Tom, Rozdzial

3501  2,  14|                   wszyscy zamknęli w borach, w polach, schowali między
3502  2,  14|                     do krwi gryzłem czekając w poczekalniach, składając
3503  2,  14|                   sochą. Życia mało, żeby ją w tylej cząsteczce przeorać,
3504  2,  14|                      tracisz na wysiadywanie w antyszambrach. Starczy honoru
3505  2,  14|                      go nie ma na tyle, żeby w sobie zbudzić dumę.~- Jeżeli
3506  2,  14|                 czyste, jak przemieniały się w glinę podłą, którą rzekomo
3507  2,  14|                     rzekomo gardziły. Środek w przeciągu niewielu lat staje
3508  2,  14|                    znowu!~- Tak, odkryję cię w całej nagości.~To mówiąc
3509  2,  14|                      spod wapna. Cała ściana w głębi zastawiona była ogromnymi
3510  2,  14|                  stare sztychy i karykatury. W ciemnym kącie stało sosnowe
3511  2,  14|                     to uczucie rozwinęło się w gościu. Zajął się nim ze
3512  2,  14|                      przyjaciela i wlepiając w niego krótkowzroczne oczy.~-
3513  2,  14|                  nasza dusza przeistoczy się w duszę niemiecką od patrzenia
3514  2,  14|                      inni, odmienni. Ty traf w to, co jest twoją naturą
3515  2,  14|                   twoją naturą i twoją siłą, w rolniczą potęgę, którą bezużytecznie
3516  2,  14|                 którą bezużytecznie trzymasz w ręku. Jeśli potrafisz wydobyć
3517  2,  14|                widząc, co się dzieje, czując w rozmowach pomysły zagłady,
3518  2,  14|                     kto zgładzi, mnie wytępi w Stokłosach? A no, owszem,
3519  2,  14|                łudzisz okropnie! Jam zajrzał w duszę ich, głupca udając
3520  2,  14|                     Wśród szelestu jedwabiów w salonach, wśród koronkowych
3521  2,  14|                      oto twoi chłopi podejdą w nocy pod dom, wywleką cię
3522  2,  15|                długich tygodni Rafał spędził w Stokłosach w zupełnym próżniactwie.
3523  2,  15|                   Rafał spędził w Stokłosach w zupełnym próżniactwie. Był
3524  2,  15|                  łóżko polowe, i Rafał leżał w ubraniu, z oczyma zwróconymi
3525  2,  15|                     wartości. Śliczne konie, w których tak się dawniej
3526  2,  15|                     coraz większe zamknięcie w sobie. Ze wszech sił przymuszał
3527  2,  15|                     bielonych izb roztopione w złocie, chłodne powietrze.
3528  2,  15|                 kiwając się sennie i szumiąc w ów głos rozkoszny, który
3529  2,  15|                     grubo mchem. Cała ziemia w lesie odziana była suchymi
3530  2,  15|                 daleko wcześniej niż wszyscy w obejściu. Słyszał, jak pieją
3531  2,  15|                     Wszystko to odbijało się w nim jak w kamieniu. Czasami
3532  2,  15|                    to odbijało się w nim jak w kamieniu. Czasami z jego
3533  2,  15|                   Kamień leżał na sercu. Ale w niskości swego ucisku nie
3534  2,  15|                     ucisku nie umarło serce. W głębinach nocnego milczenia,
3535  2,  15|                    patrzało krwawym wzrokiem w ciemności bez wiary zobaczenia
3536  2,  15|                     wiary zobaczenia i łkało w ciągu gadzin nie dlatego,
3537  2,  15|                    moc zwierzęcego bytu była w stanie ukrócić melodię tęsknoty.
3538  2,  15|                      kwilenie. Serce upadało w swój grób i leżało w uspokojeniu
3539  2,  15|                 upadało w swój grób i leżało w uspokojeniu niemocy aż do
3540  2,  15|                    nadejścia nowego powiewu. W czasie trwania tych zapasów
3541  2,  15|                     cienia. Na próżno! Ustał w nim wzrok żyjący i słuch
3542  2,  15|                  zacinał zęby i pogrążał się w sztuczny letarg milczenia.
3543  2,  15|                      zniszczenia odzywał się w przestworzu i pustoszył
3544  2,  15|                      zdołała.~Jednego ranka, w samym już końcu września,
3545  2,  15|                    dać sobie rady, nie będąc w możności uleżeć w barłogu,
3546  2,  15|                      będąc w możności uleżeć w barłogu, wstał o świcie
3547  2,  15|                     poszedł nad rzekę, która w odległości kilkudziesięciu
3548  2,  15|       kilkudziesięciu kroków od domu płynęła w korycie daleko niższym od
3549  2,  15|                     olszyny, wyrastające już w drzewa. Rzeka snuła się
3550  2,  15|                      drzewa. Rzeka snuła się w ich cieniu, jakby ukryta
3551  2,  15|                    zwieszonymi gałęźmi, niby w grocie czarnozielonej, zostawiając
3552  2,  15|             zostawiając po sobie wspomnienie w kształcie srebrzystego szlaku.
