Tom, Rozdzial

1001  1,  7 |                 modłach utopione. Zdało się wtedy patrzącym, że ta chwila
1002  1,  7 |               skrzydła i mdlejąc, wijąc się z żalu, ginęły w błękicie.
1003  1,  7 |              liście, a pnie ich zdawały się wyrastać ze śnieżnego obłoku.
1004  1,  7 |                własnym żywotem zmieniać się poczęło.~Piotr objął Rafała
1005  1,  7 |         przetrwali owo świtanie patrząc się w cudne wody, w niewysłowioną
1006  1,  8 |                  na wzgórzu, rozciągała się duża przestrzeń bezpłodnego
1007  1,  8 |               ziemi jałowce. Rafał wdał się ze starcem w rozmowę i dowiedział
1008  1,  8 |                 szczegółów. Żyd nazywał się Uriasz ("ale to tylko na
1009  1,  8 |          Odzienie gałgańskie upodobniło się całkiem do kory.~Teraz,
1010  1,  8 |                chrześcijanin nie urodzi się na żydowskiego rabina? Dużo
1011  1,  8 |                żydowskiego rabina? Dużo się trafi mądre rabiny między
1012  1,  8 |        najlepszy towar. Parę razy to on się odezwał nie o te karczowanie,
1013  1,  8 |              milczał, a w końcu zapytał się Urysia o tamte życie, o
1014  1,  8 |                  Niech mu powie... Uryś się bardzo przeląkł, Uryś dygotał,
1015  1,  8 |                 siał albo karczował? On się przepasał płachtą i sam
1016  1,  8 |                rozwiewnych i mieniących się w słońcu.~Rafał nie był
1017  1,  8 |     wyprawionych pozostał, przypatrywał się nieraz jego twardej pracy.~
1018  1,  8 |               gnuśne marzenia. Zdarzało się, że nieraz pół dnia przeleżał
1019  1,  8 |                 wskroś lazuru. Zdarzało się, że długie godziny trawił
1020  1,  8 |                 niewłaściwej, pewny, że się stawia w terminie.~Jedyną
1021  1,  8 |                duszy znajomym! Trafiały się w ciągu tych dni chwile
1022  1,  8 |                duszy, jakim cudem stały się widomym obrazem niepochwytnego
1023  1,  8 |                 wierzchołkom srebrzącym się w słońcu, ku sypkoszelestnym
1024  1,  8 |              białopiennym ciałom, które się wstydliwie kryją w przejrzystą
1025  1,  8 |                 sobie narzekał błąkając się w poprzek wszelkich ustaw
1026  1,  8 |     niezgruntowaną, i gdy w nim budziły się i rosły marzenia o szczęściu,
1027  1,  8 |               wysoko pod chmurami dawał się słyszeć chrzęst skrzydeł
1028  1,  8 |                o niej wypełzło. Została się w duszy próżnia niejasna;
1029  1,  8 |              ciekły szmer wody cedzącej się ze stawideł, który w zupełnej
1030  1,  8 |               budynkami, na drodze, dał się słyszeć turkot i wkrótce
1031  1,  8 |                 pięknym ukłonem zbliżał się do siedzących.~- Książę
1032  1,  8 |       oniemiałym zachwytem przypatrywał się nieznajomemu panu. Zapomniał
1033  1,  8 |          przybywam powtórnie dowiedzieć się o twe zdrowie, choć mógłbym
1034  1,  8 |           zdrowie, choć mógłbym gniewać się do woli za wstręt, jaki
1035  1,  8 |            coraz I mniej... - tłumaczył się kapitan.~- Czy istotnie
1036  1,  8 |                    Czy istotnie tak źle się czujesz? - Źle się czuję.
1037  1,  8 |              tak źle się czujesz? - Źle się czuję. Upadek sił.~- Ach,
1038  1,  8 |                  Nic nie słychać. Nudzę się... Poluję, czasami trochę
1039  1,  8 |          szaleję, a nade wszystko nudzę się... Często przychodzisz mi
1040  1,  8 |             wola księcia, nie chciałbym się stąd ruszać. A że czynsz
1041  1,  8 |                 ją do kieszeni, schylił się i znacząco powiedział:~-
1042  1,  8 |         niechęcią:~- Nie. Już zastaliło się serce. Myśli ustały.~- Jeśli
1043  1,  8 |            siedzieć w głuszy? Czemużbyś się wzdragał patrzeć w życie
1044  1,  8 |                   rzekł Piotr i zaśmiał się szyderczo długim i ostrym
1045  1,  8 |            takich jak my...~- No, śmiać się jeszcze przynajmniej pozwól.
1046  1,  8 |              przez czas tak długi śmiał się tak mało, żem tak długotrwale
1047  1,  8 |          tańczyliśmy. Powiedz, czemuśmy się wtedy nie bawili? Czemu
1048  1,  8 |          cudnych kobiet?~Rozmowa urwała się. Książę chłodził się, z
1049  1,  8 |             urwała się. Książę chłodził się, z lekka pochylając kapelusz.
1050  1,  8 |             dojrzalszym namyśle, a mnie się widzi, że wciąż krzywo myślisz.~-
1051  1,  8 |                   Nie chciałbym mieszać się i wchodzić w twe życie...
1052  1,  8 |       opuszczonego tutaj patrzę, zda mi się, że spełniam zbrodnię. Dlaczego
1053  1,  8 |                pokoleń. Nie wyprzysiągł się pod mieczem swego Boga.~-
1054  1,  8 |             miały władzę stanowić - żal się Boże! -prawa... wyznaję,
1055  1,  8 |             Piotra Olbromskiego wydobył się uśmiech spod serca, coś
1056  1,  8 |             podmiejskiego błonia, gdzie się mieściło obozowisko panów
1057  1,  8 |           owdzie, a dokoła nich taczała się z garnkami, ze szklankami,
1058  1,  8 |                 Chude szkapska wałęsały się tu i owdzie, łudząc do reszty,
1059  1,  8 |            owdzie, łudząc do reszty, że się jest w obozowisku kipczackim.
