Tom, Rozdzial

3001  2,  17|           bracia: między sobą, widziało się, paplali my, we swoich ścianach.
3002  2,  17|                gębie ostatni, więc, jak się patrzy, oparłem się aże
3003  2,  17|                 jak się patrzy, oparłem się aże w regimencie grafa von
3004  2,  17|           samego Ojca Świętego. We łbie się przewracało, kiedy przed
3005  2,  17|             męstwo wyczekuje. Uczyli my się tego jak pacierza. A to -
3006  2,  17|             swoją osłaniać idzie. Z kim się było zrozumieć, komu zaufać,
3007  2,  17|        zrozumieć, komu zaufać, zwierzyć się a ugwarzyć? Naród zegnany
3008  2,  17|          Niechże to kapral wypatrzy, że się dwaj między sobą w głuchą
3009  2,  17|                szlusuje w bitwie, że do się z dala gadają oczyma albo
3010  2,  17|               rzekę. Wnet baron rozparł się lewym skrzydłem w Legnano,
3011  2,  17|              Weroną. Sam środek opierał się o to stare mieścisko. Generałowie
3012  2,  17|            marca od samego rana zwaliły się na nas dywizje francuskie.
3013  2,  17|               Ale i cesarscy nie dawali się zjeść w kaszy. Żołnierz
3014  2,  17|             wyćwiczony, w stu bataliach się terał. Tam to zawrzało!
3015  2,  17|               Tam to zawrzało! Skłębiły się i zagmatwały te dwa wojska,
3016  2,  17|        zagmatwały te dwa wojska, wżarło się jedno w drugie. Dawaj bić!
3017  2,  17|                 boju spracowany... Błąd się głowy czepia, gwer z ręców
3018  2,  17|                  Generał Scherer zaczął się cofać. Bataliony pierwszy
3019  2,  17|               francuskie uradziły, żeby się cofać. Generał Scherer -
3020  2,  17|               poszła do Mantui, zamknąć się w twierdzy mediolańskiej,
3021  2,  17|                 ledwie kilka dni bronić się mogła. Wiedzieli my, że
3022  2,  17|         Austriaki jak to morze, a skoro się poddamy, łby nam ukręcą.
3023  2,  17|              Dawne męstwo odżyło, dawne się wspomniały czasy. Wnet generał
3024  2,  17|               bitwę straszliwą. Złączył się potem z armią włoską i poszedł
3025  2,  17|                brnął szeregu...~Bili my się tego dnia od świtu do późnej
3026  2,  17|                 secinami naszych, co my się zwali legią trzecią, zasłaniał
3027  2,  17|                 genueńskie góry. Tam my się spotkali. Ożyły nadzieje.
3028  2,  17|                  a bramy jego zatrzasły się za nami. Z lądu, ze wszystkich
3029  2,  17|               tam, wiecie, Polak krótko się martwi. Wzdychać se wzdycha
3030  2,  17|            kościach trzeszczy, ale wnet się przecie skrzepi bele czym.
3031  2,  17|               zostaw na dwa dni - jużci się tak rozstęka, że najtęższy
3032  2,  17|        nienasytku, a po drodze przemień się w kruka, żebyś nas przecie
3033  2,  17|             słońca, a giną i rozpływają się we mgłach niebiosów i we
3034  2,  17|                 oko nie chwyci - wypsną się najbystrzejszemu - a długo
3035  2,  17|                 gór, Portofino, wrzynał się w morze z lewej strony,
3036  2,  17|            morze moje, morze!... Tam ja się poznał z tobą... Zatoko
3037  2,  17|                 mściwym słońcem. Czasem się tam zabłąka pokręcony krzew
3038  2,  17|                 do nogi wysnęli.~Gdy my się tam szwendali jak psy bezpańskie,
3039  2,  17|               była, deszcz, bieda! Gdyś się na bosaka podbił, stłukł
3040  2,  17|              jak bochenki chleba, brało się deszczułkę za podeszwę,
3041  2,  17|                Alpach siedliska, śmieją się z nas piękne dziewki stojąc
3042  2,  17|                 Wąs drze do góry, nadął się jak po trzech obiadach,
3043  2,  17|               tysięcy diabłów.~"Trzymaj się jeden z drugim! - wrzaśnie,
3044  2,  17|               glitach stękają. - Równaj się! Wiedz jeden z drugim, że
3045  2,  17|             tornistrze dźwigasz!"~Zaraz się ta mężniej nogi ruszały
3046  2,  17|             mężniej nogi ruszały i głód się nie ważył doskwierać.~Trepka
3047  2,  17|                oparty o ścianę, kołysał się tam i sam. Przez zaciśnięte
3048  2,  17|         zaciśnięte jego zęby wydobywało się bezwiedne świstanie ulubionej
3049  2,  17|              westchnął i zamilkł.~- Cóż się z wami stało później? -
3050  2,  17|           przebywszy górę Cenis, tułali się po Francji. Potem nie było
3051  2,  17| Rzeczypospolitej Francuskiej. Na dwa my się rozpadli legiony. Pierwszy,
3052  2,  17|               jednego artylerii, dostał się pod komendę naszego generała-porucznika
3053  2,  17|               tysięcy ludzi. Ruszyli my się z Marsylii w Mantuańskie
3054  2,  17|          sekretny paragraf Kraya. Krzyk się w szeregach rozszerzył: "
3055  2,  17|               ponieśli. Chwila, i rzucą się jak jastrzębie na schorowaną
3056  2,  17|                 plugawą i nędzną zemstą się parać. Nie fałszywymi przysięgi,
3057  2,  17|                 tryumfu.~Nie sprzeciwił się żołnierz legionowy swemu
3058  2,  17|                odmieniło na prędki. Tak się też stało. A gdy tak szli
3059  2,  17|            Pokój w Lunewilu! Zachmuliły się dusze... Widzieli my, że
3060  2,  17|                żołd cyzalpiński. Zlękli się ludzie. Wdała się dezercja,
3061  2,  17|                Zlękli się ludzie. Wdała się dezercja, nastał bezład.
