Tom, Rozdzial

1001  2,  17|           zatrwamy!" Dziesiąty tysiąc, a nie, to dwudziesty z kolei
1002  2,  17|                 Wielki wódz słowo dał. A żołnierz wodzowe słowo na
1003  2,  17|            jeszcze nie wybiła godzina. A panowie oficerowie! Posłuchaj,
1004  2,  17|                bracie, chętnym sercem, a uważ...~Panowie oficerowie
1005  2,  17|            któremu przewodzili w boju, a z którym przeszli góry,
1006  2,  17|               czarne, jako o północku, a w nim niedaleka, zda się,
1007  2,  17|             morze między złomami chepa a ślocha. Jakie to ta w nim
1008  2,  17|          poniesie. W szyję między Elbą a Korsyką! Zda nam się krótko
1009  2,  17|                twardych dzieł widział, a nigdy jako wtedy. Strach
1010  2,  17|                obszedł, wokoło. Bliska a niespodziewana śmierć zajrzała
1011  2,  17|             Piombino między wyspą Elbą a lądem suchym, okręt grecki
1012  2,  17|                z toni. Reszta okrętów, a między innymi nasz, latała
1013  2,  17|            ostatniej nitki, spracowany a zeszarpany od womitów, bez
1014  2,  17|             między Wyspami Balearskimi a brzegiem Hiszpanii. Łatał
1015  2,  17|           okręt nasz podniósł kotwicę, a sterując po podlądziu, między
1016  2,  17|        brzegami Gibraltaru i Algesiras a Ceutą w Afryce, szedł wolno
1017  2,  17|            Idziemy między wyspą Maderą a Kanaryjskimi, potem jeszcze
1018  2,  17|               rozległa jak samo morze, a szczyt jej gubił się w schodzącej
1019  2,  17|              cuchnąca, pełna robactwa, a i tej tylko kwartę na człowieka
1020  2,  17|               jedni dostawali kurczów, a inni od rekinów i morskich
1021  2,  17|                wodzem był Karol Beler, a tego siedliskiem były góry
1022  2,  17|               złapany z bronią w ręku, a nawet i bez broni, ale w .
1023  2,  17|               trupami zaściełały pole, a nade wszystko straszliwa "
1024  2,  17|             żadnych poprzednich oznak, a dla innych była długim,
1025  2,  17|                 gdy naokół było cicho, a nieprzyjaciela nigdzie.
1026  2,  17|           winem. Myśli okropne hulają, a sen za oceany ucieka. Wnet
1027  2,  17|            ucieka. Wnet skóra żółknie, a białka oczu staną się jak
1028  2,  17|         zacznie ustami, nosem, uszami, a nieraz wprost ze skóry na
1029  2,  17|         spowiedzi wziął na barki! Och, a tamten okręt...~Jednego
1030  2,  17|         zalewając winem co najtęższym, a dla odmiany wodą morską.
1031  2,  17|                wylegiwać się u brzega. A no siedzimy coś w dziesięciu
1032  2,  17|              gwarzymy o naszej wyspie. A już my się na niej wyżej
1033  2,  17|              jedno: śmierć- to śmierć, a żywot - to żywot. Darować
1034  2,  17|        zaczynała się flańtać i zwisać, a nawa do nas wracała, bezradna
1035  2,  17|                 jeśli nie będzie gadał a żywo, wybełkotał, co widział.
1036  2,  17|            Kreolek, Murzynek, Mulatek, a drugi gotował się na śmierć
1037  2,  17|             siostra Pierwszego Konsula a żona kapitana generalnego
1038  2,  17|        wesołemu gronu oficerów, że ten a ten poszedł spocząć na chwilę
1039  2,  17|                Kraby znowu, jaszczurki a gady zdychają i gniją zalane
1040  2,  17|              jak od sparzenia ukropem. A dopieroż gdy z wiosną pocznie
1041  2,  17|       paznokciami torebkę z zarodkiem, a te we dwadzieścia cztery
1042  2,  17|               sklamantes! Ból okropny, a po nim częsta gangrena i
1043  2,  17|                 zawieszone na słupach, a przez całą noc dla odpędzenia
1044  2,  17|               wiać od lądu, noc późna, a ty, człowieku, usnąć nie
1045  2,  17|                możesz. Drzemiesz niby, a przez sen słyszysz, że żaby
1046  2,  17|          rechoczą jakoby u nas w parną a krótką lipcową noc... Konik
1047  2,  17|           Zwierz uciekał jak oszalały, a całe Litwy ptactwa wicher
1048  2,  17|            Człowiek, nawykły do jagłów a do żelaznej kaszy, miał
1049  2,  17|         kościele i mężny dawali odpór, a później ze stratą stu kilkudziesięciu
1050  2,  17|               rodakami kilkuset tęgich a uzbrojonych Murzynów. Co
1051  2,  17|            zostało nas żywych trzystu, a oficerów naszych kilkunastu.~
1052  2,  17|               długi czas między życiem a śmiercią. Nie wiem, co się
1053  2,  17|              mogiły z głuchą rozpaczą. A teraz... Rakuskie mocarstwo
1054  2,  17|         tysiąckroć! Chwała mu wieczna! A teraz, słyszysz waszmość,
1055  2,  18|              między Królestwem Galicji a sześcioma departamentami
1056  2,  18|               zmoknięty, głodny i zły, a klął na czym świat stoi.
1057  2,  18|           Śląska mniej jest strzeżona, a przynajmniej, że kordon
1058  2,  18|                francuskie, węgierskie, a może nawet i tureckie.~-
1059  2,  18|                kiedy otrzymacie krótki a węzłowaty rozkaz wyrznięcia
1060  2,  18|              choć na zarybek zostanie. A nuż między ułaskawionymi
1061  2,  18|           traktu. W dali czerniał las, a pod nim wioska. Ogieniaszki
1062  2,  18|               gruszka polna z krzywymi a kolczastymi gałęźmi. Pamiętał
1063  2,  18|           dachy ich szeroko rozsiadłe, a nad nimi wielkie ogołocone
1064  2,  18|                dwa białe kominy dworu, a z nich dym już się wymykał
1065  2,  18|                 Ramiona wzdrygały się, a ręce trzęsły jak od przypalania
1066  2,  18|            padnie za chwilę na ziemię. A ręce bezwiednymi ruchami
1067  2,  19|       krakowskiej były dobrze zgrzane, a podróżni zniecierpliwieni.
