Tom,  Rozdzial

3001     I,  XV   |                 powadze zadumy kamiennej.~I chwycił go wtedy za gardło
3002     I,  XV   |                 tylko drgał spazmatycznie i bełkotał wodząc błagalnym,
3003     I,  XV   |                zerwał strasznym wysiłkiem i potykając się o te sterty
3004     I,  XV   |         zastępować drogę, upadł powtórnie i już nie mógł się podnieść,
3005     I,  XV   |                  krótkim, okropnym rykiem i zwalił się bezwładnie na
3006     I,  XV   |               ziemię.~Usłyszano ten krzyk i wkrótce robotnicy zbiegli
3007     I,  XV   |             wkrótce robotnicy zbiegli się i otoczyli go bezradni, wystraszeni,
3008     I,  XV   |        wysadzonymi z orbit oczami w sinej i pokrzywionej twarzy i z
3009     I,  XV   |               sinej i pokrzywionej twarzy i z szeroko otworzonymi szczękami,
3010     I,  XV   |                    wskroś murów przenikał i łączył się z potężną falą
3011     I,  XV   |                życia, jakim wrzało miasto i huczały fabryki.~ ~
3012     I,  XVI  |        zaalarmowały Łódź: śmierć Bucholca i podskoczenie cen bawełny
3013     I,  XVI  |                ten mocarz, ta dusza Łodzi i jej duma! ten przeklinany
3014     I,  XVI  |                 jej duma! ten przeklinany i podziwiany - umarł!~Jakieś
3015     I,  XVI  |                 Po kantorach, warsztatach i fabrykach zaczęło się zaraz
3016     I,  XVI  |                   życiu, o jego milionach i o jego szczęściu; ciemne
3017     I,  XVI  |              rozumiały jego woli żelaznej i bezwzględnej, którą naginał
3018     I,  XVI  |                 naginał dowolnie wszystko i wszystkich, jego genialności
3019     I,  XVI  |                   diabeł mu pomagał, byli i tacy, którzy gotowi byli
3020     I,  XVI  |                 milioner!~Ludzie z trwogą i w cichości smutku dziwnego
3021     I,  XVI  |                drzwi otwartych na rozcież i zdawał się patrzeć zapadniętymi
3022     I,  XVI  |                było łoskot maszyn, świsty i sapania pociągów zwożących
3023     I,  XVI  |                sapania pociągów zwożących i wywożących, całą gamę olbrzymiej
3024     I,  XVI  |                splatanej z wysiłków myśli i materii ujarzmionej, jaka
3025     I,  XVI  |                  siebie - człowiek umarły i żywa fabryka.~Twórca i ujarzmiciel
3026     I,  XVI  |             umarły i żywa fabryka.~Twórca i ujarzmiciel potęg przyrody
3027     I,  XVI  |                  myliła się, gubiła oczka i pruła robotę i częściej
3028     I,  XVI  |               gubiła oczka i pruła robotę i częściej zapadała w tępą
3029     I,  XVI  |                   zapadała w tępą zadumę, i częściej patrzyła przez
3030     I,  XVI  |               napełniały się blaskiem łez i wtedy cicho przesuwała się
3031     I,  XVI  |                  pokoje, schodziła na dół i z trwogą i ze zdumieniem
3032     I,  XVI  |               schodziła na dół i z trwogą i ze zdumieniem przyglądała
3033     I,  XVI  |              onieprzytomniona samotnością i szukała pociechy i zapomnienia
3034     I,  XVI  |            samotnością i szukała pociechy i zapomnienia w modlitwach,
3035     I,  XVI  |              musiała.~W godzinach śniadań i obiadów, przez siłę długoletnich
3036     I,  XVI  |             nawyknień, poprawiała tualetę i oczekiwała na męża - nie
3037     I,  XVI  |                jednak; wracała do modlitw i pończochy, z trwogą nasłuchując
3038     I,  XVI  |                 niespokojna, zdenerwowana i ochrypniętym głosem, czepiając
3039     I,  XVI  |             głosem, czepiając się portier i mebli - wołała:~- Kundel,
3040     I,  XVI  |                 fabryki stanęły dnia tego i cały ich personel miał polecone
3041     I,  XVI  |                   tle szarych ścian ulicy i błękitnego nieba, trzepotały
3042     I,  XVI  |                   księży, chóry śpiewaków i zjednoczone orkiestry fabryczne
3043     I,  XVI  |                  morzem głów, ku balkonom i oknom zapchanym widzami,
3044     I,  XVI  |                  nią główna administracja i zarządy licznych majątków
3045     I,  XVI  |          ustawione oddziałami fabrycznymi i płciami, bo mężczyźni i
3046     I,  XVI  |                   i płciami, bo mężczyźni i kobiety szli osobno, szły
3047     I,  XVI  |                   dyrektorami, technikami i majstrami na czele.~A resztę,
3048     I,  XVI  |                   robotnicy innych fabryk i cały prawie komplet łódzkich
3049     I,  XVI  |                  Szaja Mendelsohn do syna i towarzyszy, z którymi jechał
3050     I,  XVI  |                   w karecie za pogrzebem, i spod ściągniętych brwi patrzył
3051     I,  XVI  |               głowę, skubał nerwowo brodę i znowu wpijał rozgorączkowane
3052     I,  XVI  |                  leżał jego nieprzyjaciel i konkurent.~Nie cieszył się
3053     I,  XVI  |                  razem z Bucholcem umarły i w nim wszelkie dawne zawiści,
3054     I,  XVI  |               zawiści, hodowane tak długo i podsycane ciągłą walką konkurencyjną.~
3055     I,  XVI  |                  zdumieniem w głąb siebie i nie rozumiał tego stanu,
3056     I,  XVI  |              trumnę z przykrością głęboką i niepokojem.~- Mendelsohn,
3057     I,  XVI  |                 był starszy od ciebie, to i umarł, a ty żyć będziesz
3058     I,  XVI  |             rzeczach - szepnął niechętnie i utonął oczami w ruchomej
3059     I,  XVI  |                    uśmiechnął się do niej i cofnął spiesznie, zapadając
3060     I,  XVI  |                  jechała z Melą, Wysockim i starym Grunspanem w otwartym
3061     I,  XVI  |                dobrze dzisiaj wyglądającą i rozpromienioną.~- To jest
3062     I,  XVI  |                 wyższe od surowej bawełny i taryfy jeszcze wyższe od
