„Zrtve i darove neces; ti si mi usi otvorio;
zrtve paljenice i koja se za greh
prinosi ne trazim."
(Psalam 40, 6)

Slavonska eparhija prostire se centralnim delom Stare Slavonije. Ona je duhovni produzetak stare Pozeske mitropolije, koja je osnovana 1557. godine u vreme obnove Pecke patrijarsije. Sediste ove Mitropolije bilo je u manastiru Orahovici, duhovnom i kulturnom sredistu Srba Donje Slavonije, odnosno Podravine.

Manastir Orahovica osnovan je jos u prvoj polovini XV veka, a danasnji hram podignut je 1592. Crkva je fresko-slikana 1594. godine. U Slavonskoj eparhiji postoje, pored manastira Orahovice, jos i manastiri: Sveta Ana (1412) i Pakra (XVI). Manastire Dejanovac i Drenovac ukinula je carica Marija Terezija u drugoj polovini XVIII veka.

Od prvih pozesko-slavonskih mitropolita znamo za Josifa (1585), Vasilija (1590), zatim Sofronija i Grigorija, obojica iz XVII veka. Vladika Vasilije je 1595. godine presao iz manastira Orahovice na podrucje Gornje Slavonije, gde je osnovao Marcansku eparhiju.

Turci su vladali skoro 150 godina slavonskim predelima. Iz tog vremena malo je ostalo istorijskih svedocanstava. Ono sto znamo uverljivo kazuje da je zivot Srba i Srpske pravoslavne crkve pod „Agarjanima" bio izuzetno tezak.

Velikom seobom Srba pod patrijarhom Arsenijem Carnojevicem, prilike na podrucju Stare Slavonije bitno se menjaju. Patrijarh Arsenije najpre obilazi predele i duhovne centre srpskog naroda, koji su bili ugrozeni rimokatolickim prozelitizmom, odnosno unijom. U Pakracu postavlja 1705. godine Sofronija Podgoricanina za episkopa slavonskog i time uspostavlja pravoslavni kontinuitet na tim prostorima. Od tog vremena, pa sve do Drugog svetskog rata, oseca se stalni uspon i duhovno uzrastanje Slavonske, odnosno Pakracke eparhije, u ciji su sastav usli 1771. godine i delovi Marcanske, odnosno Severinsko-lepavinske eparhije, i to predeli izmedju reka Save i Drave, a zapadno od reke Ilove. Ova celina ostala je jedinstvena sve do 1931. godine, kada je novim Ustavom Srpske crkve od tih delova formirana Zagrebacka eparhija.

U Pakracu je 1810. godine osnovana Bogoslovija, koja je radila sve do 1872. Godinu dana ranije (1871), u Pakracu je formirana jedna vrsta uciteljske skole – preparandije, za skolovanje buducih ucitelja u srpskim skolama.

Do sada je na tronu Pakracke, odnosno Slavonske eparhije, bilo devetnaest arhijereja. Medju tim crkvenim velikodostojnicima treba istaci Nicifora Stefanovica (1722–1743) i Sofronija Jovanovica (1743–1757), ucene i predane poslenike, Josifa Jovanovica Sakabentu (1781–1783), velikog borca protiv rimokatolickog prozelitizma, Kirila Zivkovica (1786–1807), pisca poucnih i bogoslovskih knjiga, Nikanora Grujica (1829–1839), pisca i besednika koji je poznatiji pod imenom Srb Milutin, Mirona Nikolica (1888–1941), jednog od najuglednijih episkopa Srpske crkve, kao i Emilijana Marinovica (1951–1981), u cije je vreme 1959. godine Pakrackoj eparhiji vracen stari naziv Slavonska. Od 1985. godine episkop slavonski je Lukijan (Pantelic).