3062  2,  17|               jeden głos okrzyknęli, że się zgadzają, i z zapałem najgorętszym
3063  2,  17|                 gotowość do dzieła. Ale się oparł sam pan generał. Inną
3064  2,  17|                czasu. Z tym planem udał się pan generał Dąbrowski do
3065  2,  17|                 nie możemy, a wzdragamy się iść w służby króla Etrurii,
3066  2,  17|            skutku. Projekt ambarkowania się na siedm wysp i opanowania
3067  2,  17|              upadek legionów. Kiedy już się to dokonało, wówczas przez
3068  2,  17|                 byli w stanie z miejsca się oddalić, wyszła piąta i
3069  2,  17|           panowie bracia.~- I to wy, co się honorem chlubicie, żołnierze
3070  2,  17|               co ich czeka, nie chcieli się chyłkiem uwalniać ze służby,
3071  2,  17|           honorowym polskim sprzysięgli się dzielić los z bracią. Prawda,
3072  2,  17|                naszymi tropy ambarkować się za morze, przystawił z boków
3073  2,  17|               żeby snadź żaden ucieczką się nie salwował, Z jego także
3074  2,  17|                  a w nim niedaleka, zda się, tuż tuż, grozi ponura skała
3075  2,  17|               żelaznym niebie z piskiem się chyba. Padnie piorunem w
3076  2,  17|              końcu molo. Przysiadł, zda się, i czeka. Tyłem się wykręcił,
3077  2,  17|                 zda się, i czeka. Tyłem się wykręcił, mchy kamiennego
3078  2,  17|               mchy kamiennego daszku na się - i cierpi. Strzeli w niego
3079  2,  17|                  czasami ino rozciągnie się, jakoby siły swojej mocarskiej
3080  2,  17|     kontradmiralskiej fregaty. Werznęła się była w dno i zahaczyła o
3081  2,  17|            manewruje żaglami i nastawia się... Wnet idzie spomiędzy
3082  2,  17|             trop. Hejże, hej! Ledwie my się pokazali na głębokich toniach,
3083  2,  17|                 Elbą a Korsyką! Zda nam się krótko widzieć kamienny,
3084  2,  17|             suchym, okręt grecki rozbił się całkiem o skały i ze stu
3085  2,  17|             Kastus ze swą żoną na brzeg się wydobył z toni. Reszta okrętów,
3086  2,  17|                leżał bez duszy i taczał się z końca w koniec sali pod
3087  2,  17|                 wolno wstał, sprostował się. Po czterech dniach i czterech
3088  2,  17|              owo zgoła, gdzieś jest, co się dzieje. Tymczasem rozbite
3089  2,  17|         Tymczasem rozbite nawy znalazły się między Wyspami Balearskimi
3090  2,  17|               brzegiem Hiszpanii. Łatał się tam nasz statek, stroił
3091  2,  17|                kilkunastu dniach zebrał się wreszcie i popłynął ku Maladze.
3092  2,  17|            Cicho było i pięknie. Ledwie się marszczy, ledwie gzi morze.
3093  2,  17|          wierzchołków palmowych wznoszą się z kujaw piachu, płasko rozciągniętych
3094  2,  17|            Jakoby wiklowe chlusty widzą się z dala, jak u nas po nadrzeczu.
3095  2,  17|                 głowy. Milczą i żegnają się oczyma z lądem, co ich wydał.
3096  2,  17|             Kadyksu. Półbrygada, mająca się przesiąść na inne okręty,
3097  2,  17|             potem jeszcze dalej. Wiater się odmienił, weszli my na wody
3098  2,  17|     upragnieniem zachodu słońca. Ledwie się utopiło w onych stojących
3099  2,  17|            stojących równinach, wznosił się w tym miejscu, gdzie zginęło,
3100  2,  17|               morze, a szczyt jej gubił się w schodzącej nocy... Nocami
3101  2,  17|                wieczorna tak wielka, że się od niej strzała pozłocista
3102  2,  17|                jadła i wody. Woda stała się brudna, cuchnąca, pełna
3103  2,  17|               dziennie dawali. Par stał się taki, że mdlał najtęższy.
3104  2,  17|                 ustach dniem i nocą, że się wargi raz kole razu trzaskały.
3105  2,  17|                w morze dla ochłody. Źle się to najczęściej kończyło:
3106  2,  17|              pierwszego września ocknął się wiater wschodni i z największą
3107  2,  17|          rzucili kotwicę. Odtąd zaczęły się nasze dzieje. Już wtedy
3108  2,  17|             sierpniu 1802 roku rozeszła się po uciszone j wyspie szeptana
3109  2,  17|               powszechną zgrozę i stało się hasłem rokoszu. W górach
3110  2,  17|            murzyńska na wyspie złączyła się z Mulatami i chwyciła za
3111  2,  17|               jak Dessalin, ten sam, co się potem za cesarza wyspy Haity
3112  2,  17|                 morderstwami. Pastwiono się na jeńcach wojennych. Wyszła
3113  2,  17|              był służbista, wyprostował się i oświadczył, jako przybywa
3114  2,  17|                kuli. Nieraz przysięgały się stare wiarusy, że ich kula
3115  2,  17|               Trzęsące zimno. Wszczynał się wielki trzask w czole, potem
3116  2,  17|         nabrzmiewa i zaczyna czerwienić się jak u człowieka mocno spitego
3117  2,  17|            żółknie, a białka oczu staną się jak szafran. Na trzeci dzień
3118  2,  17|                  Na trzeci dzień zwidzi się choremu, że już przeszło,
3119  2,  17|         naczelnicy siedzieć i wylegiwać się u brzega. A no siedzimy
3120  2,  17|                 naszej wyspie. A już my się na niej wyżej czuba nażyli.
3121  2,  17|         środkowa połać żaglów zaczynała się flańtać i zwisać, a nawa
3122  2,  17|                 dębu korkowego, wdrapał się jak małpa po linach na pokład.
3123  2,  17|                łódkę i we wiosła! Tylko się migał. Wyskoczył na brzeg...