1068  2,  19|     zniecierpliwieni. Pragnęli co tchu a niepostrzeżenie wjechać
1069  2,  19|               znaczny ruch pospólstwa, a w pewnym miejscu za zburzonymi
1070  2,  19|            tego miejsca krążył i wrzał a wrzał. Leciało stamtąd echo
1071  2,  19|               po same uszy zakutany.~- A jakbyś jegomość wiedział:
1072  2,  19|              wojskowego sądu wyprosi - a jakże! Będzie ją widział.~-
1073  2,  19|              wojaczki gnała...~- Młode a głupie.~- Naści wojaczkę,
1074  2,  19|            Zachciało się parte franse. A tu dragon w te tropy i za
1075  2,  19|         pociągnięci przez ciżbę, szli, a raczej płynęli w masie z
1076  2,  19|            dzwoniąc podkowami, uprzężą a bronią. Za nią piechota
1077  2,  20|     Olbromskiego, ale i te przełamano, a właściwie przebyto sposobem
1078  2,  20|               trakcie. Piętrowy pałac, a raczej piętrową kamienicę
1079  2,  20|              są we wsi nad samą rzeką, a nawet oficer ma swą kwaterę
1080  2,  20|          zjedzie wiele osób z okolicy, a nawet zaproszony jest oficerek
1081  2,  20|             żeby wcale nie wchodzić... A jednak, gdyby, tak przyszło
1082  2,  20|      wypisanymi nazwiskami przybyłych, a ozdobione cudnymi winietami,
1083  2,  20|              gdym marzył takie rzeczy, a on to samo głosił tak już
1084  2,  20|          których loki ocieniały twarz, a olbrzymi pukiel był związany
1085  2,  20|              Nie masz pana nad kułana, a nad lancę nie masz broni!"~
1086  2,  20|             oczy prześliczne, te same, a jednak inne. Nie zmierzchły
1087  2,  20|    szambelanowo...~- Słowo się rzekło, a raczej napisało. Ale uprzedzam,
1088  2,  20|                wieszają na szubienicy, a nawet, w braku szubienicy,
1089  2,  20|       Wieszanie na belce, w stodole?~- A nie, na szubienicy.~- Na
1090  2,  20|                innych jest pryncypiów, a Napoleona za cesarza dotychczas
1091  2,  20|              przeprowadzić. Plan jest, a przynajmniej był taki: w
1092  2,  20|               zabawić tu przez święta, a w czasie balu będziecie
1093  2,  20|          Więcej w tym famy niż prawdy, a co do cesarza, to uwielbiam
1094  2,  20|             siada!~- Tak... słyszałam. A waszmość, kiedy o siadanie
1095  2,  20|            żołnierskiej już sztywności a buty, ile było niezbędnie
1096  2,  20|              łańcucha śnieżystych gór. A w ślad za tym uczuciem pierwiastkowym
1097  2,  20|                najcięższych swych dni. A kiedy dochodził prawie do
1098  2,  20|            poduszczenie, pochutnywanie a oklask. Blask świec napełniał
1099  2,  20|                 rzekła pani Ołowska. - A oto dwaj zdrajcy. Czy mam
1100  2,  20|                   Nazywają się Polacy, a miny mają niczego... Po
1101  2,  20|               jego opieka i pomoc...~- A ba... pomoc! Tu się właśnie
1102  2,  20|               Nudzę się, nudzę się"... A potem rób, co chcesz...
1103  2,  20|             głębiej, bo mogę przyciąć, a to boli.~- Ale bo pani dziedziczka
1104  2,  20|          dziedziczka nie zwraca uwagi, a to pachnie najgrubszym powrozem.
1105  2,  20|               i nogi w niej zostaną.~- A niech sobie zostają waścine
1106  2,  20|            sobie zostają waścine nogi, a osobliwie... te buty...~-
1107  2,  20|                to dobrze. To chwalę.~- A i ja tak sobie myślę, że
1108  2,  20|             śliczny ekran ŕ la Psiché, a później stanęła od razu
1109  2,  20|               z jej warg nie schodził, a stawał się coraz świetlistszy,
1110  2,  20|               to?~- Ja to malowałam.~- A czy można zapytać, dlaczego
1111  2,  20|               udręczeniami bez granic, a której przecie wyzbył się
1112  2,  20|                pośpiechu niezrozumiałe a groźne wyroki, uchodzą w
1113  2,  20|                mieć sekundę na ustach. A potem niechże strzela w
1114  2,  21|             zapadłe pod bladym czołem, a przymusowy uśmiech w krótkich
1115  2,  21|             między jednym komplementem a drugim, między jednym a
1116  2,  21|                a drugim, między jednym a drugim powitaniem nowo przybywających
1117  2,  21|             łamaną, z łacińska-polską, a pan Ołowski wyśmienitą niemczyzną
1118  2,  21|             jako młodzieńczą podnietę, a Rafał jako pchnięcie kindżałem.~
1119  2,  21|              twarz Rafała osunęła się, a oczy pełgały niezdrowym
1120  2,  21|      przyszłości. Nie spał był nocami, a we dnie szukał, szukał,
1121  2,  21|                 co się z nim dzieje... A kiedy się zbliżał i słyszał
1122  2,  21|             dostrzegalnej barwy mchem, a to ich rozkoszne złączenie
1123  2,  21|                parę godzin ją widzieć, a za parę godzin utracić na
1124  2,  21|            rozmówić się z Krzysztofem. A może i on zostanie? Wyłżą
1125  2,  21|                 zamiast szukać wiatru, a raczej pewnej śmierci -
1126  2,  21|                na ramieniu towarzysza, a, skrzywione usta wykaszlały:~-
1127  2,  21|                oczy zadają kłamstwo.~- A ja...~- Co ci jest?~- A
1128  2,  21|                A ja...~- Co ci jest?~- A ja myślałem, że się boisz.~-
1129  2,  21|                czarodziejstwo spojrzeń a uśmiechów - i muzyka - przepływały
1130  2,  21|                przeminęły tamte czasy, a tylko moje nieszczęście...~-
1131  2,  21|             Bielmo zasłaniało mu oczy, a krew ostygła w żyłach. Zdawało
1132  2,  21|          waćpan, że tego nie uczynisz, a może byś usłyszał coś takiego,
1133  2,  21|              ją o coś usilnie prosili, a ona zaprzeczała śmiejąc
1134  2,  21|              Szal, ci, żeby tamburino, a jeszcze waszmość pan...