3063     I,  XVI  |           rabuśnik wziął pana za kołnierz i powiedział: "Dawaj pieniądze,
3064     I,  XVI  |                   mnie się robić nie chce i nie mam." To jest ordynarny
3065     I,  XVI  |                   rękę.~Cohn oddał uścisk i przeszedł dalej z całą grupą
3066     I,  XVI  |            Bucholc zrobił pierwszą plajtę i ta mu się nie udała!...
3067     I,  XVI  |          usposobiony, szedł ze wszystkimi i milczał uparcie, wzdychał
3068     I,  XVI  |                 milczał uparcie, wzdychał i tak się pochylał, że przydeptywał
3069     I,  XVI  |                   wielkiego zdenerwowania i gubił często swój parasol
3070     I,  XVI  |                machinalnie, obcierał poły i w zamyśleniu przyglądał
3071     I,  XVI  |                rozlewał się w Nowym Rynku i skręcał w Konstantynowską,
3072     I,  XVI  |                 miliony, był całym hrabią i nie żyje! A ja nie mam nic
3073     I,  XVI  |                nie żyje! A ja nie mam nic i jeszcze na jutro mam protestowane
3074     I,  XVI  |          wdzięczność zadrgała mu w głosie i smutna dotychczas twarz
3075     I,  XVI  |              wolno ciągnących się powozów i robił staranny przegląd
3076     I,  XVI  |           spojrzałem drugi - patrzy.~- No i spojrzałeś trzeci raz, a
3077     I,  XVI  |                   przylepił.~- Bądź zdrów i niech cię od nich nie odlepią
3078     I,  XVI  |                 na oczkowaniu.~Opuścił go i znowu przysunął się do znajomych,
3079     I,  XVI  |                 odpowiadał chór śpiewaków i orkiestry, których potężne
3080     I,  XVI  |             głęboko.~- Jak to, wiedziałeś i nie skorzystałeś?~- Nie
3081     I,  XVI  |                   Bardzo!...~Cofnął głowę i stał oparty ramieniem o
3082     I,  XVI  |                  stojących w jednej linii i podał ją nieznacznie, zasłaniając
3083     I,  XVI  |                   do ust, ucałowała mocno i pogłaskała sobie brodę i
3084     I,  XVI  |                  i pogłaskała sobie brodę i szyję jego palcami.~- Wariatka? -
3085     I,  XVI  |                 ważnego! - szeptała cicho i purpurowe usta płonęły jej
3086     I,  XVI  |                purpurowe usta płonęły jej i wysuwały się do pocałunków,
3087     I,  XVI  |               powagą.~Odnalazł przyjaciół i zwrócił się zaraz do Moryca.~-
3088     I,  XVI  |                  mechanicznie potrzebnych i niepotrzebnych.~- Co to
3089     I,  XVI  |                      Nie martwcie się, bo i bez was było tak samo. Umarł,
3090     I,  XVI  |                 mnie się chce iść na piwo i nie mam z kim.~- Nie pójdziecie
3091     I,  XVI  |                   z kim.~- Nie pójdziecie i ze mną, bo ja zaraz jadę
3092     I,  XVI  |            Rozeszli się w różne strony, a i orszak wchodził w długą
3093     I,  XVI  |                Uliczka była nie brukowana i pokryta grubą warstwą czarnego
3094     I,  XVI  |                    ochlapywało wszystkich i wszystko i powstrzymało
3095     I,  XVI  |         ochlapywało wszystkich i wszystko i powstrzymało z połowę ludzi,
3096     I,  XVI  |                  smutnie resztkami gałęzi i resztkami życia, jakby wygrażały
3097     I,  XVI  |                domkami, kominami cegielni i konturami kilku wiatraków,
3098     I,  XVI  |           pokrzywionych, nędznych domostw i z wolna tonął ciężką fałą
3099     I,  XVI  |                 głów w bramach cmentarza, i rozlewał się wśród grobów
3100     I,  XVI  |                 rozlewał się wśród grobów i ulic - tylko w głębi, poza
3101     I,  XVI  |                gąszczem drzew bezlistnych i krzyżów czarnych, zaczęły
3102     I,  XVI  |                   chorągwi, światła świec i długie szeregi ludzi, ponad
3103     I,  XVI  |                  słychać ciężki tupot nóg i suchy chrzęst drzew rozkołysanych.
3104     I,  XVI  |             patetycznie przypominał cnoty i zasługi zmarłego, drugi
3105     I,  XVI  |      przełzawionym głosem żegnał zmarłego i płakał nad ludzkością osieroconą;
3106     I,  XVI  |                  miasto spowinięte w mgły i dymy, huczące tysiącami
3107     I,  XVI  |         podchodziły kolejno do tego tronu i na marmurowych stopniach
3108     I,  XVI  |                   ostatni hołd poddańczy, i rozpraszały się z wolna,
3109     I,  XVI  |                  jeden w srebrnej trumnie i pod stosami wieńców zmarły
3110     I,  XVI  |                  Wilczek nie czekał końca i gdy usłyszał dzwony, szepnął:~-
3111     I,  XVI  |               parada - mieć tyle milionów i zdychać! - Splunął ze złości
3112     I,  XVI  |              zdychać! - Splunął ze złości i wyszedł z Józkiem Jaskólskim,
3113     I,  XVI  |                   który szedł w milczeniu i wzdychał.~- Czegóż się mazgaisz!~-
3114     I,  XVI  |              szepnął Józio, wzdrygnął się i obtulił szczelnie w mizerny
3115     I,  XVI  |                 Bauma, kiedy tak źle stoi i kiedy zostałem prawie sam
3116     I,  XVI  |         sentymentalnym, to chodziłbym jak i ty bez butów i całe życie
3117     I,  XVI  |             chodziłbym jak i ty bez butów i całe życie parobkowałbym
3118     I,  XVI  |                   pogardliwym spojrzeniem i pożegnał na Piotrkowskiej.~-
3119     I,  XVI  |                  mechanizmie.~Szedł wolno i .rozkoszował się poczuciem
3120     I,  XVI  |                   własnej siły, wyższości i rozumu, tym, co już zrobił,
3121     I,  XVI  |               rozumu, tym, co już zrobił, i tym, co zrobić jeszcze zamierzał.~
3122     I,  XVI  |                 najlepszych w swoim życiu i przełomowych - bo dzisiaj
3123     I,  XVI  |                Grunspana, kupił cichaczem i był pewnym wielkiego zarobku,
3124     I,  XVI  |                  rozszerzać swoje fabryki i musi od niego kupić place
