Tom,  Rozdzial

   1     I,  I    |          wysmukłe szyje-kominy majaczyły w nocy, w mgle i w deszczu -
   2     I,  I    |           szyje-kominy majaczyły w nocy, w mgle i w deszczu - budziły
   3     I,  I    |               majaczyły w nocy, w mgle i w deszczu - budziły się z
   4     I,  I    |             zaczynały żyć i poruszać się w ciemnościach, jakie jeszcze
   5     I,  I    |              ciężki, lepki tuman; bębnił w blaszane dachy i spływał
   6     I,  I    |                 próbował dachów i opadał w błoto, i szumiał między
   7     I,  I    |              gałęziami drzew, i bił nimi w szyby niskiego, parterowego
   8     I,  I    |              niskiego, parterowego domu, w którym nagle zabłysło światło.~
   9     I,  I    |             wstępował.~- Telefonował kto w nocy?~- Kunke był na dyżurze,
  10     I,  I    |               przechodząc przez stołowy, w którym wisząca u sufitu
  11     I,  I    |              Goldberg się spalił dzisiaj w nocy, i to zupełnie, "na
  12     I,  I    |                 siłą, aż szyby brzęczały w oknach.~Moryc w bieliźnie
  13     I,  I    |                brzęczały w oknach.~Moryc w bieliźnie tylko, z paltem
  14     I,  I    |          ramionach, usiadł przed piecem, w którym wesoło trzaskały
  15     I,  I    |                    Maks, także zostajesz w domu?~- Gdzie się będę spieszył?
  16     I,  I    |               zatrzeszczało gwałtownie i w drzwiach ukazała się wielka
  17     I,  I    |                 się wielka figura Maksa, w bieliźnie tylko i pantoflach.~-
  18     I,  I    |                  razem jesteśmy tu po to w Łodzi, żeby zrobić geszeft,
  19     I,  I    |              stół łokciami, utopił twarz w dłoniach i słuchał.~Moryc
  20     I,  I    |             binokle mu spadły i uderzyły w poręcz krzesła, popatrzył
  21     I,  I    |              zostać z wami, ale puszczam w ruch nową drukarnię.~- Nasza
  22     I,  I    |                 razem właśnie mamy tyle, w sam raz tyle, żeby założyć
  23     I,  I    |                  miliony.~- Albo skończy w kryminale.~- Głupie słowo! -
  24     I,  I    |                 sobie takie rzeczy gadaj w Berlinie, w Paryżu, w Warszawie,
  25     I,  I    |                 rzeczy gadaj w Berlinie, w Paryżu, w Warszawie, ale
  26     I,  I    |              gadaj w Berlinie, w Paryżu, w Warszawie, ale w Łodzi nie
  27     I,  I    |                 Paryżu, w Warszawie, ale w Łodzi nie gadaj. To nieprzyjemne
  28     I,  I    |                  okien małych domków, co w tym końcu Piotrkowskiej
  29     I,  I    |              niewielkie żółtego światła, w którym błyszczało czarne,
  30     I,  I    |              ulicy i migały setki ludzi, w ciszy wielkiej a z pośpiechem
  31     I,  I    |           przystając i topiąc spojrzenie w tym chaosie kominów, majaczących
  32     I,  I    |             chaosie kominów, majaczących w ciemności; w tej masie czarnej,
  33     I,  I    |                 majaczących w ciemności; w tej masie czarnej, nieruchomej,
  34     I,  I    |          brzękiem blaszanek błyszczących w świetle latarń, stukiem
  35     I,  I    |             fabryk, drudzy, uszeregowani w długiego węża znikali w
  36     I,  I    |                  w długiego węża znikali w bramach jakby połykani z
  37     I,  I    |              buchające światłem wnętrza.~W ciemnych głębiach zaczęły
  38     I,  I    |        Elektryczne słońca nagle zawisały w cieniach i skrzyły się w
  39     I,  I    |                 w cieniach i skrzyły się w próżni.~Białe dymy zaczęły
  40     I,  I    |         podpierać noc i jakby chwiał się w drganiach światła elektrycznego.~
  41     I,  I    |              piekarnie, a gdzieniegdzie, w jakimś okienku na poddaszu
  42     I,  I    |                  okienku na poddaszu lub w suterynach, do których sączyło
  43     I,  I    |                  błyskały światła.~Tylko w setkach fabryk wrzało życie
  44     I,  I    |               głuchy łoskot maszyn drżał w powietrzu mglistym i obijał
  45     I,  I    |            spacerował po ulicy i patrzył w okna fabryk, za którymi
  46     I,  I    |           fabryce, urządzać ją, puszczać w ruch, pilnować. Tak się
  47     I,  I    |               pilnować. Tak się zatapiał w tym rozmarzeniu, że chwilami
  48     I,  I    |              naładowane przędzą, bawełną w belach, surowym towarem
  49     I,  I    |           Piotrkowskiej skręcił na lewo, w małą, nie brukowaną uliczkę,
  50     I,  I    |              oknami.~Przebrał się szybko w zafarbowaną, brudną bluzę
  51     I,  II   |             Borowiecki. Murray, okręcony w długi, niebieski fartuch,
  52     I,  II   |                 rzędów ruchomych kotłów, w których się gotowały i robiły
  53     I,  II   |                 gotowały i robiły farby. W mdłym świetle elektrycznym,
  54     I,  II   |                  barchan numer siódmy.~- W apreturze. Muszę tam zaraz
  55     I,  II   |                go pod rękę i odprowadził w kąt za wielkie beczki, z
  56     I,  II   |                 nazywano tę salę, tonęła w zmroku. Pod okapami wiszącymi
  57     I,  II   |          mieszadła, przegarniające farby w wielkich kotłach, błyszczących
  58     I,  II   |                  wysoko, ledwie dojrzane w obłoku gryzących kolorowych
  59     I,  II   |                 sal. Sylwetki robotników w koszulach umazanych farbami
  60     I,  II   |                cicho i jak cienie ginęły w zmroku; wózki z łoskotem
  61     I,  II   |          saloniku kupiłem żółte jedwabne w stylu empire. Do jadalnego
  62     I,  II   |            jadalnego obstalowałem dębowe w stylu Henryka IV, a do buduaru...~-