1135  2,  21|               i bez przeszkody, jawnie a w myśl przepisów tańca,
1136  2,  21|          kilkanaście postawił śliskich a wytwornych kroków, między
1137  2,  21|       wytwornych kroków, między jednym a drugim zbliżeniem ciał usłyszał
1138  2,  21|                znowu szept, głos cichy a wstrząsający do szpiku kości:~-
1139  2,  21|                zęby z trwogi szczęka j ą:~- Będą tam półotwarte drzwi.~
1140  2,  21|             Cedro. Lubię dobry dowcip, a Gez złośliwości nie ma dowcipu.
1141  2,  21|                procedury austriackiej, a mnie możesz, jeżeli ci to
1142  2,  21|               Chwila najstosowniejsza, a tego nie ma!~- Dla mnie
1143  2,  21|           żebym tak był twoim ojcem!~- A no... Bóg strzegł.~- Jeśli
1144  2,  21|              Kalwicki znikł im z oczu, a za chwilę podjechał sam
1145  2,  21|            jego ciało jeszcze marzyło, a głowa wciąż leżała na obłokach,
1146  2,  21|                pocałunków nawiecznych, a wszystka dusza przemieniła
1147  2,  21|           drzwi. Kalwicki wyprowadził, a raczej wyniósł oficera ubranego
1148  2,  21|            Olowski's Freund?~- Freund? A jakie! najzupełniejszy!
1149  2,  21|                 mamy niezłego furmana, a i lokaj jest jaki taki,
1150  2,  21|        chaszczach. Pomiędzy tą skorupą a jazem umykali teraz jak
1151  2,  21|               odległości między jednym a drugim ogniskiem, usłyszeli
1152  2,  21|             Strzelajże jeden z drugim, a celnie! Godzinę celuj, a
1153  2,  21|               a celnie! Godzinę celuj, a traf przecie raz w życiu!...
1154  2,  21|          szybko Rafał głosem wesołym - a wiesz ty, bratku, o tym,
1155  2,  21|                szczątków desek, krokwi a łat odebranych wiślanym
1156  2,  21|                przyńdzie pod połednie, a ja nie wiem.~- Kazał warna
1157  2,  21|                niby rozumiem?~- No!... A co mu się od nas za przewóz
1158  2,  22|              otoczone z pola parkanem, a ode drogi zasłonione sadkiem
1159  2,  22|          potrójną liczbę owych białych a splątanych konarów. Dom
1160  2,  22|               coś znaczy.~- Jo, recht. A kieloż dadzą?~- Damy trzydzieści
1161  2,  22|            Damy trzydzieści złotych.~- A tryngield dadzą?~- Damy.~-
1162  2,  22|                świąteczne, ser śląski, a z komory wyniósł gąsiorek
1163  2,  22|          Śmiesznie to powiedzieli...~- A któż, u diabła, teraz panuje
1164  2,  22|              ich wie? Panuje kto chce, a tak sprawnie, jakby żadnego
1165  2,  22|                siedzi. Woli w mieście. A już najprędzej ku takiemu
1166  2,  22|            kościele dzwoniły. Kto? co? A no lecą ludzie i gadają,
1167  2,  22|                Polaków Prusaki pobiły, a zaraz potem same uciekły.~-
1168  2,  22|            bitwy to aż miło!~- He, he! a bo i pewnie.~Wprędce zaprzężono
1169  2,  22|             lepiej się nie spotykać.~- A no, i ja ta nierad ich widzę.
1170  2,  22|            widzę. Pojedziemy lasami.~- A czyje to lasy?~- Furt grafskie
1171  2,  22|          Siewierza, idący na Niezdarę, a przy tym trakcie będzie
1172  2,  22|              warto by koniom wytchnąć, a samym się posilić. Jakoż
1173  2,  22|              lis okrążył zajazd lasem, a nim podjechał, wyjrzał na
1174  2,  22|            stępy kazał pilnować drzwi, a sam chwycił Żyda za łeb
1175  2,  22|          siedziało jeszcze na koniach, a czterej walili w bramę i
1176  2,  22|               oknem z pałaszem w ręku, a Ślązak rychtował do ciosu
1177  2,  22|           czapkę na uszy i pogwizdywał a gnał. W pewnej chwili rzekł
1178  2,  22|            Górami. Prusaków my pobili, a teraz sami w nogi co pary
1179  2,  22|              ta nie było frymuśnego.~- A jakże wrócisz, bracie?~-
1180  2,  22|             poproszę, to nie piśnie.~- A no rób ta, jak chcesz... -
1181  2,  22|           oddaleniu. Słońce już gasło, a poziome jego rzuty złotem
1182  2,  22|                czarnym suknem obszyte, a przy nich kitki włosiane
1183  2,  22|          rajtuzy mieli szarego koloru, a kilku, miasto mundurów,
1184  2,  22|                 karabinki i ładownice, a inni, których w osobnym
1185  2,  22|               z błyszczącymi bulionami a z miną srogą Jarzymski.~
1186  2,  22|               tak dawno nie widzianego a tak zmienionego kolegę,
1187  2,  22|           Nazwisko waćpana?~- Cedro.~- A twoje Olbromski, to wiem.
1188  2,  22|         wtrącił Cedro.~- Do artylerii, a! to co innego. Uprzedzam
1189  2,  22|              zamożnym - rzekł Rafał. - A jeśli tak, to co innego.