Slavonska eparhija dozivela je veliku golgotu u proslom ratu (1941–1945) i u ratu 1991–1995. U Drugom svetskom ratu, na podrucju Pakracke eparhije unistene su 54 crkve, a 21 je ostecena. Manastiri Orahovica i Pakra su opljackani, a potom spaljeni. Na podrucju ove eparhije stradale su 73 arhive i 66 crkveno-opstinskih i manastirskih biblioteka. Deo crkveno-umetnickog i drugog istorijskog blaga Eparhije pakracke vracen je tek 1985. godine Slavonskoj eparhiji. Stara Episkopska knjiznica, jedna od najvrednijih nacionalnih celina, obnovljena je i otvorena 1990. godine prilikom obelezavanja 300. godisnjice od Velike seobe Srba pod patrijarhom Arsenijem Carnojevicem. Obnovljena je i riznica Slavonske eparhije, jedna od najvrednijih u Srpskoj crkvi. Posle rata, u mestima gde su ustase porusile hramove, podignuti su novi: u Jasenovcu, Novoj Gradiski, Slavonskom Brodu, Slavonskoj Pozegi, i jos nekim mestima. Neki od njih nisu ni dovrseni. Dosao je rat 1991–1995, i potomci crkvenorusitelja Drugog svetskog rata nastavili su posao svojih oceva i ponovo srusili 39 crkava, a 41 znatno ostetili. Episkopska rezidencija u Pakracu, jedno od najstarijih baroknih zdanja (1732), opljackana je, granatirana i demolirana. Neizvesna je sudbina stare Episkopske knjiznice, riznice, galerije episkopskih portreta iz XVIII i XIX veka, stilskog namestaja, i jos mnogo toga. Saborni hram je spaljen. U Pakracu su unisteni (minirani ili spaljeni) svi crkveni objekti (ukupno osam). Kontinuitet duhovnog genocida je potvrdjen. Srusene su do temelja crkve u Novoj Gradiski (ovo je cetvrto rusenje srpskog hrama u ovom mestu za poslednjih 250 godina) i Slavonskom Brodu (koji jos nije bio ni zavrsen).

Crkva Svete Trojice u Novoj Gradiski podignuta je 1982. godine i bila je u to vreme najveca crkva podignuta u Srpskoj patrijarsiji posle rata. Ovaj monumentalni hram minirale su ustase devet puta. Zbog cvrstine gradnje i lokacije (nalazi se u strogom centru), poslednje miniranje obavili su strucnjaci iz Zagreba. Rusevine su uklonjene, a crkviste poplocano. U ovoj posavskoj varosi srusen je i hram posvecen Prenosu mostiju Svetog Nikole, na srpsko-pravoslavnom groblju. U Pakrackom kraju, unisteni su skoro svi pravoslavni hramovi: Kusonje, Sirac, Bijela, Batinjani, Obrijez Donja, Kukunjevac.

Preko 80% crkava, kao i ostalih crkvenih zdanja, unisteno je u ovom ratu van ratnih dejstava. Daleko od svake borbene linije miniran je i hram Svetih apostola Petra i Pavla u Kucancima, rodnom mestu patrijarha srpskog Gospodina Pavla.

Pored navedenog, sruseno je jos 25 parohijskih domova, a 15 je osteceno.

Karakteristika skrnavljenja i demoliranja hramova na podrucju ove eparhije, posebno na podrucju Pakrackog, Daruvarskog i Novogradiskog namesnistva, jeste u tome sto su Casne trpeze razbijene i oskrnavljene, a ikone sa ikonostasa izbodene ili spaljene. Kada je iguman manastira Orahovice, zbog zdravstvenih tegoba, prebacen u bolnicu septembra 1996. godine, manastir je demoliran i opljackan. Nestale su brojne ikone i druge vredne manastirske dragocenosti.

Pakrac

Saborna crkva Svete Trojice – podignuta izmedju 1757. i 1768. godine na temeljima starije crkve, uz koju je 1747. podignuta kapela Svetog Trifuna. Znatnija obnova izvedena 1898. godine po projektu Hermana Bolea. Tada uradjen i novi ikonostas, delo slikara Steve Todorovica. Tokom Drugog svetskog rata ustase su unistile arhivu i crkvene knjige, a ostale dragocenosti opljackali. Tih ratnih godina, Saborna crkva je preuredjena u rimokatolicku bogomolju. Krajem 1991. godine, znatno je ostecen zvonik i krov; a pocetkom 1992. godine, Sabornu crkvu minirala hrvatska vojska i tom prilikom izgoreo ikonostas i drugi crkveno-umetnicki predmeti (Izvestaj ECMM,   3/95, 36). Pred pravoslavni Bozic 1996. godine miniran, unutar hrama, grob pakrackog episkopa Emilijana.

Vladicanski dvor – podignut 1732. godine na mestu starije drvene episkopske rezidencije. Izvesne dogradnje bilo je u XVIII i XIX veku. Unutar dvora je i kapela posvecena Blagovestima; zatim stara Episkopska knjiznica, najvrednija nacionalna biblioteka, i Riznica Eparhije slavonske. Godine 1985. vracene su stara biblioteka i riznica koje su bile opljackane u Drugom svetskom ratu. Episkopski dvor je tokom ratnih dejstava 1991/92. godine znatno ostecen, posebno njegova krovna konstrukcija. Ceo inventar, kao i stara biblioteka, delom su unisteni, a delom opljackani. Tokom 1991–1993. godine u dvoru je bio smesten Stab Ministarstva unutarnjih poslova Republike Hrvatske. Vladicanski dvor i dalje prazan, demoliran i u izuzetno teskom stanju. Pridvorna kapela opljackana, bez ikonostasa. Casna trpeza srusena.