  63     I,  II   |             ruchliwymi.~- Tak jakby już. W niedzielę właśnie powiedziała
  64     I,  II   |               miałem takiej pewności ani w połowie! - zaręczał gorąco.~-
  65     I,  II   |           Dlatego też wierzę, iż się pan w końcu ożeni - szepnął drwiąco.~-
  66     I,  II   |                towaru, leżącego na ziemi w wielkich kupach, oczekującego
  67     I,  II   |                  obciągnął~gruby kaftan, w jaki był ubrany, podparł
  68     I,  II   |             zwoje materiałów kręciły się w kółko i kąpały w farbie
  69     I,  II   |             kręciły się w kółko i kąpały w farbie rozpryskując ją na
  70     I,  II   |               dłonią i patrząc, czy jest w niej jeszcze farba, którą
  71     I,  II   |                rzędem, toczyło się wciąż w kółko, z męczącą jednostajnością,
  72     I,  II   |             zwoje materiałów pławiły się w farbach i błyskały w mgle
  73     I,  II   |                 się w farbach i błyskały w mgle matowymi plamami czerwieni.
  74     I,  II   |                się zaledwie jakby odbite w lustrze.~Mechaniczne odbieracze
  75     I,  II   |               którzy prętami układali go w wielkie fałdy na wózki,
  76     I,  II   |               sali, kąpał się z rozkoszą w tej rozpalonej atmosferze.
  77     I,  II   |          Zatapiał swoje schorowane ciało w sali pełnej oparów, ostrych
  78     I,  II   |              całe sale, wświdrowywał się w nerwy robotników pilnujących,
  79     I,  II   |                 pilnujących, wpatrzonych w robotę i pochłoniętych zupełnie
  80     I,  II   |      odbieraczach".~Borowiecki teraz był w sąsiedniej sali, gdzie na
  81     I,  II   |             założonymi rękami, wpatrzeni w maszyny, przez które przesuwały
  82     I,  II   |               mięśniami.~Windy, osadzone w murach, łączyły dół fabryki
  83     I,  II   |               rozlegał się głuchy szczęk w innej stronie sali, to winda
  84     I,  II   |           pełniejsze maszyn i ludzi, ale w tym szarozielonawym świetle,
  85     I,  II   |             skłębione, splątane, rzucone w wir, który z hukiem się
  86     I,  II   |       Przechodził pawilony, podnosił się w górę windami, schodził schodami,
  87     I,  II   |                aby za chwilę pokazać się w innej~Stronie fabryki, przy
  88     I,  II   |              jest najlepsza moja maszyna w tym oddziale - myślał patrząc
  89     I,  II   |                  musiał czuć pod nogami, w sobie, te roztargane, trzęsące
  90     I,  II   |           materiału i smarów rozgrzanych w tym upale strasznym.~Siedział
  91     I,  II   |                strasznym.~Siedział teraz w drukarni i przysłoniętymi
  92     I,  II   |            oknami. na maszyny drukarskie w ruchu, na te piramidy żelazne
  93     I,  II   |                  pracujące pospiesznie i w jakiejś groźnej ciszy.~Przy
  94     I,  II   |                nich barwy deseni, ginęły w górze, na wyższym piętrze
  95     I,  II   |                górze, na wyższym piętrze w suszarni.~Ludzie, z tyłu
  96     I,  II   |                  i znowu stał zapatrzony w te tysiące metrów, biegnących
  97     I,  II   |          suszarni, stamtąd do apretury i w dziesięć jeszcze innych
  98     I,  II   |                go.~Chwilami tylko siadał w swoim gabinecie, położonym
  99     I,  II   |         położonym przy ,,kuchni", i tam, w przerwie pomiędzy kombinowaniem
 100     I,  II   |             których olbrzymie, naklejone w albumy stosy leżały po stołach -
 101     I,  II   |                ani na chwilę zamknąć się w sobie, bo ta fabryka, której
 102     I,  II   |              fabryka, której szum huczał w jego gabinecie, której ruch
 103     I,  II   |                czuł we własnych nerwach, w tętnie krwi nieomal, nie
 104     I,  II   |          warowania każdego, który krążył w jej orbicie.~Zrywał się
 105     I,  II   |            poszedł do kantoru, który był w innym oddziale, aby wypić
 106     I,  II   |                  Moryca, aby był dzisiaj w teatrze, gdzie dawano przedstawienie
 107     I,  II   |               wysokich kobyłkach, pisało w wielkich czerwono poliniowanych
 108     I,  II   |          przybijał palcem wilgotny tytoń w fajce.~- Firma traci?~-
 109     I,  II   |               znudzonym wzrokiem patrzył w okno.~W kantorze panowała
 110     I,  II   |                 wzrokiem patrzył w okno.~W kantorze panowała atmosfera
 111     I,  II   |             wózki i przechodzili ludzie, w kilku kierunkach biegły
 112     I,  II   |           warcząc głucho, od czego szyby w kantorze ustawicznie drżały.~
 113     I,  II   |                  niby wstrętne plwociny.~W kącie kantoru, nad gazem,
 114     I,  II   |                Ja nawet miałem interes i w tym celu jutro się wybierałem
 115     I,  II   |               mojemu mężowi głowę urwało w maszynie, co ja teraz sierota
 116     I,  II   |               mojemu mężowi urwało głowę w maszynie.~Wielmożny panie
 117     I,  II   |                     wykrzyknęła kobieta, w pasji przyskakując do Szwarca,
 118     I,  II   |                  wyszedł, ale przystanął w wielkiej sieni i gdy wychodziła,
 119     I,  II   |                spod Skierniewic.~- Dawno w Łodzi?~- A będzie ze dwa
 120     I,  II   |                 prędko, okręcając dzieci w jakieś ohydnie brudne strzępy
 121     I,  II   |             morgi grontu, co mu przyszły w schedzie po ojcu, to że
 122     I,  II   |               nikt nie mógł poznać, cały w kortacn i zygarek miał śrybny,
 123     I,  II   |                było tutaj iść, do obcych w tyli świat, to me sprał
 124     I,  II   |                 i tak się zaczęła trząść w tym rozpaczliwym płaczu,
 125     I,  II   |                   a ta kobieta poruszyła w nim zamierającą z wolna,