1060  1,  8 |               szable. Tegoż dnia wzięli się do rabunku sklepów żydowskich,
1061  1,  8 |                 jeżeli kto, to pan mógł się czuć dobrze na tej drodze
1062  1,  8 |                możesz, czy kiedy czułeś się bardziej człowiekiem niżeli
1063  1,  8 |                 nocnych patrolów? W cóż się obróciły troski nasze, męki,
1064  1,  8 |                sadami wiśniowymi, które się taiły w przestrzeni stepu.
1065  1,  8 |       wszystkiego najgorsze jest to, że się sam zabijasz. Jedno jest
1066  1,  8 |                 w trójnasób powiększyła się moja fortuna, osobliwie
1067  1,  8 |           Olbromski.~Oczy jego świeciły się jak płomyki, a lica pałały
1068  1,  8 |            podstarościego. Chciałbym mu się odwdzięczyć, a nie mogę,
1069  1,  8 |               tym...~Olbromski dźwignął się z krzesła, jakby się chciał
1070  1,  8 |           dźwignął się z krzesła, jakby się chciał schylić do nóg księcia.
1071  1,  8 |                 obok płotu przypatrując się tej scenie, uczuł na widok
1072  1,  8 |            którą na twarzy brata jawnie się paliła.~Uczucie sympatii
1073  1,  8 |                  Rozchylone usta śmiały się wszystkimi zębami. Po chwili
1074  1,  8 |               zębami. Po chwili zwrócił się do księcia i prześliczną
1075  1,  8 |                dzień...~Michcik zbliżył się wyprostowany, z dłońmi wzdłuż
1076  1,  8 |                 żołnierz zdążył schylić się i objąć kolana książęce,
1077  1,  8 |            twoja, przypuszczam, otrząsa się jak po emetyku, po owych
1078  1,  8 |             ckliwych cnotach... Dusiłem się zawsze, dziś ci otwarcie
1079  1,  8 |                  Takie szczęście należy się czemuś innemu. Takie wzruszenia
1080  1,  8 |                Powiedz... Czy można? Ty się tak radujesz, żeś chłopa
1081  1,  8 |             wyzwoliliście motłoch, żeby się ośmielił rękę podnieść na
1082  1,  8 |             Twarz Olbromskiego targnęła się i prawa ręka zaczęła niecierpliwie
1083  1,  8 |                jedna już iskra utrzymać się nie może. Jeśli się roznieci,
1084  1,  8 |            utrzymać się nie może. Jeśli się roznieci, to zagasa po krótkim,
1085  1,  8 |                 leniwym ruchem dźwignął się z krzesła i rzekł przez
1086  1,  8 |           upadła na poręcz. Twarz stała się blada jak masa gipsowa.
1087  1,  8 |            gipsowa. Na wargach pokazała się krew, a pot kroplisty na
1088  1,  8 |             oparty o pień lipy, zbliżył się do swego pana i zaczął do
1089  1,  8 |                 niego coś mówić jąkając się tak bardzo, że ani książę,
1090  1,  8 |              nogach. Barki jego osunęły się na ramę otwartego okna,
1091  1,  8 |                jak lity kamień odwaliła się i głucho wsparła o futrynę.
1092  1,  8 |            żałosnym przymileniem. Zdało się Rafałowi, że brat zapatrzył
1093  1,  8 |             Rafałowi, że brat zapatrzył się w coś, jak to bywa czasu
1094  1,  8 |              smutku, w barwę daleką, że się zasłuchał w szmer ciekącej
1095  1,  8 |                 szmer ciekącej wody, że się może wmyślił w tajemnicze
1096  1,  8 |                 Nabożna trwoga odezwała się w nim jak głos surowy, mówiąc
1097  1,  8 |              nie wiadomo, czy nie żegna się z polami, z pracą swą, czy
1098  1,  8 |                polami, z pracą swą, czy się nie modli...~Odstąpili tedy
1099  1,  8 |                  z dala stojąc, modlili się sami w cichości. Ale wnet
1100  1,  8 |               począł łkać i stękać. Bił się w piersi twardą pięścią
1101  1,  8 |                słów pacierza wyłamywały się z jego warg sczerniałych,
1102  1,  8 |           wszedł do izby. Cicho zbliżył się do zwłok kapitana, schylił
1103  1,  8 |                 zwłok kapitana, schylił się... Po chwili syknął jak
1104  1,  8 |               na krześle i przypatrywał się nieboszczykowi. Rafał wyszedł
1105  1,  8 |              porządku. Zaczął rozglądać się w rzeczach i uczuł łakomą
1106  1,  8 |                Przede wszystkim rzucały się w oczy przybory myśliwskie,
1107  1,  8 |             siodło... Pod oknem mieścił się stolik do pisania z szufladą
1108  1,  8 |         właściwej, żeby go chwycić. Bał się jednak poruszyć, lękał głośniej
1109  1,  8 |                do zmierzchu.~Ściemniało się, kiedy z kościoła w Grudnie,
1110  1,  8 |             klekot jego kół, oddalający się w głębie mroku... Michcik
1111  1,  8 |            spiętrzonymi chmurami ukazał się brzask wschodzącego księżyca.
1112  1,  8 |       wschodzącego księżyca. Zarysowały się brzegi ciemnych obłoków
1113  1,  8 |           otchłanie i wysokości ukazały się oczom w tej odległej jakoby
1114  1,  8 |          niejasna i pełna lęku, poczęła się na szczycie obłoku. Wkrótce
1115  1,  8 |          szczycie obłoku. Wkrótce stała się świetlista i silna niby
1116  1,  8 |              nadmierny jej błysk zważył się na Cyplu i rozpędziwszy
1117  1,  8 |                 Olchy wybujałe schylały się ku niej spod nieba, patrząc
1118  1,  8 |             grzbietowe okonia. Wrzynały się jak piła w złocistą drogę.
