Tom, Rozdzial

 501  1,  5 |                      z łańcuchów. Skakały mu na piersi, łasząc się, lizały
 502  1,  5 |                 Drzwi stajenne zawierały się na sztabę żelazną, która z
 503  1,  5 |                    żelazną, która z wewnątrz na ukos je przypierała. Koniec
 504  1,  5 |             przewiercając odrzwia wychodziła na zewnątrz i mogła być zamknięta
 505  1,  5 |               zewnątrz i mogła być zamknięta na mutrę, wkręcaną nań owym
 506  1,  5 |                   Basiu... - szepnął do niej na przywitanie.~Szybko jej
 507  1,  5 |                      przywitanie.~Szybko jej na łeb założył tręzlę, na grzbiet
 508  1,  5 |                   jej na łeb założył tręzlę, na grzbiet podkład i siodło.
 509  1,  5 |                    ze stajni. Klacz chrapała na zimnie i biła kopytami.
 510  1,  5 |                zamknąć, toteż zostawiając je na całą noc, aż do chwili swego
 511  1,  5 |                  chwycił w garść wodze i był na siodle.~Baśka w podskokach
 512  1,  5 |                       Potężne granie wichury na olbrzymich strunach lip
 513  1,  5 |                  minął aleję. Droga tam szła na mały wzgórek, gdzie omijane
 514  1,  5 |                      odmienny od wszystkiego na świecie. Posłyszał, jak
 515  1,  5 |             Posłyszał, jak tam wiatr szlocha na ramionach zmurszałych krzyżów,
 516  1,  5 |               badylów dzikiego głogu. Wołało na niego to straszne miejsce
 517  1,  5 |             przeraźliwymi słowy, które włosy na ciemieniu podnoszą i lodowatą
 518  1,  5 |                   rozkoszy. Rafał chylił się na jej grzywę, objął rękoma
 519  1,  5 |                  skoro tylko Baśka wkraczała na zagony, sprowadzał ją w
 520  1,  5 |              krzyżowały się drogi i była tam na rozstaju figura z Panem
 521  1,  5 |                       że nie błądzi. Skręcił na prawo i z godzinę równym
 522  1,  5 |                     zboża. Wyprowadził Baśkę na pole i przez czas pewien
 523  1,  5 |               napotkał stóg siana. Zeskoczył na ziemię, wydarł sporą porcyjkę,
 524  1,  5 |                 pochwycić marzeniom.~Czyhały na tę chwilę, goniąc stadem
 525  1,  5 |                 Nieskończoną radość odczuwał na myśl, że już zbliżył się
 526  1,  5 |                    się ze swych snów, wspiął na siodło i z ciszy wyjechał
 527  1,  5 |                     jego strony...~Był teraz na granicy rozdołu Koprzywianki,
 528  1,  5 |                   podróży nieblisko. Cmoknął na klaczkę. Omijał dwory i
 529  1,  5 |                     budynku. Wtedy zeskoczył na ziemię i sprowadził klaczkę
 530  1,  5 |             sprowadził klaczkę z wyniosłości na drogę niżej położoną. Basia
 531  1,  5 |                istniał pewien rodzaj portyku na dwu otrąconych u dołu filarach
 532  1,  5 |                      którego uzdę przywiązał na głucho. Basia zaczęła skwapliwie
 533  1,  5 |                   miejsce dogodne i wkroczył na obszar dworski. Stał w ulicy
 534  1,  5 |                   miejscu. Rafał posuwał się na oślep. Zdawało mu się, że
 535  1,  5 |                  węgłów domu, gdzie ona jest na pewno, że może za tą ścianą
 536  1,  5 |                 które zacieniały okna, teraz na głucho przykryte okiennicami.
 537  1,  5 |                      z cichym szelestem, ale na to miejsce prawie nie padały,
 538  1,  5 |                padały, gdyż utworzył się tam na gałęziach jakby dach z okiści.
 539  1,  5 |                    długa ławka. Rafał wszedł na nią i, cicho brodząc w puchu
 540  1,  5 |                  przed nim siedziała Helena. Na ukos od okna, przy małym
 541  1,  5 |                     i piersi. Miała wrzuconą na ramiona futrzaną szubkę,
 542  1,  5 |                      rzucały długi cień rzęs na białe, zadumane policzki.
 543  1,  5 |                  rozchylonych, do jej czoła, na którym osiadła melancholia,
 544  1,  5 |                     zacisza, cudnego blasku, na który zewsząd następowała
 545  1,  5 |                     w przedziwnym zaśnieniu, na świętym, przedwiecznym łonie.
 546  1,  5 |                      szemrze śnieg osiadając na zaspach, jak wiatr wydyma
 547  1,  5 |                    otwieranych drzwi. Stojąc na wichrze Rafał usłyszał go,
 548  1,  5 |                 pragnąc jednym ciosem zwalić na ziemię każdego, kto zechce
 549  1,  5 |                   dotknął jednego z filarów, na którym spoczywała wystawa
 550  1,  5 |                 znalazłeś?~- Przyjechałem.~- Na koniu?~- Tak.~- Więc jakeś
 551  1,  5 |                   twardym szronem.~- To może na przyszły raz przyjechać
 552  1,  5 |                      Zanurzył usta we włosy, na węzeł związane jednym ruchem,
 553  1,  5 |                      posłuszną. Wtedy doznał na chwilę szczęścia jakby cudzego,
 554  1,  5 |                  Helena drgnęła, raz jeszcze na mgnienie oka przywarła do
 555  1,  5 |                 przez chwilę, jak rozmawiała na ganku ze stróżem nocnym
 556  1,  5 |                  huśtały się sypkie tumany i na kształt bryzgów strzelistych
 557  1,  5 |                      Rozkosz miłości rzuciła na szalę czułości niedawnej
 558  1,  5 |                   jego głowie, leciały teraz na wyścigi z wiatrami.~Kobyła
 559  1,  5 |                    jej tylne kopyta. Jechała na zadzie, zrywając się na
 560  1,  5 |                      na zadzie, zrywając się na nogi... Poderwał ją uzdą,
 561  1,  5 |                    jakimś nieznanym miejscu, na błoniach zarosłych iwiną
 562  1,  5 |             sięgające. Nogi jej ślizgały się na lodach jakowychś rozległych.