1190  2,  22|               razu i awans zapewniony. A i waćpanu także. Mamy tu
1191  2,  22|                 Miesiąc trwa ruchawka, a ja już jestem kapitanem
1192  2,  22|                   mruknął Olbromski.~- A vrai dire... - tłumaczył
1193  2,  22|                 Kraj potrzebuje ludzi, a tu brak zupełny. Trzeba
1194  2,  22|             najprostszego kanoniera.~- A!~- Nic nie umiem, więc jakżebym
1195  2,  22|                wyższych stopniach...~- A chyba że waćpan nic nie
1196  2,  22|        kanoniera. Pochwalam tę myśl... A nawet będę was miał w pamięci,
1197  2,  22|               ty po starej znajomości, a waćpan przez sentyment dla
1198  2,  22|           spojrzał na Cedrę i rzekł:~- A no, dobrze, owszem... O
1199  2,  22|              co ci odstąpi swej rangi, a nawet konia i munduru, za
1200  2,  22|             przewodem mojego famulusa, a ja zaraz nadejdę.~Z cukierni,
1201  2,  22|         stancyjkach chmurą wisiał dym, a wszystkie miejsca były zajęte.
1202  2,  22|           sobie mundury prosto z igły, a galony wprost od szmuklerza.
1203  2,  22|              nas w chorągwi rycerstwa, a pięćdziesięciu pocztowych.~-
1204  2,  22|             Galicji tak samo jak my!~- A no! My spod samego Kurzelowa.
1205  2,  22|             widzę, w potrzebie byli!~- A no, nie chwalęcy się, już
1206  2,  22|        Niemiaszków.~- Jakże to było?~- A no stoimy tu już ze dwa
1207  2,  22|         zawrzaśnie na nich po swojemu! A to, widać, tresowane jak
1208  2,  22|              hycle, nie wyrzną do nas! A niechże to wszyscy diabli!
1209  2,  22|              naprzód z kupą rycerstwa, a choćby ot i z Pawełkiem,
1210  2,  22|               Kto miał konia tęższego, a mógł go spiąć ostrogami,
1211  2,  22|         najgorzej na tej aferze wyśli. A kto miał konia ścigłego
1212  2,  22|            tych, którym się chce grać, a nie mają na czym. Niech
1213  2,  22|     przeznaczonych dla jazdy pruskiej, a co już najmilsza dla ucha,
1214  2,  22|         chciałbym i ja wnieść zdrowie, a raczej... Już tedy wolne
1215  2,  22|                przysadkowatej statury, a tęgiego co się zowie. Ten
1216  2,  22|              wie?... Ale jedź dalej!~- A no! Trzeba zaś waszmościom
1217  2,  22|          twierdzę poddawał bez namysłu a zwłoki, bo w przeciwnym
1218  2,  22|               na stoku i broń złożyło, a Francuzi z naszymi wchodzili
1219  2,  22|                pod Tarnowskimi Górami, a osobliwie zaś tych, którzy
1220  2,  22|           Tęgie chłopy co się zowie!~- A ba, jeszcze by też: spod
1221  2,  22|            izby wołał:~- Zdrowia piją, a o Sieradzanach zapomnieli.
1222  2,  22|                 burmistrza z Gołańczy, a drugiego Differta z Obrzycka
1223  2,  23|             Czas leciał na skrzydłach, a dzień zwłoki o wszystkim
1224  2,  23|              Ochotnicy z konieczności, a nadto pod wpływem namowy
1225  2,  23|                co wolał zostać w domu, a zgadzał się za niewielkie
1226  2,  23|                Nysą, Koźlem, Gliwicami a Bytomiem.~Zajadły komendant
1227  2,  23|             palce prawej ręki do góry, a lewą rękę kładąc na buławie
1228  2,  24|              sprawa formacji korpusów, a nawet przewodnictwa nad
1229  2,  24|              buty z długimi cholewami, a trzewiki tylko w takim razie,
1230  2,  24|               jest po jednym rekrucie, a po południu plutonami i
1231  2,  24|             Kompanią dowodził kapitan, a miał pod sobą porucznika,
1232  2,  24|              strzelcy, szlachta uboga, a nawet; powiedzmy, lokaje
1233  2,  24|               Dąbrowski.~Obszlegi jeno a kanty kurtek znaczyły, skąd
1234  2,  24|            całą infanterią i ćwiczył j ą po polach tak akuratnie,
1235  2,  24|            świeczki w oczach świeciły, a kolana tężały jak zgonionym
1236  2,  24|             tylko, żeby słyszeć groźne a surowe pytanie szyldwacha,
1237  2,  24|               jeno widzieli bure dymy, a jasną łunę po nocy. Tam
1238  2,  24|              Wiśle między Zakroczymiem a Utratą, widzieli z dala
1239  2,  24|               psia ich mać, w Galicyi, a te bliższe - to nasze...
1240  2,  24|              butach, nieraz krypciach, a nierzadko w obuwiu zostawiającym
1241  2,  24|               gdy pluta obu batem bije a wicher ćwiczy po udach.
1242  2,  24|             pobliżu dworów lub wiosek, a nieraz w polu. Chwaliło
1243  2,  24|              żeby się zaś nie sedniły, a paśli, czym się dało. Biada
1244  2,  24|             jeśli strzechy wieśniacze, a nawet o horror! - dworskie,
1245  2,  24|         utworzyła wysoka aż pod kopułę a elastyczna pierzyna. Wówczas
1246  2,  24|              jeden o drugiego plecami, a ponakrywali szczelnie dekami
1247  2,  24|               ich z legowisk gniewliwy a potężny łoskot ziemi, głuchy
1248  2,  24|              go wiatry i dżdże, śniegi a nocne mgły.~- Wiara, słyszyta! -
1249  2,  24|           Słyszymy, panie wachmistrzu! A kto też to tak może tupać?~-
1250  2,  24|             niemu na chybkich koniach, a kapelusze w garściach, a
1251  2,  24|               a kapelusze w garściach, a łydki pod nimi dygocą, jeden
1252  2,  24|       szwargoce, że nie on winien...~- A gdzie też to Cesarz jegomość
1253  2,  24|               tu nad rzeką, nad Wisłą, a tam, widzisz, Zawiśle, tam
1254  2,  24|               nasadził, faję zakurzył, a ty na swoim własnym zagonie
1255  2,  24|           ciebie, prawi, stąd wygonię, a swoich Michałków na twoją
1256  2,  24|          Michałkom twoją ziemię oddam. A ty idź, precz mi się z tela
1257  2,  24|             ponad Wisłę się wszczepił! A tera, pludrze, portkiś zgubił,
1258  2,  24|                 bo sam Cesarz idzie!~- A dokąd też tak zajdzie Cesarz
1259  2,  24|              rzecz wie na tym świecie. A ty się nie waż pytać!~Cedro
1260  2,  24|          obroku zostawiał żołnierzowi, a zresztą wszystko sam pełnił.