Crkvu Rodjenja Presvete Bogorodice na „Gavrinici" podigao je krajem XVII veka episkop Petronije Ljubibratic kao svoju grobnu crkvu. Od tog vremena sluzi kao Mauzolej slavonskih episkopa. Crkvu obnovio „tvrdim materijalom" episkop pakracki Gavrilo Popovic 1715/16. godine. Po njegovom imenu crkva, kao i predeo oko crkve, deo Pakraca prozvana „Gavrinica". U Drugom svetskom ratu (1941–1945) crkva znatno ostecena, a veliki broj ikona i drugih bogosluzbenih predmeta unisten. Obnovljena 1972. godine. Tokom ratnih operacija 1991/92. godine crkvu spalila hrvatska vojska, tako da su ostali samo zidovi (Izvestaj ECMM,   3/95, 36). Obnova pocela 1993. godine, kada je stavljen novi krov. Tokom hrvatske agresije 1995. godine grobljanska crkva na „Gavrinici" provaljena i demolirana.

Zgrada bogoslovije, staro bogoslovsko-prosvetno zdanje, podignuta 1850–53. godine. Tokom ratnih operacija 1991/92. zgrada spaljena, ostali samo zidovi.

Parohijski domovi: dva parohijska stana spaljena 1991/92. godine mimo ratnih operacija.

Zgrada svestenickih udovica spaljena izvan ratnih operacija 1991/92. godine.

Vladicanska vila u vinogradu spaljena mimo ratnih operacija. Ostali samo zidovi.

Batinjani

Crkva Svetog velikomucenika Dimitrija podignuta 1739. godine. Ikonostas delo popa Stanoja Popovica iz 1747–1751. godine. Generalno obnovljena 1990. Minirana izvan ratnih operacija 1992. godine.

Bebrina

Crkva Svetog kneza Lazara minirana avgusta 1991. godine. Ostali samo temelji (Izvestaj ECMM,   2/95, 54).

Bijela

Crkva Svetih arhangela Mihaila i Gavrila podignuta 1751, a znatnije obnovljena 1885/86. godine. Ikonostas slikan 1759. godine. Tokom Drugom svetskog rata demolirale je ustase, a crkvene knjige i arhivu unistili. Parohijski dom spaljen. Crkva i parohijski dom obnovljeni 1956. Godine 1991/92. izvan ratnih operacija crkva spaljena, a ikonostas, crkvene knjige, bogosluzbeni predmeti i arhiva unisteni. Parohijski dom spaljen izvan ratnih operacija 1991/92. godine.

Bodegraji

Kapela Uspenja Presvete Bogorodice uredjena posle Drugog svetskog rata u parohijskom domu i dozidan zvonik. Maja meseca 1995. godine nasilno provaljena, razbijena ulazna vrata i nekoliko prozora.

Brodski Zdenci

Crkva Rodjenja Presvete Bogorodice podignuta 1926. godine. Minirali je Hrvati 1993. godine.

Veliki Bastaji

Crkva Svetog velikomucenika Georgija podignuta na starijim temeljima 1765. godine. Veca obnova izvedena 1880. godine. Ikonostas slikao (1785) slikar Mojsije Subotic. Tokom Drugog svetskog rata ostecena spolja, maticne i bogosluzbene knjige, kao i arhiva, unistene. Tokom ratnih operacija 1991/92. godine ostecena. Ulazna vrata razbijena, juzna izvaljena, krov ostecen na nekoliko mesta, tako da crkva prokisnjava. Parohijski dom miniran mimo ratnih operacija krajem 1991. godine.

Vocin

Crkva Svetih 318 bogonosnih otaca podignuta 1790. godine. Spaljena 1942, a parohijski dom unisten do temelja. Obnovljena 1976. i tada podignut novi zvonik. Novi parohijski dom podignut 1956. godine. Crkva minirana nocu 13. decembra 1991. godine. Ostali samo zidovi (Izvestaj ECMM,   1/94, 90). Parohijski dom miniran nocu 13. decembra 1991. godine. Ostali samo zidovi.

Vrbovljani

Kapela Svetog Save uredjena u parohijskom domu i prizidan zvonik. Provaljena i demolirana od strane Hrvatske vojske maja 1995. godine. Parohijski dom opljackan i demoliran.

Gazije

Crkva Svete Trojice iz 1754. godine. Obnovljena 1811. i 1883. godine. Puscanim zrnima ostecena fasada; nestalo osam ikona (1991–1995).

Gorice

Crkva Vaznesenja Gospodnjeg spaljena u toku ratnih operacija 1991/92. godine. Ostali samo zidovi.

Gornja Bukovica

Crkva Svetog proroka Ilije iz 1795. godine. Porusile je ustase 1942. godine. Novi hram podignut 1989. godine. Unutar hrama bacena eksplozivna naprava (minirana), a spolja gadjan zvonik tromblonima (1991–1993).