 563  1,  5 |                   domu oddala. Rozejrzał się na wsze strony badając, czy
 564  1,  5 |               minucie? Rozgarniał ciemność i na samym jej dnie znajdował
 565  1,  5 |             słoneczny, minki w czasie tańców na kuligu, udające obojętność
 566  1,  5 |                   huk. Zrazu sądził, że jest na brzegu Wisły, ale wnet zorientował
 567  1,  5 |                  gwałtowny, który go przebił na wylot jak gdyby lanca. Kobyła
 568  1,  5 |                   dęba, piorunem zwinęła się na tylnych nogach, wyszarpnęła
 569  1,  5 |                     Schylił się, ręce wsparł na łęku, nogi wyciągnął, złożył
 570  1,  5 |                     złożył po boku klaczy... Na pustych polach, wśród tańczących
 571  1,  5 |               wyszeptał.~Włosy mu się jeżyły na głowie i lodowate mrowie
 572  1,  5 |                 Dźwignął głowę, wykręcił się na siodle i spojrzał w tył.
 573  1,  5 |                   włosach, płomień pełgający na szyi, na krzyżu. Leciał
 574  1,  5 |                   płomień pełgający na szyi, na krzyżu. Leciał mając grzywę
 575  1,  5 |                    Leciał mając grzywę ognia na sobie. Bił teraz obcasami
 576  1,  5 |                  wylatywał krzyk martwiejący na ustach, wnet dziwaczny,
 577  1,  5 |                       że cmokanie nacichało. Na gołych polach Baśka ubiegała
 578  1,  5 |                   brzuchem rozgarniała śnieg na ziemi. Rafał utracił rozumienie
 579  1,  5 |                     łeb kobyły, która runęła na ziemię, i zleciał w głęboką
 580  1,  5 |                    zaspę. Przez chwilę leżał na wznak, po szyję zanurzony
 581  1,  5 |                sapaniem, jak koń, zwalił się na niego. Rafał uczuł wszczepione
 582  1,  5 |                  paszcza wżarła się w kożuch na jego piersiach, przejęła
 583  1,  5 |                    teraz borykać się, wodzić na śmierć i życie ze zwierzem.
 584  1,  5 |                       w jego pysku, to leżał na nim. Wkrótce jednak wydał
 585  1,  5 |                     podstawy jęzora. Darł go na zewnątrz. Wilk rozwarł pysk,
 586  1,  5 |                     teraz póty, aż się klucz na poły we łbie wilczym nurzał.
 587  1,  5 |                       Wilk wciąż jeszcze był na nim, wygięty, pazury łap
 588  1,  5 |                 uderzeń Rafał bez tchu runął na cielsko wilcze. Nie wydobywał
 589  1,  5 |                      z cieśni ognistej. Legł na gorącym trupie i spoczął
 590  1,  5 |                     gorącym trupie i spoczął na nim jak w pościeli.~Nierychło,
 591  1,  5 |                 Stawał. Zrywał się z kolan i na chwiejnych nogach szedł,
 592  1,  5 |                     do kieszeni, wdrapał się na drzewo i usiadł między dwiema
 593  1,  5 |                   otwartą raną. Dopóki leżał na wilku, nie czuł ni zimna,
 594  1,  5 |                    Pień rozwidla się w górze na konary o barwie stali, ze
 595  1,  5 |               kalenicami, jak plewy rozwiane na boisku, jak mogiłki po zapomnianych,
 596  1,  5 |                   żyły. Ujrzał Baśkę. Leżała na boku, rozciągnięta, ze łbem
 597  1,  5 |                     z niej co chwila, wlekąc na zewnątrz śniade i pąsowe
 598  1,  5 |               zaciekłej zemsty Rafał skoczył na ziemię i wielkimi krokami
 599  1,  5 |                 Wlókł się po zagonach, padał na twarz w lotne zaspy, dźwigał
 600  1,  5 |                  jego ze drżeniem waliło się na ziemię. Myśli z czaszki
 601  1,  5 |                    zawisł nad polami i szedł na jego czoło. Ostatni raz
 602  1,  5 |                      oczy pełne łez spoczęły na widnej jeszcze wstędze światła.
 603  1,  5 |                 wlokło się z wolna... Za nic na świecie walczyć już nie
 604  1,  5 |                      gołe sanie chłopskie, a na poprzecznej listwie przodka
 605  1,  5 |                     je śniegiem.~Rafał wołał na woźnicę stojąc na miejscu,
 606  1,  5 |                      wołał na woźnicę stojąc na miejscu, ale tamten nie
 607  1,  5 |                   gdyż magierę wsuniętą miał na uszy i głowę owiązaną szmatami.
 608  1,  5 |                     sobie drogę ku opłotkom, na których Baśka załamała się
 609  1,  5 |                      niepokoju. Chłop stanął na sanicach i wpatrywał się
 610  1,  6 |                   trzeszczał i strzelał żywo na kominie, dym kłębami wywalał
 611  1,  6 |               kłębami wywalał się spod okapu na izbę i grubą, gęstą warstwą
 612  1,  6 |             stragarzem. Pierwszy raz otwarte na chwilę oczy Rafała ujrzały
 613  1,  6 |                       daleko, za dymem, ktoś na wyrku stękał i niemowlę
 614  1,  6 |                     ta kurna zagroda stanęła na wiatrowisku, gdzie się zbiegają
 615  1,  6 |                      kamiennej, potrzaskanej na złomy, wirowała w przestworzu
 616  1,  6 |                    jakoby sen w czasie burzy na szczycie masztu, sen pełen
 617  1,  6 |                 trudu, w którym nie ma czasu na pochwycenie tchu z powierza.
 618  1,  6 |                   ręce i nogi. Przyszedł nań na wzór anioła miłośnika, pokropił
 619  1,  6 |                     uciszyło się i wytchnęło na krótką miareczkę czasu.
 620  1,  6 |          Golejowskich zdybał drugiego dziada na drodze, i ten go znowu]
 621  1,  6 |                    miasta, do Krakowa. Wlazł na rynek i słyszy, jako ludzie
 622  1,  6 |                 siwych kudłach, rozczesanych na ciemieniu we dwie strony,
 623  1,  6 |                    uździenicy. Starzec siadł na koń i ukazał się na nim
 624  1,  6 |                    siadł na koń i ukazał się na nim w całej swojej wielkości.