3125     I,  XVI  |                  były dawno do sprzedania i Grunspan przez całe lata
3126     I,  XVI  |                   rubli, nie spiesząc się i będąc pewnym, że go nikt
3127     I,  XVI  |                sobie wściekłość Grunspana i bawił się tym doskonale.~
3128     I,  XVI  |                Podnosił głowę coraz wyżej i coraz dumniej, a coraz drapieżniej
3129     I,  XVI  |             bogactw.~Postanowił je zdobyć i był już pewnym, że zdobędzie.~
3130     I,  XVI  |             zdobędzie.~Mniejsza o sposoby i środki - wszystkie były
3131     I,  XVI  |                 uśmiechał się wzgardliwie i z politowaniem.~Opinia,
3132     I,  XVI  |             Rozmyślał skręcając ku stacji i duszę mu przepełniło szalone,
3133     I,  XVI  |          zaspokoić.~Był głodnym od wieków i przez tyle pokoleń poniewieranym,
3134     I,  XVI  |             chciwie ręce, chwytał zdobycz i nasycał głód odwieczny.~-
3135     I,  XVI  |                     Odbiję sobie wszystko i za wszystko! - myślał i
3136     I,  XVI  |                   i za wszystko! - myślał i z nienawiścią przypominał
3137     I,  XVI  |                 Wiedział, co o nim mówią, i uśmiechał się pogardliwie.~-
3138     I,  XVI  |                  cementu, żelastwa, wapna i węgli. Ulica była nie brukowana,
3139     I,  XVI  |                  brukowana, bez trotuarów i stanowiła jedno głębokie
3140     I,  XVI  |             ohydnej budzie zbitej z desek i obryzganej po płaski dach
3141     I,  XVI  |           spiesznie, wciągnął długie buty i zabrał się do roboty...~
3142     I,  XVI  |                drażnił, że odrzucił pióro i zaczął spacerować po kantorze,
3143     I,  XVI  |                   zapchane pryzmami węgla i wozami składy.~Wozy co chwila
3144     I,  XVI  |                   bił przez otwarte drzwi i rozlewał się po brudnej,
3145     I,  XVI  |              kolejowym, czekał Borowiecki i Moryc. Wilczek wyczekująco
3146     I,  XVI  |                  Szybko załatwili interes i rozstali się.~- Szlachcic! -
3147     I,  XVI  |                  wsadził ręce w kieszenie i kiwnął mu głową bardzo łaskawie.~
3148     I,  XVI  |              puste, buchały kłębami dymów i ze świstem, hukiem, szczękiem
3149     I,  XVI  |               przewijały się wskroś dymów i pyłów lub odczepione od
3150     I,  XVI  |             krzyki woźniców, turkoty ulic i głuchy, potężny szum miasta,
3151     I,  XVI  |                   się w końcu śmiertelnie i aby odpocząć, usiadł na
3152     I,  XVI  |                   niebie strugami purpury i okrwawiały cynkowe, błyszczące
3153     I,  XVI  |                   śpiewany głosami maszyn i ludzi, od którego drżało
3154     I,  XVI  |                  którego drżało powietrze i trzęsła się ziemia!~Łódź
3155     I,  XVI  |         pogardliwie, podparł brodę rękami i zapatrzył się w niebo.~Zbudził
3156     I,  XVI  |               bumdera!~Śpiewał jakiś głos i zginął w oddaleniu i nocy.~
3157     I,  XVI  |                 głos i zginął w oddaleniu i nocy.~Wilczek zeszedł do
3158     I,  XVI  |                  mu przygotował robotnik, i poszedł na miasto.~Lubił
3159     I,  XVI  |            rozdrganym, przesyconym węglem i zapachami farb powietrzem.
3160     I,  XVI  |                   nagromadzone w składach i fabrykach zapalały mu w
3161     I,  XVI  |              potężniejszą żądzą panowania i użycia; ten szalony wir
3162     I,  XVI  |                  obiecaną" płynąca złotem i krwią, pożądał jej, pragnął,
3163     I,  XVI  |           wyciągał do niej ramiona chciwe i krzyczał głosem zwycięstwa -
3164     I,  XVI  |             głosem głodu: - Moja! Moja! - I już chwilami czuł, że ją
3165     I,  XVI  |                   że ją posiadł na zawsze i że nie puści zdobyczy, póki
3166    II,  I    |                                           I~[XVII]~A teraz go w grzbiet,
3167    II,  I    |               strony, a teraz w głowę. Ot i jeszcze raz, i jeszcze jeden
3168    II,  I    |                  głowę. Ot i jeszcze raz, i jeszcze jeden razik, dobrodzieju
3169    II,  I    |              kocham, czego za wiele, tego i zanadto. Myślałbyś ksiądz
3170    II,  I    |               mówił.~Rzucił karty na stół i porwał się zirytowany.~-
3171    II,  I    |            Szarpał mocno wyczernione wąsy i sapał zapalczywie.~- No,
3172    II,  I    |                   mi zaprzecza publicznie i wydrwiwa - burczał szlachcic
3173    II,  I    |                ciemno - zawołał szlachcic i siadł spiesznie do stolika,
3174    II,  I    |                   kartach mówić zaczął:~- I jak tu może być co, jak
3175    II,  I    |             gardło z miny Zajączkowskiego i tak był rad, że trzepał
3176    II,  I    |              trzepał cybuchem po sutannie i poklepywał Maksa obok siedzącego. -
3177    II,  I    |                fotelu, na którym siedział i jeździł, bo był W połowie
3178    II,  I    |             oświetlały zielone pole walki i twarze walczących.~Zajączkowski
3179    II,  I    |                   Muskał wyczernione wąsy i rzucał groźne spojrzenia
3180    II,  I    |               Ksiądz wychudłą, ascetyczną i dobrotliwą twarz pochylał
3181    II,  I    |              stołem, czasem pykał z fajki i okrywał się dymem, a wtedy
3182    II,  I    |                  mistrzami w preferansie, i w przerwach leciał oczami
3183    II,  I    |                  którymi księżyc zaglądał i do dalszych pokojów, skąd
3184    II,  I    |                  go dochodziły głosy Anki i Karola.~Pan Adam zaś ciągle
3185    II,  I    |                choć przerzedzoną czuprynę i przy każdej nowej grze wołał:~-
3186    II,  I    |                  komenderował energicznie i z rozpłomienioną twarzą,
3187    II,  I    |                 tylko rozpusta żołnierska i nic więcej, dobrodzieju