 126     I,  II   |        wytworzonym, a raczej rozwiniętym w przesunięciu się towaru
 127     I,  II   |            surowym dosyć głosem, patrząc w okno.~Horn zawahał się przez
 128     I,  II   |               dziewczęco piękną twarz, a w niebieskich, dobrych oczach
 129     I,  II   |           wszystko jedno, nam - fabryce, w której pan jesteś jednym
 130     I,  II   |           maszyną, jestem człowiekiem.~- W domu. W fabryce od pana
 131     I,  II   |            jestem człowiekiem.~- W domu. W fabryce od pana nie wymaga
 132     I,  II   |              egzaminów na humanitarność, w fabryce potrzebne są pańskie
 133     I,  II   |                 oczów Horna, wpatrzonych w niego. - Zresztą, dajmy
 134     I,  II   |              spokój. Będziesz pan dłużej w Łodzi, rozpatrzysz się w
 135     I,  II   |                 w Łodzi, rozpatrzysz się w stosunkach, przyjrzysz się
 136     I,  II   |                  rację.~- Nie, panie, ja w Łodzi dłużej nie wytrzymam
 137     I,  II   |                że już wytrzymać nie mogę w tym podłym chamstwie łódzkim.
 138     I,  II   |                   zaczął prawie ze łzami w oczach Horn zatrzymując
 139     I,  II   |                 całe sterty materiałów i w tym suchym, jasnym powietrzu
 140     I,  II   |               martwym blasku.~Robotnicy, w koszulach tylko i boso,
 141     I,  II   |                który patrzył przez szyby w świat, na Łódź, która z
 142     I,  II   |               czwartego piętra majaczyła w mgłach i dyniach poprzecinanych
 143     I,  II   |                 stronę, na pola, co szły w głąb horyzontu - na szarobiałe,
 144     I,  II   |                   wszystko się poruszało w rytm tych olbrzymich pudeł,
 145     I,  II   |              wypluwały go suchym i stały w tej olbrzymiej, czworokątnej
 146     I,  II   |             Hornie i chwilami stawała mu w pamięci ta młoda, szlachetna
 147     I,  II   |             żalem zawodu i wyrzutu. Czuł w sobie jakieś ciemne zaniepokojenie.
 148     I,  II   |                patrzył na te tłumy ludzi w milczeniu pracujących.~-
 149     I,  II   |                dał się ująć wspomnieniom w swoje szarpiące szpony,
 150     I,  II   |     Lodzermenschem, jak go nazwał Moryc.~W takim był właśnie nastroju
 151     I,  II   |              stare.~Robotnik miął czapkę w ręku, nie wiedząc, co powiedzieć
 152     I,  II   |                  zaraz z nim zapadła się w głębi ściany.~Robotnicy
 153     I,  II   |           Robotnicy spoglądali na siebie w milczeniu, niepokój świecił
 154     I,  II   |           milczeniu, niepokój świecił im w oczach, niepokój przed jutrem
 155     I,  II   |                kopnął z całą nienawiścią w bok jakiejś maszyny.~- Towar
 156     I,  III  |                                      III~W restauracji hotelu "Victoria"
 157     I,  III  |             chwila ktoś wchodził i ginął w mgle dymów i w tłumie ludzi
 158     I,  III  |          wchodził i ginął w mgle dymów i w tłumie ludzi zapełniających
 159     I,  III  |         restaurację; elektryczne światła w sali bufetowej wciąż drgały
 160     I,  III  |           głuchym stukiem kufli.~Garsoni w zatłuszczonych frakach,
 161     I,  III  |                  zawołał Moryc, siedzący w pokoju bufetowym, pod oknem,
 162     I,  III  |             pokoju bufetowym, pod oknem, w otoczeniu kilku aktorów,
 163     I,  III  |                 wiecznie przesiadujących w knajpie - uważacie, co zrobił
 164     I,  III  |               Otóż nasz arcyfioł wczoraj w antrakcie drugim przyszedł
 165     I,  III  |                  Żebyś pan pocałował psa w nos. Wybuchnęli śmiechem.~-
 166     I,  III  |          poprawiwszy binokle i uderzając w zaciśniętą pieść otwartą
 167     I,  III  |         koniaczek - i trzaśnięcie dłonią w pięść zaciśniętą.~Moryc
 168     I,  III  |              Wstał wreszcie, bo zobaczył w drugim pokoju znajomą twarz.~-
 169     I,  III  |             Baumem, znasz Maksa?~- Ojej! W tym wekslu jest feler, jeden
 170     I,  III  |                nie znasz! O nim dużo się w Łodzi będzie mówić. Ja w
 171     I,  III  |                 w Łodzi będzie mówić. Ja w niego, że zrobi gruby interes,
 172     I,  III  |                  interes, tak wierzę jak w siebie.~- A Baum, cóż to?~-
 173     I,  III  |               geld. jak tu siedzę. Co on w tym ma? i do tego my się
 174     I,  III  |                prawie nie znamy.~- Co on w tym ma, to on ci sam powie,
 175     I,  III  |        odpowiedział Moryc dzwoniąc nożem w kufel. - Dużoś sprzedał?~-
 176     I,  III  |                 interes - uderzył Moryca w kolano z zadowolenia. -
 177     I,  III  |           zamówienie - zaczął przewracać w olbrzymim, zamykanym na
 178     I,  III  |                  gwałt, mam wypłaty, ale w ciągu tygodnia zapłacę.~-
 179     I,  III  |                  Masz zamówienie. Wiesz, w Białymstoku spotkałem Łuszczewskiego,
 180     I,  III  |              kapitalny witz - uderzył go w kolano.~- Cóż zrobił z majątkiem?
 181     I,  III  |             wziął rysunek i zanurzył się w nim cały z lubością. Twarz
 182     I,  III  |                    Czekaj!... - trzaskał w palce, potem w kolano Moryca,
 183     I,  III  |                  trzaskał w palce, potem w kolano Moryca, uśmiechnął
 184     I,  III  |                  bydlę, gdzieś poznał?~- W Niżnim ja sobie ..pokutił
 185     I,  III  |                  z kupcami, to oni mówią w końcu: "Chodź, pan Lew,
 186     I,  III  |                  końcu: "Chodź, pan Lew, w cafe concert!" Poszli. Nu,
 187     I,  III  |           śpiewaczka - że...~- Zaczekaj, w tej chwili przyjdę! - przerwał