3124  2,  17|                 mu kołują, kołują, gęba się trzęsie, kolana tłuką jedno
3125  2,  17|          chodzący po morzu, i śmieli my się z niego między sobą:~"Na
3126  2,  17|              trzecia. Jeden głos wlewał się w drugi; przenikały się
3127  2,  17|                 się w drugi; przenikały się wzajem, obejmowały wpół
3128  2,  17|        zaczepiona biła go w bok, tłukła się i kłapała. Zwisającą banderę
3129  2,  17|                 lewym bokiem, to kręcił się w koło, przechylał, jak
3130  2,  17|                 swój pokład i taczające się po nim żółte, rozdęte trupy.
3131  2,  17|                rozdęte trupy. Śmiali my się z niego i z nich... Minęło
3132  2,  17|                 Minęło południe. Wzmógł się wiater. Aż się ów statek
3133  2,  17|         południe. Wzmógł się wiater. Aż się ów statek weźmie i wściecze
3134  2,  17|            Wydął tęgo żagle, przechylił się na bok, zatoczył koło świszczące
3135  2,  17|              ocean. Widzieli my go, jak się stawał mały, coraz mniejszy,
3136  2,  17|         mniejszy, czerniał, znikał, jak się zawlókł siną mgłą i przepadł.~"
3137  2,  17|                część żołnierzy trzymała się na nogach. Każdy zniechęcony,
3138  2,  17|            dopadnie. Jeden tedy oddawał się najwścieklejszej rozpuście,
3139  2,  17|                Mulatek, a drugi gotował się na śmierć w postach i trawił
3140  2,  17|                Nikt ta już nie zajmował się myślą o wygrywaniu bitew,
3141  2,  17|               Serca zlodowaciały, dusze się objawiły zbójeckie. Bagnet
3142  2,  17|         objawiły zbójeckie. Bagnet stał się ostatnim prawem. Każdy się
3143  2,  17|              się ostatnim prawem. Każdy się tylko podle, haniebnie lękał
3144  2,  17|         odrobiny fantazji. Przeniósłszy się z Cap-Français do wiejskiego
3145  2,  17|                  tańców, muzyki starała się zapomnieć o tym, co się
3146  2,  17|                 się zapomnieć o tym, co się rozgrywało dokoła. Był czas,
3147  2,  17|                muzyka, śpiew. Wino lało się brodem. Często wprost z
3148  2,  17|                przerywały tańca. Mówiło się pięknym paniom i wesołemu
3149  2,  17|              wyspo!~Ziemskim zdałaś nam się rajem, gdy my z dala ujrzeli
3150  2,  17|               fal morza. Oczy nie mogły się nacieszyć widokiem różowobarwnych
3151  2,  17|                latających, co uganiając się za rybami rozweselały płaszczyzny
3152  2,  17|               są tak nisko położone, że się nie dźwigają ponad mielizny
3153  2,  17|                 w porze deszczów, które się leją głównie w porze naszych
3154  2,  17| niezgruntowanych, duchowim, skąd wywala się ziew zgniły z zapachem smoły
3155  2,  17|                 że koniec świata. Rzuca się na człowieka kleszcz zaskórny,
3156  2,  17|           całodziennym marszu, skoro ci się do łóżka dostaną, wstawaj,
3157  2,  17|                 pole! Potem nauczyli my się radzić sobie z nimi, ale
3158  2,  17|          cierpieli. Potem nie kładli my się spać inaczej, tylko w szałasach,
3159  2,  17|                odpędzenia komarów tliły się pniaki spróchniałe.~Och!
3160  2,  17|               na parę wiorst, las walił się pokotem jak żyto po ulewie.
3161  2,  17|                 Wodzyńskim zatarasowali się w kościele i mężny dawali
3162  2,  17|      kilkudziesięciu żołnierzy wymknęli się z pułapki i uszli do fortecy
3163  2,  17|             rzeki Exter. Przeprawili my się przez rzekę Artibonit w
3164  2,  17|              jak heban, nie zdążył udać się w pochód za Dessalinem.
3165  2,  17|             znak. Murzyni nie spodzieli się nawet. Chwycili my za broń
3166  2,  17|              wrzasnął Trepka zataczając się na ścianę. - Milcz, nie
3167  2,  17|                trza było z wrogiem brać się za orzydle, z chorób samych
3168  2,  17|         przeciwko Murzynom. Rozdzieliły się nasze drogi. Wnet usłyszeli
3169  2,  17|             przebyłem żółtą febrę, alem się z niej wylizał. Leżałem
3170  2,  17|                a śmiercią. Nie wiem, co się działo z braćmi na przeklętym
3171  2,  17|            sczerstwiała wtedy i uczynił się z niej jakoby płytki brzeszczot,
3172  2,  17|               co krwią ocieka. Udało mi się wreszcie dostać z kilku
3173  2,  17|             nową kampanię. Wciągnęli my się w kilku do szeregów francuskich -
3174  2,  17|                wyrokuj! Spojrzyj no, co się stało... Dwanaście lat my
3175  2,  17|               do jednego prawie wwalili się w mogiły z głuchą rozpaczą.
3176  2,  17|            piach mi oczy zasypie dowiem się reszty. Niech żyje Cesarz!~
3177  2,  17|           wsunął głowę w ramiona i cały się zgarbił, jak gdyby w sobie
3178  2,  17|              pokoju.~Młody Cedro ukazał się w oświetleniu poranka jak
3179  2,  17|            nagła westchnął i wstrząsnął się gwałtownie. Zimny uśmiech
3180  2,  17|             wiem...~Obadwaj uśmiechnęli się do siebie czy do jakiejś
3181  2,  18|            bezwarunkowo do każdego, kto się do rzeki zbliżał. Kara główna,
3182  2,  18|           Galicjów na śmiałka, który by się ośmielił przekradać "do
3183  2,  18|                 Szczepan Trepka wymykał się bryczką to tu, to tam, upatrując
3184  2,  18|               nie było w stanie wydrzeć się z powrozów nocy, choć dawno
3185  2,  18|                już był poranek. Zdawało się, że dzień nie nadejdzie...