3188    II,  I    |              Sieradzkiem, słyszeliśmy już i to, słyszeli, dobrodzieju
3189    II,  I    |              odwrócił się do niego bokiem i grał dalej.~Maks raz jeszcze
3190    II,  I    |                  raz jeszcze rozdał karty i po licytacji poszedł do
3191    II,  I    |            Chłopak otworzył okno na ogród i pokój zalały chóry słowiczych
3192    II,  I    |                   chóry słowiczych głosów i fale zapachów bzów kwitnących
3193    II,  I    |                niebios.~Okna były otwarte i wpływał nimi czerwcowy,
3194    II,  I    |                  gry znowu wybuchła burza i Zajączkowski krzyczał przez
3195    II,  I    |                 gardło:~- "A choć chłodno i głodno, żyje sobie swobodno!"~-
3196    II,  I    |             grywają ze sobą?~- Co tydzień i przynajmniej dwa razy na
3197    II,  I    |                 razy na tydzień się kłócą i rozjeżdżają bez pożegnania,
3198    II,  I    |           szepnęła Anka zdziwionym głosem i byłaby coś mówiła więcej,
3199    II,  I    |              zadźwięczał u furtki.~Wyszła i powróciła z depeszą dla
3200    II,  I    |                    tylko zmiął ze złością i schował do kieszeni.~- Może
3201    II,  I    |                 współczującym spojrzeniem i ciekawością.~Poszedł do
3202    II,  I    |               Poszedł do pokoju grających i czytał po raz drugi. Depesza
3203    II,  I    |                  spokojne, dziwnie proste i takie jakieś wyższe. Dopiero
3204    II,  I    |              odwiedzać? - zapytała ciszej i nie wiedziała, dlaczego
3205    II,  I    |                ale pełną dziwnego wdzięku i ciepła, zakończoną szerokim
3206    II,  I    |                się jej z wielkim zajęciem i tak mu się bardzo podobała,
3207    II,  I    |                 święta mają robotnicy, to i my użyjmy odpowiednio Zielonych
3208    II,  I    |               zabierać.~Patrzył z gniewem i żalem na Karola.~- Mam bardzo
3209    II,  I    |                 Mam bardzo pilne interesa i mam dosyć wsi, za wiele
3210    II,  I    |                    za wiele nawet - mówił i chodził wzburzony, zaglądał
3211    II,  I    |                 Anką, ale rozdenerwowania i niepokoju, który był nudą
3212    II,  I    |                 to ona potrafi go znaleźć i u narzeczonej, niechaj się
3213    II,  I    |            stosunek, tak znienawidził już i jej piękność, i te więzy
3214    II,  I    |          znienawidził już i jej piękność, i te więzy miłości, że mu
3215    II,  I    |                  musiał dla ojca; grał ją i dla niej, i dla siebie już,
3216    II,  I    |                 ojca; grał ją i dla niej, i dla siebie już, bo użyciem
3217    II,  I    |               zawsze.~- Ożenię się prędko i wszystko się skończy - myślał. -
3218    II,  I    |                 coś wycisnąć dla siebie - i to teraz!~Teraz, gdy mu
3219    II,  I    |               powiedział, że mu odda Madę i zarząd fabryki, od razu
3220    II,  I    |                  od razu wielkie interesy i możność robienia jeszcze
3221    II,  I    |             kieracie pracy, ciągłej walki i twardego zdobywania każdego
3222    II,  I    |                  najrozmaitsze zachcianki i pragnienia, których nie
3223    II,  I    |          szerokiego, niezależnego życia - i teraz, kiedy to wszystko
3224    II,  I    |                  musiał się ożenić z Anką i przez to musiał wrócić do
3225    II,  I    |           konieczności wszystkimi siłami.~I gdy Anka przyszła prosić
3226    II,  I    |                  spojrzał na nią gniewnie i nic nie odpowiedziawszy
3227    II,  I    |             politykę, pomagał im pan Adam i Karol, który drwił niemiłosiernie
3228    II,  I    |          niemiłosiernie z Zajączkowskiego i z jego koniunktur politycznych,
3229    II,  I    |                 drwił z optymizmu księdza i ze złością zrobił uwagę
3230    II,  I    |              rację, kto miał armat więcej i wojska. Rozum państw - to
3231    II,  I    |                 Państwami kieruje żołądek i jego wymagania - zawołał
3232    II,  I    |              który się rzucił na te słowa i zaczął dowodzić, że wszystko
3233    II,  I    |             wszystko wypływa z woli Bożej i że ta wola jest sprawiedliwością
3234    II,  I    |                wola jest sprawiedliwością i że na tym stoi wszystko.~
3235    II,  I    |                    ale gdy ksiądz, ojciec i Zajączkowski zaczęli mu
3236    II,  I    |                    nie mógł już wytrzymać i zawołał z gniewem:~- Tłumaczycie,
3237    II,  I    |         dobrodzieju mój kochany, bluźnisz i obrażasz nas. Jasiek, smyku
3238    II,  I    |                drżącym z oburzenia głosem i fajka latała mu w ręku ze
3239    II,  I    |                   go cybuchem przez plecy i znowu zaczął przekonywać,
3240    II,  I    |                  dla stłumienia~podejrzeń i niepokojów.~Podniosła głowę
3241    II,  I    |               niepokojów.~Podniosła głowę i oczami pełnymi troski serdecznej
3242    II,  I    |            ogarnęła jego twarz schmurzoną i gryzące spojrzenia, jakie
3243    II,  I    |                dotknięta, że nie rozumiał i nie odczuwał jej przywiązania
3244    II,  I    |              znowu pomiędzy Zajączkowskim i księdzem, który zirytowany
3245    II,  I    |         zirytowany bił cybuchem w podłogę i zawołał:~- Dobrodzieju mój
3246    II,  I    |               jego stangret jadł kolację, i nie żegnając się wybiegł,
3247    II,  I    |                wybiegł, ubrał się w ganku i poleciał, ale powrócił za
3248    II,  I    |             pokoju, huknął pięścią w stół i zawołał wściekle:~- Jegomość
3249    II,  I    |                  Nie wylewaj waść herbaty i jedź z Bogiem - szeptał
3250    II,  I    |                 huknął raz jeszcze w stół i poleciał.~Na podwórzu i