3553  2,  15|                  wierzby, wici swe taplające w ruchomej wodzie. Spomiędzy
3554  2,  15|                       Spomiędzy nich buchała w przestwór wyniosłą koroną
3555  2,  15|                 człowiek nie przejął jeszcze w posiadanie od ptaków. Blisko
3556  2,  15|               posiadanie od ptaków. Blisko i w dali rozciągały się mielizny,
3557  2,  15|                      się mielizny, uzbrojone w suche pale, w sękate tramy
3558  2,  15|                      uzbrojone w suche pale, w sękate tramy i korzenie
3559  2,  15|                      korzenie ściętych olch, w zeschłe karpy, sterczące
3560  2,  15|           doświadczał na widok nowych miejsc w kraju, z ową rozkoszą nienasyconą,
3561  2,  15|                     oczy i przez łzy patrzał w owe zakręty rzeczne, w dzikie
3562  2,  15|               patrzał w owe zakręty rzeczne, w dzikie kępy olszowe. Wciągnął
3563  2,  15|                dzikie kępy olszowe. Wciągnął w piersi wilgotny zapach i
3564  2,  15|                wietrzyk.~Rafał zatrzymał się w miejscu jak wryty i pierwszy
3565  2,  15|                     cierpień przeistacza się w stokrotne bogactwo radości,
3566  2,  15|                    płynące z widoku ziemi...~W tej samej chwili nad wodami,
3567  2,  15|                     a głos ten długo jeszcze w nim drżał i na zawsze pozostał
3568  2,  15|                   drżał i na zawsze pozostał w duchu...~
3569  2,  16|                    upłynął rok pobytu Rafała w Stokłosach. Jesień jako
3570  2,  16|          gospodarował, już jako współrządca, w towarzystwie Trepki, a poniekąd
3571  2,  16|            kawalerski humor nie zawodziły go w tym czasie. Osobliwie zimową
3572  2,  16|                     zimową porą czuł się jak w raju. Nie było tygodnia,
3573  2,  16|                      Nie było tygodnia, żeby w okolicy nie wypadła zabawa,
3574  2,  16|                     tu i owdzie puszczał się w konkury, szukając dużego
3575  2,  16|                polubił go bardzo. Na wiosnę, w lecie i pod jesień stopniowo
3576  2,  16|                      oddawał mu gospodarstwo w Stokłosach. Sam kopał się
3577  2,  16|                      kopał się coraz głębiej w swych książkach. Polowanie,
3578  2,  16|                     Lwowie, gdzie panna Mery w świat wchodziła. Trepka
3579  2,  16|              karnawałowania lwowskiego, choć w gruncie rzeczy rad był,
3580  2,  16|                   jego przyjaciel nie siedzi w Wiedniu. Tymczasem na jesieni
3581  2,  16|                   chartami, wieczory na grze w szachy albo na czytaniu.~
3582  2,  16|                    duży wpływ na towarzysza. W rozmowach, w śmiechach,
3583  2,  16|                     towarzysza. W rozmowach, w śmiechach, w drwinkach i
3584  2,  16|                      rozmowach, w śmiechach, w drwinkach i uszczypliwościach
3585  2,  16|                   Rafał począł zagłębiać się w myśli starego dziwaka i
3586  2,  16|                starego dziwaka i im bardziej w nie wchodził, tym większą
3587  2,  16|                    Po długich słotach, jakoś w końcu października, rozwidnił
3588  2,  16|                   się wśród bagnisk. Obadwaj w długich butach, zachlastani
3589  2,  16|                      gościńca ciągnącego się w stronę Tarnowa, a stamtąd
3590  2,  16|                 dróżka na gliniastym gruncie w lesie była twardsza, ale
3591  2,  16|                     równinę i skierowali się w stronę gościńca. Charty,
3592  2,  16|                      idące samopas, skoczyły w mgnieniu oka i poszły lotem
3593  2,  16|                  mgnieniu oka i poszły lotem w dół. Rzucili się za nimi
3594  2,  16|                     dół. Rzucili się za nimi w mgłę polną. Z nagła stanęli
3595  2,  16|                    jak struny, szły chyłkiem w tamtą stronę, ale stanęły
3596  2,  16|                 stanęły wnet, jakby ich nogi w ziemię wrosły. Z nastawionymi
3597  2,  16|                      się jak las. Białe nogi w sukiennych kamaszach aż
3598  2,  16|                   kolana nurzały się miarowo w rzadkiej glinie. Za grenadierami
3599  2,  16|                     wśród chmur i mgły idzie w nieskończoność, kołysze
3600  2,  16|                 kołysze się stalowymi falami w ciszy i milczeniu.~Tam i
3601  2,  16|                   półkole, zwijały się wirem w miejscu, kłębiły dookoła
3602  2,  16|                      że tam ugrzęzły działa. W istocie, przyzwyczaiwszy
3603  2,  16|                     szereg armat zarzniętych w błocie. Około nich uwijali
3604  2,  16|                     uwijali się artylerzyści w ciemnych kusych fraczkach,
3605  2,  16|              fraczkach, wyżej kolan taplając w bajorze sukienne kamasze.
3606  2,  16|                    ich piersi, były uciarane w bagnie, a wielkie czapy
3607  2,  16|                   strzelistymi kitami, ułani w czworograniastych czapkach,
3608  2,  17|                 ozimina, ale na ogół ziewało w polach pustkowie odłogów
3609  2,  17|                 drzew otaczających stary dom w Stokłosach rozpostarła się
3610  2,  17|               podmiecionych liści obejmowała w niepodzielne władanie wilgoć
3611  2,  17|                    siedzieli na ganku dworu, w milczeniu ciesząc się tym
3612  2,  17|                    tym ostatnim dniem ciepła w późnym listopadzie. Każdy
3613  2,  17|                      ciągnęły oczy człowieka w daleki, daleki widnokres.
3614  2,  17|                 widnokres. Piaszczysta droga w alei lip prowadząca do dworu,
3615  2,  17|                      stężała, z wolna tonęła w cieniu grubym i tęsknym
3616  2,  17|                  dnia z takim wianiem wiatru w żadnych Florencjach nie
3617  2,  17|                     wszystkie zajadle pędzić w aleję. Głowy przyjaciół
3618  2,  17|            przyjaciół ociężale dźwignęły się w tamtą stronę w oczekiwaniu.