3186  2,  18|               Obadwaj spiskowi krzątali się z pośpiechem po izbach starego
3187  2,  18|          niezdrów, i o byle co wściekał się na służbę. Siedział w rogu
3188  2,  18|                 sofy i co chwila zrywał się na równe nogi jakby z zamiarem
3189  2,  18|            wielkiej tajemnicy. Kończyło się przecież na wybuchu przekleństw,
3190  2,  18|         przekleństw, w których mieszały się w chaos wyrazy niesalonowe
3191  2,  18|              między ułaskawionymi trafi się Klopstock albo i zgoła Gutenberg?~
3192  2,  18|           wyszedł. Jego febra udzielała się Krzysztofowi. Padli sobie
3193  2,  18|                ramiona i długo ściskali się w milczeniu, nim ów toast
3194  2,  18|           ciebie? Wiem, że nie zgadzasz się z ojcem, że nie możecie
3195  2,  18|           sekretnie uchodzę...~- I boję się swoją drogą papy... Nie
3196  2,  18|              widzę bowiem, że zaczynasz się alterować.~- Wściekłeś się!
3197  2,  18|              się alterować.~- Wściekłeś się! Niech słońce wzejdzie!
3198  2,  18|              hrabiemu skaleczysz. Niech się rozwidni.~- Nie marudź!~-
3199  2,  18|                do stu piorunów! Że sami się natkacie i opijecie grzanym
3200  2,  18|                za niewielką chwilę dało się słyszeć miarowe po grudzie
3201  2,  18|              Spojrzenia ich skrzyżowały się jak szpady przysięgających.
3202  2,  18|                 każdym węgłem domu, jak się z jękiem wałęsa pod drzewami
3203  2,  18|                 mu serce. Oczy zmrużyły się, żeby nie widzieć pustki
3204  2,  18|         miłość-krzywda, znowu dźwignęła się w piersiach, jako ów feniks
3205  2,  18|           ścierniska. W bruzdach tuliły się smugi wody drżąc i marszcząc
3206  2,  18|            smugi wody drżąc i marszcząc się z zimna. W pewnym miejscu
3207  2,  18|                 liść jak łachman plątał się dokoła łodygi na falach
3208  2,  18|         maleńkim Krzysiem. Wspomniał mu się jakiś dzień odległy, kiedy
3209  2,  18|       szlochanie starej gruszy rozległo się wśród pola.~Zgłuszył je
3210  2,  18|              Przybyli do miejsca, gdzie się drogi rozstają idąc w cztery
3211  2,  18|                 których szczyty chyliły się za wiatrem. Z głębin ogrodu
3212  2,  18|                Z głębin ogrodu wznosiły się dwa białe kominy dworu,
3213  2,  18|                 dworu, a z nich dym już się wymykał i rozwiewał między
3214  2,  18|                w strzemionach, poprawił się na siodle i ściągnął konia
3215  2,  18|              główny gościniec, zbliżali się właśnie do skraju...~Wtem
3216  2,  18|              były zapadłe, oczy wwaliły się w oczodoły, nie uczernione
3217  2,  18|         nieprzerwanie starzec przywlókł się do szyi końskiej, do strzemienia,
3218  2,  18|         zgrzybiała ręka zaczęła ślizgać się bezsilnie po ubłoconym puślisku,
3219  2,  18|             Głowa z wysiłkiem dźwignęła się w górę i oczy zalane łzami,
3220  2,  18|            Krzysiu...~Ramiona wzdrygały się, a ręce trzęsły jak od przypalania
3221  2,  18|                Krzysiu...~Stopy plątały się bezładnie, następując jedna
3222  2,  18|                 syna na drogę, czepiały się jego rękawów, kieszeni...~-
3223  2,  18|       półzawarte, usta zacięte. Schylił się pomału i ujął ręce dziada,
3224  2,  18|              piersi. Głowy ich zetknęły się, oddechy zmieszały i bezsilne
3225  2,  18|             niewysłowiona potęga.~Zdało się Rafałowi, że ta chwila nigdy
3226  2,  18|            Rafałowi, że ta chwila nigdy się nie skończy. Był pewien,
3227  2,  18|        przepadło.~Ale z nagła Krzysztof się ocknął i dźwignął. Oczy
3228  2,  18|              ocknął i dźwignął. Oczy mu się rozwarły szeroko i straszliwy
3229  2,  18|         szybciej, szybciej... Zanurzali się we mgłę oddalenia, w bezbrzeżny
3230  2,  19|              wjechać do miasta i stawić się u pewnego jegomości, kuzyna
3231  2,  19|                Wtedy Olbromski nachylił się ku niemu i z dziwnym uśmiechem
3232  2,  19|         gwaru-chargotu.~Wrzawa wznosiła się, wznosiła wciąż jako wówczas,
3233  2,  19|           piorun. Straszliwy grom zwali się w miasto i zatrzęsie posadą
3234  2,  19|            widomego kształtu. Wmieszali się w tłum i zaczęli nasłuchiwać.
3235  2,  19|                nazwiska. Dwa powtarzały się ciągle: Wysiekierski, Baum,
3236  2,  19|             skazani na śmierć za to, że się "do Polaków" przekraść usiłowali.
3237  2,  19|                 tysięcy.~Mróz przeszedł się po kościach słuchających.
3238  2,  19|            chłystkom!~- Ba-ba! We łbach się pali, mościpanku! Chuć do
3239  2,  19|                 Mondur z galonami osłom się spodobał. Zachciało się
3240  2,  19|                 się spodobał. Zachciało się parte franse. A tu dragon
3241  2,  19|              leciał za Pilicę, robić by się żadnemu nie chciało.~- Bo
3242  2,  19|               Stój, patrzaj! Odechce ci się, jak poczujesz, jak powąchasz,
3243  2,  19|              ulicy Sławkowskiej rozległ się głuchy, głęboki łoskot bębnów
3244  2,  19|        rozciekawionej tłuszczy, zdawało się, że go zagłuszy. Było coś
3245  2,  19|       zdławionej piersi miasta, rozległ się samotny, śpiżowy głos dzwonu.~
3246  2,  19|                wychynął z ulic i wwalił się na wały, rozpierzchł po
3247  2,  19|                 zbitą masą głów ukazały się trzy postacie. Trzy blade
3248  2,  19|                tylko samotny dzwon.~Dał się słyszeć jakiś jeden głos,
3249  2,  19|                 Długo brzmiał, zlewając się w szereg dźwięków niezrozumiałych...