1119  1,  8 |             blaskiem księżyca. Cieszyła się, gdy szły od niej wolno,
1120  1,  8 |             Kropla rosy nocnej świeciła się w złotym kielichu lilii
1121  1,  8 |            gąszczów olszowych wydobywał się nieuchwytny głos, echo radości,
1122  1,  8 |                 w mrokach nocy kołatała się głowa moja po wezgłowiu,
1123  1,  8 |            wezgłowiu, a w niej wałęsały się myśli, niby kroki obłąkanego
1124  1,  8 |          ostatni przyjaciel, sen, błąka się bosymi nogami dokoła mojej
1125  1,  8 |           dokoła mojej pościeli, schyla się nad ciągle trzeźwą, nad
1126  1,  8 |            cierpienie duszy. Zamieniłem się w byt obcy samemu sobie,
1127  1,  8 |              Jestem jak świat, który by się stał samym tylko i dla swego
1128  1,  8 |             istniejącym cierpieniem.~Ty się ze mną pozostań!~Jako cel
1129  1,  8 |         współczuciem przystającym, gdym się nie spodział, a inni z miłosierdziem,
1130  1,  8 |              górę udręczenia, dopóty aż się na poły umarli, bez sił
1131  1,  8 |            świat mojej młodości zmienił się w wydmę piaszczystą. Boli
1132  1,  8 |              gdy oszalałe źrebce trzęsą się i stękają, a zdrowy i tęgi
1133  1,  8 |                 Gdy góry ołowiu zwaliły się na moje piersi, a ognie
1134  1,  8 |                w popłochu uciekał, żeby się twarzą w twarz przeciwko
1135  1,  8 |              wtedy go wykonał?~Czemużeś się uniżył aż do ran moich wylewających
1136  1,  8 |             woda stawu, w której odbiło się niebo z jego wichrzatymi
1137  1,  8 |                 i chytry rozmysł, które się unoszą w kole widnokręga,
1138  1,  8 |            mózgu, lecz do serca, i walą się w spracowane, cięższe od
1139  1,  8 |                 ciszy i zaufania.~Niech się raz jeszcze rozraduję w
1140  1,  9 |             załatwianiu spraw tyczących się pogrzebu. Michcik ruszył
1141  1,  9 |               księcia. Rafał dowiedział się tylko, że zwłoki mają być
1142  1,  9 |                tedy do Wygnanki i zajął się wysłaniem listu przez umyślnego
1143  1,  9 |               Nim napasiono konia i nim się sam goniec odpowiednio najadł
1144  1,  9 |          obmyślił i wystylizował, miało się już ku wieczorowi. Deszcz,
1145  1,  9 |                 służbą kościelną.~Dzień się już kończył, więc hajduki,
1146  1,  9 |               panie. Szaty ich brudziły się, a nogi tonęły w błocie
1147  1,  9 |              otwartymi ustami dziwowało się patrząc na wspaniały pochód,
1148  1,  9 |              już daleko, wioska ruszyła się i postępowała w dali od
1149  1,  9 |          orszaku. Za wsią droga zniżała się między dwie lesiste góry
1150  1,  9 |              kolan, w nocy już zbliżali się do Grudna. Deszcz nacichł,
1151  1,  9 |             jeszcze. Gdy orszak zbliżał się do alei grudzieńskich, Rafał
1152  1,  9 |               pańskiego tłumu. Ośmielił się. Głowa jego była pełna niedorzecznej
1153  1,  9 |                zwrócić uwagę... Odzywał się półgłosem do Michcika, pytał
1154  1,  9 |         większości pań i panów malowała się szczera wściekłość, gdy
1155  1,  9 |              Nareszcie droga polepszyła się. Szła w górę, ku kościołowi
1156  1,  9 |                w ich wnętrza, wyrywając się z kłębów siwego dymu, padały
1157  1,  9 |                blaski pochodni, zdawały się być podwójnie wielkimi.
1158  1,  9 |              płacząca brzoza, zwieszało się całym kadłubem nade drogą,
1159  1,  9 |                 w ogrom liści, schylała się ku ziemi jak kudłata głowa
1160  1,  9 |         zdumionych liści...~Rafał zląkł się i zadrżał.~Ach, jakże straszny,
1161  1,  9 |               schylonego drzewa została się w mroku, korona jego cofnęła
1162  1,  9 |              mroku, korona jego cofnęła się i ukryła. Teraz inne przemawiały
1163  1,  9 |                wieść o widoku, wlokącym się u ich korzeni, z zimną wzgardą,
1164  1,  9 |                  Serce Rafała dźwignęło się i podniosło ku owym drzewom.
1165  1,  9 |              szarugi... Rózgi chwiejące się pod niebem...~Wtedy nagle
1166  1,  9 |              brata. Dusza jego wcieliła się w ów moment, weszła tamtędy
1167  1,  9 |             oparł rękę. Rafał otrząsnął się i ujrzał przy sobie księcia
1168  1,  9 |               Młody pan przypatrywał mu się uważnie.~- Wszak nie mylę
1169  1,  9 |               uważnie.~- Wszak nie mylę się - rzekł - waćpan jesteś
1170  1,  9 |                dokądże masz zamiar udać się? Czy do domu?~- Nie, broń
1171  1,  9 |                 takiego?~Rafał zająknął się i teraz dopiero ujrzał w
1172  1,  9 |          Odchodził już, gdy wtem wrócił się jeszcze i dodał z uśmiechem:~-
1173  1,  9 |                A więc właśnie, będziemy się rachowali... Zostań tedy
1174  1,  9 |                szczycie wzgórza wyłamał się dźwięk dzwonu za umarłych.
1175  1,  10|          wiorstowe. W głębi parku kryły się tu i owdzie między drzewami
1176  1,  10|                dziwnym domkiem wznosiły się sokory, lipy, a za oknem
1177  1,  10|               jakby w ziemię, zanurzała się i kryła. Rafał nie mógł
1178  1,  10|             tych drzew i, przemieniając się niemal w kształty, w osoby
1179  1,  10|      uprzywilejowanym zastępem, zdawały się nie rosnąć, nie wznosić,
1180  1,  10|             strzelały w górę, wyginając się wężowo jak gibkie i zwinne
1181  1,  10|                pod chmurami rozpryskują się w deszcz liści, w płomyki
1182  1,  10|                 usnął snem twardym. Gdy się obudził, znalazł koło swego
1183  1,  10|           znużony, choć pragnął zetknąć się z owym światem, ujrzeć go
1184  1,  10|                 poznać. Kiedy tak wahał się i namyślał, oszklone drzwi
1185  1,  10|                 oszklone drzwi uchyliły się i wsunął przez nie głowę
1186  1,  10|                    Pan marszałek kłania się i prosi do obiadu...~- Do
1187  1,  10|       przerażeniem. Chłopiec uśmiechnął się chytrze i dodał:~- Zaraz
1188  1,  10|              wyskoczył z łóżka i zaczął się gorączkowo ubierać. Wkrótce
1189  1,  10|              ćwierć dziedzińca. Uwijało się tam kilkunastu lokajów w
1190  1,  10|                 kuchciki. Wkrótce ozwał się dzwonek i z rozmaitych stron,
1191  1,  10|             wprost drżał na myśl, że ma się złączyć z tym obcym mu tłumem,
1192  1,  10|              ale jednocześnie prostował się i przybierał pozę "równego
1193  1,  10|                głębi. Za chwilę zbliżył się już tak, że zaczęto zwracać
1194  1,  10|            grupy do grupy Rafał posuwał się dystyngowanymi półzwroty,
1195  1,  10|           plecami osób siedzących, ktoś się podniósł przy drugim końcu
1196  1,  10|              nie byłby go poznał. Kiedy się nieco z położeniem oswoił,
1197  1,  10|         francusku, toteż Rafał domyślił się, że to muszą być owe "emigrantki",
1198  1,  10|           uśmiech, który Rafałowi wydał się szczególnie sympatycznym.