 188     I,  III  |            wiedział o tym! każde dziecko w Łodzi wie takie nazwisko! -
 189     I,  III  |            drzwiom, bo wszedł Borowiecki w towarzystwie, ale zobaczywszy
 190     I,  III  |                  drzwiach i z kapeluszem w ręku szedł do tego królika
 191     I,  III  |                  wejściu przyciszyło się w knajpie i wszyscy śledzili
 192     I,  III  |                  pozostałych, objął ręką w pas Borowieckiego i wyprowadził
 193     I,  III  |               chociaż na pewno wiedziano w mieście, że umiał zaledwie
 194     I,  III  |          pańskiej oferty ani nie zostaję w firmie - zakładam sam fabrykę.~
 195     I,  III  |            gmachu teatralnego, stojącego w głębi, oświetlonego wielką
 196     I,  III  |           tajemniczo. - Masz pan miejsce w teatrze?~- Mam krzesło,
 197     I,  III  |                   Nas tylko troje będzie w loży.~- Są i panie?~- One
 198     I,  III  |                    Są i panie?~- One już w teatrze, a ja umyślnie zostałem,
 199     I,  III  |              obowiązkiem.~Muller zniknął w drzwiach teatru, a on powrócił
 200     I,  III  |               kazał powiedzieć, że czeka w teatrze.~W bufecie, gdzie
 201     I,  III  |          powiedzieć, że czeka w teatrze.~W bufecie, gdzie poszedł napić
 202     I,  III  |              przysłonięty gazetą drzemał w kącie.~- Bum, nie idziesz
 203     I,  III  |                   odnalazł swoje miejsce w pierwszym rzędzie obok Moryca
 204     I,  III  |                 mówić, już nawet klepnął w kolano Moryca, ale Borowiecki
 205     I,  III  |               lornetek i spojrzeń, jakie w niego uderzały ze wszystkich
 206     I,  III  |           wysuniętej, i pewna niedbałość w ruchach i spojrzeniach,
 207     I,  III  |               kolorysta był niezrównanym w swojej specjalności; - człowieka,
 208     I,  III  |                 siebie; był takim, który w tym dziale fabrykacji robił
 209     I,  III  |               coś drapieżnego.~Czuć było w nim silną wolę i nieugiętość
 210     I,  III  |                może być dzisiaj milionów w teatrze? - zapytał cicho
 211     I,  III  |                   wtrąci:~Leon wciągając w siebie powietrze przesycone
 212     I,  III  |                wspaniale pięknej Żydówce w czarnej jedwabnej sukni
 213     I,  III  |                 ramiona i szyja okręcona w sznur brylantów. Brylanty
 214     I,  III  |               połyskiwały nad skroniami, w grzebykach upinających czarne
 215     I,  III  |                modą cesarstwa - na uszy, w których również skrzyły
 216     I,  III  |             brylanty lśniły się u gorsu, w agrafie spinającej stanik
 217     I,  III  |          spinającej stanik i połyskiwały w bransoletkach okręcających
 218     I,  III  |            okręcających ręce obciągnięte w czarne rękawiczki. Wielkie,
 219     I,  III  |          spojrzenia na siedzącego trochę w głębi loży męża, starca
 220     I,  III  |                piersi siedział zatopiony w rozmyślaniach, chwilami
 221     I,  III  |                germańskich albo patrzyła w Borowieckiego, który chwilami
 222     I,  III  |             biust, ja to najlepiej lubię w kobiecie, a ona ma biust
 223     I,  III  |                   wszystkie oczy utonęły w scenie, tylko Zukerowa zza
 224     I,  III  |          Zukerowa zza wachlarza patrzyła w Karola, który zdawał się
 225     I,  III  |                  wachlarz i uderzała nim w parapet jakby od niechcenia.~
 226     I,  III  |                  obrazów na zakończenie.~W antrakcie Borowiecki wstał,
 227     I,  III  |          Przywitał się z matką drzemiącą w głębi loży l z córką, która
 228     I,  III  |               złotawych obrzeżach rzęs i w tej chwili z rozchylonymi
 229     I,  III  |          Myślałem, że pani weźmie udział w przedstawieniu.~- Ja bardzo
 230     I,  III  |           wreszcie zaczęła.~- Pan będzie w naszej firmie?~- Niestety,
 231     I,  III  |                 Storch cofając się nieco w tył z krzesłem, bo go Borowiecki
 232     I,  III  |                  Brat musi mieć przecież w tym nowym pałacyku i bibliotekę.~
 233     I,  III  |                 Co pani widzi śmiesznego w moim przypuszczeniu?~- Ale,
 234     I,  III  |                  mnie i gdy byłam z mamą w mieście, spalił mi wszystkie
 235     I,  III  |            bilecie wizytowym, opatrzonym w herby, pożegnał się i wyszedł.~
 236     I,  III  |                  pożegnał się i wyszedł.~W korytarzu spotkał się ze
 237     I,  III  |           patriarchalnej brodzie, ubrany w długi zwykły chałat, który
 238     I,  III  |                 największy współzawodnik w królestwie bawełnianym,
 239     I,  III  |                 piętro, do jednej z lóż, w której był cały bukiet kobiet,
 240     I,  III  |              nimi zastał Moryca i Horna.~W loży było nadzwyczaj wesoło
 241     I,  III  |                  że nie zaopatrzyłem się w bukiet.~- My go mamy, podadzą
 242     I,  III  |               prosiła go jedna z kobiet, w liliowej sukni, z liliową
 243     I,  III  |        spiskujcie! - zawołała najstarsza w loży, zupełnie w stylu barocco,
 244     I,  III  |              najstarsza w loży, zupełnie w stylu barocco, piękna, czterdziestokilkoletnia
 245     I,  III  |          oskubana z piórek gęś, okręcona w nać pietruszki.~- Pani Stefania
 246     I,  III  |                  na nos i patrzył na dół w lożę Mendelsohnów, gdzie
 247     I,  III  |              ruda.~- Wczoraj była u mnie w sklepie, przerzuciła wszystko,
 248     I,  III  |                  To załatw się pan z nim w teatrze, musi przecież być.~-
 249     I,  III  |                     On przecież nie bywa w teatrze, nie zna go pani?
 250     I,  III  |              Zdziwił wszystkich fakt, ze w czasie sztuki wywołano z
