884  1,  5 |                    lasu, za wiatrem, co pary w piersiach. Stało się to
 885  1,  5 |                    śniegów Baśka kopnęła się w przecwał coraz bardziej
 886  1,  5 |                  Wicher go do kości przejął. W tym biegu nad biegi słyszał
 887  1,  5 |                     śniegu z chyżymi wilkami w przegony. Nozdrzami jej
 888  1,  5 |                   Była jak godzący pocisk...~W jakiejś chwili Rafał zgarnął
 889  1,  5 |                     się na siodle i spojrzał w tył. Ujrzał cztery błyski
 890  1,  5 |                cztery błyski migocące gdzieś w głębi. Gdy tak wzrok natężał,
 891  1,  5 |                    Bił teraz obcasami kobyłę w zapadłe boki, smagał ją
 892  1,  5 |                      świstem, krzaki miotały w lecącego śmiech urwany jak
 893  1,  5 |              rozwartymi nozdrzami kopała się w dzikich rzutach przez zaklęsłe
 894  1,  5 |                     leci już przez całą noc. W głowie jego utworzył się
 895  1,  5 |                  spojrzeniem i ukazywało się w jednym błysku widziadło
 896  1,  5 |                     ścigany, czy nie. Leciał w powietrzu...~W jednej chwili,
 897  1,  5 |                   nie. Leciał w powietrzu...~W jednej chwili, nie wiedzieć
 898  1,  5 |                  runęła na ziemię, i zleciał w głęboką zaspę. Przez chwilę
 899  1,  5 |                    wznak, po szyję zanurzony w miękkim śniegu, bezwładny
 900  1,  5 |                      Rafał uczuł wszczepione w siebie pazury i kły. Straszliwa,
 901  1,  5 |                     długa paszcza wżarła się w kożuch na jego piersiach,
 902  1,  5 |                      łbem olbrzymim, targała w prawo i w lewo. Kły worały
 903  1,  5 |                 olbrzymim, targała w prawo i w lewo. Kły worały się w ciało.
 904  1,  5 |                     i w lewo. Kły worały się w ciało. Jakoby obuchem siekiery
 905  1,  5 |                      zionące gardło. Klęcząc w śniegu, zaczął teraz borykać
 906  1,  5 |                    zwierzem. Był to pod nim, w objęciu jego stalowych łap, .
 907  1,  5 |                 objęciu jego stalowych łap, .w jego pysku, to leżał na
 908  1,  5 |           przeraźliwy, gdy ręce znalazły się w rozwartej paszczy. Lśniące
 909  1,  5 |                     wydarł z paszczy i zadał w owe ślepia cios zwiniętą
 910  1,  5 |                       Ale prawa dłoń trafiła w rozwartą paszczękę i wbiła
 911  1,  5 |                   niż sęp szponami, wpił się w to ogniste gardło u podstawy
 912  1,  5 |              Wszystkie cztery nogi wszczepił w piersi Rafała. Pazury zdarły
 913  1,  5 |                 piersi Rafała. Pazury zdarły w szmaty, w strzępy kożuch
 914  1,  5 |                      Pazury zdarły w szmaty, w strzępy kożuch i orały żywe
 915  1,  5 |                      osłonił. Łeb targał się w oszalałych ręku Rafała ze
 916  1,  5 |                    nagła straceniec usłyszał w głowie swej myśl pełgającą
 917  1,  5 |                   przebłyskiem nadziei mordu w duszy, która jak płomyk
 918  1,  5 |                    jak płomyk ciepły stanęła w jego mózgu, skradł się pomiędzy
 919  1,  5 |              wilczych do kieszeni rajtuzów i w mgnieniu oka wywlókł z nich
 920  1,  5 |                    długości. Z góry, co siły w zamachu, potężnym ciosem,
 921  1,  5 |                   ciosem, chichocząc wbił je w lewe ślepie. Ujrzał, że
 922  1,  5 |                       Wtedy podwójnym ciosem w drugie, aż się po dłoń zatopiła
 923  1,  5 |                 straszne kagańce, zaczął bić w czerep, między uszy, w kufę.