 625  1,  6 |                      dzikim śmiechem skoczył na siodło. Piersi mu pękały
 626  1,  6 |                szalonego tchu i słowo więdło na wargach. Schylił się do
 627  1,  6 |                    bryły z piaskowca, lecące na obłąkanych koniach. Ręce
 628  1,  6 |                  oczy widzą... Siedzą ludzie na niskich pieńkach dokoła
 629  1,  6 |                  pierze. Czerwony blask pada na ich zamyślone twarze, posępnie
 630  1,  6 |                 sposobem: "Kulę wyjm, ciśnij na ziemię i zadepcz w piachu
 631  1,  6 |                   zawołali: "Ruht! "-to niby na odpoczynek. Mnie feldfebel
 632  1,  6 |                   kole niego stał. Ja wracam na to miejsce, gdziem gwer
 633  1,  6 |                   Nasz glit odstąpił, a inne na to miejsce przyszły. Patrzę,
 634  1,  6 |                      trup ostał, rozciągnęli na ziemi i bili tęgo laskowymi
 635  1,  6 |                     Rafała zsunęła się znowu na wiązkę słomy, okrytą zgrzebną
 636  1,  6 |                    Łzy gorzkie padały z oczu na Dyląga trup krwawy, łzy
 637  1,  6 |                      Co chwila zsuwał się aż na ubite klepisko.~
 638  1,  7 |                     oczywista, że stracił ją na zawsze. Wiedział o tym aż
 639  1,  7 |            rzeczywiste, bardziej istotne niż na jawie. Tam się rodziły pewniki,
 640  1,  7 |                     się od ściany do~ściany. Na podłodze zaczerniały tu
 641  1,  7 |                 serca, że je omijał, bał się na nie nogą nastąpić, jak na
 642  1,  7 |                    na nie nogą nastąpić, jak na rzeczy, w których samoistne
 643  1,  7 |                       nie czuć... Ale spokój na wieki, zda się, odleciał.
 644  1,  7 |                   się, odleciał. Wbrew woli, na przekór wszystkim wysiłkom
 645  1,  7 |               wypędził go z domu, zezwalając na przebywanie w nim tylko
 646  1,  7 |                 wołać parobków, położył dłoń na rękojeści szpady... Matka
 647  1,  7 |                 Matka i córki chodziły teraz na palcach i usiłowały tyle
 648  1,  7 |                 która z tego wynikła, gdy go na pół martwego znaleziono
 649  1,  7 |                    wyrodek" będzie mógł stać na nogach, ma się z domu wynosić
 650  1,  7 |                nogach, ma się z domu wynosić na cztery wiatry i więcej nie
 651  1,  7 |                wiatry i więcej nie pokazywać na oczy aż do dalszego rozkazu.
 652  1,  7 |                   dalszego rozkazu. Stał już na nogach i tego też dnia miał
 653  1,  7 |                     od świtu, a kiedy stawał na progu domowym i kiedy zaczynała
 654  1,  7 |                  jakieś lekarstwa, uczył się na pamięć pozdrowień, błogosławieństw,
 655  1,  7 |                      ekstazę miłości: upadał na twarz przed szczęściem utraconej.
 656  1,  7 |                marzenia danej znać, że konie na gumnie czekają i że czas
 657  1,  7 |                      szerokim krokiem ruszył na gumno. Stamtąd wyprawił
 658  1,  7 |                 wałach, leniwo wlokąc gnaty, na których tylko skóra wisiała,
 659  1,  7 |                    kępy rokicin rzucały mrok na zieloną murawę. Zdało się,
 660  1,  7 |                     nędzne lepianki zakwitły na wiosnę. Dachy ich wielobarwne
 661  1,  7 |                      od słomianego poszycia, na kalenicach przegniłego jak
 662  1,  7 |                   stary aksamit, złociły się na słońcu. Wiklowy płotek pleciak,
 663  1,  7 |                    krzywo i martwo, wspierał na wierzbach... A dokoła niego
 664  1,  7 |                     wytryskały liście. Nawet na niebie kwitły całkiem nowe,
 665  1,  7 |                      szarego kurzu. Zapadała na dno głębokich, zimnych wąwozów,
 666  1,  7 |                      wąwozów, wdrapywała się na szczyt płaskowzgórza...
 667  1,  7 |                   ujrzawszy siniejące w dali na horyzoncie aleje w Derstawicach,
 668  1,  7 |                      furman miał już skręcić na lewo, gdy panicz rzekł:~-
 669  1,  7 |                         czy to my... tego... na Dersławice jedziemy?~- Gdzie
 670  1,  7 |            Dersławice jedziemy?~- Gdzie zaś! Na Bazów, na lasy Golejowskie.~-
 671  1,  7 |                         Gdzie zaś! Na Bazów, na lasy Golejowskie.~- Słuchajcie,
 672  1,  7 |                Słuchajcie, jedźmy tamtędy... na Dersławice.~- A i po cóż
 673  1,  7 |               świętego; po cóż my, paniczku, na Dersławice? Tu droga jak
 674  1,  7 |                      jak i co mam robić...~- Na moje słowo!~- No, jużci
 675  1,  7 |                       Była to ta sama droga. Na rozstaju stała figura. Ostre
 676  1,  7 |                   jej podnóża. Rafał zwrócił na nią oczy pełne łez. Całe
 677  1,  7 |                      oddechu tamtej godziny. Na samą myśl, że ta droga,
 678  1,  7 |                     sobie śmiertelnie chorą, na pół umarłą duszę, nie umrze
 679  1,  7 |               Wszystka robota ducha upadłego na siłach nie miała już podniet.~
 680  1,  7 |              obłąkany, który by toczył walkę na pięści z samym sobą. Wszystko
 681  1,  7 |             nadwiślańskie topole o cielskach na poły wyschłych, ledwie gdzie
 682  1,  7 |              gęstwinach. Droga, zniżając się na dół, zaprowadziła wkrótce
 683  1,  7 |                 stanął u przełazu, wspartego na dwu słupkach. Ujrzał dwór,
 684  1,  7 |                     każdym spojrzeniem oczu. Na rabatach przed oknami domu
 685  1,  7 |                 zwieszonymi gałęziami. Stara na nich kora pękała niby przyodziewek
 686  1,  7 |                ogrodu i pochłaniał go oczyma na zawsze... Oglądał widome
 687  1,  7 |                    proch rozbijał. Zlatywało na ziemię jako kwiat czereśniowy.