3619  2,  17|                 dźwignęły się w tamtą stronę w oczekiwaniu. Psy z nagła
3620  2,  17|                trwożnie pojękując cofały się w podwórze. Z półmroku alei
3621  2,  17|                   żebrak na kuli drewnianej, w łachmanach. Ciężko utykając
3622  2,  17|                  czerwonego, który mu prosto w źrenice padał, i rzekł:~-
3623  2,  17|                    dziada ręką.~- Dać mu tam w kuchni rynkę warzy... -
3624  2,  17|                 dziad!~- Grosza nie bierze i w kwalifikacje dziedziców
3625  2,  17|                  podeszli, ujrzeli człowieka w łachmanach, z sakwami na
3626  2,  17|                     przez piersi, prostego i w średnim jeszcze wieku. Twarz
3627  2,  17|                  Wojskowy człowiek przyjąłby w gościnę kamrata, a postronny
3628  2,  17|                  uczuciem przejęci, patrzali w te prawdomówne, szorstkie
3629  2,  17|                chodzi, to możesz przenocować w tym domu, bracie rodaku.~-
3630  2,  17|                      zniżonym głosem.~Weszli w dziedziniec. Słońce się
3631  2,  17|                      już padał tak gruby, że w głuchą noc przepływał. Kazano
3632  2,  17|             okiennice. Wędrowny dziad usiadł w kącie Nekandowego pokoju
3633  2,  17|                    nogę oto postradał.~- Toż w grudniu zeszłego jeszcze
3634  2,  17|                    Dwanaście już lat upłynie w tym listopadzie miesiącu,
3635  2,  17|                     wyspach Antylów... Jedni w San Domingo, drudzy w auzońskim
3636  2,  17|                  Jedni w San Domingo, drudzy w auzońskim kraju, inni w
3637  2,  17|                      w auzońskim kraju, inni w górach niemieckich, inni
3638  2,  17|                został na świecie.~Wracam oto w swoje płaszczyzny. Idę obaczyć
3639  2,  17|                   cóż wtedy! Młoda krew była w żyłach i wrzący honor w
3640  2,  17|                      w żyłach i wrzący honor w sercu. Było nas takich w
3641  2,  17|                     w sercu. Było nas takich w szeregu dość, co my powiedzieli
3642  2,  17|                      dziś pomyślę... Rada my w radę po zaściankach, gwaru
3643  2,  17|                 głośniej mełł językiem, tego w rekruty... Już nas w Siedlcach,
3644  2,  17|                    tego w rekruty... Już nas w Siedlcach, w Łukowie rozdzielili
3645  2,  17|                         Już nas w Siedlcach, w Łukowie rozdzielili na partie,
3646  2,  17|                      na partie, potem ubrali w kamasze i marsz, marsz w
3647  2,  17|                     w kamasze i marsz, marsz w austriackie dziedziny. Jać
3648  2,  17|                     dziedziny. Jać nie byłem w gębie ostatni, więc, jak
3649  2,  17|                      patrzy, oparłem się aże w regimencie grafa von Koenigsegg-Rothenfels.
3650  2,  17|                   von Koenigsegg-Rothenfels. W trzecim batalionie, aże
3651  2,  17|                      trzecim batalionie, aże w mieście Pilsen, w Czechach
3652  2,  17|            batalionie, aże w mieście Pilsen, w Czechach wytchnąłem po marszu.
3653  2,  17|                 upłynął rok czasu, poszli my w górną Austrią, w góry Tyrol
3654  2,  17|                   poszli my w górną Austrią, w góry Tyrol bić Francuza
3655  2,  17|                  Dołami onych pagórów, precz w wyżyny, pomiędzy skały i
3656  2,  17|                  pobratymca jednego z drugim w glicie, ba! w kompanii!
3657  2,  17|               jednego z drugim w glicie, ba! w kompanii! Niechże to kapral
3658  2,  17|                      że się dwaj między sobą w głuchą noc zszeptują, że
3659  2,  17|                      z głupia frant szlusuje w bitwie, że do się z dala
3660  2,  17|                    ulicę, a drugi raz - kula w łeb. Toś ta i język umiał
3661  2,  17|                  swój swego gdzie nie wiedz, w dziesiątym regimencie po
3662  2,  17|                    takich pól przemierzył ja w pierwszej wojnie! ile w
3663  2,  17|                      w pierwszej wojnie! ile w drugiej! W drugiej wojnie
3664  2,  17|             pierwszej wojnie! ile w drugiej! W drugiej wojnie zeszli my
3665  2,  17|                  wojnie zeszli my byli z gór w pola lombardzkie. Tam to
3666  2,  17|                  arcyksięciem Karolem poszli w dół Renu na Jourdana, inni
3667  2,  17|                      na Jourdana, inni darli w Szwajcary na Massenę, a
3668  2,  17|                  rozparł się lewym skrzydłem w Legnano, a prawe oddał pod
3669  2,  17|                strzelców i szwadron huzarów. W tej wsi Polo postawili na
3670  2,  17|                     z pieluch, toteż to szło w budy, sięgało ci do gardła,
3671  2,  17|                cesarscy nie dawali się zjeść w kaszy. Żołnierz stary, wyćwiczony,
3672  2,  17|                  Żołnierz stary, wyćwiczony, w stu bataliach się terał.
3673  2,  17|                     wojska, wżarło się jedno w drugie. Dawaj bić! Bagnet
3674  2,  17|                    Dawaj bić! Bagnet szczęka w bagnet, oczy łypią w oczy.
3675  2,  17|                 szczęka w bagnet, oczy łypią w oczy. A staremu wiarusowi
3676  2,  17|                     nimi kto inny ku pomocy. W przedniej straży szedł batalion
3677  2,  17|                 zaprawdę jak żywy mur. Chłop w chłopa, ramię w ramię, puklerz
3678  2,  17|                   mur. Chłop w chłopa, ramię w ramię, puklerz przed nimi
3679  2,  17|                   tych ludzi krwawym ślepiem w boju spracowany... Błąd
3680  2,  17|                  Pierwszy ja raz tak ich oko w oko zobaczył. Nim słowo
3681  2,  17|                  słowo rzec - już ci ślocham w głębi szeregu. Nim słowo
3682  2,  17|                     samym austriackim gwerem w łapach jak pójdę! Jak stanę
3683  2,  17|                  łapach jak pójdę! Jak stanę w szeregu, jak wezmę pospołu
3684  2,  17|                 wezmę pospołu z bracią rznąć w batalion Koenigsegg-Rothenfels!