3250  2,  19|                pomoście szafotu ukazała się czwarta postać. Wicher zduszonego
3251  2,  19|             brzega.~Ów człowiek zbliżył się do skazańców i pierwszemu
3252  2,  19|              jest winowajca!... - szept się rozszerzył.~- Tamtych podmówił.~-
3253  2,  19|                rodzicielskich.~- Bronik się w polu.~- Milczał w sądzie.~-
3254  2,  19|                  Winowajca!~Kat zbliżył się do niego łagodnymi kroki.
3255  2,  19|                stryczek.~Nagle wyprężył się powróz.~Nim się pospólstwo
3256  2,  19|                wyprężył się powróz.~Nim się pospólstwo opatrzyć zdołało,
3257  2,  19|             Nogi jego w kolanach zgięły się, pięty stuliły i leniwym
3258  2,  20|                 Przyjaciele zaopatrzyli się w kostiumy podróżne z sukna
3259  2,  20|            którędy można było przemknąć się za granicę. Jedno z pierwszych
3260  2,  20|                 w świecie, którędy mają się przemycać, ale oto Rafał
3261  2,  20|             stanęli w Jazie. Zatrzymali się w oberży przy trakcie. Piętrowy
3262  2,  20|               Cedro, niby to zabierając się do noclegu w oberży, począł
3263  2,  20|               kto mieszka w pałacu? jak się zowie? czy ma dzieci?...
3264  2,  20|            rozmowy z oberżystą wyłoniła się smutna prawda, okazało się
3265  2,  20|              się smutna prawda, okazało się bowiem, że w ostatnich dniach
3266  2,  20|         chłopskiej chacie. Patrol styka się z patrolem wsi sąsiedniej.
3267  2,  20|                całej linii i czuwają co się nazywa. Jeżeli się kto zbliża
3268  2,  20|           czuwają co się nazywa. Jeżeli się kto zbliża do rzeki z tej
3269  2,  20|           obchodziły, zaczął rozpytywać się o dziedziców majątku.~Powziął
3270  2,  20|               Przyjaciele porozumiewali się głośno w obecności służby
3271  2,  20|           niezwłocznie do pałacu. Udali się tam piechotą. Mrok już zapadał,
3272  2,  20|                znaczyło tyle, co ocknąć się w zimie i ujrzeć dokoła
3273  2,  20|            wiosenny. Ciekawość wzmagała się bez przerwy... Po chwili
3274  2,  20|                  Raz pragnął dowiedzieć się tylko i cofnąć od niedorzecznych
3275  2,  20|              gdyby, tak przyszło cofnąć się naprawdę, zraniłoby go to
3276  2,  20|                rzekł Rafał przeciągając się leniwie.~- Ale czekajże,
3277  2,  20|               Zawsze to potrzebne, może się przydać. Nawet powinniśmy
3278  2,  20|                adres. Obadwaj nachylili się nad tym pismem i Rafał pierwszy
3279  2,  20|                z portykiem, lnu któremu się zbliżyli, było na głucho
3280  2,  20|                z rozczarowaniem. Poddał się już pewnej miłej, mistycznej
3281  2,  20|               niejako myśli, że to stać się musiało, że inaczej w jego
3282  2,  20|              drzemki. Ten dowiedziawszy się, że przybyli z Krakowa i
3283  2,  20|                dziedziczki, jął krzątać się, przepraszać; dreptać i
3284  2,  20|          nareszcie do pokojów. Znaleźli się w małym, doskonale ogrzanym
3285  2,  20|        obdarzony głosem, który, zdawało się, służył do mierzenia długości
3286  2,  20|            Krakowie artysta - i oddalił się. Płomyki świec, zrazu przygasłe,
3287  2,  20|            zrazu przygasłe, rozszerzyły się z wolna i żółte ich światło
3288  2,  20|                 salon.~Rafałowi marzyło się, że jest jakby w Warszawie...
3289  2,  20|               chwilę wejdzie, za chwilę się ukaże... Czyż to możliwe?
3290  2,  20|                   Milcz, milcz... Ucisz się, ucisz...~Za oknami, których
3291  2,  20|                 oczekiwanie przeciągało się bardzo długa, rzekł podnosząc
3292  2,  20|                  wskroś którego błąkała się jego dusza. Z niechcenia
3293  2,  20|          czarodziejskiego świata wyszło się w świat rzeczywisty... -
3294  2,  20|               było za osłoną barw. Stał się jak człowiek zasłuchany
3295  2,  20|               uwydatniał, na amen oddał się lekturze. Kiedy niekiedy
3296  2,  20|                  Kiedy niekiedy zwracał się odruchowo do Rafała, żeby
3297  2,  20|              portiery salonu rozszerzył się jedwabny szelest. Naciśnięta
3298  2,  20|              samego siebie! Wydawało mi się zawsze, że jestem niespełna
3299  2,  20|                spuścił książkę. Stropił się i w eleganckim ukłonie cofnął
3300  2,  20|               eleganckim ukłonie cofnął się o dwa kroki. Rafał spostrzegłszy
3301  2,  20|               wstał z miejsca i obrócił się.~Stała przed nim księżniczka
3302  2,  20|            końcu wiosny.~Rafał nie mógł się nadziwić, napatrzyć tej
3303  2,  20|                 owemu przedzierzgnięciu się jednej formy piękna w inną,
3304  2,  20|               ukłony. Wreszcie posunęła się uprzejmie ku Krzysztofowi
3305  2,  20|           pozostały do odjazdu. Cieszył się, że już ich niewiele zostało.
3306  2,  20|                 tak w ich tłumie błąkał się tam i sam, trafił na jedną,
3307  2,  20|               trafił na jedną, która mu się od razu stała pocieszycielką:~
3308  2,  20|     grudzieńskim zuchwalstwem i spotkał się ze spojrzeniem pani Ołowskiej.~
3309  2,  20|                 duszy ani nie zasłoniły się mgłami wstydu od tajemniczej
3310  2,  20|           zamiarach i wszystko składało się jak najlepiej, ale teraz
3311  2,  20|                 szambelanowo...~- Słowo się rzekło, a raczej napisało.