 688  1,  7 |                 wiosennych rana rozdarła się na nowo. Ukazywała się spod
 689  1,  7 |               Daremnie...~Trzeba było wracać na bryczkę.~Już kowal załatwił
 690  1,  7 |                     rzucił ukośne spojrzenie na kuźnię, na wygryziony u
 691  1,  7 |                 ukośne spojrzenie na kuźnię, na wygryziony u wejścia żłobek...
 692  1,  7 |                  pieszczotliwie w duszy swej na siedm zamków.~Boczna droga,
 693  1,  7 |                  siedm zamków.~Boczna droga, na którą z gościńca skręcili,
 694  1,  7 |                   dalej. Zmierzch zastał ich na granicy jakichś łąk bardzo
 695  1,  7 |                     spokój zupełny, obojętny na wszystko, nie wyłączając
 696  1,  7 |                     udręczeniach, spaliła je na węgiel. Zaczął chodzić nad
 697  1,  7 |                    jeszcze przez czas pewien na wodach nieznanych, na latoroślach
 698  1,  7 |                 pewien na wodach nieznanych, na latoroślach łóz, które z
 699  1,  7 |                    gdyby promienie świetlne, na szczytowych liściach wyniosłego
 700  1,  7 |                      wieczny, śnie, wieczny!~Na pograniczu cichego lasu
 701  1,  7 |                Wówczas mimo woli nasuwał się na oczy odległy widok. Wznosiła
 702  1,  7 |                innych momentach wybijała się na wierzch cisza. Ledwie-ledwie
 703  1,  7 |                      i snadniej wargą trafić na nieliczne ziarna owsa. Od
 704  1,  7 |                     niepostrzegalnym wracała na dawne miejsce.~Rafał wyciągnął
 705  1,  7 |                 wzdłuż bryczki i położył się na wznak. Patrzał w niebo rozwartymi
 706  1,  7 |                     dźwięku, który w boleści na dawne miejsce powraca jakby
 707  1,  7 |                  zachwytu, najpotężniejszych na ziemi, niedościgłych. Zdawało
 708  1,  7 |                  oczu. Złożył umęczoną głowę na jej piersiach, trzęsących
 709  1,  7 |                  wigilie czyhające po nocach na samotną miłość, która by
 710  1,  7 |                      opalonych belek, krokwi na węgiel zetlałych. Rozwarte
 711  1,  7 |                     okiennice wiszące krzywo na ostatnim haku, sufity zwisłe
 712  1,  7 |                     Tu i owdzie wznosiły się na popieliskach domostwa, stodółki,
 713  1,  7 |                sośniną albo jałowcem, piaski na wzniesieniach, sapy nad
 714  1,  7 |                   rzekami. Z traktu skręcili na boczną drogę i wąskim leśnym
 715  1,  7 |                      wody. Cień od drzew był na młodych murawach dziwnie
 716  1,  7 |                   było samotne obręby, gdzie na znacznym obszarze spokojnie
 717  1,  7 |                Warstwy spadłych igieł leżały na jej dnie, rudziejąc żywo
 718  1,  7 |                   ramą obejmowały płomienną. Na zwilgłym w pobliżu sapie
 719  1,  7 |               bryczki zeskakiwały z korzenia na korzeń albo zarzynały się
 720  1,  7 |                Tęsknota jego, jak niewolnica na powrozie, znużona długim
 721  1,  7 |                 naznaczony, patrząc z żałobą na miejsca, które mijała. Po
 722  1,  7 |                    takie same, być może, jak na zaraniu świata, były bliskie
 723  1,  7 |             wyskoczyć z bryki, rzucić się tu na ziemię i samemu zostać w
 724  1,  7 |                   jak wiatr sennie przygrywa na gałęziach sosen...~Był na
 725  1,  7 |                    na gałęziach sosen...~Był na granicy, na samym progu
 726  1,  7 |                     sosen...~Był na granicy, na samym progu rozumienia przedziwnej
 727  1,  7 |                      i uprawne pola. W dali, na krańcu tego obszaru, pod
 728  1,  7 |                     widziało się stamtąd jak na dłoni. Daleko, nad owym
 729  1,  7 |                 rzekł Wincenty obracając się na koźle. - Tam młody pan mieszka.~-
 730  1,  7 |                wówczas? Nie odpowiadał sobie na pytanie, ale miał je wyryte
 731  1,  7 |                    aby znowu nie ustaną. Jak na złość, droga była jak najfatalniejsza.
 732  1,  7 |                 tarniny, która już okwitała. Na przypiaskowych gruntach
 733  1,  7 |                    Widział przed sobą ciągle na wzgórzu świecące przez gąszcze
 734  1,  7 |                   nadszedł, więc sam odniósł na bok wrótnię. Dziedziniec
 735  1,  7 |                     tył zaczesane spadały aż na kołnierz jego białego surduta.
 736  1,  7 |                  prawie szczęścia ukazał się na jego twarzy. I w sercu Rafała
 737  1,  7 |                     sercu Rafała coś drgnęło na widok tej postaci, którą
 738  1,  7 |                    od blasku świecy, patrzał na niego w milczeniu.~- Sam
 739  1,  7 |                Zostanę.~Kapitan położył rękę na ręce Rafała i ścisnął ją
 740  1,  7 |                      powietrzu, wykręcił się na pięcie i poszedł.~Gdy zostali
 741  1,  7 |                       jak gdyby go schwytano na uczynku kradzieży. Czuł
 742  1,  7 |                    do wywiezienia, jak trupa na mogiłki:~- O! I za cóż to?~-
 743  1,  7 |          nieporozumienia, jakie go ogarniało na widok postaci tego brata...
 744  1,  7 |               postaci tego brata... Nie mógł na to przystać, że ów brat
 745  1,  7 |                     poza dom rodzinny gdzieś na świat się wyniósł szeroki
 746  1,  7 |                     mu zapomnieć o wszystkim na świecie. Oczy mu się świeciły
 747  1,  7 |                      w domu bardzo długo, bo na lato zwykle zabierał mię
 748  1,  7 |                 ciemną. Dam ci te książki... Na opresję kmiecą, na kurs
 749  1,  7 |                książki... Na opresję kmiecą, na kurs sprawy publicznej krwawym
 750  1,  7 |                    Każdy zaufał w szpadzie i na nią poprzysiągł. Wierzyliśmy,
 751  1,  7 |                       że cała Rzeczpospolita na naszym leży ramieniu i że
 752  1,  7 |                      w szeregu tych, których na śmierć nienawidziłem. Kazał
 753  1,  7 |                    wiedzieć? To co o każdym. Na Szczekocińskim placu...