1261  2,  24|            zadzie, łeb trzymał prosto, a w pysku był miękki w miarę.
1262  2,  24|                od przedniej łopatki.~- A dekę wytrzepać, wytrzepać
1263  2,  24|            poprężnicę koniowi sfasuje, a znowu i nie za letko, bo
1264  2,  24|               abo pałaszem ciąć z góry a od serca. Abo i ten mantelzak!
1265  2,  24|         pierwsza rzecz! Równo i mocno, a jak dobrze przypięty, wtedy
1266  2,  24|           poszła dalej, do Bydgoszczy, a druga została pod komendą
1267  2,  24|              na stopnie podoficerskie, a nawet na subalternów, byleby "
1268  2,  24|           trwogą przejmowały gemajnów, a "przeciwna" taśma urągała
1269  2,  24|            między Bydgoszczą, Toruniem a Sieradzem do poczty listowej -
1270  2,  24|               rozkazy zrazu Bernadotte'a księcia Ponte Corvo, później
1271  2,  24|            dziesięciu położono trupem, a pięćdziesięciu zagarnięto
1272  2,  24|                że dwu położyli trupem, a piętnastu wzięli do niewoli.
1273  2,  24|           tylko dragoneria mogła nagle a sprawnie uderzyć pałaszem,
1274  2,  24|          jeszcze w olstrach pistolety, a dragonów było Ledwie kilkunastu.
1275  2,  24|               mile odległe od Gdańska, a stanowiące niejako klucz
1276  2,  24|                stał kwaterą w Gniewie, a przednia jego straż koczowała
1277  2,  24|          Menard pośpieszył na miejsce, a za nim cała jego komenda.~
1278  2,  24|        napadających ogniem plutonowym, a dwie armaty, ustawione na
1279  2,  24|          zostali na strzały zza murów, a sami wili się między zgliszczami
1280  2,  24|         prowadzącą do Gdańskiej bramy, a sześćdziesięciu ciężko ranionych
1281  2,  24|              tam strzelacie z przodka, a tu od Wisły miasto całkiem
1282  2,  24|               są Skarszewy i Miłobądź, a nieprzyjaciel z pośpiechem
1283  3,  1 |         dowodził generał Wołodkiewicz, a miał pod sobą regiment czwarty
1284  3,  1 |           rozmieszczono między Omulcem a Orłowem. Siła kawaleryjska
1285  3,  1 |        budowlach i w ogóle pod dachem, a dla koni urządzono w stodołach
1286  3,  1 |              konia dobre pomieszczenie a niezły siennik na pryczy
1287  3,  1 |              kilkuwiorstowym, wertepem a moczarem, Napadli z boku,
1288  3,  1 |       Krzysztof nie mógł zrozumieć nic a nic z całej tej wyprawy.
1289  3,  1 |                jak to mówią, z chwałą, a pod osłoną lasu i kilkudziesięciu
1290  3,  1 |               wydłubał, ranę opatrzył, a z pola bitwy nie zeszedł.
1291  3,  1 |               lasami aż pod Burdingen, a kiedy jazda polska wywabiła
1292  3,  1 |             jak szli w ogień z kopyta, a strzelców wdzierających
1293  3,  1 |               marszu między Gutstadtem a Oelsee odebrano od ministra
1294  3,  1 |              tym wrażeniem Gajkosiowi, a ten tylko wąsiska rozgarnął:~-
1295  3,  1 |             tylko wąsiska rozgarnął:~- A no i jakże! Toby żołnierz
1296  3,  1 |               tam przecie, dokąd chcą, a jego dusza - to nasza dusza.~
1297  3,  1 |    pułkownikiem czwartego pułku jazdy, a powstanie krakowskie przyłączono
1298  3,  1 |              młody Cedro. Miał stanąć, a raczej zamieszkać w owym
1299  3,  1 |         korzeniami, pasja do wielkiego a mocnego czynu. Wrócić do
1300  3,  1 |           zmierzchu do rana gościńcem, a wyborowa kompania jazdy
1301  3,  1 |              wieczny czas - i tyla.~-  A no przecie czytali.~- Będziemy
1302  3,  1 |              na śmierć mię dockliwiło, a tamto szelma - jeden mur.
1303  3,  1 |              Szwajcary ze Sokolnickim. A potem w służbach cyzalpińskich.
1304  3,  1 |                pod króla Józefa pośli, a ja się do ziemie wydarł.~-
1305  3,  1 |                do ziemie wydarł.~- No, a teraz cóż z nimi?~- Pada
1306  3,  1 |              Co za książę Hieronim'?~- A diabeł go ta rozezna, co
1307  3,  1 |            brat, abo zgoła szwagier.~- A za cóż to ich tak sobie
1308  3,  1 |          ulubił ten Hieronim?~- Za co? A za to, co powiem. Wszystko
1309  3,  1 |               noga za nogą, cicha noc, a ma się na świtanie. Szedł
1310  3,  1 |              chcą się bić z Prusakami, a Bawary, choć się i bronią,
1311  3,  1 |                 ale rady dać nie mogą. A tu, powiada, Wrocławia mogą
1312  3,  1 |                Wrocławia mogą dobywać, a we Wrocławiu książę Hieronim
1313  3,  1 |           miejscu tak nazwanemu Jauer, a stamtąd na rozstajne drogi
1314  3,  1 |              do tego miejsca pościgiem a w wielkiej sile. Mieli okrągłe
1315  3,  1 |           mieli armat sztuk dwanaście, a oprócz tego huzarów swoich
1316  3,  1 |          swoich tabaczkowych szwadron, a oprócz tego bośniackich
1317  3,  1 |           kapitan Fortunat Skarżyński, a oprócz tego byli tam starzy
1318  3,  1 |              Hupet, był Szulc młodszy, a z poruczników - Rybałtowski,
1319  3,  1 |                armat i dawajże w drugi a czwarty szwadron, co im
1320  3,  1 |              kapitanami, porucznikami, a choćby też i pułkownikami.