3312  2,  20|                  Wprawdzie on na nic by się w tej sprawie nie przydał
3313  2,  20|                  który tę sprawę podjął się przeprowadzić. Plan jest,
3314  2,  20|                święty Szczepan odbędzie się w tym domu zjazd i zabawa
3315  2,  20|            oporu, namysłu i zwłoki udać się za przewodnikiem, w nocy
3316  2,  20|                     rzekł Cedro unosząc się z krzesła.~- Jeszcze nic
3317  2,  20|              byli na tamtym brzegu. Już się tedy pojutrze zacznie wojna! -
3318  2,  20|                wojna! -rzekł nachylając się do Rafała ze swym entuzjastycznym,
3319  2,  20|              rościć nadzieje, puszczasz się na śliskie pola zdradnej
3320  2,  20|            który znowu wie wszystko, co się w Wiedniu dzieje, wie, co
3321  2,  20|           Prawdziwie nie wiem. Zdaje mi się, że obudwu nas tknęła jedna
3322  2,  20|            rzekła piękna pani zwracając się do Rafała.~- Tak... - rzekł
3323  2,  20|                twardym i nieswoim zdaje się, że do konia byłem i jestem
3324  2,  20|        kontemplacji swej siły. Zdało mu się, że dusza w nim zwiększa
3325  2,  20|                 że dusza w nim zwiększa się i rozrasta. Nie był już
3326  2,  20|      pochyleniach głowy, kiedy zwracała się, ażeby słuchać, co będzie
3327  2,  20|                będzie mówił, przebijało się coś jak uszanowanie czy
3328  2,  20|                  Rafał począł wpatrywać się w nie, ile się dało, ile
3329  2,  20|                wpatrywać się w nie, ile się dało, ile było można. Ani
3330  2,  20|               dało, ile było można. Ani się spostrzegł, kiedy uległ
3331  2,  20|            kloca, czoła, w którym taiły się myśli niewiadome, nieznane,
3332  2,  20|            oszołamiało głowę. Im więcej się zdumiewał patrząc bez przerwy,
3333  2,  20|               bez przerwy, tym bardziej się unosił w głębi siebie. Ale
3334  2,  20|                 sztuki, chęci podobania się i kokieterii, owa łatwość,
3335  2,  20|               najtrudniejszy, zdawałoby się, królewski urok. Ciche,
3336  2,  20|               obłąkania nie wiedząc, co się dzieje, słyszał wciąż spokojne,
3337  2,  20|           Wówczas bardzo musiał zmienić się wyraz jego twarzy, gdyż
3338  2,  20|                ich nazwiska?~- Nazywają się Polacy, a miny mają niczego...
3339  2,  20|              waszmość pana... - kłaniał się Cedro. - Właśnie jego opieka
3340  2,  20|            pomoc...~- A ba... pomoc! Tu się właśnie rozłazi. Bardzo
3341  2,  20|                pani dziedziczka wyrwała się.., te!... z tą gotowością
3342  2,  20|                 sprawa niełatwa. "Nudzę się, nudzę się"... A potem rób,
3343  2,  20|             niełatwa. "Nudzę się, nudzę się"... A potem rób, co chcesz...
3344  2,  20|                 panie Kalwicki, trzymaj się, z łaski swej, w ryzach!~-
3345  2,  20|                 O, zaraz: staruszku! To się nie godzi...~- Co jeszcze?
3346  2,  20|                włosy waszmości.~- Stało się tedy, że ja na stare lata
3347  2,  20|                dodał szeptem, zbliżając się do Krzysztofa.~Kiedy ci
3348  2,  20|             warg nie schodził, a stawał się coraz świetlistszy, coraz
3349  2,  20|         saloniku, pani Ołowska zbliżyła się jeszcze o krok i nie spuszczając
3350  2,  20|       nieporuszony, aczkolwiek zachwiał się słysząc te słowa. Płomień
3351  2,  20|              dwaj rozmawiający zbliżyli się do stołu, pani Ołowska otwarła
3352  2,  20|            kartę po karcie przypatrując się to tej, to innej kombinacji
3353  2,  20|             kombinacji barw. Gdy otwarł się widok alei, Rafał przytrzymał
3354  2,  20|                 zasiedli, Rafał znalazł się obok starego plenipotenta
3355  2,  20|              plenipotenta i musiał wdać się z nim w rozległy dyskurs
3356  2,  20|         Tymczasem gospodyni domu bawiła się z Krzysztofem tak żywo i
3357  2,  20|               mgnienie oka nie zwróciła się ku niemu królewska głowa,
3358  2,  20|                 a której przecie wyzbył się był za pomocą skutecznych
3359  2,  20|             wielki kawał świata. Dziwił się wewnątrz siebie temu porządkowi
3360  2,  20|               dawnych cierpień wznosiła się w jego piersiach jak rozwścieczona
3361  2,  20|                rozpaczą, gdy znajdowały się wobec niezbitej prawdy,
3362  2,  20|             piękność ta nie zmniejszyła się, lecz wzmogła, że teraz
3363  2,  20|                 wzmogła, że teraz stała się równą nieskończoności. Co
3364  2,  20|               jaką godzinę później udał się na spoczynek. Jak błędny
3365  2,  20|                  mijał pokoje i znalazł się wreszcie w niewielkiej ogrzanej
3366  2,  20|               Krzysztof. Rafał rozebrał się i rzucił na łóżko. Zaraz
3367  2,  20|             usnął. Późno w nocy zbudził się i podniósł.~Okrążała go
3368  2,  20|               ciemną sztolnię nocy. Dał się unieść marzeniom. Przebywał
3369  2,  20|              oczu nieoczekiwane wahanie się uczuć. Jak zdroje dotychczas
3370  2,  20|          jakiejkolwiek roli! Przerzucić się na stronę austriacką, pruską
3371  2,  20|              pruską czy diabelską, stać się żołdakiem, czyimkolwiek
3372  2,  20|            duszę, kamienieje i zamienia się w jej skarb, gdzie chropawe
3373  2,  20|             temu. Wyjdą w nocy. Puszczą się w manowce nadrzeczne. Tam
3374  2,  20|            twojej szpicruty`? Przyjrzyj się, żmijo! Wzniesiesz znowu
3375  2,  20|                na wodę. Rafał roześmiał się patrząc na te ognie. To
3376  2,  20|               na te ognie. To on tam ma się udać... Między te ognie...