 754  1,  7 |                  nocy, nalazł mię półżywego. Na ręku wyniósł... Leżałem
 755  1,  7 |                   początkiem śmiechu, i niby na skrzydłach lecieli do czegoś
 756  1,  7 |                      Michcik posłał Rafałowi na sofie obitej zieloną skórą
 757  1,  7 |                 liście, żeby pod dachem ich, na śliskiej, ledwie zrodzonej
 758  1,  7 |                      zrodzonej odnóżce usnąć na chwilę, wytchnąć pożywnym
 759  1,  7 |                dalekie wzgórza i pasma leśne na równinach. Wysoko, na bezchmurnym
 760  1,  7 |                  leśne na równinach. Wysoko, na bezchmurnym niebie, jak
 761  1,  7 |                  pokropiła hyzopem cienie, i na jej wszechwładny znak woda
 762  1,  7 |                      Dalekie mielizny piasku na płytkim wybrzeżu wody były
 763  1,  7 |            zbudzonego dzieciątka. Za stawem, na płaskim wzgórku, stała nieruchomą
 764  1,  7 |                zaczynała, w żywe jej odbicie na nieruchomych odmętach. Było
 765  1,  8 |                    nieużytki. Tuż za stawem, na wzgórzu, rozciągała się
 766  1,  8 |                    się Uriasz ("ale to tylko na papierze"), "naprawdę" zwano
 767  1,  8 |                  Broda i pejsy tak spłowiały na słońcu i w czasie pluchot,
 768  1,  8 |                  kapitan czasami przychodził na nowinę i własną ręką darł
 769  1,  8 |                      ani razu nie przychodzi na rolę. Pan kapitan jak wolnym
 770  1,  8 |                  przybył, to on lubił usiąść na kamieniu i patrzeć, jak
 771  1,  8 |                    trzeba pilnować. On siadł na kamieniu, podparł głowę
 772  1,  8 |                      kamieniu, podparł głowę na ręce i patrzał. On patrzał,
 773  1,  8 |                    jeśli człowiek tak patrzy na człowieka. Z przeproszeniem
 774  1,  8 |                 chrześcijanin nie urodzi się na żydowskiego rabina? Dużo
 775  1,  8 |                        Piękny owies rósł tam na nowej ziemi, jak dzikie
 776  1,  8 |                     Rafał nie był tak łaskaw na Urysia jak brat Piotr. Opuścił
 777  1,  8 |                    nieraz pół dnia przeleżał na wznak w dąbrowie, patrząc
 778  1,  8 |                     godziny trawił skurczony na kępie wśród wiklin i tataraków,
 779  1,  8 |                  tataraków, niby to czatując na kaczki. Dopiero głód pospolity
 780  1,  8 |                     Michcika powołujących go na żołnierski obiad. Innym
 781  1,  8 |                    powiedzieć, czemu patrząc na widok czarnych rokit, gęstym
 782  1,  8 |                     rozumu.~Gdy nieraz leżał na suchych pagórkach, otaczających
 783  1,  8 |                      obszerne karło pod lipy na dziedzińcu, skąd było widać
 784  1,  8 |                  całą okolicę, i ustawiał je na kobierczyku. Kapitan spędzał
 785  1,  8 |                włosami, bez ruchu spoczywała na dłoni. Częściej wszakże
 786  1,  8 |                  przewodem wychodzili ludzie na pańskie, on pilnował parobków
 787  1,  8 |                   jedenastu chałup, świeciła na czerwonym, kamienistym wzgórku
 788  1,  8 |                      miał za chwilę wyruszyć na dalszą wędrówkę. Strzelba
 789  1,  8 |                  naszczekiwać. Za budynkami, na drodze, dał się słyszeć
 790  1,  8 |                     pojazd. Za chwilę wpadła na dziedziniec para kusych
 791  1,  8 |               platowanej. Z powozu wyskoczył na ziemię smukły młodzieniec.
 792  1,  8 |                   smukły młodzieniec. Rzucił na ręce lokaja płócienny kitel
 793  1,  8 |                    przybyły osadził go zaraz na dawnym miejscu, a sam siadł
 794  1,  8 |                  dawnym miejscu, a sam siadł na brzegu podanego krzesełka.
 795  1,  8 |                  symptomata twej choroby? Bo na oko...~- Najbardziej widoczne
 796  1,  8 |                 nasze kadeckie czasy? Lekcje na szpady u Mamina Dechamps?
 797  1,  8 |                 spłynął z jego oczu i zawisł na wargach.~- Śliczna młodość
 798  1,  8 |                    zastawem, którą zechcesz, na warunkach powszechnych,
 799  1,  8 |                      krwi, tylko... myśli. A na to istotnie ani felczer,
 800  1,  8 |                   nie pomoże.~Piotr podniósł na niego oczy znużone i rzekł
 801  1,  8 |                 myśli, jak wówczas, gdyś mię na lekcjach Łęskiego, Hubego,
 802  1,  8 |                     nie potrafiłaby wyrzynać na mym sercu owych bolesnych
 803  1,  8 |               kawalerów do tańca, zapraszano na pokoje królewskie, tyś mię
 804  1,  8 |                  natarczywą uwagą spoczywały na twarzy Piotra, który siedział
 805  1,  8 |                      w twe życie... Tylko... Na jednej ławce siedzieliśmy,
 806  1,  8 |                  życia. Ale też... Gdy teraz na ciebie opuszczonego tutaj
 807  1,  8 |                     pierś przeciw bagnetowi, na grobli, w opłotkach Chebdzia...