1199  1,  10|                jak firmament, otwierały się ze zdumieniem, wlepiały
1200  1,  10|                rozmawiała - i oto dawał się słyszeć wybuch śmiechu tak
1201  1,  10|               żeby za chwilę zwrócić na się oczy pełne wrzątku wesołości.
1202  1,  10|           śmieszka najbardziej zanosiła się swym przecudnym cha-cha-cha,
1203  1,  10|              piękna jeszcze długo mogła się tak śmiać bez przeszkody.
1204  1,  10|               dla wszystkich oderwaniem się od spraw, którymi na pozór
1205  1,  10|                 istnieć tyle lat, skoro się wiek swój cały spędziło
1206  1,  10|                ruch dziewczątka odbijał się w oczach patrzących jako
1207  1,  10|          niewysłowione. Odzwierciadlało się w nich wszystko życie duszy.
1208  1,  10|                 tą łyżką oczyma, jakbyś się bał, żeby ci jej ręka do
1209  1,  10|                 wąsiskami zwieszającymi się z niego jak z buńczuka. -
1210  1,  10|                 która nie mogła wydobyć się na zewnątrz. Milczał z oczyma
1211  1,  10|                  to skądżebyś miał znać się na całej prawdzie! Ale nie
1212  1,  10|          Waszmość pan niby?~- A ja. Cóż się wasanu nie widzi? Ja, Chłuka
1213  1,  10|              blisko... A i o te chomąta się spytaj, tobym kupił, jeśli
1214  1,  10|              napiszę, a teraz wszystkim się opiekuje Michcik.~- He,
1215  1,  10|                 nawet powiem: prawdę ci się udało chwycić za uszy. To
1216  1,  10|            ludzie zapamiętają, trznadle się jeno gziły, teraz owies
1217  1,  10|        powiedzmy, prawda.~W chwili, gdy się ta rozmowa toczyła, zabrzmiał
1218  1,  10|             końcu rzekł do Rafała:~- Ta się śmieje, hę?~- Jakaż to piękna
1219  1,  10|               piękna bardzo! - zdradził się młodzik.~- Pewnie, że piękna.~-
1220  1,  10|               powiedzmy, prawda. Świeci się bestia człowiekowi w, ślepiach,
1221  1,  10|                Asan mi powiesz! Znam ja się na was, dryblasy Myślałby
1222  1,  10|               dryblasy Myślałby kto, że się do korda porwie, tak się
1223  1,  10|                się do korda porwie, tak się przecie zsierdził, a ślepie
1224  1,  10|         Elżbieta jej. Ależ dzieucha! Że się też to pod szlachecką strzechą
1225  1,  10|        szpilkach. Mnóstwo myśli kłóciło się w jego głowie i przemknęło
1226  1,  10|                panicza do gabinetu, gdy się tam książę uda. Sporo jednak
1227  1,  10|              pałacu. Nareszcie, a miało się już ku wieczorowi, wyfraczony
1228  1,  10|                nagie kobiety, otwierały się krajobrazy zupełnie wyrwane
1229  1,  10|           naczyń i mebli, które zdawały się być stworzonymi dla świątyni,
1230  1,  10|                 nigdy piękno, wyrwawszy się z powrozów pracy, czekało
1231  1,  10|           szelest jego pantofli oddalił się zupełnie, Rafał usiadł w
1232  1,  10|               głębokim fotelu i zasunął się w siebie, zagrzebał się
1233  1,  10|                 się w siebie, zagrzebał się sam w sobie. Spojrzeniami
1234  1,  10|                 i widział, czym był, co się z nim działo, co na świecie
1235  1,  10|                znaczył. Śmiech podnosił się z jego piersi, śmiech przemądrzały
1236  1,  10|                 bezlitosny. Nie wydobył się na wargi, tylko jak fala
1237  1,  10|               trzecimi drzwiami rozległ się śmiech, ów jedyny na ziemi...