3377  2,  20|           powrotu. Już nigdy! Roześmiał się powtórnie. Każdy najnędzniejszy
3378  2,  21|           westybulu raz w raz wynurzały się nowe postacie i wolno szły
3379  2,  21|            przybywających gości, zsuwał się z twarzy jak maska.~Obok
3380  2,  21|              niżej na platformie, gdzie się zawracały schody, kłaniał
3381  2,  21|               zawracały schody, kłaniał się przed każdą wkraczającą
3382  2,  21|        gotowalni na dole umieścił, żeby się tam dostatecznie po swojemu
3383  2,  21|               oczyścił. Wreszcie ukazał się ów porucznik. Szedł żwawo
3384  2,  21|                usta. Kamerdyner skłonił się przed nim we dwójnasób nisko
3385  2,  21|               snadź Niemiec nie pomylił się co do osoby gospodarza.
3386  2,  21|             kanapki i krzesła napełniły się doborem najpiękniejszych
3387  2,  21|              sąsiednich salonów tłoczył się zastęp tancerzy. Środek
3388  2,  21|               Szyja i ramiona wyłaniały się spomiędzy szerokich buf
3389  2,  21|           elegancją wiedeńczyka skłonił się przed nią, przyjęła go,
3390  2,  21|             atłasowe ciżmy prześliznęły się po parkiecie sali ku rozwartym
3391  2,  21|              Niemca poczuli, że zaczyna się ich epos. Krzysztof przyjął
3392  2,  21|           kindżałem.~Należało decydować się szybko.~W ciągu tych dwu
3393  2,  21|                dni twarz Rafała osunęła się, a oczy pełgały niezdrowym
3394  2,  21|           godziny na godzinę zwiększała się jego namiętna, rozszalała
3395  2,  21|                 z kimś rozmawiać, witać się, żegnać, ukrywać w sobie
3396  2,  21|        spiskowca i, co najgorsza, śmiać się. Toteż śmiał się czasami
3397  2,  21|                  śmiać się. Toteż śmiał się czasami tak oryginalnie,
3398  2,  21|                 bez wiedzy, przedzierał się ku niej, żeby nareszcie
3399  2,  21|               żeby nareszcie wyznać, co się z nim dzieje... A kiedy
3400  2,  21|                 z nim dzieje... A kiedy się zbliżał i słyszał mówiącą
3401  2,  21|               jej śmiechem, uśmiechając się z cicha.~Tak przetrwał te
3402  2,  21|                 piękną!~Głowa jej stała się podobną do odwiecznej kamei,
3403  2,  21|                 w laurowe gałęzie, wiły się jak barwne jego zwoje. Bure
3404  2,  21|                zwoje. Bure brwi stykały się jedna z drugą nad linią
3405  2,  21|            Nigdy cudniej nie wyróżniały się śnieżne skronie od płonących
3406  2,  21|                rozkoszniej nie uchylały się usta.~W pewnej chwili Rafał
3407  2,  21|             folwark w dzierżawę. Będzie się tu włóczył po polach. Będzie
3408  2,  21|                tylko o to, jak rozmówić się z Krzysztofem. A może i
3409  2,  21|               może i on zostanie? Wyłżą się przed Trepką trudnościami...
3410  2,  21|      przyciągnąć Krzysztofa. Zdawało mu się nawet, że go przyciągnął...
3411  2,  21|             stał wyprostowany wpatrując się pilnie źle widzącymi oczyma
3412  2,  21|            wykaszlały:~- Krzyś... boisz się?~Tamten drgnął jak od dotknięcia
3413  2,  21|                soplem lodu.~- Nie boję .się! - rzekł zupełnie jak dziecko,
3414  2,  21|               jest?~- A ja myślałem, że się boisz.~- Lepiej byś westchnął
3415  2,  21|         nadejdzie chwila odjazdu, skryć się w pałacu i zmarnować dogodną
3416  2,  21|                 dogodną chwilę. Uda, że się spił. Człowiek pijany nie
3417  2,  21|                niech idzie, nawet niech się przeprawi szczęśliwie w
3418  2,  21|            postanowienie Rafała. Unosił się wśród szczęścia odzyskanego,
3419  2,  21|            sąsiednich salach i ukazywał się znowu. Odkryte ramiona i
3420  2,  21|               rozkoszne. Oto przesuwają się pary jedna za drugą... Przemyka
3421  2,  21|              jedna za drugą... Przemyka się, jak mgła, dziewica w przystroju
3422  2,  21|            przez krótką chwilę udało mu się przebiec salon trzymając
3423  2,  21|            mózgu słowa, ustały, zdawało się, myśli. Ani jednego wyrazu
3424  2,  21|                 nie znalazł, choć silił się, żeby go wymówić. Milczał
3425  2,  21|            wszelkich usiłowań nie udało się Rafałowi tańczyć z panią
3426  2,  21|            córze~I nieba i dnia. Zaczął się taniec. Zaraz w pierwszej
3427  2,  21|           głębokości serca, targającego się w powrozach swych, wyszeptał:~-
3428  2,  21|            ostygła w żyłach. Zdawało mu się, że już nigdy nie nadejdzie
3429  2,  21|                tamtej ręki. Widziało mu się, że światła gasną, muzyka
3430  2,  21|               widzą. Dusza tylko nasyca się nią, jak kwiat nasyca się
3431  2,  21|               się nią, jak kwiat nasyca się mgłą nocy.~Oto mówi do niego
3432  2,  21|                 i już na wieki. - Niech się tak stanie.~- Ani jednego
3433  2,  21|           wspomina ten bezczelny, który się porwał...~- Pani, pani...
3434  2,  21|            chciałem powiedzieć...~- Już się dokonało.~Odeszła znów.