3251    II,  I    |                   i poleciał.~Na podwórzu i na drodze jeszcze słychać
3252    II,  I    |                ogieńka - zawołał oburzony i poszedł do ganku wyglądać
3253    II,  I    |                 Nakrzyczał, nawymyślał mi i pojechała sobie bestia.~-
3254    II,  I    |                  przecież to nie pierwszy i nie ostatni raz - odezwała
3255    II,  I    |             śpicie, dobrze się odżywiacie i dużo macie czasu, skoro
3256    II,  I    |                fajki, nabił w nią tytoniu i podstawiając do zapalenia
3257    II,  I    |                      Pożegnał się wkrótce i poszedł do domu.~Milczenie
3258    II,  I    |             zatopił się w głębokim fotelu i palił papierosa spoglądając
3259    II,  I    |               nadrzecznych gąszczów kosy, i polał się wtedy nieporównanie
3260    II,  I    |                   ziemi, gwiazd na niebie i zapachu bzów, których były
3261    II,  I    |                  mógł spać. Otworzył okno i patrzył w okręcony mgłami
3262    II,  I    |                  głos.~Wychylił się oknem i zobaczył ją siedzącą w oknie
3263    II,  I    |                rechoczący gdzieś w łąkach i turkot wozów jadących szosą,
3264    II,  I    |              turkot wozów jadących szosą, i głosy ptaków śpiewających
3265    II,  I    |                 przez okno, prawda, że to i przy księżycu, i przy śpiewie
3266    II,  I    |                    że to i przy księżycu, i przy śpiewie słowika.~-
3267    II,  I    |             Dobranoc pani.~Okno trzasnęło i biała firanka zasłoniła
3268    II,  I    |                rozległ się trzask zapałki i cienka struga sinego dymu
3269    II,  I    |                   dymu wypłynęła z pokoju i darła się o słomiany okap
3270    II,  I    |                    czy Anka wróci jeszcze i co mówić będą.~Gniew Maksa
3271    II,  I    |                jej się ukazywał co chwila i przystawał przy oknie, byłby
3272    II,  I    |                 ale słowiki przeszkadzały i wiatr, który wstał gdzieś
3273    II,  I    |                  który wstał gdzieś z łąk i bagnisk, przyczołgał się
3274    II,  I    |                 wdarł się pomiędzy drzewa i zaczął szumieć i trząść
3275    II,  I    |                   drzewa i zaczął szumieć i trząść bzami, i dmuchał
3276    II,  I    |                   szumieć i trząść bzami, i dmuchał w słomiane poszycie
3277    II,  I    |                   słomiane poszycie domu, i owiewał mu twarz wilgotnym,
3278    II,  I    |                 przesyconym zapachem zbóż i ciepła oddechem.~- Jutro
3279    II,  I    |                  ci się trzymają. To może i przeflancować pół ogrodu
3280    II,  I    |                   może byś chciała zabrać i krówki swoje, i kureczki,
3281    II,  I    |            chciała zabrać i krówki swoje, i kureczki, i gąski, i prostaczki -
3282    II,  I    |                 krówki swoje, i kureczki, i gąski, i prostaczki - byłby
3283    II,  I    |               swoje, i kureczki, i gąski, i prostaczki - byłby cały
3284    II,  I    |                     Nie zapomnijże zabrać i portretów rodzinnych. Senatorom
3285    II,  I    |                   wyskoczył do ogrodu, no i to również zobaczył, że
3286    II,  I    |            wyciągnęły się do niego z okna i że ich głowy bardzo blisko
3287    II,  I    |                  były siebie.~Nie patrzył i nie słuchał więcej.~Zamknął
3288    II,  I    |              słuchał więcej.~Zamknął okno i położył się spać, ale sen
3289    II,  I    |                   głośno śpiewały w bzach i ciągle mu się wydawało,
3290    II,  I    |            wydawało, że słyszy głosy Anki i Karola.~- Co oni mogą sobie
3291    II,  I    |              irytując się coraz bardziej, i aby się przekonać, czy są
3292    II,  I    |               amorów - mruknął ze złością i zatrzasnął okno z hukiem.~
3293    II,  I    |                  pokój niebieskawym pyłem i rozlewał potoki łagodnego
3294    II,  I    |              miasteczko, na puste uliczki i na szerokie pola, pokryte
3295    II,  I    |             rozwłóczyły się szkliste mgły i wisiały spokojnie; z łąk
3296    II,  I    |                  wisiały spokojnie; z łąk i oparzelisk podnosiły się
3297    II,  I    |              opary niby dymy z kadzielnic i biły kłębami ku granatowym
3298    II,  I    |            polnych, płynący przytłumionym i rozdrganym na miliony dźwięków
3299    II,  I    |                podnosiły z bagnisk rechot i wołały ostro: "Rade, rade,
3300    II,  I    |                 pełnych żółtych kaczeńców i niebieskich niezapominajek,
3301    II,  I    |                    drgań ledwie odczutych i miłości.~Słowiki śpiewały
3302    II,  I    |              śpiewały w każdej kępie bzów i odpowiadały im tysiączne
3303    II,  I    |            drzewach, ryki krów po oborach i rżenie dalekie koni pozostawionych
3304    II,  I    |                  A chwilami milknął świat i robiła się cisza tak głucha
3305    II,  I    |              spływającej z liścia na liść i bełkot rzeczułki za dworem,
3306    II,  I    |               bełkot rzeczułki za dworem, i jakby głęboki oddech ziemi.~
3307    II,  I    |                   wszystkie drzewa, trawy i stworzenia śpiewały przejmujący
3308    II,  I    |                  przejmujący hymn miłości i jakby wyciągały do siebie
3309    II,  I    |                  gałęzie, kwiaty, ramiona i oddawały się sobie z pożerającym
3310    II,  I    |                 głosach śpiewów, bełkotów i szumów, we wszystkich tętnach
3311    II,  I    |                 wszystkich tętnach roślin i tworów, we wszystkich skrzeniach
3312    II,  I    |             wszystkich skrzeniach blasków i promieniowań, we wszystkich