 251     I,  III  |                  który siedział samotnie w loży na wprost Zukerów,
 252     I,  III  |                 niewytłumaczony niepokój w przedstawicielach różnych
 253     I,  III  |                to się bawię - rzucał jej w odpowiedzi i istotnie bawił
 254     I,  III  |                 zupełnie.~Zuker zniknął, w loży siedziała samotnie
 255     I,  III  |              szepty przelatywały z końca w koniec teatru, co chwila
 256     I,  III  |             łódzkiego gruntu, tak często w ostatnich czasach nawiedzanego
 257     I,  III  |           Borowieckiego pań brała udział w zabawie i bawiła się doskonale.~
 258     I,  III  |           siedziały spokojnie, wpatrzone w scenę:~były to rodziny przeważnie
 259     I,  III  |               się na tym znam.~- Frumkin w Białymstoku, Lichaczew w
 260     I,  III  |                 w Białymstoku, Lichaczew w Rostowie, Ałpasow w Odessie -
 261     I,  III  |            Lichaczew w Rostowie, Ałpasow w Odessie - klapa! - szepnął
 262     I,  III  |                  jeszcze jeden: Rogopuło w Odessie. Murowane firmy,
 263     I,  III  |              wiem, mówiłem tyle, co było w depeszy.~Już teraz te wszystkie
 264     I,  III  |             wiadomość niby bomba wybucha w innej stronie teatru.~Twarze
 265     I,  III  |             teatru.~Twarze się podnosiły w górę, oczy błyskały, słowa
 266     I,  III  |                  jakieś ostre dźwięczały w powietrzu, krzesła się podnosiły
 267     I,  III  |                   a przecież tym towarem w Łodzi się nie operuje -
 268     I,  III  |               Borowieckiego.~Karol zaraz w pierwszym antrakcie zjawił
 269     I,  III  |            jakieś kilkanaście tysięcy.~- W teatrze mówią, że z pół
 270     I,  III  |                 tyle traci. Głupi Żyd.~- W każdym razie odbije się
 271     I,  III  |           połyskiem brylantów osadzonych w pierścionku lewej ręki.~-
 272     I,  III  |             tandetna konkurencja zdechła w połowie albo zaraz zdechnie,
 273     I,  III  |                po teściu dorobkiewiczem, w tym świecie dorobkiewiczów
 274     I,  III  |            dobrze wychowanym, przyjemnym w obcowaniu, ale i najbardziej
 275     I,  III  |                nas na obiad, proszę pana w ojca imieniu. A teraz będzie
 276     I,  III  |              muszę tam jechać zaraz, ale w zupełnej tajemnicy.~Dokończył
 277     I,  III  |           niespokojnie, poprawił szpilkę w krawacie i popatrzył na
 278     I,  III  |                  ale na próżno gubił się w domysłach i przypuszczeniach.~
 279     I,  III  |        powiedziała z wyrzutem, utkwiwszy w nim swoje ogromne, cudne
 280     I,  III  |                     Pan mówił o mnie tam w krzesłach z panem. Weltem,
 281     I,  III  |                tak pięknych żadna nie ma w Łodzi?~- Prócz Knollowej
 282     I,  III  |          wachlarz i wyszła.~Ubierała się w milczeniu.~Borowiecki nie
 283     I,  III  |             rotundę. Pochyliła się nieco w tył, aby ją wziąć na ramiona,
 284     I,  III  |               aby ją wziąć na ramiona, i w tym ruchu dotknęła włosami
 285     I,  III  |              jego ust, odsunął się nieco w tył, jakby sparzony, a ona
 286     I,  III  |              piersi.~Pochwycił ją szybko w ramiona i wpił się ustami
 287     I,  III  |                ramiona i wpił się ustami w jej kark, który się naprężył
 288     I,  III  |             Krzyknęła cicho i wparła się w niego całą siłą na mgnienie,
 289     I,  III  |                 głowę i tak stała z ręką w jego ręku, z dziwnym uśmiechem
 290     I,  III  |                 po jej twarzy i taił się w kątach ust.~- Chodźmy -
 291     I,  III  |                 nie umiał zresztą teraz, w tej chwili, myśleć, wiedział
 292     I,  III  |                 nim, siedziała wciśnięta w kąt powozu, daleko od niego.
 293     I,  III  |                szybki oddech, a chwilami w świetle latarni ulicznych
 294     I,  III  |                  oczy ogromne, wpatrzone w jakąś próżnię.~Chciał zapanować
 295     I,  III  |                  obcisnęła się szczelnie w rotundę, jakby chcąc zamknąć
 296     I,  III  |             rotundę, jakby chcąc zamknąć w sobie, przytrzymać tę szaloną
 297     I,  III  |             szaloną chęć rzucenia mu się w ramiona.~- Pani mi przebaczy -
 298     I,  III  |          namiętnie.~Usta się ich zbiegły w długim, śmiertelnie mocnym
 299     I,  III  |                nieprzytomnie. Okryła się w rotundę, to znowu ją opuszczała,
 300     I,  III  |                nic, całuj mnie! - wołała w najwyższym uniesieniu.~Głos
 301     I,  III  |              drzewa budulcowego u-łożone w wielkie czworoboki albo
 302     I,  III  |               fabryczki jakiejś, których w tej stronie miasta było
 303     I,  III  |                  nie słyszeli, zatopieni w fali tej miłości nagłej
 304     I,  III  |                 pałacyk Zukerów, stojący w okolicy miejskiego lasku.~-
 305     I,  III  |               Nikogo prócz służby nie ma w domu.~Puściła jego rękę,
 306     I,  III  |                 drzwi.~- Zapalić światło w saloniku wschodnim. Podawać
 307     I,  III  |                 go namiętnie i popchnęła w jakiś korytarzyk wysłany
 308     I,  III  |                kieszeni surduta i wszedł w jakieś drzwi, które się
 309     I,  III  |                bez poręczy, inkrustowany w hebanie złotem i srebrem,
 310     I,  III  |               takim przepychem, że nawet w mieście pełnym najwspanialszych
 311     I,  III  |                  Ściany były obciągnięte w żółty, o gorącym tonie jedwab,
 312     I,  III  |              sofa pod baldachimem żółtym w zielone pasy, udrapowanym