3685  2,  17| Koenigsegg-Rothenfels! Śmierć to śmierć! Tam w oczach moich poległ szef
3686  2,  17|               ochotnika jako prosty żołnierz w tym samym co i ja szeregu
3687  2,  17|                     pozwoliły ich zniszczyć. W dywizji Victor był drugi
3688  2,  17|                   Rymkiewiczem generałem, co w wigilią tego dnia przybył
3689  2,  17|                     Taką to ja drogą poszedł w one legiony... Wliczyli
3690  2,  17|                   Bataliony pierwszy i drugi w swoich dywizjach, trzeci
3691  2,  17|                     składał wystawioną straż w Rolta-Vecchia dla zasłonienia
3692  2,  17|             francuska nie mogła dłużej ustać w tym położeniu bez obawy,
3693  2,  17|                poszła do Mantui, zamknąć się w twierdzy mediolańskiej,
3694  2,  17|                  Wielhorskiego zamknięty był w Mantui i nasza z nim komunikacja
3695  2,  17|                      z armią włoską. Byti my w boju pod Valence... Dawne
3696  2,  17|                  rankiem o godzinie trzeciej w pierwszym brnął szeregu...~
3697  2,  17|                    do połowy wybita przyszła w genueńskie góry. Tam my
3698  2,  17|                     Ożyły nadzieje. Buchnęła w szeregi wieść o powrocie
3699  2,  17|                żołnierze-wiara.~Oręż wrastał w dłonie od samego płomyka
3700  2,  17|                    krakowski rynek... Już my w pieśni przemierzali dalekie
3701  2,  17|                      owo piękne Campo santo.~W parę tygodni wymarło ze
3702  2,  17|                   twardzizny żywota, zostało w kupie ośm tysięcy prawdziwych
3703  2,  17|                  martwi. Wzdychać se wzdycha w najgorszej chwili, jako
3704  2,  17|                   chwili, jako i zaklnie, aż w kościach trzeszczy, ale
3705  2,  17|                  swoje... Aby ino razem, aby w kupie, to i dobrze. Samego
3706  2,  17|              austriackie zastępy rozwleczone w dolinach i het - precz!
3707  2,  17|                     a po drodze przemień się w kruka, żebyś nas przecie
3708  2,  17|                    przecie całych pozżerał!" W dali przed nami było wielkie
3709  2,  17|                       Portofino, wrzynał się w morze z lewej strony, a
3710  2,  17|                   nad nią stały złomy nagie, w których spalone szczeliny
3711  2,  17|                      kaktus. Jak to tam leżą w rozpadlinach uschłe łoża
3712  2,  17|                 złość a furia burzy wylęgłej w morzach. Żyli my w pośrodku
3713  2,  17|                  wylęgłej w morzach. Żyli my w pośrodku rumowisk, gdzie
3714  2,  17|                  tuli pod sobą cień tyli, że w nim głowy nie schowasz.
3715  2,  17|                   schowasz. Przyszedł na nas w ostatnich dniach obrony
3716  2,  17|                     odświeżyć, nieraz śmierć w oczy zajrzała. Skoroś ino
3717  2,  17|                    wsunął nos i oczy z ulicy w czarną i zimną sień, wnet
3718  2,  17|                     paluszkach szedł z nożem w rękawie jak pies-milczek.
3719  2,  17|                     zawżdy był jeden: pustka w jelitach.~Kapitulowały wreszcie
3720  2,  17|               Resztki legiów wyszły z miasta w stronę Marsylii. Bez tynfa
3721  2,  17|                   stronę Marsylii. Bez tynfa w wacku, bez butów i odzienia,
3722  2,  17|                 wacku, bez butów i odzienia, w rędach starganych i zetlałych
3723  2,  17|                     i o głodzie, ciągnęli my w świat francuskimi górami.
3724  2,  17|               Idziemy, bywało, przez włoskie w Morskich Alpach siedliska,
3725  2,  17|                  panowie dowódcy dawajże nas w ambit wbijać! Idzie oto
3726  2,  17|                    Mundur na nim białą nicią w stu miejscach ześcibany,
3727  2,  17|                   buty jeść wrzeszczą, że to w szeregu całym słychać. Kiszki
3728  2,  17|                szeregu całym słychać. Kiszki w nim takiego marsza grają,
3729  2,  17|                   drugim! - wrzaśnie, gdy mu w glitach stękają. - Równaj
3730  2,  17|                 najjaśniejszą Rzeczpospolitą w tornistrze dźwigasz!"~Zaraz
3731  2,  17|                  później? - szepnął Cedro.~- W Marsylii równa nas czekała
3732  2,  17|                 chusty, odziewali przybyszów w uniform i stawiali pod dawne
3733  2,  17|              chorągwie.~Przybyli oficerowie, w niewolę roku siódmego wzięci
3734  2,  17|                 niewolę roku siódmego wzięci w Mantui, co w pustym klasztorze
3735  2,  17|                 siódmego wzięci w Mantui, co w pustym klasztorze pod Leoben
3736  2,  17|                      ściągnęli żołnierze, co w czasie kapitulacji uszli
3737  2,  17|                 przybywali towarzysze wzięci w niewolę, co to w kajdankach
3738  2,  17|                      wzięci w niewolę, co to w kajdankach rozesłani byli
3739  2,  17|                   mil szukali swojej komendy w legionie. Objął nad nami
3740  2,  17|                    Ruszyli my się z Marsylii w Mantuańskie pod starego
3741  2,  17|                    do obwodu Peschiery, a ja w drugiej pod Mantuę. Dziwne
3742  2,  17|                  panowie bracia: przyszli my w te same wądoły, nad one
3743  2,  17|                    paragraf Kraya. Krzyk się w szeregach rozszerzył: "Nie
3744  2,  17|                 jeden człowiek ścięła zęby i w bramę wlepiła krwawe oczy.