1238  1,  10|                głosy jak burza zbliżały się, aż wreszcie zabrzmiały
1239  1,  10|                uczestniczenia w tym, co się tam działo. Jak wiosenne
1240  1,  10|             Jeux de société! - domagała się księżniczka Elżbieta kapryśnym
1241  1,  10|                   Czy są wszyscy?~- Kto się spóźni, sam sobie winę przypisze.~-
1242  1,  10|                winę przypisze.~- Bawimy się... - Mówcie! Co kto życzy?~-
1243  1,  10|                 Le corbillon... - ozwał się głos pierwszy.~- Ja Les
1244  1,  10|            dobrze! La toilette! Wszyscy się zgadzają?\~- Wszyscy...~-
1245  1,  10|         zapomniał, gdzie jest. Śniło mu się, że i on uczestniczy w tej
1246  1,  10|                 dywanie, niecierpliwiły się, oczy rozsypywały iskry,
1247  1,  10|                 księcia Kamila rozlegał się jak delikatny rozkaz:~-
1248  1,  10|               ter ŕ friser!~Ktoś zerwał się z miejsca, a zajęła je osoba
1249  1,  10|               Kamil.~Foteliki rozsunęły się na wsze strony i tout le
1250  1,  10|              kole.~Rafał nie spostrzegł się, kiedy nie domknięte drzwi
1251  1,  10|              nie domknięte drzwi szybko się otwarły. Księżniczka Elżbieta
1252  1,  10|               ale nie przestawała śmiać się. Uczyniła to dlatego, jak
1253  1,  10|                Uczyniła to dlatego, jak się domyślał, ażeby dać mu poznać,
1254  1,  10|             niezgrabnym ruchem, ukłonił się z sandomierską (od strony
1255  1,  10|       niewiarogodnie urocza, nie śmiała się już. Rysy jej zmieniły się
1256  1,  10|              się już. Rysy jej zmieniły się do niepoznania. Twarz przybrała
1257  1,  10|         chwilowy, och, nie! Rafał uczuł się tym wyrazem zmiażdżony,
1258  1,  10|          uśmiech, gdy z wolna odwróciła się i wyszła do sąsiedniego
1259  1,  10|             szkół, ale na myśl, że może się jeszcze spotkać z tą panną,
1260  1,  10|                chwilę radości, nie mógł się ruszyć z miejsca. Spojrzał
1261  1,  10|                 sobie wybuch dźwigający się z samego dna. Stał tak długo,
1262  1,  10|              wtem drzwi boczne uchyliły się. Stał w nich książę Gintułt.
1263  1,  10|                 później?~- Nie zdaje mi się. Mam zamiar odesłać rzeczy
1264  1,  10|                 To będzie najlepiej. Co się da, na miejscu sprzedać.
1265  1,  10|              lepiej, u mnie. Przyjrzysz się trochę światu, później zobaczymy,
1266  1,  10|               Nieprawdaż?~Rafał skłonił się pokornie.~- Trzeba tylko -
1267  1,  10|                prędkim głosem - ogarnąć się, ubrać po ludzku. Tak nie
1268  1,  10|             Mówiąc to książę zarumienił się z lekka, wydobył z otwartej
1269  1,  10|                 książę, jakby ociągając się, rzekł znowu:~- Brat waści
1270  1,  10|                  Może to i waści wydało się niemiłym, żem dość ostro,
1271  1,  10|         roznieśli po świecie, jakobyśmy się z nieboszczykiem poróżnili.
1272  1,  10|              waść wiesz, że rozstaliśmy się w zgodzie, aczkolwiek dyskutując...~
1273  1,  10|                   rzekł pan uśmiechając się dziwacznie. - Gdy się waść
1274  1,  10|       uśmiechając się dziwacznie. - Gdy się waść pobawisz i poznasz
1275  1,  10|               poznasz nieco świata, sam się przekonasz, żem dobrze radził
1276  1,  10|                  Przez chwilę zatrzymał się u otwartego okna i patrzał
1277  1,  10|                Chwilę tak przyglądał mu się z uwagą, jakby teraz dopiero
1278  1,  10|                że go słucha. Uśmiechnął się wreszcie owym uśmiechem
1279  1,  10|               nareszcie odejść. Ukłonił się ruchem pewnym, zgrabniejszym
1280  1,  11|           zapasy żywności i, naśmiawszy się do sytu z prostactwa, co
1281  1,  11|             goszczący u księcia nudzili się pomimo to wszystko. Wieczorami
1282  1,  11|                 księcia Gintułta uczyły się jeszcze i. niby to pozostawały
1283  1,  11|                 i owdzie albo wyręczono się nim w potrzebie. On godził
1284  1,  11|              nim w potrzebie. On godził się na wszystko. Żył tu, oddychał,
1285  1,  11|                Żył tu, oddychał, upajał się wolnością. Nigdy przez jego
1286  1,  11|             wydrzeć mu z pazurów. Uczył się form towarzyskich, mowy
1287  1,  11|            spoglądali, chociaż strzegli się wyjawienia niechęci. Jeden
1288  1,  11|            Łatwo mu było na nim trzymać się w pobliżu księżniczki Elżbiety.~
1289  1,  11|        księżniczki Elżbiety.~Nie kochał się w niej, och nie! Można by
1290  1,  11|         czarodziejstwie. Jeżeli wyuczył się już jakiegoś jej przymiotu
1291  1,  11|            głębi siebie, nagle zjawiała się z czymś innym, czego jeszcze
1292  1,  11|           tajemnie. Na spacerach starał się być w pobliżu, ale nie udało
1293  1,  11|               pobliżu, ale nie udało mu się nigdy przemówić do niej
1294  1,  11|               Pomimo jednak, że zdawała się nie zwracać na jego osobę
1295  1,  11|                osobę uwagi, skoro tylko się skłonił, spostrzegła ten
1296  1,  11|          dalekie skinienie głową. Nigdy się nie odwróciła w tę stronę,
1297  1,  11|            tłumie spojrzenie przesunęło się i po nim także. Wtedy czuł
1298  1,  11|             śmiech księżniczki zmieniał się w tonie, kiedy Rafał był
1299  1,  11|              Rafał był blisko, zmieniał się tak samo jak wówczas u drzwi
1300  1,  11|               dnia. Nocami Rafał błąkał się po alei, która od jego domku
1301  1,  11|       wybujałych aż do szaleństwa, piął się coraz wyżej i wyżej. Zuchwalstwo
1302  1,  11|             wyżej. Zuchwalstwo rozparło się w nim tak dalece, że księżniczka,
1303  1,  11|             izby, kąsał poduszkę, dusił się i zanosił od żalu: Kilkakroć
1304  1,  11|                głowy. Traf zrządził, że się przekonał o prawdzie.~Księżniczka
1305  1,  11|            wolnych ruchach przeobrażała się jakby w młodego chłopca
1306  1,  11|               Pod jesień, gdy otworzyły się rozległe ścierniska, urządzano
1307  1,  11|                Rafał niechętnie zbliżał się do tych miejsc; które mu
1308  1,  11|      płaszczyznę towarzystwo zatrzymało się. Po deszczach dość długotrwałych
1309  1,  11|       macierzanki. Błękit nieba okrywał się co chwila obłokami iście
1310  1,  11|      towarzystwo zajęte rozmową skupiło się w pewnym miejscu, kilka
1311  1,  11|                 puścić konia i zwracała się z żądaniem towarzyszenia
1312  1,  11|        księżniczki, rozgrzany, odsadzał się coraz bardziej; niósł coraz
1313  1,  11|                Unreclaimeda, że szarpie się z nim nadaremnie. Wtedy
1314  1,  11|                 już na gościńcu, zaczął się do niej zbliżać. Ale szybkobiegacz
1315  1,  11|       kilkunastu susach dopadł. Zrównał się z nią. Ujrzała go zdumiona,
1316  1,  11|                i osadził. Ogiery otarły się o siebie, a nogi księżniczki
1317  1,  11|         podbechtaniem wiedziony schylił się i obiema rękami porwał cudowną
1318  1,  11|          piersiach...~Ale z nagła stało się z nim coś niesłychanego.