3313    II,  I    |           rozszaleniem tej wiosennej nocy i pożerającą tęsknotą wieczności,
3314    II,  I    |             błyszczącej zimną rosą gwiazd i miliardami słońc i planet,
3315    II,  I    |                 gwiazd i miliardami słońc i planet, głuchej, tajemniczej,
3316    II,  I    |            kołyszącej się pod nim gałązce i śpiewał cudowne trele, lał
3317    II,  I    |              drzewa odpowiadała mu sennym i apatycznym ćwierkaniem.~-
3318    II,  I    |             piskiem! - zawołał zirytowany i rzucił kamaszem w krzak,
3319    II,  I    |                   a gdy Maks zamknął okno i powrócił do łóżka, słowik
3320    II,  I    |                 powrócił na dawne miejsce i śpiewał dalej, co Maksa
3321    II,  I    |                    głowę okręcił w kołdrę i zasnął dopiero nad ranem.~
3322    II,  I    |               obojętność, że już z trudem i wysiłkiem udawał miłość.~
3323    II,  I    |         dwudziestoletniego serca.~A potem i dlatego spać nie mogła,
3324    II,  I    |              wypędzanie krów na pastwisko i krzyki gęsi.~Wstała zaraz.~
3325    II,  I    |             rozgruchaną, hałaśliwą chmurą i wydzierały sobie groch,
3326    II,  I    |                   la la la - podśpiewywał i komenderował śnieżnej rozgruchanej
3327    II,  I    |             kapeluszem, bo leciały za nim i opadały na wózek. - A ruszaj
3328    II,  I    |                    owianych różowym pyłem i chmarą roz-brzęczonych pszczół,
3329    II,  I    |            przewracał szyję aż na grzbiet i klekotał zawzięcie.~- Waluś,
3330    II,  I    |                   Kosiu, kosiu! - zawołał i zaczął gwizdać na kosa,
3331    II,  I    |                  skoczył na wyższy pręcik i wesoło odgwizdywał swojemu
3332    II,  I    |                  klasztoru, którego wieże i szereg okien widać było
3333    II,  I    |                   wielką powagą po łąkach i raz po raz zanurzał ostry
3334    II,  I    |                    podnosił szyję do góry i połykał z namaszczeniem.~
3335    II,  I    |                srebrne łuski drobnych fal i obmywały długie linie żabieńców
3336    II,  I    |           obmywały długie linie żabieńców i niezapominajek, co żółtymi
3337    II,  I    |                niezapominajek, co żółtymi i błękitnymi oczami patrzyły
3338    II,  I    |                 wąskie zielonawe grzbiety i ostre głowy szczupaków,
3339    II,  I    |              przelocie kiełbia lub płotkę i nim gromada zdążyła się
3340    II,  I    |                 zagony ogrodów warzywnych i sadów, pełnych kwitnących
3341    II,  I    |                  pełnych kwitnących drzew i zapachów cebuli, gdzie na
3342    II,  I    |             murami otaczającymi klasztor, i Waluś pchał wózek do wnętrza
3343    II,  I    |                   W klasztorze pusto było i cicho.~Oknami wdzierał się
3344    II,  I    |                 Oknami wdzierał się wiatr i zaglądały zielone gałęzie
3345    II,  I    |           orzechowych pięło się do słońca i zaglądało do cel pierwszego
3346    II,  I    |               zaglądało do cel pierwszego i drugiego piętra, a resztę
3347    II,  I    |                   ogródka zajmowały trawy i chwasty, na tle których
3348    II,  I    |                 ścianą.~Podniósł wybladłe i jakby nieprzytomne oczy,
3349    II,  I    |             ksiądz Liberał uśmiechnął się i głaszcząc się po twarzy
3350    II,  I    |                    odetchnął tym zapachem i szepnął głucho:~- Śmierć
3351    II,  I    |                  Przywidzenie, mój ojcze, i nic więcej. Przeor, toż
3352    II,  I    |                    Modliłem się na chórze i kiedym schodził do celi,
3353    II,  I    |          korytarzem, do każdej celi pukał i z każdej celi odpowiadał
3354    II,  I    |                   pukanie. Podniosłem się i otworzyłem drzwi: stał na
3355    II,  I    |               góry, patrzył na mnie długo i powiedział:~- Pójdź!~Poszedłem
3356    II,  I    |         wszystkich cel wychodzili ojcowie i szliśmy razem do refektarza,
3357    II,  I    |            refektarza, tam już było pełno i ciągle wchodzili nowi, wszyscy,
3358    II,  I    |              kartę z nazwiskiem wydzierał i rzucał w powietrze, zapalała
3359    II,  I    |                   powietrze, zapalała się i kula ognista wypływała oknami
3360    II,  I    |              Ostatni! - zawołał czytający i wolno wydzierał moją kartę,
3361    II,  I    |                    pocałował mnie w czoło i szepnął:~- Pójdź!~- Idę,
3362    II,  I    |              skrzyżował ręce na piersiach i stał, podobny ze swej siności
3363    II,  I    |                 drzewach, nie słyszał nic i nic nie widział, zatopiony
3364    II,  I    |            widział, zatopiony w modlitwie i w wizji tej przeczuwanej
3365    II,  I    |                śmierci.~Cały zakon wymarł i on, ostatni z szeregu niezliczonego,
3366    II,  I    |                   oddychał powietrzem pól i kwiatów, patrzył na zieleń
3367    II,  I    |                kwiatów, patrzył na zieleń i na ludzi, próbował gwizdać
3368    II,  I    |                   ludzi, próbował gwizdać i przyśpiewywać, ale głos
3369    II,  I    |                  umarłe korowody zakonne, i krzyczał:~- Waluś, a ruszaj
3370    II,  I    |                jeść. Maks stał w drzwiach i z podziwem przypatrywał
3371    II,  I    |          Opowiadał mi niestworzone rzeczy i twierdzi, że dzisiaj lub
3372    II,  I    |                   człowiek wielkiej nauki i pobożności, ale... chory.
3373    II,  I    |                   dawnego chóru zakonnego i nocami odwiedza puste cele
3374    II,  I    |                nocami odwiedza puste cele i rozmawia z dawno umarłymi.
3375    II,  I    |                     Nachylił się do Maksa i coś szeptał, ale Anka mu