 808  1,  8 |                      Tak jakby ją kazał wbić na spisę dla wiekuistego przestrachu
 809  1,  8 |                     szablami u boku, którymi na sejmikach rąbało każdą głowę
 810  1,  8 |                jurgieltne, owe pyski ryczące na rozkaz, owe puste, nikczemne,
 811  1,  8 |                 prawa... wyznaję, wyznaję...~Na twarz Piotra Olbromskiego
 812  1,  8 |                      był wówczas ze szkoły i na owe sprawy patrzałem ze
 813  1,  8 |                     patrzałem ze czcią, jako na rzeczy święte. Towarzyszyłem
 814  1,  8 |                      mej pamięci owe namioty na drągach okrytych brudnymi
 815  1,  8 |            kontrkandydata i pieczono ćwierci na rożnach. Beczki piwa i miodu,
 816  1,  8 |                     pan mógł się czuć dobrze na tej drodze otwartej, która
 817  1,  8 |                     wiodła; jeśli chciał, aż na tron.~- Dawnom to już wszystko
 818  1,  8 |                      już wszystko rozważył i na jedno przystał.~- Temu właśnie,
 819  1,  8 |                    przystał.~- Temu właśnie, na coś przystał, zaprzeczam.~-
 820  1,  8 |                    Znalazłem w sobie skałę i na niej stanąwszy uczułem moc
 821  1,  8 |                   człowiekiem niżeli wówczas na stepie podolskim, kiedyśmy
 822  1,  8 |                      wszystką Rzeczpospolitą na ręku piastował. Byłoż co
 823  1,  8 |                     zabijasz. Jedno jest złe na świecie-to śmierć. Wszystko,
 824  1,  8 |                      odegrać rolę Cincinnata na twój koszt, mości książę... -
 825  1,  8 |                     który mię z pola wyniósł na ręku, jest twój poddany,
 826  1,  8 |             warunkach... Właśnie wygotowałem na piśmie plan, obliczenie...~-
 827  1,  8 |           przypatrując się tej scenie, uczuł na widok tego gestu pokory
 828  1,  8 |                      pojmował radości, którą na twarzy brata jawnie się
 829  1,  8 |                  stronie księcia. Piotr, tak na poły stojąc z rękoma opartymi
 830  1,  8 |                     stojąc z rękoma opartymi na poręczy krzesła, wołał:~-
 831  1,  8 |                      Dzięki tobie mam... mam na tej ziemi... jeszcze jeden
 832  1,  8 |                           Gdym teraz patrzał na twoje oczy szczęśliwe aż
 833  1,  8 |                       czym jest, ale żeś sam na dół zeszedł z wyżyny, na
 834  1,  8 |                     na dół zeszedł z wyżyny, na padół, na nędzny jego padół.
 835  1,  8 |                  zeszedł z wyżyny, na padół, na nędzny jego padół. Ty sam,
 836  1,  8 |                     bo go dźwigasz, niesiesz na sobie. Wolę jego, siłę,
 837  1,  8 |                       potęgę ducha skazujesz na los wozu, który koń ciągnie.~-
 838  1,  8 |                     każdy sam w sobie jedyny na świecie, każdy zaiste -
 839  1,  8 |                        pan. Gdzież był kiedy na ziemi świat podobny? Samuel
 840  1,  8 |                   się ośmielił rękę podnieść na pany.~Twarz Olbromskiego
 841  1,  8 |                      gdybyś oto... mógł stać na nogach.~- Rachunek! - piorunującym
 842  1,  8 |                       Wtem głowa jego upadła na poręcz. Twarz stała się
 843  1,  8 |                      blada jak masa gipsowa. Na wargach pokazała się krew,
 844  1,  8 |                    się krew, a pot kroplisty na czole. Ciało poczęło drzeć.
 845  1,  8 |                   Piękna głowa Piotra zwisła na jego ramieniu. Rafał szedł
 846  1,  8 |                    co czyni. Książę pozostał na miejscu. Nie spojrzał nawet
 847  1,  8 |                      pierwszej stancji i był na jej środku, niespodzianie
 848  1,  8 |                     ostrożnie upuścił Piotra na sofę stojącą pod oknem.
 849  1,  8 |                      pod oknem. Chory ukląkł na niej bezwładnie, siadł na
 850  1,  8 |                    na niej bezwładnie, siadł na nogach. Barki jego osunęły
 851  1,  8 |                       Barki jego osunęły się na ramę otwartego okna, a głowa
 852  1,  8 |               tajemnicze westchnienie serca, na rozstajne drogi zbłąkane...
 853  1,  8 |                     i chciał złożyć zmarłego na sofie, ale Rafał oderwał
 854  1,  8 |                      groźba; jakby pozywanie na sąd i zaprzysięganie wobec
 855  1,  8 |                  Michcikowi położyć zmarłego na sofie.~Wkrótce zwłoki odziano
 856  1,  8 |                       a mały portret dowódcy na piersiach. Dwoma wytartymi
 857  1,  8 |                Gintułt siedział w zamyśleniu na krześle i przypatrywał się
 858  1,  8 |            kancelarię służyła. Przysiadł tam na kufrze. Obległy go teraz
 859  1,  8 |                 pisania z szufladą zamkniętą na klucz. Ta właśnie szuflada
 860  1,  8 |                  lękał głośniej odetchnąć... Na samą myśl, że książę Gintułt
 861  1,  8 |             parobkami w celu wysunięcia sofy na środek. Spostrzegłszy klucz
 862  1,  8 |                  środek. Spostrzegłszy klucz na ziemi, podniósł go i oddał
 863  1,  8 |                   kilka, przywieziono, widać na polecenie księcia Gintułta,
 864  1,  8 |                     drzwiach śpichrza, jeden na wysokim progu, drugi na
 865  1,  8 |                      na wysokim progu, drugi na klocku drzewa, który za
 866  1,  8 |                      pełna lęku, poczęła się na szczycie obłoku. Wkrótce
 867  1,  8 |               nadmierny jej błysk zważył się na Cyplu i rozpędziwszy ciemności
 868  1,  8 |                       Wolno wypłynął księżyc na firmament bez skazy. Skroś
 869  1,  8 |                       Widać było muchy wodne na szczudlastych nogach z wielkimi
 870  1,  8 |                    wodnej, nieruchomo śpiący na brzegu szerokiego liścia.