1319  1,  11|      niesłychanego. Księżniczka porwała się jak błyskawica. Uczuł tylko,
1320  1,  11|             błyskawica. Uczuł tylko, że się dźwignęła na siodle.~- Imbécile!-
1321  1,  11|        szpicrutą tak niesłychany, że mu się ciemno w oczach zrobiło,
1322  1,  11|             zrobiło, a w uszach rozległ się dzwon. Zleciał z konia.~
1323  1,  11|            Kiedy noga za nogą posuwając się naprzód wybrnął z lasu,
1324  1,  11|                podjechał do zbliżającej się czeredy. Obok księcia Gintułta
1325  1,  11|            śmiechem zawołał książę, gdy się o kilka kroków zbliżyli.~-
1326  1,  11|             fortuna opłaca wysługiwanie się białogłowom!~Księżniczka
1327  1,  11|               konia obcasem i przysunął się bliżej do kłamcy. Wtedy
1328  1,  11|               błocie zawalany. Przyznaj się: spadłeś z konia? co? prawda?~-
1329  1,  11|               znasz?~- Znam...~- Oczyść się, obmyj, bo cię wezmą na
1330  1,  11|                 gdyby struna; wyśpiewał się krótki, osobliwy głos i
1331  1,  11|                stronę, ku Wygnance. Gdy się pode wsie obejrzał, już
1332  1,  11|             żebracze łachmany wyciągały się wzdłuż drogi. Najlichsza
1333  1,  11|                Z kolein drogi podnosiła się tam kurzawa, a w niej migały
1334  1,  11|               towarzysze. Tamci uwijali się w tłumie pospólstwa. Chłopi
1335  1,  11|       stłumionym gwarem. Rafał nie mógł się przecisnąć, gdyż całe opłotki
1336  1,  11|              ale zmuszony był wstrzymać się, zwrócić uwagę. Sięgnął
1337  1,  11|                z brzegu:~- Ojciec, a co się to tu robi?~Podniósł na
1338  1,  11|         wymiamlał. - Nie słyszę...~- Co się to tu dzieje?~- Gadaj, mali
1339  1,  11|                kupa?~Ów stary, trzęsący się dziad trącił w bok sąsiada
1340  1,  11|                ze snu. Po chwili ocknął się i rzekł:~- A to, proszę
1341  1,  11|                 sine od zniewag.~Wlekło się krwawe, wyczekujące milczenie.
1342  1,  11|                No, Michcik, ostatni raz się pytam... -rzekł jakiś człowiek
1343  1,  11|           milczał.~- Michcik, upamiętaj się, na rany Pana naszego Jezusa
1344  1,  11|               chwila oporu, i rozgniewa się w sercu swym pan Chłuka,
1345  1,  11|               oczu swoich, zaczął jąkać się z przeraźliwym krzykiem:~-
1346  1,  11|             rzucono na ziemię. Wzniosły się kije i zaczęły świstać a
1347  1,  11|                Co chwila Michcik zrywał się z ziemi z krzykiem coraz
1348  1,  11|       zaciśnieniu, a krew ich zamieniła się w dziki płomień. Oczy oślepły
1349  1,  11|                ciosu szpicrutą werznęło się weń nagle z całą potęgą
1350  1,  11|           niewysłowiona rozpacz wwaliła się do serca. To, co miał przed
1351  1,  11|                oczyma, to, co włamywało się w uszy, pomnażało tylko
1352  1,  11|               dawny chichot, wyłamujący się z płonących bebechów wściekłości,
1353  1,  11|         szarpnięty z całej siły, cofnął się i aż przysiadł na zadzie.
1354  1,  11|              Rafał nawrócił go, wydobył się z tłumu i jechał z powrotem
1355  1,  11|               policzku, w czole wzmagał się narywający ból od cięcia
1356  1,  11|             całym swoim pożarem. Udawał się jeszcze sercem to tam, to
1357  1,  11|            chwastów jesiennych dźwigało się ku niemu owo bolesne, straszliwe
1358  1,  11|              Koń stęknął głucho, wspiął się, zwinął w sobie i rwał z
1359  1,  12|                 tym samym czasie pozbył się z domu wielu rezydentów,
1360  1,  12|                protekcji pańskiej udało się, z ciężką wprawdzie biedą,
1361  1,  12|               Sawę, Drawę i Mur. Dostał się nareszcie w pustynię Krasu,
1362  1,  12|                Ten bezludny, zapadający się świat kamieni pełen był
1363  1,  12|             Bernadotte'a z wolna cofały się ku Palma Nuova opuszczając
1364  1,  12|                 tym wielki trakt stykał się z drogami idącymi ze wschodu.
1365  1,  12|                białe ich taśmy, łamiące się po bezdrzewnych i bezwodnych
1366  1,  12|              gór. Jak oko sięgło, słały się po nich ruchome kurzawy,
1367  1,  12|           widoku dzieł Marsa, toteż ile się dało zbaczał z traktu wojennego
1368  1,  12|          przełęczy, w miejscu spotkania się rozstajnych dróg, woźnica
1369  1,  12|       rozstajnych dróg, woźnica obrócił się na koźle, potrząsnął głową
1370  1,  12|           wskazał biczyskiem zbliżające się tuż-tuż obłoki kurzawy.
1371  1,  12|              dalej, gdyż wojska wwaliły się z bocznej na główną drogę
1372  1,  12|              całą szerokość. Zatrzymano się pod wysoką skałą wapiennego
1373  1,  12|                 zza tej skały wynurzyły się pierwsze rzędy infanterii.