3745  2,  17|                     kamienną pokazać stałość w niedoli i w chwili tryumfu.~
3746  2,  17|                  pokazać stałość w niedoli i w chwili tryumfu.~Nie sprzeciwił
3747  2,  17|                    swemu dowódcy. Stanęli my w porządnym szyku, gdy nieprzyjaciel
3748  2,  17|               sztandarów, a żywo, żywo - raz w raz z ich glitów występował
3749  2,  17|           żołnierz-Polak, roztrzaskiwał broń w oczach komendantów i stawał
3750  2,  17|                  oczach komendantów i stawał w naszej kolumnie.~Ostatnia
3751  2,  17|                   nasza piękna chwila. Pokój w Lunewilu! Zachmuliły się
3752  2,  17|                otrzymał rozkaz iść znad Renu w dziedzinę Toskanii, która
3753  2,  17|                   miejsce prze znaczenia. My w sile półsiodma tysiąca głów
3754  2,  17|                  dalej. Mówiono, że mamy iść w służbę króla Etrurii, to
3755  2,  17|                    nasz batalion stał załogą w Mantui i był najsilniejszą
3756  2,  17|                   tyle krwi naszych wyciekło w fosy - i przez to miejsce
3757  2,  17|                      wojska pod Sokolnickim. W tym samym czasie miał regiment
3758  2,  17|               garnizon puścić na parol i iść w biady czy w układy z Rzecząpospolitą
3759  2,  17|                      parol i iść w biady czy w układy z Rzecząpospolitą
3760  2,  17|                   każdego batalionu. Wszyscy w jeden głos okrzyknęli, że
3761  2,  17|                      takie zamysły nurtowały w naszych korpusach, przybył
3762  2,  17|                  możemy, a wzdragamy się iść w służby króla Etrurii, żeby
3763  2,  17|                    oficerów straciło miejsce w nagrodę zasług. Dwa pułki
3764  2,  17|          cyzalpińskiej, a trzeci miał zostać w Etrurii. Sztab legionowy
3765  2,  17|                  aprobaty chytrego ministra. W smutku powrócił wódz, oznajmiając
3766  2,  17|               wielkiego niedostatku nie byli w stanie z miejsca się oddalić,
3767  2,  17|                     z rozkazem użycia gwałtu w razie naszego oporu. Otoczono
3768  2,  17|               przymuszono wsiadać na fregaty w Livornie...~- Dokąd? - wyszeptał
3769  2,  17|                chlubicie, żołnierze z bronią w ręku!~- Z bronią w ręku...~-
3770  2,  17|                    bronią w ręku!~- Z bronią w ręku...~- Trza było skonać,
3771  2,  17|              uwalniać ze służby, nie chcieli w tej bardzo złej godzinie
3772  2,  17|               żołnierza, któremu przewodzili w boju, a z którym przeszli
3773  2,  17|                 jeden, co towarzyszom naszym w drodze do Genui, gdy szli
3774  2,  17|                      ostatnie złamanie wiary w legionach.~- Mówże waćpan,
3775  2,  17|                należał do 113 półbrygady, co w dniu 13 czerwca 1802 roku
3776  2,  17|                      roku wstąpiła na pokład w Livornie. Ostrożność generała
3777  2,  17|                      była całkiem zbyteczna. W porządku stanęli my na kamieniach
3778  2,  17|                     sroga wstawała tego dnia w morzu! Pomnę... One mury
3779  2,  17|                       samotne płoty kamienne w morzu z południa, za cichą
3780  2,  17|                   czarne, jako o północku, a w nim niedaleka, zda się,
3781  2,  17|                   się chyba. Padnie piorunem w siwe, chodzące góry, w złe
3782  2,  17|              piorunem w siwe, chodzące góry, w złe doły, w one dymy sieczne
3783  2,  17|                   chodzące góry, w złe doły, w one dymy sieczne i palące -
3784  2,  17|                      palące - i znowu] lotem w górę, na skrzydłach, aż
3785  2,  17|                  chepa a ślocha. Jakie to ta w nim głosy! Jakie ta krzyki!~
3786  2,  17|                      się - i cierpi. Strzeli w niego bałwan rozbiegany
3787  2,  17|                jakoby dziki, zjuszony koń... W porcie wiatr przyciszony.
3788  2,  17|                      próbował.~Dali rozkaz: "W szalupy!"~Każą nam wyciągać
3789  2,  17|                   fregaty. Werznęła się była w dno i zahaczyła o głazy.
3790  2,  17|                    korweta dybie za nim trop w trop. Hejże, hej! Ledwie
3791  2,  17|                       porwie nas i poniesie. W szyję między Elbą a Korsyką!
3792  2,  17|                 Słyszymy, jak to tam dzwonią w skały rozwścieczone wełny,
3793  2,  17|                    pospołu z żaglem ciśnięty w fale. Z trzaskiem lecą na
3794  2,  17|                    Burza! Pójdzie nasz okręt w górę i na dół. Pocznie go
3795  2,  17|                     z boku na bok kłaść, bić w pierś jakoby belką! Straszne,
3796  2,  17|                       Och, wściekłe!~Dużo ja w życiu twardych dzieł widział,
3797  2,  17|               niespodziewana śmierć zajrzała w oczy, tchnęła w twarz...
3798  2,  17|                     zajrzała w oczy, tchnęła w twarz... Rozmiotła burza
3799  2,  17|                    trzynastu okrętów złożoną w cztery strony świata. Dwa
3800  2,  17|                   między innymi nasz, latała w morzach, miotana wściekłością
3801  2,  17|                   duszy i taczał się z końca w koniec sali pod pokładem,
3802  2,  17|                     Niejednego bałwan huknął w piersi i połknął pianami
3803  2,  17|              zeszarpany od womitów, bez siły w sobie ciągnął człek one
3804  2,  17|                 człek one liny. Jednego razu w ciemną noc grzmotnęło okrętem
3805  2,  17|                ciemną noc grzmotnęło okrętem w jakieś skały. Zatrzeszczał,
3806  2,  17|                  Armaty z zatopionego krańca w morze!" Dali go wtedy, co
3807  2,  17|                       Dali go wtedy, co mocy w ramieniu! Plusnęły nasze
3808  2,  17|                      tam nasz statek, stroił w żagle. Po kilkunastu dniach
3809  2,  17|                    afrykańskie był zapędzon. W lipcu okręt nasz podniósł
3810  2,  17|               Gibraltaru i Algesiras a Ceutą w Afryce, szedł wolno w stronę
3811  2,  17|                  Ceutą w Afryce, szedł wolno w stronę naznaczoną. Widzieli
3812  2,  17|                 ledwie gzi morze. Jeszcze mi w oczach do dziś dnia stoją
3813  2,  17|              hiszpański, z którego strzelają w niebo góry skaliste, nagie,
3814  2,  17|                     na inne okręty, wysiadła w Kadyksie i dwanaście dni
3815  2,  17|                    przygotowania do odjazdu. W sierpniu dopiero z pomyślnym,
3816  2,  17|                  sierpnia taka cisza nastała w morzach, że nawy stały jak
3817  2,  17|                   słońca. Ledwie się utopiło w onych stojących równinach,
3818  2,  17|             stojących równinach, wznosił się w tym miejscu, gdzie zginęło,
3819  2,  17|              nachylonego nad wodami patrzało w nas oko wieczne. Podobne
3820  2,  17|                Podobne my widywali dzieckami w kościołach rodzinnych wsiów.