3376    II,  I    |            zważając na rozpaczliwe krzyki i bieganinę kury, która je
3377    II,  I    |               ratunek, podfruwała na wodę i cofała się z przestrachem.~-
3378    II,  I    |           przestrachem.~- Pani codziennie i sama karmi wszystek drób?~-
3379    II,  I    |              robić - odpowiedziała wesoło i zwoływała przed ganek coraz
3380    II,  I    |                rzucały się na żer chciwie i napełniały powietrze wesołym
3381    II,  I    |                Anka siadła na progu ganku i raz po raz czerpała ze stojących
3382    II,  I    |                   jęczmienia, to pszenicy i rzucała na ruchliwą, rozkrzyczaną
3383    II,  I    |                  kłębiącą się zapamiętale i bijącą się pomiędzy sobą.~
3384    II,  I    |                zwinnością wybierały jagły i co chwila biegły do kwoki,
3385    II,  I    |              podnosiły krótkie skrzydełka i krzyczały jękliwie; były
3386    II,  I    |              barwy, te szły gromadą zbitą i hurmem w milczeniu rzucały
3387    II,  I    |              milczeniu rzucały się na żer i połykały łapczywie, trzęsąc
3388    II,  I    |               trzęsły obwisłymi brzuchami i gęgały niespokojnie, ale
3389    II,  I    |                   rzuciły się na jęczmień i tratowały własne dzieci;
3390    II,  I    |                 wyciągały żmijowate szyje i krzykliwie rozmawiały ze
3391    II,  I    |             kaczorami, syczał na indyczki i przybiegał do gęsi, głośno
3392    II,  I    |             zrobił się przed gankiem pisk i zamęt, bo wszystko się pomieszało
3393    II,  I    |           wszystko się pomieszało ze sobą i zaczynało się bić.~Stare
3394    II,  I    |                 błyskały groźnie ślepiami i jeszcze groźniej, bulgotały,
3395    II,  I    |                  Adama, krążyły nad domem i jak kule śnieżne spadały
3396    II,  I    |              uciekały gonione przez kwoki i od syków gęsich i powracały
3397    II,  I    |                   kwoki i od syków gęsich i powracały niestrudzenie,
3398    II,  I    |                    jaka wrzała u jej nóg, i wciąż sypała nowe garście
3399    II,  I    |               nowe garście ziarn na głowy i skrzydła ptactwa.~- Podobna
3400    II,  I    |               zaczął gwizdać prze-ciągle, i natychmiast indory nastroszyły
3401    II,  I    |        natychmiast indory nastroszyły się i zaczęły bulgotać, gęsi krzyczały
3402    II,  I    |                   małe, rozstawiając nogi i skrzydła, i kwakały zestrachane
3403    II,  I    |             rozstawiając nogi i skrzydła, i kwakały zestrachane jakby
3404    II,  I    |                 gołębie wzbiły się w górę i jak obłąkane uciekały do
3405    II,  I    |       niecierpliwie, zimno przywitał Ankę i znudzonym wzrokiem przyglądał
3406    II,  I    |              nieśmiało Anka.~- Koniecznie i chociażby zaraz.~- Więc
3407    II,  I    |                niego pana Zajączkowskiego i księdza, a wreszcie musi
3408    II,  I    |             dobrze! - rzucił prędko Karol i poszedł do pokoju jadalnego,
3409    II,  I    |              gorąco wyniósł się do ogrodu i siedział pod kwitnącymi
3410    II,  I    |              duszący zapach bzów. jabłoni i głosy wilg śpiewających.~
3411    II,  I    |               drugą stronę dworu od rzeki i powracał, a przechodząc
3412    II,  I    |                  unikał nawet jego wzroku i szedł w głąb ogrodu, bo
3413    II,  I    |            kwiatami, stanął przy parkanie i patrzył na szeroką roztocz
3414    II,  I    |                  czerwono ubranych kobiet i chłopów w białych kapotach,
3415    II,  I    |          moglibyśmy wyjechać wcześniej?~- I ty masz już dosyć?~- Rzeczywiście,
3416    II,  I    |                 razy obejrzałem ogród; no i cóż? widzę, że piękny, że
3417    II,  I    |                 drzewa wielkie, że wilgoć i że nie ma na czym usiąść.~-
3418    II,  I    |                jestem niespokojny o matkę i... - urwał i nie dokończył,
3419    II,  I    |          niespokojny o matkę i... - urwał i nie dokończył, tylko ze
3420    II,  I    |              zdziwiony Maks. - Narzeczona i ojciec - to pańszczyzna?~-
3421    II,  I    |              którzy mają być na obiedzie, i wizyty - zacierał gorąco
3422    II,  I    |                 się wsią, dzisiaj ziewasz i chcesz uciekać do Łodzi;
3423    II,  I    |              zawołał rozczerwieniony Maks i ruszył w głąb ogrodu, ale
3424    II,  I    |                Ankę, która stała na ganku i naciągała długie białe rękawiczki.~
3425    II,  I    |            deseniem bladofiołkowym, pasek i kołnierz miała tak~samo
3426    II,  I    |                   ubrany niezapominajkami i gazą białą.~Była tak prześliczna,
3427    II,  I    |            dziwnym urokiem młodości, siły i szlachetności promieniały
3428    II,  I    |              dalej.~Szedł obok czas jakiś i uspokoiwszy się nieco, obrzucił
3429    II,  I    |            wzrokiem fabrykanta jej suknię i szepnął bardzo poważnie:~-
3430    II,  I    |                    Doskonała w kolorze.~- I świetnie się pierze - dodała
3431    II,  I    |                    więc się odsunął nieco i patrzył na szeroką uliczkę
3432    II,  I    |                   siedziały stare Żydówki i zwijały na kołowrotkach
3433    II,  I    |            warsztatów bił od każdego okna i drżał w cichym, przesłonecznionym
3434    II,  I    |              których tylko wśród rumowisk i ścian porozdzieranych sterczały
3435    II,  I    |        klasztornego, zarośnięte chwastami i kępami popielatego ligustru
3436    II,  I    |               kępami popielatego ligustru i obsadzone wielkimi brzozami
3437    II,  I    |             brzozami o zwisłych gałęziach i białej korze, widać było
3438    II,  I    |                 odrapany fronton kościoła i wysmukłą dzwonniczkę, ukrytą