1321  3,  1 |               pułkownik na pułkowniku, a za nim parobcy od gnoju.
1322  3,  1 |             karabinowy garścią z góry, a tak szczerze, aż go i urwał.
1323  3,  1 |        delikatnie, czemu nie strzyla: "A jakże, pada tamten, bede
1324  3,  1 |        przypasuj szablę oficerską!..." A na to Pawlikowski jeno ramionami
1325  3,  1 |             jest rycerz nad rycerze... A bo to jeden jedyny? Kużden
1326  3,  1 |              Dopóki my instruktorami - a no to uczę toto ciaciastwo
1327  3,  1 |            toto ciaciastwo dzień dnia. A tera pokój! Wyborowa kompania -
1328  3,  1 |         Niechże ich ta uczy, kto umie. A ja nie dyrektor. My są rycerze.
1329  3,  1 |       półsłońce z orłem.~- Z jakim? ~- A diabli go ta wiedzą, z jakim!~-
1330  3,  1 |           lenungu brali. -Orzeł, mówi, a nad nim dwie lance skrzyżowane.
1331  3,  1 |                Panie święty, jak ulał, a wyłogi, rabaty, wypustki
1332  3,  1 |               kurty dziewięć okrągłych a wypukłych. Huzarskie im
1333  3,  1 |               dwoma lampasami żółtymi, a na co' dzień ma ci znowu
1334  3,  1 |               czasem na tamte paradne, a zapinają się z boku nogi
1335  3,  1 |          okrągły, z białym kołnierzem, a żołnierz ma płaszcz biały,
1336  3,  1 |                Wypustki na nich żółte, a galony znowu srebrne. Na
1337  3,  1 |           litera z koroną.~- Gadaj no: a lance jakież?~- Lance mają
1338  3,  1 |            lancę rzuci w lewą tulejkę. A pałasze mają sieczne, z
1339  3,  1 |          napotkał we włoskich legiach, a dotychczas nie wiem, skąd
1340  3,  1 |              nie wiem, skąd się bierą.~A są i inne. Będzie ci jechał
1341  3,  1 |                na żywy Bóg, co zganić, a co pochwalić w glicie, ale
1342  3,  1 |            samej parafii co grosmajor. A my między obcym narodem
1343  3,  1 |              pokazał sarmackie męstwo, a najstarszych wiarusów zdumiał,
1344  3,  1 |               dopiero jakeś dobre imię a honor całego legionu podwyższył
1345  3,  1 |             gościńców studnię napotka. A nieraz, prosty jeździec
1346  3,  1 |    wczasu-spokoju - i nasza wiara śpi. A skoro on na koń siada, będziemyż
1347  3,  1 |         krwawym boju twarzą na siemię, a teraz w obcych ziemiach
1348  3,  1 |         widziały między sobą młokosów, a osobliwie "cnotliwych",
1349  3,  1 |                się z dawnej kawalerii, a nawet i z piechoty. Przybyli
1350  3,  1 |                korkowego pod Roquefort a kasztanowe dąbrowy pod Mont
1351  3,  1 |            ludzkie wrastały w kulbaki, a pułk się zbierał, formował
1352  3,  1 |               zrazu w mglistym niebie, a później coraz oczywiściej,
1353  3,  1 |     oplecionych przez bluszcze legend, a przez westchnienia pokoleń
1354  3,  1 |               Rolanda podnosi z ziemi, a sam przy zmarłym bez zmysłów
1355  3,  1 |          kłębią i przewalają olbrzymie a jeszcze mgliste zamiary,
1356  3,  1 |              VII. Masa tu było wojska, a kraj pusty. Zuchwałe Gaskony
1357  3,  1 |               jej dzieje, przez dziką, a tak niewymownie piękną zuchwałość.
1358  3,  1 |                spadała pionowa ściana, a od jej podnóża ciągnął się
1359  3,  1 |              skał najeżonym i śliskim, a hiszpańskim już Cap du Figuier -
1360  3,  1 |             piachów, dążąc bez ustanku a niepostrzeżenie aż pod same
1361  3,  1 |               barwna jeszcze od zorzy, a w rzeczy zdechła, gęsta
1362  3,  1 |               brzask swój pylny, sypki a nikły z mroku począł wywijać
1363  3,  1 |            drogę prostą do tajemniczej a niezgłębionej ciemnicy oceanu.
1364  3,  1 |      przerażona między otchłanią nieba a przepaścią chłonącą oceanu-otoczyświata.
1365  3,  1 |           ciężka.~Lecz oto jedno słabe a pożądliwe lśnienie księżyca...
1366  3,  1 |                 Schyla się gruby kark, a grzbiet kudłami pian porasta.