3821  2,  17|                       a szczyt jej gubił się w schodzącej nocy... Nocami
3822  2,  17|                    blady i zimny nie odszedł w odmęty zachodniej strony.
3823  2,  17|                    oczy powiedzie na wschód, w niezmierność oceanu, rzuci
3824  2,  17|                    że mdlał najtęższy. Smaga w ustach dniem i nocą, że
3825  2,  17|                   żołnierz. Skakał z pokładu w morze dla ochłody. Źle się
3826  2,  17|                   nas ku wyspom. Ale dopiero w połowie października ujrzeli
3827  2,  17|                    odesłany do Francji i tam w jakimsi ponurym zamku żywota
3828  2,  17|                 zamku żywota tęgiego dokona. W sierpniu 1802 roku rozeszła
3829  2,  17|                    stało się hasłem rokoszu. W górach San-Domingo stanie
3830  2,  17|                Kreolów Murzyn Lamur de Rans, w Walier wzbudzi bunt San-Susi,
3831  2,  17|                Walier wzbudzi bunt San-Susi, w Dondon Noël, w Plesans -
3832  2,  17|                     San-Susi, w Dondon Noël, w Plesans - Sylla, w okolicach
3833  2,  17|                     Noël, w Plesans - Sylla, w okolicach Port diu Pe -
3834  2,  17|                      murzyńskich, co jeszcze w służbie pozostali, takich
3835  2,  17|                      Murzyn złapany z bronią w ręku, a nawet i bez broni,
3836  2,  17|                     a nawet i bez broni, ale w .polu, wszystko jedno: winny
3837  2,  17|                      do kajuty kapitańskiej, w której przebywał szef Małachowski.
3838  2,  17|                    padł i skonał. Włożyli go w wór, kulę wielkiego kalibru
3839  2,  17|                     uwiązali przy nogach - i w morze. Inaczej było z przewlekłą
3840  2,  17|            przewlekłą chorobą. Żołnierz czuł w marszu jakoby cios od kuli.
3841  2,  17|                  Wszczynał się wielki trzask w czole, potem we wszystkich
3842  2,  17|                      we wszystkich stawach i w krzyżu. Nieszczęśliwi słyszeli
3843  2,  17|                     słyszeli uderzenia pulsu w skroniach, oczy im wysadzało
3844  2,  17|                    na wierzch i przemieniało w słup. Straszliwa bojaźń
3845  2,  17|                    ja tam kamratów wypatrzył w onych pochodach! Ile ja
3846  2,  17|                     na wyspie. Byłem zranion w nogę i kurowałem ją ta,
3847  2,  17|                    brzega. A no siedzimy coś w dziesięciu czy we dwunastu
3848  2,  17|                    wtedy statek szedł kadysi w morze, to znowu środkowa
3849  2,  17|                    dwa - i jakże nie pójdzie w dół! Buch w łódkę i we wiosła!
3850  2,  17|                      nie pójdzie w dół! Buch w łódkę i we wiosła! Tylko
3851  2,  17|                     my mu zagrozili, że kulą w łeb weźmie, jeśli nie będzie
3852  2,  17|                    jak bywają nieraz rankiem w dzień jasny na jesieni.
3853  2,  17|                      żeby z pluskiem leciały w kamienne ostoje. Każda nowa
3854  2,  17|                   swój niezapomniany dźwięk, w którym słychać głos znajomy,
3855  2,  17|                      jakoby prędkiego wiatru w podlaskim lesie. Zaraz po
3856  2,  17|               trzecia. Jeden głos wlewał się w drugi; przenikały się wzajem,
3857  2,  17|                    jak daleko huczące dzwony w podlaskim kościele. Na tych
3858  2,  17|                   Szalupa zaczepiona biła go w bok, tłukła się i kłapała.
3859  2,  17|                  lewym bokiem, to kręcił się w koło, przechylał, jak gdyby
3860  2,  17|                    koło świszczące i poszedł w morski ocean. Widzieli my
3861  2,  17|                   Każdy zniechęcony, drałas, w zniszczonym ubiorze, smętny,
3862  2,  17|                  smętny, wypatrywał miejsca, w którym go śmierć dopadnie.
3863  2,  17|                  drugi gotował się na śmierć w postach i trawił noce krzyżem
3864  2,  17|           generalnego Leklerka. Nie straciła w owych czasach ani odrobiny
3865  2,  17|                    straż przy tej siedzibie. W lekkim i przewiewnym pałacu
3866  2,  17|                     ogrody pałacu i zakopali w ziemię. Ale takie sprawy
3867  2,  17|              blekociny. Te to smugowia mokną w porze deszczów, które się
3868  2,  17|                       które się leją głównie w porze naszych godów zimowych.
3869  2,  17|                      zdychają i gniją zalane w swych karpach i dziurach
3870  2,  17|                      cztery godziny urastają w gruczoł tyli jak laskowy
3871  2,  17|                   wstawaj, bratulu, i umykaj w pole! Potem nauczyli my
3872  2,  17|                     radzić sobie z nimi, ale w pierwszych początkach, cudeńki,
3873  2,  17|                      się spać inaczej, tylko w szałasach, gdzie mahoniowa
3874  2,  17|                   żaby rechoczą jakoby u nas w parną a krótką lipcową noc...