 924  1,  5 |                   bić w czerep, między uszy, w kufę. Ostre końce klucza
 925  1,  5 |                  więzły między kośćmi nosa i w czaszce. Miażdżył je teraz
 926  1,  5 |                  sztychem spodnim począł bić w brzuch. Rzygająca jucha
 927  1,  5 |             śmiertelne rżenie Baśki. Słyszał w samej głębi serca i w szpiku
 928  1,  5 |                Słyszał w samej głębi serca i w szpiku kości jęki jej ostatnie,
 929  1,  5 |                     odwagi wstać. Łkał leżąc w gorącej topieli krwi własnej
 930  1,  5 |             zdruzgotanej mordy twarz i mówił w nią:~- Znaj pana, znaj pana!...
 931  1,  5 |                  trupie i spoczął na nim jak w pościeli.~Nierychło, tknięty
 932  1,  5 |                  jakąś błędną myślą, ścisnął w ręce żelazo i dźwignął się
 933  1,  5 |                   strachu. Serce ciskało się w nim odległymi, ślepymi i
 934  1,  5 |                  zaspy, z krzykiem chwytając w piersi powietrze. Brnął
 935  1,  5 |                    był z korzeniem. Cierpiał w sobie jedną jedyną myśl,
 936  1,  5 |                     zginać. Ogień buzuje się w piersiach, jęzorami oplata
 937  1,  5 |                     jarząb. Gruby pień wrósł w nie wszystkimi korzeniami,
 938  1,  5 |                 między odkryte kości i żyły, w rany głęboko porozdzierane.
 939  1,  5 |             porozdzierane. Pień rozwidla się w górze na konary o barwie
 940  1,  5 |                    barankiem śniegu. Wysoko, w górze świszczą nagie pręty.
 941  1,  5 |                świszczą nagie pręty. Wysoko, w niebie... Ścisk i męczarnia
 942  1,  5 |            zwiotczałe i bielsze niźli śnieg.~W zrzedłym, w śniadym półmroku
 943  1,  5 |                     niźli śnieg.~W zrzedłym, w śniadym półmroku widać zaspy,
 944  1,  5 |                     zaspy... Jedne jak zboże w sąsiekach, jak słomiane
 945  1,  5 |                       Podniósł głowę płonącą w ogniach niebieskich, zielonych,
 946  1,  5 |                      śniade i pąsowe jelita. W obłędzie zaciekłej zemsty
 947  1,  5 |                     wielkimi krokami poszedł w tamtą stronę. Bielmo zalepiło
 948  1,  5 |                Ściśnięte krwawe pięście biły w wiatr. Już za chwilę począł
 949  1,  5 |                     za chwilę począł uciekać w przeciwnym kierunku. Wlókł
 950  1,  5 |                     zagonach, padał na twarz w lotne zaspy, dźwigał się
 951  1,  5 |                     się z zagonów i mknących w lekkich śniegach. Chwilami
 952  1,  5 |               przodka siedział skulony chłop w wielkiej rogatej czapie
 953  1,  5 |               dźwignęły łby i zatrzymały się w miejscu, pełne niepokoju.