1367  3,  1 |          rogiem miesięcznym.~Po wtóre, a stokroć głębiej, rozpadnie
1368  3,  1 |                morza Zachodu zstąpiło, a którego droga ku ziemi zeszła
1369  3,  1 |            Leciał straszliwy i piękny, a wiekuiście młody od nadmiaru
1370  3,  1 |              wycięła w najwyższy kres, a za chwilę wydała przeciągły
1371  3,  1 |             okręgi oceanu, jak wędrują a biją w wysoki ląd, i znowu,
1372  3,  1 |           morze jedne skały wyniszcza, a inne przez wieki kształtuje
1373  3,  1 |               sępimi szpony rozdziera, a inne daleko tworzy i hoduje;
1374  3,  1 |               zamula istniejące porty, a do innych oskardami kuje
1375  3,  2 |              pod pułkownikiem Konopką, a pod szefami szwadronów:
1376  3,  2 |              ubranie na paradny strój, a jeszcze na to wciągał lejbik
1377  3,  2 |     najczęściej drzwi były pozamykane, a obory pustką stojące. Spoczęli
1378  3,  2 |              korpusu generała Lefebvre'a na południe, pułk ułański
1379  3,  2 |                w Tudeli miał być most, a z tej strony rzeki za Tudelą
1380  3,  2 |                ciała. Łby ich zwisały, a wreszcie cielska waliły
1381  3,  2 |            wioski. Mała armia Lefebvre'a, która szła w tropy przedniej
1382  3,  2 |          dziwnym, jak gdyby szyderczym a nieskończenie bolesnym uśmiechu
1383  3,  2 |             drodze nie ma towarzyszów, a noc się zbliża, Krzysztof
1384  3,  2 |               się na wszystkie strony, a nie dostrzegając nigdzie
1385  3,  2 |               i z brzuchem rozwalonym, a z kupą kiszek, które zwisały
1386  3,  2 |           ciągu godzin wykręcane ręce, a nogi palone wolnym ogniem!~
1387  3,  2 |             filarami, dokoła ołtarzów, a nawet na ołtarzach. Inni
1388  3,  2 |      niemieckie, polskie, hiszpańskie, a nawet holenderskie.~Holendrzy
1389  3,  2 |               znany uchu katolickiemu, a zwiastujący wyjście sumy.
1390  3,  2 |        Zdawałoby się, że tak niewiele, a przecież jest to właściciel
1391  3,  2 |                głową niby potwierdzał, a niby zaprzeczał. Po wyrazie
1392  3,  2 |         wskazywać z jękiem, że już nic a nic nie ma, że jego oto
1393  3,  2 |         rozbita, szuflady jej wyrwane, a samych przedmiotów oczywiście
1394  3,  2 |            dłoniach. Śmiesznie wydatny a doskonale okrągły brzuch
1395  3,  2 |               od przytomności z głodu, a głównie z pragnienia. Nagle
1396  3,  3 |         świstała zza każdego kamienia, a każdy cień przelatujący
1397  3,  3 |              na południe ku Placencji, a stamtąd cichaczem rzucić
1398  3,  3 |        uniwersytetu ku Puerta del Sol, a górne przechodzi w plac
1399  3,  3 |          rozkazy wydane z góry o tyle, a ile je uznał za zmierzające
1400  3,  3 |                za zmierzające do celu. A jednak wszyscy jak jeden
1401  3,  3 |             jego wybuchała zaciekłość, a z ust rwał się mściwy okrzyk: -
1402  3,  3 |               białe i niebieskie pasy, a sięgające do samej ziemi
1403  3,  3 |           konania i przesmutnych jęków a wołań - nic mógł dosłyszeć.~
1404  3,  3 |          siedział znowu na swym worku, a oficer chodził wydłuż muru.~
1405  3,  3 |            oficer chodził wydłuż muru.~A nazywaj się i jak chcesz,
1406  3,  3 |              było widać między gzymsem a gzymsem dachu. Tego jeszcze
1407  3,  3 |           generałów Verdiera i Lacoste'a przeszły przez pierwszy
1408  3,  3 |             generała-inżyniera Lacoste'a. Wkrótce jednak koleje walki
1409  3,  3 |            bocznica pod kątem prostym, a równolegle do ulicy Sant'
1410  3,  3 |               zgromadzonych piechurów, a miedzy nimi ułan-piechur
1411  3,  3 |                arterii Sant' Engracia, a pierwszą od strony klasztoru
1412  3,  3 |             się w linii jego strzałów, a na odległości co najwyżej
1413  3,  3 |          jeszcze jedną salwę strzałów, a potem, nie myśląc wcale,
1414  3,  3 |              samoświecące oczy, czarne a przezroczyste jak jasna,
1415  3,  3 |            wywraca się, żyły się wiją, a czaszka pęka. Zatrzęsła
1416  3,  3 |        salonowiec. Złożył jej skromny, a najpiękniejszy ze swoich
1417  3,  3 |               jego kroków. Znikła już, a on ją jeszcze widział przed
1418  3,  3 |             może zmieścić w swym polu, a słowo nie jest zdolne wyrazić.
1419  3,  3 |          między jednym jej poruszeniem a drugim, trwała jeszcze,
1420  3,  3 |             nabierał pełne płuca tchu, a wreszcie porwał się z miejsca.
1421  3,  3 |             załopotały mu w źrenicach, a ogień buchnął w czerep.
1422  3,  3 |          ciebie drugi raz - puść ją!~- A żebyś wiedział, ty czapo,
1423  3,  3 |               teatru... Miałeś czas... A teraz moja kolejka! Krzos,
1424  3,  3 |                sztuk bagnetem rozdarł, a ty mi dzieuchy bronisz.!~-
1425  3,  3 |               tobie to na sucho uszło! A i cóż wy, koledzy?~Hiszpanka
1426  3,  3 |            Słuchaj no, panie jeździec, a tobie z nami wara! Ty idziesz
1427  3,  3 |            żeby zaś... My są piechota, a ty co tu robisz'' ~- Dobrze,
1428  3,  3 |           komendy łazi - kula w łeb.~- A bo i pewnie: kula w łeb! -
1429  3,  3 |                    Chodźmy, koledzy.~- A tobie wara z nami!~- Mójże,
1430  3,  3 |             koziorem źgały po żebrach, a tyś im radeczki dać nie
1431  3,  3 |             stanie?~- Konik polny...~- A jakiego to tonu ze siebie
1432  3,  3 |               idą i za moment tu będą. A jak zobaczą, jakiego to
1433  3,  3 |              my zrobili jeich ciociom, a jakie kuku kuzynkom...~-
1434  3,  3 |             rannych w bitwie ulicznej, a potem w zapale walki zapomniano
1435  3,  3 |            wsze strony jak snące raki, a wreszcie wygaśli kolejno
1436  3,  3 |            rozwaloną czerepem granatu, a usta skrzywione takim bólem,
1437  3,  3 |            wyduszą jak gniazdo myszów. A pal celnie, bo ostatnie
1438  3,  3 |             tak samo jak ich rodaczki, a trzeci, zmiażdżony ciosami
1439  3,  3 |             wawrzynu! Inny ją schwyci, a sława nie czeka na opieszałych.