3875  2,  17|                   ludzkie nie wypowie. Wtedy w lasach, powiązanych lianami,
3876  2,  17|               ptactwa wicher straszliwy gnał w ocean i ciskał w wodę. Człowiek,
3877  2,  17|             straszliwy gnał w ocean i ciskał w wodę. Człowiek, nawykły
3878  2,  17|                     granatów. Mogłeś rabować w bród po plantacjach banany,
3879  2,  17|                   półbrygad murzyńskich, już w ośm godzin po wylądowaniu
3880  2,  17|                  Wodzyńskim zatarasowali się w kościele i mężny dawali
3881  2,  17|                     którzy weszli do miasta, w przeciągu jednego miesiąca
3882  2,  17|                       generała murzyńskiego, w kierunku rzeki Exter. Przeprawili
3883  2,  17|                    się przez rzekę Artibonit w czółnach pirogowych z jednego
3884  2,  17|                      my do miejsca St. Marc. W kilka dni później Dessalin
3885  2,  17|                   dywizją Murzynów przeszedł w nocy na stronę powstańczą,
3886  2,  17|                   heban, nie zdążył udać się w pochód za Dessalinem. Ledwie
3887  2,  17|                     batalion Bolesty nie był w stanie utrzymać w karbach
3888  2,  17|                    nie był w stanie utrzymać w karbach i zmusić do boju
3889  2,  17|                     wlec ze sobą, to zdradzą w najgorszej chwili. Generał
3890  2,  17|                  popłynęli... - jęczał waląc w stół pięściami.~- Wojna
3891  2,  17|                   nasz sędzia, nie waszmość. W parę tygodni czasu z naszego
3892  2,  17|                    Och, złe to czasy! Tam my w gorącej ziemi złożyli starszego
3893  2,  17|                     półbrygady wylądował był w Port-au-Prince. W ciągłych
3894  2,  17|              wylądował był w Port-au-Prince. W ciągłych marszach, utarczkach,
3895  2,  17|                       którzy wysiedli na ląd w San-Domingo, zostało nas
3896  2,  17|              półbrygada, wsiadłszy na statki w Genui przypłynęła do Antylów.
3897  2,  17|                 oddać honory i przywitać ich w progu wyspy. Ujrzawszy nas
3898  2,  17|               adiutanta-majora Królikiewicza w bitwie u redut Carvahanac...
3899  2,  17|                 bitwie u redut Carvahanac... W tym to czasie ja sam przebyłem
3900  2,  17|                      z niej wylizał. Leżałem w barłogu długi czas między
3901  2,  17|                    idącą do Brestu i dopiero w morzach człowiek westchnął.
3902  2,  17|                    siebie, natura pociągnęła w szeregi. Obwieścili nową
3903  2,  17|                   kampanię. Wciągnęli my się w kilku do szeregów francuskich -
3904  2,  17|                wprost na Wiedeń. I weszli my w otwarte jego bramy. Austerlitz!
3905  2,  17|                      austriacki przemierzył. W dali, w dali siniały nasze
3906  2,  17|              austriacki przemierzył. W dali, w dali siniały nasze wysokie
3907  2,  17|             Dwanaście lat my przelewali krew w zawrociach świata. Bracia
3908  2,  17|                   jednego prawie wwalili się w mogiły z głuchą rozpaczą.
3909  2,  17|               waszmość, dopadła mię tu wieść w jednym miasteczku: idzie
3910  2,  17|                     jednym miasteczku: idzie w Poznańskie, w Mazowsze...
3911  2,  17|              miasteczku: idzie w Poznańskie, w Mazowsze... Do Warszawy!
3912  2,  17|                  wsie. I teraz dopiero pójdą w bary! Niemca tam już jednego
3913  2,  17|                  słowa żołnierz wsunął głowę w ramiona i cały się zgarbił,
3914  2,  17|                  cały się zgarbił, jak gdyby w sobie samym ukryć chciał
3915  2,  17|                       Młody Cedro ukazał się w oświetleniu poranka jak
3916  2,  18|           Strzemienne~Rzeka Pilica, na którą w dniu 28 listopada 1806 roku
3917  2,  18|                     przeszpiegach. Nareszcie w połowie grudnia nadeszła
3918  2,  18|                 Tarnowa dopiero mieli wsiąść w dyliżans jako młodzieńcy
3919  2,  18|                     Krakowa. Trepka zostawał w domu. Był już, jak mówił,
3920  2,  18|           ostatecznie uradzono, zaraz weszło w życie. Osiodłane w nocy
3921  2,  18|                    weszło w życie. Osiodłane w nocy konie stały u żłobów.
3922  2,  18|                    jak lód. Światło nie było w stanie wydrzeć się z powrozów
3923  2,  18|                     dymnie i z oporem płonął w czeluści pokojowego komina.
3924  2,  18|                   przygotowania. Byli ubrani w grube buty, w kurtki myśliwskie.
3925  2,  18|                    Byli ubrani w grube buty, w kurtki myśliwskie. Harapy
3926  2,  18|                     myśliwskie. Harapy mieli w ręku, kordelasy u pasa.
3927  2,  18|                      ręku, kordelasy u pasa. W zanadrzu odzieży każdy z
3928  2,  18|                      się na służbę. Siedział w rogu sofy i co chwila zrywał
3929  2,  18|                      na wybuchu przekleństw, w których mieszały się w chaos
3930  2,  18|                       w których mieszały się w chaos wyrazy niesalonowe
3931  2,  18|                     może nawet i tureckie.~- W każdym razie - pomrukiwał -
3932  2,  18|                  jakich Kafrów czy Botokudów w domniemanym interesie skołatanej...
3933  2,  18|                     tyranem względem sąsiada w swoim czy swoich interesie,
3934  2,  18|               wydrzeć język nieprzyjacielowi w sprawie przyjaciela Napoleona,
3935  2,  18|                     kieliszki. Podniósł swój w górę i usiłował wygłosić
3936  2,  18|                  wypić czyjeś zdrowie. Długo w ustach miamlał najrozmaitsze
3937  2,  18|                    Krzysztofowi. Padli sobie w ramiona i długo ściskali
3938  2,  18|                 ramiona i długo ściskali się w milczeniu, nim ów toast
3939  2,  18|                Czekaj! Oto... na starą naszą w dziejach świata racją bytu!...