3435  2,  21|             dźwięk tych wyrazów. - "Już się dokonało". - Cóż mogą znaczyć
3436  2,  21|              ułożył w myśli, przesunęła się obok niego wśród nieustających
3437  2,  21|                      Nigdy nie będziesz się waćpan starał, żeby mię
3438  2,  21|        rozkażesz, to dziś nad ranem dam się rozstrzelać, ale wysłuchaj
3439  2,  21|           Ciszej waćpan szeptaj, bo nam się przypatrują...~Głęboki ukłon.~
3440  2,  21|              Brak wzroku i tchu. Ocknął się widząc, iż należy tańczyć
3441  2,  21|             szczęścia. Już nie zbliżyła się w tych figurach. Dopiero
3442  2,  21|               bardzo dobrze?~- Zdaje mi się.~- Zaproś mię waćpan później
3443  2,  21|          osobności.~- Zamilcz.~Skończył się taniec i nastała chwila
3444  2,  21|           chwila przerwy. Rafał oddalił się do jednej z sąsiednich sal
3445  2,  21|               wszystko, nawet na to, co się przed chwilą dokonało. Wiedział
3446  2,  21|               nie czuł wcale. Otrząsnął się ze swego stanu wówczas dopiero,
3447  2,  21|                 ona zaprzeczała śmiejąc się srebrnym swym śmiechem.
3448  2,  21|                 śmiechem. Rafał zbliżył się także i posłyszał wówczas,
3449  2,  21|                 mu poleciła. Przecisnął się tedy ostrożnie przez tłum,
3450  2,  21|           ostrożnie przez tłum, skłonił się przed gospodynią i prosił,
3451  2,  21|               prosić.~Po długim wahaniu się, którego na pozór nie mogły
3452  2,  21|                 bojaźni, tancerka stała się podobną do muzycznego instrumentu,
3453  2,  21|                 melodii. Samemu zdawało się, że tworzy i pierwszy raz
3454  2,  21|        przepisów tańca, mogli obejmować się miłosnymi uśmiechy, tonąć
3455  2,  21|           tancerza. Wtedy szept:~- Boję się ciebie...~- Kocham...~Ukłon
3456  2,  21|                    Musiał teraz oddalać się od niej i wracać, oddalać
3457  2,  21|             milczeniu. Nareszcie, kiedy się najmniej spodziewał, kiedy
3458  2,  21|           posłyszał znowu wyrazy ledwie się dobywające spomiędzy nieruchomych
3459  2,  21|              końca. Źrenice oczu skryły się w cieniach rzęs. Na ustach
3460  2,  21|          złotolitą burzę.~Rafał wcisnął się w tłum mężczyzn i stanął
3461  2,  21|           oczyma patrzał w dal. Zbliżył się do niego Krzysztof i rzekł:~-
3462  2,  21|              niego z ukosa i uśmiechnął się dobrodusznie. Rzekł cicho
3463  2,  21|                 i łagodnym:~- Bardzo mi się podobasz dnia dzisiejszego.~-
3464  2,  21|                w Krakowie... Nie byłbyś się tułał po gościńcach...~-
3465  2,  21|                 nie ma dowcipu. Obawiam się, że dziś rano zginiesz.
3466  2,  21|           marmurowego kominka. Patrzali się w siebie zaklętymi oczyma
3467  2,  21|               nie umieliby określić, co się działo na świecie otaczającym
3468  2,  21|           straszniejszą miłością upajać się sobą.~Wreszcie, nim piękność
3469  2,  21|     niewypowiedzianego uśmiechu zaćmiły się i ściemniały jego oczy i
3470  2,  21|            ściemniały jego oczy i stały się do oczu księżniczki podobne.
3471  2,  21|       księżniczki podobne. Usta oblekły się wyrazem potęgi i cudownej
3472  2,  21|            potęgi i cudownej siły. Stał się piękny, wspaniały i niezwyciężony.
3473  2,  21|                 mrok. Na kominku żarzył się stos bukowych węgli. Okrył
3474  2,  21|         szczęścia.~Nie odtrącała go ani się poruszyła na swym miejscu.
3475  2,  21|             umrę, jeśli zechcesz... dam się w ręce dragonów. Grób zachowa
3476  2,  21|                odsunąwszy go skierowała się ku drzwiom, którymi była
3477  2,  21|      niezwyciężonej miłości. Zatrzymała się u proga. Zawahała się...
3478  2,  21|        Zatrzymała się u proga. Zawahała się... Potem wróciła jęcząc
3479  2,  21|             swego szczęścia, nie budząc się z omdlenia. Wszystko jedno.
3480  2,  21|          uśmiechu. Ale na rozkaz, że ma się udać z Krzysztofem na ową
3481  2,  21|                  byłem na balu.~- Dzień się już za jaką godzinę zrobi!
3482  2,  21|                mi to szkodzi?~- Ubieraj się co tchu. Chwila najstosowniejsza,
3483  2,  21|              ale innym razem! - złościł się Kalwicki.~- Biada mi!~-
3484  2,  21|          całował. Po raz ostatni upajał się cielesną wonią dotknięć,
3485  2,  21|         brakowało tylko obszlegów, żeby się stał artyleryjskim mundurem.
3486  2,  21|                dobre rozhukanych.~Miało się już pod świtanie, ale noc
3487  2,  21|           miejscu kuły nogami i prężyły się do biegu. Para z nich biła
3488  2,  21|          rozkoszy. Słodkie szepty snuły się bez końca po wargach i jako
3489  2,  21|              wszystka dusza przemieniła się w słupy dymów wonności.~
3490  2,  21|                 dymów wonności.~Otwarły się drzwi. Kalwicki wyprowadził,
3491  2,  21|               panie lejtenancie!~- Sind Sie vielleicht Olowski's Freund?~-
3492  2,  21|             Rafał zaciął konie.~- Niech się pan porucznik niczego nie
3493  2,  21|             Frau Olowski ist ja... Sind Sie vielleicht ein sogenannter
3494  2,  21|               ist aber schön...~- O, to się wie!~Konie wpadły w opłotki
3495  2,  21|                 do wsi i skokiem kopały się w głębokim śniegu. Mdły
3496  2,  21|              śniegu. Mdły brzask począł się niecić na wschodzie. Wiatr
3497  2,  21|        wschodzie. Wiatr nadranny ocknął się w polach.~- Co pary w koniach! -
3498  2,  21|        rozkazującym, że Rafał poddał mu się mimo oporu.~Wpadli między
3499  2,  21|            drogi, którą lecieli, paliło się ognisko, i z dala już widać
3500  2,  21|                szyldwacha na koniu. Gdy się ku temu ogniowi sanie pędem