3439    II,  I    |              kilkadziesiąt chłopskich fur i bryczek, nieco dalej, na
3440    II,  I    |                 prowadzących do zakrystii i modliła się, Maks zaś i
3441    II,  I    |                   i modliła się, Maks zaś i Karol poszli pod brzozy
3442    II,  I    |                   Karol poszli pod brzozy i przysiedli na jakiejś starej
3443    II,  I    |                 biła o kraty prezbiterium i cofała się ze szmerem modłów,
3444    II,  I    |                szmerem modłów, westchnień i kasztan; a czasem przycichało
3445    II,  I    |               czasem przycichało wszystko i wtedy ostre i przenikliwe
3446    II,  I    |        przycichało wszystko i wtedy ostre i przenikliwe głosy dzwonków
3447    II,  I    |                  dzwonków śpiewały spiżem i odpowiadało im wielkie,
3448    II,  I    |            przyklękali, bili się w piersi i powracali znów pod brzozy
3449    II,  I    |                 powracali znów pod brzozy i w rumowiska murów, gdzie
3450    II,  I    |                   jaskrzyły się na piasku i słońcu, siedząc z podwiniętymi
3451    II,  I    |             siedząc z podwiniętymi nogami i przesuwając ziarna różańca.~-
3452    II,  I    |                  można wygotować w słońcu i nie wygryzie.~- Wierzę,
3453    II,  I    |                  pachnący, stał przy nich i wyciągał rękę jak dobry
3454    II,  I    |                 pogardliwą pobłażliwością i bawił się przekręcaniem
3455    II,  I    |            przysiadł na grobie obok niego i szybko zaczął pisać w notesie
3456    II,  I    |             szybko zaczął pisać w notesie i obliczać, aż w końcu podsunął
3457    II,  I    |                 Za drogo! Brauman o siedm i pół kopiejki daje taniej
3458    II,  I    |               taniej na korcu.~- Złodziej i oszust! Da panu za to na
3459    II,  I    |                   poprzednie słowa Karola i na jego chłodny, pogardliwy
3460    II,  I    |                 dzwonów bijących poważnie i śpiewów całego ludu procesja
3461    II,  I    |                procesja wyszła z kościoła i niby długi wąż o czerwonej
3462    II,  I    |             wysuwała się z wielkich drzwi i migotała łuską czerwonych,
3463    II,  I    |                 łuską czerwonych, żółtych i białych ubiorów kobiet,
3464    II,  I    |                 czarnymi kapotami chłopów i złotymi płomykami świec
3465    II,  I    |                  a zielonym wałem brzezin i okręcała długim ciałem kościół.~
3466    II,  I    |                 bił w rozpalone powietrze i rwał się do białawego nieba,
3467    II,  I    |             zrujnowanych dachów klasztoru i kołowały wysoko.~Procesja
3468    II,  I    |               tylko liście brzóz szemrały i chwiały się sennie w rozpalonym
3469    II,  I    |                 głosami śpiewów, dzwonków i organów.~Upał potęgował
3470    II,  I    |                  gontowe dachy miasteczka i jakby wypijało wszelką moc,
3471    II,  I    |              przysłoniętych opaloną mgłą, i nad lasami, co wstęgą ciemną
3472    II,  I    |               ciemną opasywały miasteczko i żółciły się łysinami piasków
3473    II,  I    |              żółciły się łysinami piasków i wydm górzystych.~- Nie słyszał
3474    II,  I    |                  Mamy na nim cośkolwiek - i machnął niecierpliwie ręką.~-
3475    II,  I    |                 się rozumieć, jeśli tanio i z dobrym procentem dla mnie.~-
3476    II,  I    |                   wszystkim pan "robi"?~- I w niektórych innych rzeczach! -
3477    II,  I    |              rzeczach! - zawołał głośniej i ze śmiechem Wilczek.~- Pan
3478    II,  I    |           niechętnie spoglądał na Wilczka i milczał uparcie.~- Ja się
3479    II,  I    |              tutaj pasałem ojcowskie gęsi i bydlątka, tutaj brałem po
3480    II,  I    |             wstydzę się tego zupełnie, bo i co to pomoże, fakt pozostaje
3481    II,  I    |            oglądał go ze wszystkich stron i uśmiechał się ironicznie,
3482    II,  I    |                 twarzą pokrytą pryszczami i małymi oczkami chytrze świecącymi
3483    II,  I    |                   koloru; długi ostry nos i wywinięte tłuste wargi robiły
3484    II,  I    |                jakimś uśmiechem wyższości i politowania, a gdy po nabożeństwie
3485    II,  I    |            zaczęły się wylewać z kościoła i przechodzić obok nich, prostował
3486    II,  I    |            przysunął się bliżej do Karola i dumnie a chłodno patrzył
3487    II,  I    |                 patrzył na szeregi łyczek i łyków kurowskich, na swoich
3488    II,  I    |         kurowskich, na swoich rówieśników i przyjaciół z pastwiska,
3489    II,  I    |            spoglądali na niego z podziwem i nie śmieli podejść do przywitania.~
3490    II,  I    |                  do przywitania.~Przyszła i Anka, przywitał się z nią
3491    II,  I    |               rozczerwienił się z radości i głośno, bardzo głośno, żeby
3492    II,  I    |                Odprowadzę tam państwa, bo i ja muszę go odwiedzić.~Szli
3493    II,  I    |              chłopów w cajkowych kapotach i w czapkach ze świecącymi
3494    II,  I    |           czapkach ze świecącymi daszkami i kobiet wiejskich w jaskrawych
3495    II,  I    |          wiejskich w jaskrawych chustkach i wełniakach - kłaniały się
3496    II,  I    |                   do rodzin, stała twardo i wyzywająco patrzyła na "
3497    II,  I    |            niektóre - podawały tylko rękę i zamieniały po słów kilka.~
3498    II,  I    |                 kilka.~Karol szedł za nią i oczami roztrącał tłum, Maks
3499    II,  I    |                  Wilczek szedł na ostatku i głośno, łaskawie mówił do
3500    II,  I    |             wyciągające się do niego ręce i zapytywał to o robotę, to