3940  2,  18|                      ze sobą przestawać, ale w tej chwili, gdy ja sekretnie
3941  2,  18|                    czym powinienem pamiętać! W tej chwili!... W każdej
3942  2,  18|                   pamiętać! W tej chwili!... W każdej chwili mego życia
3943  2,  18|               dziedzicznego tytułu.~- Czyż i w tej chwili nie możesz mu
3944  2,  18|                  Rafale, bądź sędzią, czy ja w ogóle...~- Każ nam, stary.
3945  2,  18|                     kopyt. Trzej przyjaciele w milczeniu podnieśli kielichy,
3946  2,  18|                       raptownie przechodzące w zimny deszcz. Trepka chwilę
3947  2,  18|                     zeschłe badyle.~Usłyszał w jego gwiździe polotnym coś
3948  2,  18|                    roztoczonej dokoła. Uczuł w sobie starość i opuszczenie.
3949  2,  18|          miłość-krzywda, znowu dźwignęła się w piersiach, jako ów feniks
3950  2,  18|             prowadziła do szerokiego traktu. W dali czerniał las, a pod
3951  2,  18|            Ogieniaszki błyskały już tu i tam w małych, przyziemnych oknach
3952  2,  18|                      Na prawo i na lewo szły w dal zagony, obleczone w
3953  2,  18|                      w dal zagony, obleczone w czarne, zgniłe ścierniska.
3954  2,  18|                   czarne, zgniłe ścierniska. W bruzdach tuliły się smugi
3955  2,  18|                     i marszcząc się z zimna. W pewnym miejscu oko Krzysztofa
3956  2,  18|                     ty... - wyszeptały usta.~W głębiach ciemnego powietrza
3957  2,  18|                      się drogi rozstają idąc w cztery strony świata. Stał
3958  2,  18|                 skostniałe od żalu. Patrzały w ciemna jaskinię nocy, uchodzącej
3959  2,  18|                    uchodzącej za bory, lasy, w pustkę ugorów, w żal sennych
3960  2,  18|                       lasy, w pustkę ugorów, w żal sennych dróg. Krzysztof
3961  2,  18|                   cuglami konia i osadził go w miejscu. Zwrócił go łbem
3962  2,  18|                   uszy i pełne głowy. Minęli w skok drogę prowadzącą do
3963  2,  18|                   Krzysztof raz tylko rzucił w jego stronę ukośne spojrzenie.
3964  2,  18|                   chmurami. Krzysztof stanął w strzemionach, poprawił się
3965  2,  18|                    zapadłe, oczy wwaliły się w oczodoły, nie uczernione
3966  2,  18|                    końskiej, do strzemienia, w którym była noga syna. Ujrzał
3967  2,  18|                      wysiłkiem dźwignęła się w górę i oczy zalane łzami,
3968  2,  18|             Zanurzali się we mgłę oddalenia, w bezbrzeżny tuman, w świszczące
3969  2,  18|               oddalenia, w bezbrzeżny tuman, w świszczące wiatry.~
3970  2,  19|                                 Stara ciotka~W mroźny, grudniowy dzień,
3971  2,  19|                   znaczny ruch pospólstwa, a w pewnym miejscu za zburzonymi
3972  2,  19|                     ruchem głowy wskazał coś w oddali. Krzysztof wytrzeszczył
3973  2,  19|                       gdy burza idzie z boru w bór. Chwila jeszcze i strzeli
3974  2,  19|                    Straszliwy grom zwali się w miasto i zatrzęsie posadą
3975  2,  19|                  zeskoczyli z bryki i poszli w kierunku widomego kształtu.
3976  2,  19|                      kształtu. Wmieszali się w tłum i zaczęli nasłuchiwać.
3977  2,  19|              szablami ściągnięci do Krakowa, w parę godzin osądzeni, mieli
3978  2,  19|                      nich, czasu wytchnienia w Stokłosach.~- Baum, Baum...
3979  2,  19|                          mówił moszterdziej, w ciepłe futro po same uszy
3980  2,  19|               rachować, ale gdzie! Trzy haki w "ciotkę" wkręcone! - Powiedzcież
3981  2,  19|                    parte franse. A tu dragon w te tropy i za połę! Teraz
3982  2,  19|                      ma sposobu, boby kużden w derdy leciał za Pilicę,
3983  2,  19|                      Kleparzu.~- I co też to w takim łbie usiędzie! Żeby
3984  2,  19|                       Dzwon!~- Dzwon, dzwon!~W ulicy Sławkowskiej rozległ
3985  2,  19|                ściskającego serca słuchaczów w tym pokrzyku tłumów coraz
3986  2,  19|                       szli, a raczej płynęli w masie z oczyma utkwionymi
3987  2,  19|                    masie z oczyma utkwionymi w nagie, żółtawe drewno z
3988  2,  19|                     z poprzecznym ramieniem. W oddali, w mrocznych czeluściach
3989  2,  19|             poprzecznym ramieniem. W oddali, w mrocznych czeluściach ulic,
3990  2,  19|                    za opustoszałymi placami, w zdławionej piersi miasta,
3991  2,  19|                     widma. Ręce ich związane w tył, szyje obnażone... Śmiało
3992  2,  19|                 zamilkł, wtulił dobrze głowę w ramiona, znieruchomiał i
3993  2,  19|                   dziwny i okrutny, śmieszny w tej wielkiej gromadzie.
3994  2,  19|                  Długo brzmiał, zlewając się w szereg dźwięków niezrozumiałych...
3995  2,  19|                      na obraz szelestu liści w brzozowym lesie przed burzą,
3996  2,  19|                 leciał z ust do ust, z końca w koniec placu:~- Wysiekierski,
3997  2,  19|                    po schodach. Słychać było w śmiertelnej ciszy, jak świeżo
3998  2,  19|                 oddali!~- Na wieczny czas!~- W kamasze ich!~- Darowali
3999  2,  19|                  dwie głębokie jamy patrzały w lud.~- Ten ci jest winowajca!... -
4000  2,  19|                 rodzicielskich.~- Bronik się w polu.~- Milczał w sądzie.~-