 871  1,  8 |                 złotym brzegiem, otworzył ją na pierwszej stronicy i przy
 872  1,  8 |                   niż włókna pajęcze.~Zeszła na mnie straszliwa niemoc:
 873  1,  8 |                      szli za mną trop w trop na górę udręczenia, dopóty
 874  1,  8 |                    udręczenia, dopóty aż się na poły umarli, bez sił i tchu,
 875  1,  8 |                   mój całując.~Odraza spadła na moje oczy, błądzące po ziemi
 876  1,  8 |                zdrowy i tęgi żołnierz dygoce na całym ciele.~Gdy góry ołowiu
 877  1,  8 |                      góry ołowiu zwaliły się na moje piersi, a ognie zapłonęły
 878  1,  8 |                      Oto umieram! - przebiła na wskroś moją głowę, poznałem
 879  1,  8 |                    piersi męstwo nadludzkie, na jego ręku udźwignąłeś mię
 880  1,  8 |                      zbudzonym oczom patrzeć na świętą wolę dusz w łykach.~
 881  1,  8 |                    lepiej by głowie mej było na skrwawionych kościach w
 882  1,  8 |                spracowane, cięższe od głazu, na podobieństwo westchnienia.~
 883  1,  8 |               pospólnej z Tobą, niech wyznam na łonie Twoim krzywdę mą i
 884  1,  8 |                 serce moje wiecznego spokoju na Twoim sercu, któryś jest
 885  1,  9 |                  Cały dzień następny zeszedł na załatwianiu spraw tyczących
 886  1,  9 |                     z trumną i ułożył w niej na wieczny spoczynek ciało
 887  1,  9 |                      było załatwione, wpadło na podwórze ze sześć pojazdów,
 888  1,  9 |                    okryty wielkim kobiercem. Na nim ustawiono i przymocowano
 889  1,  9 |                 ustami dziwowało się patrząc na wspaniały pochód, a dopiero
 890  1,  9 |                    tytułu, że to on właśnie, na którego nikt uwagi nie zwraca,
 891  1,  9 |                    niego, coś tam mamrocząc. Na twarzach większości pań
 892  1,  9 |                     Książę Gintułt szedi sam na przedzie, z głową podniesioną.
 893  1,  9 |                      ku kościołowi stojącemu na szczycie pagórka. Po obudwu
 894  1,  9 |                uciekała, chwilę, gdy patrzał na bezwładne oczy brata. Dusza
 895  1,  9 |                   znane powiaty...~Wtem ktoś na jego ramieniu lekko oparł
 896  1,  9 |                Żałuję, że to mi nie przyszło na myśl. Trzeba było lepiej
 897  1,  9 |                         Zaczekać z pogrzebem na rodziców?~- Zaczekać...
 898  1,  9 |             prawdopodobnie nie przyjechaliby na pogrzeb - wypalił Rafał.~-
 899  1,  9 |                 głowie głupstwo, które niósł na języku.~- Proszę waćpana
 900  1,  9 |                 samej chwili spomiędzy drzew na szczycie wzgórza wyłamał
 901  1,  10|                      założył był tę siedzibę na wzór francuski. Z biegiem
 902  1,  10|               pilnością. Pałac, przebudowany na fundamentach starego zamczyska,
 903  1,  10|         kilkułokciowej grubości, szczególnie na dole, gdzie pozostały izby
 904  1,  10|              przeznaczył młodemu samotnikowi na mieszkanie. Była to chatka
 905  1,  10|                    dźwigać z tej ziemi, lecz na skrzydłach lecieć ku niebu.
 906  1,  10|                    czcią i pokorą spoczywały na jego pniu, bulwach, gnatach,
 907  1,  10|                żarłocznie. Obawa trzymała go na miejscu, więc przed samym
 908  1,  10|         niecierpliwością tysiąc razy szarpał na sobie, poprawiał, obciągał
 909  1,  10|                rozłożystych, że rzucały cień na ćwierć dziedzińca. Uwijało
 910  1,  10|                  domu i szkole, wprost drżał na myśl, że ma się złączyć
 911  1,  10|               poszedł śmiało ku stołom. Nikt na niego uwagi nie zwrócił.
 912  1,  10|                      tak, że zaczęto zwracać na niego uwagę. Ten i ów rzucił
 913  1,  10|              odetchnął. Wkrótce siedział już na krześle i zatopił oczy w
 914  1,  10|                  muszą być owe "emigrantki", na które tak wyrzekała kołtuniasta
 915  1,  10|                      w twarz tej sąsiadki, a na wargach uśmiech, który Rafałowi
 916  1,  10|                    wówczas swą długą głowę i na chwilę śmiech panieński
 917  1,  10|                       żeby za chwilę zwrócić na się oczy pełne wrzątku wesołości.
 918  1,  10|                     wzruszeń źrenice zwracał na rozbawioną siostrę z szeptem:~-
 919  1,  10|                   szczególny wyraz. Wszyscy, na kogokolwiek Rafał zwrócił
 920  1,  10|                radosnym weselem dziewczęcym. Na pozór wiodąc między sobą
 921  1,  10|             oderwaniem się od spraw, którymi na pozór żyli. Nawet starzy
 922  1,  10|                      dumali. Odraza i głuchy na wszystko zabójca-żal marszczył
 923  1,  10|                    jest wszystkim, bez niej? Na twarzach młodzieży leżała
 924  1,  10|                    stało w oczach, w ustach, na czole, w drgnięciach brwi
 925  1,  10|                   szczęścia, a biegł od niej na ludzi smutek i udręczenie.~
 926  1,  10|                  Ojca brat waści gospodarzył na tej wioszczynie, nie ma
 927  1,  10|                 tożem patrzał, bo obok niego na Polińcu od lat siedzę. Chłopów,
 928  1,  10|                rozpuścił, rozamorował, że mu na pole wychodzili jak z łaski,
 929  1,  10|                  która nie mogła wydobyć się na zewnątrz. Milczał z oczyma
 930  1,  10|                      skądżebyś miał znać się na całej prawdzie! Ale nie
 931  1,  10|                 opiekun! Faworyt... Dawno ja na tego draba mam chrapkę.