 313     I,  III  |                zielone pasy, udrapowanym w formie namiotu i podtrzymywanym
 314     I,  III  |           stosunkowo do wielkości pokoju w nadmiernej ilości.~Stosy
 315     I,  III  |                  i tak wypolerowanej, że w tym świetle przyćmionym
 316     I,  III  |              obrzeże jej było wysadzone.~W jednym rogu, na tle olbrzymiego
 317     I,  III  |                   z podwiniętymi nogami, w postawie kontemplacyjnej.~
 318     I,  III  |                postawie kontemplacyjnej.~W drugim rogu stała wielka
 319     I,  III  |                  innego domu.~- Puściłem w licytację tamtych Żydów -
 320     I,  III  |                do połowy ścian, kredensy w bretońskim stylu z ciemnego
 321     I,  III  |                  oświetlonego żyrandolem w formie bukietu tulipanów,
 322     I,  III  |                formie bukietu tulipanów, w którym jaśniała elektryczność.~
 323     I,  III  |               Bucholca, który się używał w razach nadzwyczajnej ważności.~
 324     I,  III  |               podniesiono do 25 kopiejek w złocie od puda. Wprowadzenie
 325     I,  III  |                 Aaa! - myślał i wszystko w nim zaczęło kipieć jakąś
 326     I,  III  |            Pieniędzy! Pieniędzy! - wołał w myśli, zrywając się z krzesła.
 327     I,  III  |        gorączkowo świeciły, wszystko się w nim trzęsło ze wzruszenia
 328     I,  III  |              rzędem turkusów, ściągnięty w pasie złotym sznurem.~Olbrzymie
 329     I,  III  |              zwinięte były na tyle głowy w wielki grecki węzeł, przepięty
 330     I,  III  |         naszyjnik brylantowy, jaki miała w teatrze, skrzył się i teraz
 331     I,  III  |                nie odczuwał tego już ani w połowie; odpowiadał prawie
 332     I,  III  |               takiej wielkiej tajemnicy, w takiej chwili, gdy cło podnosiło
 333     I,  III  |                 niźli sercem, które było w tej chwili zajęte zupełnie
 334     I,  III  |          pomiędzy nimi - więc potęgowała w sobie uczucie, jakby za
 335     I,  III  |               pozór zimnych i umiejących w drobnych okolicznościach
 336     I,  III  |                    odpowiadał i czuł, że w tej chwili mówi pierwszy
 337     I,  III  |                 chwili mówi pierwszy raz w życiu szczerze zupełnie
 338     I,  III  |              więcej?~Siedzieli tak długo w tej wielkiej ciszy nocy
 339     I,  III  |               szmer ze świata, zatopieni w sobie, w miłości, otoczeni
 340     I,  III  |               świata, zatopieni w sobie, w miłości, otoczeni jakby
 341     I,  III  |              obłokiem zachwytu nad sobą; w tej obezwładniającej atmosferze,
 342     I,  III  |           połyskiwały tajemniczo, drgały w żywszym na chwilę świetle
 343     I,  III  |                rozlewały się i martwiały w zmroku coraz gęstszym, w
 344     I,  III  |                 w zmroku coraz gęstszym, w którym tylko świecił się
 345     I,  IV   |           czarnych, spiętrzonych gmachów w oddali i kominów fabrycznych,
 346     I,  IV   |               Piotrkowską. Może już jest w domu - myślał o Morycu i
 347     I,  IV   |            Mateusz otworzył.~- Pan Moryc w domu?~- Jak poszedł na siabas,
 348     I,  IV   |                  Moryc niby?~- Pan Moryc w domu, odpowiadaj? - krzyknął
 349     I,  IV   |                   szedł za nim ze świecą w ręku rozebrany, z oczami
 350     I,  IV   |                    krzyknął i uderzył go w twarz z całej siły.~Chłop
 351     I,  IV   |                 potoczył i utkwił twarzą w drzwi, którymi wszedł do
 352     I,  IV   |             zębach, na wielkiej otomanie w jadalnym pokoju.~Na stole,
 353     I,  IV   |           kominek samowara obwinięty był w zieloną, długą woalkę.~-
 354     I,  IV   |                  małą, czarną i miał być w Grandzie. To znaczyło w
 355     I,  IV   |                  w Grandzie. To znaczyło w Grand-Hotelu.~- Kto tutaj
 356     I,  IV   |           Poszedłem po piwo dla panów, a w szynku były kolegi od Francuzów
 357     I,  IV   |                Borowiecki przebierał się w swoim pokoju i nie słuchał,
 358     I,  IV   |                ziemię, a drugi me kuflem w łeb. To ja i tego tak ździebko
 359     I,  IV   |                  świnia już leży. Miętki w nogach naród, panie dyrektorze,
 360     I,  IV   |                  pojechał szukać Moryca.~W "Victorii" było zamknięte,
 361     I,  IV   |                Victorii" było zamknięte, w Grand-Hotelu także.~- Pan
 362     I,  IV   |               papierosa, bo mu się łamał w rękach, zaczął usilnie myśleć
 363     I,  IV   |                  wspomnień Lucy i utonął w nich.~Znał ją od lat dwóch,
 364     I,  IV   |                się z daleka, pochłonięty W ostatnich miesiącach planami
 365     I,  IV   |          chałaciarza, przedzierzgniętego w ostatnich dziesięciu latach
 366     I,  IV   |              ostatnich dziesięciu latach w milionera-fabrykanta, który
 367     I,  IV   |             który zaczynał swoją karierę w Łodzi od skupowania zużytych,
 368     I,  IV   |               naśladujące powierzchownie w deseniach i kolorach wyroby
 369     I,  IV   |                 wyroby firmy Bucholca, a w istocie materiały w najgorszym
 370     I,  IV   |          Bucholca, a w istocie materiały w najgorszym gatunku, sprzedawane
 371     I,  IV   |               była Żydówką, a po drugie, w mieście, gdzie wszyscy,
 372     I,  IV   |         skończywszy na ostatnim gwoździu w tej olbrzymiej maszynie
 373     I,  IV   |                 I zastanowił się, szukał w sobie miłości do niej, wmawiał
 374     I,  IV   |                 miłości do niej, wmawiał w siebie zupełnie szczerze,
 375     I,  V    |        znajdowała się zaraz za synagogą, w głębi podwórza, obstawionego,