1440  3,  3 |                była wysadzona naprzód, a nozdrza drgały.~- Zostaniesz
1441  3,  3 |          bombardowanie działobitniami, a ma zarazem tę dobrą stronę,
1442  3,  3 |          Wytrąca oręż z ręki cichaczem a nieodwołalnie ojcom, mężom,
1443  3,  3 |            żołnierzy przed kartaczami, a zapewnia kapitulację. Przy
1444  3,  3 |               żeby ich darły kartacze, a oni sami mordowali bez pardonu.
1445  3,  3 |             rzekłbym nawet, że chętnym a ochotnym sercem...~Cedro
1446  3,  3 |             Mówił zmienionym głosem:~- A tu mam coś specjalnie dla
1447  3,  3 |             zeżarł, ludzie bez twarz;, a z rozszalałymi oczyma, inni
1448  3,  3 |               w zgrzebnych portczętach a bez koszuli, przelazł chyłkiem
1449  3,  3 |            chcąc widocznie między sobą a zdobywcami utworzyć nową
1450  3,  3 |                szły w drzazgi i wióry, a padał zza nich nieubłagany
1451  3,  3 |            Krzywda żłobiła ją! latami, a tak pracowicie, jak bezsenna
1452  3,  3 |                formę krateru. opiewał, a raczej wzywał z głębi ducha,
1453  3,  3 |           skrycie. Pokrył to sztucznym a głośnym i forsownym kaszlem.
1454  3,  3 |             teatr, urzędy municypalne, a nade wszystko sąd i mieszkanie
1455  3,  3 |             kołatały się między jednym a drugim ogniskiem jak wahadła.
1456  3,  3 |              dookoła po deskach ganku, a zanim którą nadepnął, sto
1457  3,  3 |              liliane dłonie trwożliwie a namiętnym ruchem zgarnęły,
1458  3,  4 |              się do taktu zgrzytliwie, a przecie melodyjnie, tak
1459  3,  4 |          niesione od skrytych wiatrów.~A jak wysokie chmury przypomną
1460  3,  4 |                piersi tworzy się nagle a niespodziewanie przepaść
1461  3,  4 |             Olszynie.~O, błogosławione a niewypowiedziane szczęście
1462  3,  4 |                 na płucach dziurawych, a dobrotliwy jej zapach chłodnym
1463  3,  4 |         dobrotliwy jej zapach chłodnym a częstotliwym chuchaniem
1464  3,  4 |       majsterkowie: raz-raz - raz-raz!~A potem jeden przed drugim,
1465  3,  4 |                Krupczyc, spod Kobyłki, a po bohatersku wchodzić na
1466  3,  4 |         rozkazanie. Chce żyć, to żyje, a chce umierać, tak jak ty
1467  3,  4 |               przemocą wody zdławione.~A wywala się i bucha nie woda,
1468  3,  4 |          zranieni. Mnie łapę oberwało, a was durch przeszło. Razem
1469  3,  4 |             was odchowam. Wiecie?...~- A co to za miejsce?~- Napijcież
1470  3,  4 |         Pijcież całą gębą, bo dobry!~- A gdzie to my jesteśmy? -
1471  3,  4 |                Już my minęli miasto.~- A jak się nazywało?~- Nazywało
1472  3,  4 |                 Krupy z deszczem biły, a teraz jakoś nacichło.~-
1473  3,  4 |                teraz jakoś nacichło.~- A skąd to my jedziemy?~- O,
1474  3,  4 |              poszła na jakąś Sigüenzę, a lewa wprost na południe
1475  3,  4 |                przebiegł ciało. Znikł, a z nim razem myśl o tym,
1476  3,  4 |           Wierzyłem, że moją ziemię... A teraz... na obcej:.. Wyrzecz,
1477  3,  5 |     wszczepiają krzywe korzenie swoje, a poczwarne łopaty kaktusa,
1478  3,  5 |            ostu, co tworzą bezpańskie, a nawet bezptasie gaje. Nareszcie
1479  3,  5 |               Ałmagro, Santa-Cruz...~- A pan pułkownik tu z wami? -
1480  3,  5 |              pułkownik.~- Patrzajcież! A szefowie?~- Pan szef Routier
1481  3,  5 |              założył... Podoficerowie, a nawet żołnierze, napełnili
1482  3,  5 |               Zamordowany w Consuegra, a tamto, bracie, mundur Czyńskiego,
1483  3,  5 |              Manzanares piechury śpią, a my tu za nich na szpicu
1484  3,  5 |              wołał zachwycony Cedro.~- A ty coś myślał! Wprawdzie
1485  3,  5 |             Skądżeście świń nabrali?~- A to się tam Skarzyńskiego
1486  3,  5 |             ani jedna ruszyć nie może, a rznie tylko najtłuściejsze.~-
1487  3,  5 |            magnąłeś jak pajac w cyrku, a farbowałeś, bracie, jak
1488  3,  5 |                Czas przetrzeć źrenice, a toczyć krynice~Łez gorzkich!~ ~
1489  3,  5 |          spętany, już brzęka kajdany, ~A ty śpisz!~ ~Cały tłum oficerów
1490  3,  5 |            rzekł między jednym haustem a drugim:~- A no, w Mora.~-
1491  3,  5 |             jednym haustem a drugim:~- A no, w Mora.~- Cóż to za
1492  3,  5 |             tego bydła z tysiąc ludzi, a nas pięćdziesięciu, zamkniętych
1493  3,  6 |           dalej. Pomiędzy ich szlakiem a Pęcicami stało bagno-głębia,
1494  3,  6 |            grunt zetknął się z falami, a jasne pędy tataraku tryskały
1495  3,  6 |             coś miłego, jakowąś dawną, a już, widziało się, na zawsze
1496  3,  6 |             daleko, w stronę Warszawy, a piaski po drugiej stronie
1497  3,  6 |           dziesięciu miało patrolować, a piętnastu iść w kupie o
1498  3,  6 |              na deszcz i słotę wygnał. A brata, brata! Na wieki wypędził
1499  3,  6 |          ojcowską swoją wolę i rozkaz. A tak... Jakaż to straszna
1500  3,  6 |                ból~leżący między ojcem a synem, ból, któremu równego