 932  1,  10|                     rozpaprał, chłopa zepsuł na nic...~- Folwark nieboszczyk
 933  1,  10|                 świeć, zrobił. Chłopa zepsuł na nic, ale to do odrobienia,
 934  1,  10|                      mi powiesz! Znam ja się na was, dryblasy Myślałby kto,
 935  1,  10|                 czuby se powyrywało i ślepie na nic podbiło. Tu będzie wyczekiwała
 936  1,  10|               podbiło. Tu będzie wyczekiwała na swego, aż ci osmętnieje
 937  1,  10|                    gdyby przywłaszczał sobie na zawsze śliczną melodię,
 938  1,  10|                    obiadu Rafał siedział jak na szpilkach. Mnóstwo myśli
 939  1,  10|                       marszałek dworu skinął na Rafała, przywołał go do
 940  1,  10|                 gronem pięknych pań, poszedł na spacer do parku i znikł
 941  1,  10|               gzemsami i z pysznymi stiukami na stropie, inne w barwach
 942  1,  10|                obrazów, z których spoglądały na niego nagie kobiety, otwierały
 943  1,  10|                  rzeźbami, usiłował zachować na twarzy wyraz doskonałej
 944  1,  10|                 rozkosz zastępowała tu drogę na każdym kroku. Rafał czuł
 945  1,  10|                 łydki fagasa przestały migać na posadzkach, a szelest jego
 946  1,  10|                      co się z nim działo, co na świecie znaczył. Śmiech
 947  1,  10|                  bezlitosny. Nie wydobył się na wargi, tylko jak fala wzdęta
 948  1,  10|                rozległ się śmiech, ów jedyny na ziemi... Rafał zakrył twarz
 949  1,  10|                      de poules. Co myślicie? Na przykład: Chnif-chnof-chnorum?
 950  1,  10|                   Tyle żądań... Głosujmy jak na sejmiku.~- Ja chcę koniecznie -
 951  1,  10|                    koło. Nogi ich, ustawione na dywanie, niecierpliwiły
 952  1,  10|                      zajęła je osoba stojąca na środku.~- Madame demande
 953  1,  10|                       Foteliki rozsunęły się na wsze strony i tout le monde
 954  1,  10|                    wybiegła z nich i stanęła na progu. Spostrzegła była
 955  1,  10|                     Księżniczka przez chwilę na kogoś jak gdyby czekała...
 956  1,  10|                   wyrazem zmiażdżony, zabity na duszy. Uczuł tę instynktowną
 957  1,  10|                odkrytych, wzniesionej głowy, na której każdy włos był nicią
 958  1,  10|                       Rzucić ją przed siebie na kolana...~Stał obok swego
 959  1,  10|                   Stał obok swego fotela jak na płytach rozpalonego żelaza.
 960  1,  10|                    jak wówczas ze szkół, ale na myśl, że może się jeszcze
 961  1,  10|                   ruszyć z miejsca. Spojrzał na swe buty, na rękawy kubraka
 962  1,  10|               miejsca. Spojrzał na swe buty, na rękawy kubraka i znowu usłyszał
 963  1,  10|                  Stał w nich książę Gintułt. Na ustach-miał półuśmiech taki
 964  1,  10|                 będzie najlepiej. Co się da, na miejscu sprzedać. Ja wydam
 965  1,  10|                   wtedy...~Rafał trwożliwie, na poły potakująco, na poły
 966  1,  10|              trwożliwie, na poły potakująco, na poły przecząc, coś mruknął.~-
 967  1,  10|                 rzekł cicho. - Już go nie ma na świecie. Horror, horror!
 968  1,  10|                    tyle. Och, Boże!~Podniósł na Rafała oczy szklane i twarz
 969  1,  10|                      owym uśmiechem wdzianym na twarz jak maska, uśmiechem
 970  1,  11|                   jak romans ciekawy, z dnia na dzień przyjemniejszy. Polowania
 971  1,  11|                    przyjemniejszy. Polowania na zwierza w lasach, na kaczki
 972  1,  11|               Polowania na zwierza w lasach, na kaczki w łodziach, na bekasy,
 973  1,  11|                lasach, na kaczki w łodziach, na bekasy, dubelty, kszyki
 974  1,  11|                    uczestniczył we wszystkim na prawach niby gościa, niby
 975  1,  11|                     potrzebie. On godził się na wszystko. Żył tu, oddychał,
 976  1,  11|                  Przenigdy! Był tu u siebie, na swej drodze. Szedł naprzód
 977  1,  11|                  swoją izbę, ubranie, konia, na którym jeździł zazwyczaj -
 978  1,  11|              gniadego anglika. Łatwo mu było na nim trzymać się w pobliżu
 979  1,  11|                 szczęściem byłby pochwycił i na zawsze zapamiętał jakiś
 980  1,  11|                   czymś innym, czego jeszcze na ziemi nie było, z uśmiechem
 981  1,  11|                      w piersiach nie stawało na samą myśl o tym, co do niej
 982  1,  11|                       Widział wówczas strach na jej twarzy, przeraźliwy
 983  1,  11|                  chwili śledził ją tajemnie. Na spacerach starał się być
 984  1,  11|                   wyrazu. Z dala odpowiadała na jego głęboki i pokorny ukłon.
 985  1,  11|                      zdawała się nie zwracać na jego osobę uwagi, skoro
 986  1,  11|                 jeździła konno jak amazonka. Na siodle postać jej o łagodnych
 987  1,  11|               Angielski źrebiec Unreclaimed, na którym jeździła, lśniący
 988  1,  11|               wszakże w pobliżu księżniczki. Na jednym z pagórków otaczających
 989  1,  11|             Mężczyźni zostali w tyle. Wpadli na szeroką wyboistą drogę,
 990  1,  11|                 podwoił ciosy i w lesie, już na gościńcu, zaczął się do
 991  1,  11|                    skokami, od których błoto na obie strony pierzchało w
 992  1,  11|                 księżniczki, jakby wzywający na pomoc. Usłyszał to raz,
 993  1,  11|            dziewczynę. Chwilę miał jej włosy na chciwych ustach, a ramiona
 994  1,  11|                   ustach, a ramiona i piersi na piersiach...~Ale z nagła
 995  1,  11|                      tylko, że się dźwignęła na siodle.~- Imbécile!- krzyknęła
 996  1,  11|               przetarł powieki, było skoczyć na siodło. Księżniczka Elżbieta
 997  1,  11|                     mu twarz. Rozpacz runęła na niego jak ściana kamiennego
 998  1,  11|                    zobaczył całe towarzystwo na skraju. Nie było sposobu
 999  1,  11|                       Rafał raz tylko rzucił na nią okiem.~- A wasan skąd
1000  1,  11|                 brzozy i łaskawie puściła ją na mnie.~- Otóż i masz nagrodę