 376     I,  V    |                 oficynka parterowa stała w głębi pod samym murem i
 377     I,  V    |            zaciemnionej dymami cygar, że w pierwszej chwili w tym sinawym
 378     I,  V    |             cygar, że w pierwszej chwili w tym sinawym obłoku, popstrzonym
 379     I,  V    |                  Agato! Ja całuję ciebie w twarz - Agato! Agato! To
 380     I,  V    |             zaczęli do taktu bić laskami w stół, kufle leciały na ściany
 381     I,  V    |                binokle obu rękami i stał w drugim pokoju przed bufetem.~-
 382     I,  V    |                oczami, pijany, bił laską w stół.~- No, bawią się echt
 383     I,  V    |                 i Spółka! Jesteśmy zatem w komplecie. Panienko, kółko
 384     I,  V    |                  już nic więcej nie było w bufecie.~Borowiecki zaczął
 385     I,  V    |                pijanym, chodził po sali, w pięść się trzaskał, binokle
 386     I,  V    |                chłopaka, który wciśnięty w głęboki fotel, obwiązany
 387     I,  V    |              stukał automatycznie kuflem w stół i spał dalej.~- Kobieta!
 388     I,  V    |               śmiechem znany powszechnie w Łodzi Feluś Fiszbin.~- Ja
 389     I,  V    |                 coraz głupszy. Tobie już w brzuch głowa wlazła. Ja
 390     I,  V    |              skóra nie wystarczy, on się w nią nie zmieści, ho, ho.~
 391     I,  V    |             popijał piwo i wpatrywał się w światła nieprzytomnymi oczami,
 392     I,  V    |                  klapy surduta i wpychał w rękawy dosyć brudne mankiety.~-
 393     I,  V    |                wygadujesz! Ja panu tutaj w Łodzi pokażę setki najlepszych,
 394     I,  V    |                 pan wiesz, miałeś je pan w komis? - rzucił cynicznie
 395     I,  V    |                  liczy. Jedną mąż trzyma w zamknięciu, a druga nie
 396     I,  V    |                powiem nic, bo co tu brać w rachubę kobiety brzydkie,
 397     I,  V    |              taki brzydki towar, żeby go w komis nie wziął nawet Leon
 398     I,  V    |           wszystko bierze.~- Ja je biorę w rachubę i stawiam w pierwszym
 399     I,  V    |                biorę w rachubę i stawiam w pierwszym rzędzie. One mają
 400     I,  V    |                 co to jest za towar? Kto w tym robi? - wołał nanosząc
 401     I,  V    |                 stół Leon Cohn klaszcząc w dłonie. Doktor nie odezwał
 402     I,  V    |                ręką i umoczył całą twarz w kuflu, jaki postawiła przed
 403     I,  V    |                  szepnął stukając kuflem w stół i chciał go podnieść
 404     I,  V    |              tylko się bokiem przekręcił w fotelu, serwetą przysłonił
 405     I,  V    |                  interes - szeptał Karol w najwyższym zniecierpliwieniu,
 406     I,  V    |                bo Moryc pijany, z twarzą w dłoniach, siedział nieprzytomny
 407     I,  V    |                   co słyszał, odpowiadał w kółko:~- Ja jestem Moryc
 408     I,  V    |               Mlasnął językiem, trzasnął w palce i już wyciągnął pugilares.~-
 409     I,  V    |           powiedz~co cię to kosztuje, bo w Łodzi mówią, że z tysiąc
 410     I,  V    |               ciemnym podwórzu, i zginął w przestrzeniach, w nocy.~
 411     I,  V    |                 zginął w przestrzeniach, w nocy.~Świt się już robił
 412     I,  V    |                barwami, dachy błyszczały w świetle tych bladych zórz,
 413     I,  V    |                  sobie darować, szumi mi w głowie jak w samowarze.~-
 414     I,  V    |           darować, szumi mi w głowie jak w samowarze.~- Zrobię ci herbaty
 415     I,  V    |              stał nieruchomy, zapatrzony w ten interes, po kilka razy
 416     I,  V    |          Borowieckiego chcąc go istotnie w tym radosnym podnieceniu
 417     I,  V    |             więcej zarobimy.~- Co się to w Łodzi będzie dziać. Aj!
 418     I,  V    |                 zdolny mieć taki interes w ręku i chciał się dzielić
 419     I,  V    |                 y k, a ty jesteś Semita, w tym leży wytłumaczenie.~-
 420     I,  V    |              widzisz cały swój cel życia w zrobieniu pieniędzy. Kochasz
 421     I,  V    |               wyśpi, to mu się powie! My w Łodzi stanowimy brylantową
 422     I,  V    |                  chwilę przy stole, brał w obie ręce szklankę z herbatą
 423     I,  V    |               wstał, wysapał się, wyklął w kil. ku językach, wypił
 424     I,  V    |              myślał długo, zapisywał coś w notesie, fajkę wypalił,
 425     I,  V    |    porozumiewaniami się. Ach, te Polaki! W Rydze przez całe trzy lata
 426     I,  V    |                  mnie porozumiewali... i w Łodzi to samo.~Usiadł niechętnie
 427     I,  V    |               orzeźwienia jakieś perfumy w kosztownym flakoniku.~Dzień
 428     I,  V    |                  lampy i świec płonących w wielkich. brązowych kandelabrach.~
 429     I,  V    |               Cisza ogromna, cisza Łodzi w niedzielę, rozlewała się
 430     I,  V    |                 po stwardniałym błocie i w pustej, jakby wymarłej ulicy.~
 431     I,  V    |                  skrzył się jak brylanty w słońcu, co wstało gdzieś
 432     I,  V    |         wykrzyknął Maks bijąc ze złością w stół. - Fabrykę musimy mieć.
 433     I,  V    |                 urodziłem się na parobka w cudzym interesie. Mam już
 434     I,  V    |                 Karol, nie możesz zginąć w żadnym razie;~ty ze swoją
 435     I,  V    |                   chociażby z Mullerówną w dodatku.~- Nie gadaj, mam
 436     I,  V    |                  dwie naraz narzeczone i w obu się kochać, a ożenić
 437     I,  V    |            bawełna łódzka? Jeżeli ja ich w Hamburgu zastanę wszystkich!
 438     I,  V    |          zapotrzebowanie bawełna pójdzie w górę za bardzo! A w Łodzi