1374  1,  12|       niestrudzonym krokiem. Przesuwały się w małych odstępach jedna
1375  1,  12|               Ciągnęli wciąż, wywalając się zza góry jakoby ze straszliwego
1376  1,  12|            czarne znaki, równo kołysząc się, znikali w kurzawie. Na
1377  1,  12|                  Jeszcze długo kołysała się rytmicznie w głębi, a później
1378  1,  12|                 światy...~Książę ocknął się jak ze snu. Popędził w swoją
1379  1,  12|          żaglami - trabaccolo, i puścił się na morze.~Już kiedy przepływano
1380  1,  12|                bardzo podejrzliwie. Gdy się te wszystkie ceremonie skończyły,
1381  1,  12|              ziemią. Te miejsca ukazały się teraz oczom jak widok tamtych
1382  1,  12|             straconych na zawsze, taiło się w tych murach. Nie widząc
1383  1,  12|              lodżiety Sansovina, skulił się i z wlepionymi w kościół
1384  1,  12|             portalem środkowym wspinają się i rwą w świat. Dokąd? Były
1385  1,  12|               jako symbol tryumfu rwały się w świat na tryumfalnych
1386  1,  12|             drżeniem. Obcy ludzie snują się naokół... Wszedł tedy co
1387  1,  12|                 same mozaiki powyginały się na obraz fal i pian. Ale
1388  1,  12|       wszystkich kończyn ziemi. Zdawało się, że głębokie łuki, arkady,
1389  1,  12|            ciemnoczerwony marmur, żarzą się i świecą własnym zarzewiem
1390  1,  12|      czworograniastych słupach przepala się czarodziejski ogień grecki.~
1391  1,  12|             ogień grecki.~Książę błąkał się po świątyni z miejsca na
1392  1,  12|             przymrużonymi oczyma. Jakże się to dokonało, że wszystko
1393  1,  12|            młodości, a on sam... Gdzież się podział młodzieniec, który
1394  1,  12|           uczucia tamtego przeistoczyły się w strupieszały żal, podobnie
1395  1,  12|                 jak w trupa przeistacza się żywy człowiek. I oto rozszerzył
1396  1,  12|              człowiek. I oto rozszerzył się żal. zabrzmiał niesłychanym,
1397  1,  12|        podobieństwo głosu rozlegającego się pod sklepieniem chrzcielnicy
1398  1,  12|             chrzcielnicy w Pizie. Gdzie się podziały ludy z ich wolą,
1399  1,  12|               Święty Marku... - zaśmiał się wędrowiec patrząc z niecną
1400  1,  12|            drzewa wolności, doża chroni się do swego domu, a patriarcha
1401  1,  12|              tam w kanał pale, wznosiły się rusztowania. Książę odpędził
1402  1,  12|      przewidywał. Duże jeszcze kołatało się w pływającym mieście zgromadzenie
1403  1,  12|           emigracja francuska zabierała się do odwrotu... Sceny paryskie
1404  1,  12|               Sceny paryskie powtórzyły się na placu św. Marka i na
1405  1,  12|               stato. Ludwik Manim skrył się w zaciszu domowym po wzruszeniach
1406  1,  12|               Inkwizycji Stanu. Trzęsło się po placach, tawernach, kawiarniach
1407  1,  12|               szczegóły jak grad sypały się na przybysza podczas jednego
1408  1,  12|                pałacu Morosini. Zdawało się, że pozbawieni władzy chlubią
1409  1,  12|               pozbawieni władzy chlubią się tym wszystkim, co rozpowiadali.
1410  1,  12|                 motłochu rozsiadającego się w pałacu, a nawet do rzewnych
1411  1,  12|              Jakże doskonale natrząsano się z sekretnych artykułów "
1412  1,  12|             usta. Z uwagą przysłuchiwał się wszystkiemu. Patrzał badawczo,
1413  1,  12|               teraz dobrowolnie łudzili się, na pół świadomie przeceniali
1414  1,  12|           których przed rokiem śmialiby się szyderczo. Oni, którzy pochwalili
1415  1,  12|         lagunach uczuć ludu. Uśmiechali się z wyrazem niezachwianej
1416  1,  12|               Usunął duży kamień, który się sam obrócił, i zobaczył
1417  1,  12|          zasunął, a klucze zabrał. Udał się prosto do bazyliki i porachowawszy
1418  1,  12|               roboty snycerskiej, który się na czopie obracał. Gdy go
1419  1,  12|                 której głębi znajdowała się płyta. Zdjął ją, wszedł
1420  1,  12|              Zdjął ją, wszedł i znalazł się w korytarzu wydrążonym w
1421  1,  12|             powierzchnią morza, zbliżył się do wielkiej sali, dokąd
1422  1,  12|             której sklepienie wspierało się pośrodku na grubej kolumnie.
1423  1,  12|          przepaść, gdzie koła. obracały się ciągle, gdzie ostre noże
1424  1,  12|               korytarz. Korytarz obraca się, podnosi. Dalej znajduje
1425  1,  12|             którzy zdolni byli wzruszać się tak tym, co ich najbardziej
1426  1,  12|          najbardziej hańbiło. Wydali mu się jak szalbierze, którzy usiłują
1427  1,  12|               praw motłochu, odwoływali się do motłochu, gdy przyszło
1428  1,  12|                wstał i zapytał ich: jak się zapatrują na maksymy Fra
1429  1,  12|              żeby można było posługiwać się nimi w miarę potrzeby. Trzecia
1430  1,  12|                 swojego kraju przyłączą się do nieprzyjaciela. Ten,
1431  1,  12|                dopuścić tego połączenia się, ale owszem pociągnąć malkontentów
1432  1,  12|                 tego nie uczyni, narazi się na zgubę, ponieważ wszystko
1433  1,  12|                 i niby to przysłuchując się rozmowie widział przed oczyma
1434  1,  12|               Machiavellego. Zdawało mu się, że śni, że dostrzega blade
1435  1,  12|           chwili ktoś z gości przysiadł się do niego i zaczął rozmowę.
1436  1,  12|         obozowych. Razem niegdyś uczyli się, fantazjowali, toczyli rozmowy.