 954  1,  5 |                     sanicach i wpatrywał się w dal. Wtedy Rafał przyczołgał
 955  1,  5 |               powrózki lejców, bat i uciekał w pole. Dopiero ubiegłszy
 956  1,  5 |                      znalazł Rafała leżącego w poprzek sanic bez duszy.~
 957  1,  6 |                 jaśnieniem jej oczy zwrócone w stronę ognia, grube, białe
 958  1,  6 |                      wprawiona tafelka lodu. W kącie, daleko, za dymem,
 959  1,  6 |                   Zaraz wszystko to wciągnął w siebie dym.~Wielkim kłębem
 960  1,  6 |              odchodził. Gdy błysk ognia padł w jego czarne przepaście,
 961  1,  6 |              przepaście, coś rozwidniało się w nim i świetliste widma płynęły.~
 962  1,  6 |                  ziemi uklepana, drżała, gdy w nią bić wzięły rozjuszone
 963  1,  6 |                    kwicząc przeciągle, tłukł w nią stumilowymi skrzydłami
 964  1,  6 |                   zamieci parły wszystek dym w jeden kąt izby albo napełniały
 965  1,  6 |                     szczelinami. "Zły", dmąc w wielką gwizdę, sypał w okienko
 966  1,  6 |                  dmąc w wielką gwizdę, sypał w okienko jak gdyby suchym
 967  1,  6 |                     pola albo zmieniwszy się w czucie bryły kamiennej,
 968  1,  6 |              potrzaskanej na złomy, wirowała w przestworzu bez końca. Głowa
 969  1,  6 |                     stała się głazem lecącym w przepaść, jakby w ciasną,
 970  1,  6 |                    lecącym w przepaść, jakby w ciasną, ognistą studnię.
 971  1,  6 |                      warg. Usiłował spojrzeć w okienko, bo Baśka rży. Baśka
 972  1,  6 |                  Baśka rży... Daleko, daleko w zaspach... A nim wzrok do
 973  1,  6 |                    wiatronogi lot jakoby sen w czasie burzy na szczycie
 974  1,  6 |                     masztu, sen pełen trudu, w którym nie ma czasu na pochwycenie
 975  1,  6 |               zołmierz z naszych stron beł i w piekle, i w niebie... A
 976  1,  6 |                      stron beł i w piekle, i w niebie... A to tak beło.
 977  1,  6 |                       jako ludzie gadają, że w tym mieście zbudował król
 978  1,  6 |                     król spaniały zamek, ale w tym zamku nik mieszkać nie
 979  1,  6 |                związał torbę śnurem, buchnął w nią pierzcią, i wszystkie
 980  1,  6 |                 wszystkie diabły rozlały się w maź, że ino łby zostały,
 981  1,  6 |                    go tylko dalekie, dalekie w huku wichrowym wołanie...
 982  1,  6 |                krokiem żelaznym. Rafał uczuł w rękw rzemień uździenicy.
 983  1,  6 |                      koń i ukazał się na nim w całej swojej wielkości.
 984  1,  6 |                      to zowie. Widział tylko w głębi swych oczu, czy w
 985  1,  6 |                      w głębi swych oczu, czy w mrocznych czeluściach nocy,
 986  1,  6 |                polami, z najprędszym wichrem w przegony. Zmienili się w
 987  1,  6 |                     w przegony. Zmienili się w kamienne bryły z piaskowca,
 988  1,  6 |                dokoła komina. Chłopy kudłate w kożuchach. Baby w wełniakach
 989  1,  6 |                    kudłate w kożuchach. Baby w wełniakach przędą i skubią
 990  1,  6 |                   twarze, posępnie wsłuchane w głos starego chłopa, który
 991  1,  6 |                   ciśnij na ziemię i zadepcz w piachu nogą". Ale się zląkł: "
 992  1,  6 |                  najpierwszy naczelnik dalej w nas! Zawołali ognia dawać!
 993  1,  6 |              zołmierz stoi. Tamtych zabitych w tył wywlekli. Nasz glit
 994  1,  6 |                   bili tęgo laskowymi kijami w plecy, w brzuch, po łbie,
 995  1,  6 |                    laskowymi kijami w plecy, w brzuch, po łbie, dla postrachu
 996  1,  6 |                       Dym burymi kłęby walił w izbę i wisiał nad głowami.
 997  1,  7 |                      sandomierska kąpała się w majowym poranku. Okno w
 998  1,  7 |                      w majowym poranku. Okno w narożnej izdebce Rafała
 999  1,  7 |                     przeczuć, mocą uczuwania w półśnie, w drzemaniu, nieomylniejszą
1000  1,  7 |                    mocą uczuwania w półśnie, w drzemaniu, nieomylniejszą