 439     I,  V    |              pójdzie w górę za bardzo! A w Łodzi nie będziemy mieli
 440     I,  V    |                   to co?~- przerobimy ją w swojej fabryce i zarobimy
 441     I,  V    |                  również i bez ryzyka. - W jaki sposób? - zapytał Karol
 442     I,  V    |                to handel.~- Załatwimy to w ten sposób, że Moryc będzie
 443     I,  V    |                  Maks, uderzając pięścią w stół.~- Cicho, Maks, on
 444     I,  V    |              handlu surową bawełną.~Było w niej wszystko przewidziane.~-
 445     I,  V    |                poniosę przez czas pobytu w Hamburgu, strat na agenturze
 446     I,  V    |                ciągle. Jedziesz kurierem w nocy?~- Tak.~- Tylko, moi
 447     I,  V    |              wiemy, co?~- Taka tajemnica w trzech nie jest już tajemnicą.~-
 448     I,  V    |                   Słońce świeciło prosto w okna i zalewało blaskami
 449     I,  V    |                 zapytał Karol, bo często w nocy Bucholc przysyłał różne
 450     I,  V    |                  nie będzie.~Uderzył się w piersi, aż się rozległo.~-
 451     I,  V    |             przewijały mu się przez mózg w poszarpanych mgławicach
 452     I,  V    |                powiedział poważnie chłop w białej kapocie wyszywanej
 453     I,  V    |              szwach czarnymi tasiemkami, w portkach w poprzeczne czerwone,
 454     I,  V    |          czarnymi tasiemkami, w portkach w poprzeczne czerwone, białe
 455     I,  V    |          czerwone, białe i zielone pasy, w kamizelce granatowej z mosiężnymi
 456     I,  V    |             niebieskimi, surowymi oczami w Borowieckiego, od czasu
 457     I,  V    |            świniak zawżdy galanty kwicał w chlewie, kuń był, bo stary
 458     I,  V    |          zatrzymała się. aby wytrzeć nos w fartuch i obetrzeć załzawione
 459     I,  V    |                  panienka uważała, że to w izbie i obrazy święte były
 460     I,  V    |                  gąsiaki moje, już takie w knotach, co bym nijak nie
 461     I,  V    |               kiej czarownica, utytłałam w gnojówce, skopałam kiej
 462     I,  V    |               nią, bo jakieśmy siedzieli w sądzie, przylata woźny i
 463     I,  V    |             teraz chcecie znaleźć robotę w fabryce?~- Juści tak, wielmożny
 464     I,  V    |               wciąż poważnie, zapatrzony w Borowieckiego, odgarniając
 465     I,  V    |                  twarz.~- Znacie tu kogo w Łodzi?~- Są tutak ludzie
 466     I,  V    |            kwiaty owe dostał od kochanki w takiej ilości, że nie wiedział,
 467     I,  V    |            pieniędzmi już załatwione, są w Banku Handlowym do pańskiego
 468     I,  V    |           podobno byliście panowie razem w gimnazjum? Opowiadał bardzo
 469     I,  V    |              powodzenie u kobiet jeszcze w gimnazjum. Ale dziadek przeczy
 470     I,  V    |                obiecuje sobie, że na nim w Łodzi zrobi majątek."~-
 471     I,  V    |              obszerniej. Dobranoc.~Anka"~W przypisku było jeszcze gorące
 472     I,  V    |                 U diabła! - uderzył nogą w dywan i zaczął bezmyślnie
 473     I,  V    |             miasta, za fabrykami swoimi. W dużym parku, graniczącym
 474     I,  V    |              nazywany pałacem, zbudowany w tym łódzko-berlińsko-renesansowym
 475     I,  V    |               smutnych brzóz bieliła się w gazonie głównym przed podjazdem
 476     I,  V    |                 posągi, okręcone na zimę w kawały barchanowych podkładek,
 477     I,  V    |                  na deszczach i mrozach.~W jednym końcu parku, pod
 478     I,  V    |               krzewy i drzewa błyszczały w słońcu okna oranżerii.~Park
 479     I,  V    |              niedbale utrzymywany.~Lokaj w czarnej liberii otworzył
 480     I,  V    |                  Czworo drzwi prowadziło w głąb domu, a wąskie żelazne
 481     I,  V    |                 Wielka, żelazna latarnia w stylu gotyckim, wisząca
 482     I,  V    |                  pan prezes?~- Na górze, w swoim gabinecie.~Lokaj szedł
 483     I,  V    |         Uroczysta, zimna powaga panowała w mieszkaniu;~meble stały
 484     I,  V    |                  mieszkaniu;~meble stały w pokrowcach ciemnych, zwierciadła,
 485     I,  V    |                  były zasłonami i tonęły w zmroku, w którym tylko błyszczały
 486     I,  V    |             zasłonami i tonęły w zmroku, w którym tylko błyszczały
 487     I,  V    |                  meldował poważnie lokaj w jednym z pokojów, gdzie
 488     I,  V    |                pokojów, gdzie pod oknem, w głębokim fotelu, z pończochą
 489     I,  V    |             głębokim fotelu, z pończochą w ręku, siedziała Bucholcowa.~-
 490     I,  V    |             morgen, Madam - pocałował ją w rękę i poszedł dalej.~Kundel!
 491     I,  V    |            drzewach się biły, popatrzyła w świat pełen słońca i znowu
 492     I,  V    |              Bucholca znalazł Borowiecki w narożnym gabinecie.~Siedział
 493     I,  V    |                cudownie ornamentowanych, w którym palił się ogień,
 494     I,  V    |                 palił się ogień, grzebał w nim ustawicznie swoim nieodstępnym
 495     I,  V    |             wskazując na nogi pookręcane w białą flanelę i leżące na
 496     I,  V    |               może i nie ma ich zupełnie w Łodzi, jestem nawet pewny,
 497     I,  V    |                łokciach, i zapatrzył się w ogień.~Borowiecki, zaprawiony
 498     I,  V    |        Borowiecki, zaprawiony już dobrze w tej serwili-stycznej subordynacji
 499     I,  V    |         Olbrzymie mahoniowe biurko stało w rogu pomiędzy dwoma oknami,
 500     I,  V    |            Słyszałem, pan Knoll mówił mi w teatrze.~- Pan bywasz w