1437  1,  12|               było niespokojne, wałęsał się w obrębie lagun od Giudecci
1438  1,  12|           wmurowany w jego myśli i stał się symbolem pewnych zajść duchowych.
1439  1,  12|         dzierganych w kamieniu, zdawały się patrzeć bolesne oczy Jakuba
1440  1,  12|             rodu ludzkiego. Gdy zdarzył się dzień cichy, książę wyruszał
1441  1,  12|            dzień cały. Szczególnie udał się jeden dzień pogody zupełnej,
1442  1,  12|            niezwykły. Łódź nie kołysała się wcale. Morze było tak ciche,
1443  1,  12|             było tak ciche, że tworzyły się na nim w matowych polach
1444  1,  12|                wyraz ciekłości, stawały się bezwładne, zastygłe, przejrzyste
1445  1,  12|              Lido i Malamocco roztapiał się i ginął w morzu. Ląd był
1446  1,  12|            śnieżne Alpy Julijskie zdały się być przemijającym obłokiem.
1447  1,  12|                rozbitych kaczek miotały się u wejścia do wielkiego kanału
1448  1,  12|         kamiennym. Istotnie, przebiwszy się przez tłum czarnych stateczków,
1449  1,  12|          niekłamaną radością i wszystek się przemienił w uśmiech przyjazny.
1450  1,  12|               La République Transpadane się nazywa.~- Miło to zetknąć
1451  1,  12|               nazywa.~- Miło to zetknąć się ze swoimi... Może byście
1452  1,  12|              nie możná...~- E... rozsuń się ta!... Niechże idą, aby
1453  1,  12|              zobaczył!~Książę przesunął się i wydostał na rynek. Dopiero
1454  1,  12|         Olbrzymie liny na blokach snuły się w ciągłym ruchu. Nie można
1455  1,  12|        zrozumieć w pierwszej chwili, co się to dzieje. Plac pełen był
1456  1,  12|                 do środka. Teraz miotał się bandami ku bazylice. Żołnierze
1457  1,  12|               na wsze strony, znajdując się co moment.to między gawiedzią,
1458  1,  12|               sprężyście drgały, tocząc się z wolna po blokach, a wielki
1459  1,  12|                 tłumem liny... Zatrząsł się od strasznego gniewu. Ocknął
1460  1,  12|               strasznego gniewu. Ocknął się w nim pan. Twardym krokiem,
1461  1,  12|           słysząc mowę polską, wysunęło się z różnych stron, bezradnie
1462  1,  12|                 jak na ekonoma, dławiąc się słowami ze wściekłości,
1463  1,  13|             albo w Montebello znajdować się musi. Mówiono szczególnie
1464  1,  13|            płaszczem osłaniają, uciszał się z wolna. Mroczne już liście
1465  1,  13|              człowiekowi owoc pogrążały się w błogosławioną dobę spoczynku.
1466  1,  13|                kroki w celu dowiedzenia się o miejscu pobytu generała,
1467  1,  13|               szlocha w sercu? Tak rwie się i kona?...~"Jest to skowronka
1468  1,  13|                 obłok poranny? Wypaliły się pochodnie nocy tej. Dzień
1469  1,  13|                 tej. Dzień rączy wspina się już po mglistych wzgórzach".~
1470  1,  13|    czarodziejska noc młodości. Wypaliły się jej pochodnie...~Zapytał
1471  1,  13|            został do jego bram. Zaśmiał się szyderczo i długo. Odrapana
1472  1,  13|          Odrapana buda, w której mieści się szynk ostatniego rzędu i
1473  1,  13|                to wszystko, dokonywując się w tobie, nie jest tylko
1474  1,  13|                      Cha-cha...~Powlókł się nieznanymi ulicami, dźwigając
1475  1,  13|      przechodniów coraz mniej, a ci, co się jeszcze wałęsali, nieśli
1476  1,  13|            blasku jego kwadry ukazywały się z cienia fantastyczne gmachy
1477  1,  13|            gmachy i wieże. Oto rozesłal się w bladej poświacie marmurowy
1478  1,  13|                 masą a drugą, wynurzały się z czarnej czeluści dreszczem
1479  1,  13|                i słowa...~Książę błąkał się tam w samotności, nie spotykając
1480  1,  13|                od strony Adygi wynurzył się miarowy łoskot kroków i
1481  1,  13|                cieniów uliczki wysunęła się kolumna żołnierzy i szła
1482  1,  13|               bagnetach. Gintułt usunął się z drogi i chciał oddalić
1483  1,  13|               czemu nie ma latarni, jak się nazywa, skąd i dokąd idzie...
1484  1,  13|                z nią. Zaledwie oddalili się z tego miejsca o kilkadziesiąt
1485  1,  13|              psia dusza, za pasem, a ty się uganiaj po dziurach, łap
1486  1,  13|               łap włóczykijów...~- Spać się chce, że to nosem się podpierasz,
1487  1,  13|              Spać się chce, że to nosem się podpierasz, nie - ganiaj!~-
1488  1,  13|                 nie - ganiaj!~- Wyśpisz się jeszcze, aby jeno za rzćkę
1489  1,  13|                waści potrzebne?~- Pytam się! Nazwisko?~- Nie powiem
1490  1,  13|            kapeluszu i kołnierzu? Pytam się!~- Bez przymówek, ho wsadzę
1491  1,  13|                dalej.~- Dowody?~- Pytam się, co tu robicie.~- Spełniamy
1492  1,  13|                 Balland pięć dni bronił się przed Wenecjanami, zbuntowanym
1493  1,  13|       Generał-komendant Beaupoil zaczął się układać... Nie było żadnej
1494  1,  13|         ogarnęła, że pokój... - zaśmiał się książę szyderczo.~- Zaraz
1495  1,  13|           rozpoznali kolumnę zbliżającą się. To był generał Chabran.
1496  1,  13|           potężnie, ale nie żałował, że się tak stało. Maszerował w
1497  1,  13|              koszar w cytadeli, znalazł się wkrótce w izbie wątpliwego
1498  1,  13|               służbie czynnej. Mieściły się tam stoły do kart, fajezarnie
1499  1,  13|             nikogo nie patrząc rozsiadł się na ławce i wyciągnął nogi.
1500  1,  13|               słuchające koło pokładało się od śmiechu. Wciąż dawał