Gornji Miholjac

Crkva Silaska Svetoga Duha podignuta na starijem crkvistu 1793. godine. Veca obnova bila 1825. Tokom Drugog svetskog rata unisten ceo inventar, a crkva preuredjena u rimokatolicku bogomolju. Ostecena u toku ratnih operacija 1991/92. godine. Parohijski dom porusen izvan ratnih dejstava (1991–1995).

Gornji Rajic

Crkvu Svetog Save ostetila hrvatska vojska maja 1995. godine. Unutrasnjost demolirana i opljackana; bilo pokusaja i da se spali (Izvestaj ECMM,   3/95, 44).

Gradiste Bektesko

Parohijski dom (novopodignuti) iz 1990. godine porusen izvan ratnih dejstava 1991–1992. godine.

Grahovljani (Donji)

Crkva Svetih apostola Petra i Pavla provaljena 1991. godine. Ulazna vrata razbijena, unutrasnjost demolirana. Na ikonostasu nedostoje nekoliko prestonih ikona. Kamena Casna trpeza potpuno razbijena, a delovi razbacani svuda po oltaru. Zvonik ostecen, zvona odneta; prozori polupani. Krovni prekrivac ostecen, tako da prokisnjava iznad ikonostasa. Tokom 1997. godine nepoznata lica skinula i odvezla crep sa crkve (Izvestaj br. 144/97 od 18. maja 1997. godine). Parohijski dom unisten, ostali samo zidovi.

Gredjani

Crkva Svete Paraskeve (Petke) podignuta 1750. godine na temeljima ranijeg hrama. Veca obnova izvedena 1858. Tokom proslog rata stradala od ustasa; ostali samo zidovi. Ikonostas, bogosluzbene knjige, liturgijski predmeti i sve drugo unisteno. Obnovljena 1975. godine, kada je dozidan toranj. Crkva ostecena u vremenu 1991–1993. godine, a ikone na ikonostasu isecene bajonetom. Kapela u parohijskom domu demolirana maja 1995. godine. Parohijski dom opljackan i demoliran maja 1995. godine.

Daruvar

Crkva Svetih 318 bogonosnih otaca zidana 1756. godine na starijim temeljima. Veca obnova izvrsena 1879. U Drugom svetskom ratu ostecena spolja, a maticne knjige i arhiva unisteni. Posle rata obnavljana nekoliko puta. Tokom 1991/92. godine neznatno ostecena spolja.

Dijelka

Kapela u parohijskom domu i zvonik poruseni 1992. godine, izvan ratnih operacija.

Dobrovic

Crkva Vaznesenja Gospodnjeg podignuta 1749, obnovljena 1774. godine. Srusile je ustase 1942. godine. Parohijska kuca sa bogomoljom minirana (srusena). Crkveno-umetnicke dragocenosti, bogosluzbene i maticne knjige i arhiva unisteni (1991–1995).

Doljani

Crkva Svetog proroka Ilije podignuta na temeljima ranije drvene crkve 1805. godine. Znatnije obnovljena 1904. Na dan hramovne slave (2. avgusta) 1943. godine ostecena, a drvorezbarija ikonostasa, bogosluzbene knjige, crkveno-umetnicki predmeti i arhiva unisteni. Godine 1979. godine obnovljena. Demolirana i rastresena detonacijama 1992. Od pokusaja paljenja ostecen krov na zvoniku i na ladji hrama, tako da prokisnjava zapadni deo. Parohijski dom miniran od hrvatskih nacionalista izvan ratnih operacija 1991. godine.

Donji Bogicevci

Crkva Svetog Haralampija podignuta u drugoj polovini XVIII veka. Tokom ratnih dejstava 1991/92. godine stradala od granata.

Donji Rajic

Crkva Preobrazenja Gospodnjeg (nova) podignuta na starim temeljima 1813. godine. Srusili je ustase 1941. godine. Izgradnja novog hrama zapoceta 1983, a zavrsena 1990. godine. Tokom 1991. godine ostecena spolja u ratnim dejstvima. Prilikom hrvatske agresije maja 1995. godine, hram provaljen i demoliran, a od pokusaja spaljivanja ikonostasa nagorele carske dveri.

Donji Caglic

Crkva Svetog Nikole podignuta 1757. Spaljena 1942. Ikonostas i bogosluzbeni-liturgijski predmeti, bogosluzbene knjige i arhiva unisteni. Crkva generalno obnovljena 1990. godine. Znatno ostecena granatama hrvatske vojske 1991/92. godine. Obnovljena tokom 1994. godine. Prilikom hrvatske agresije maja 1995. godine crkva granatirana, provaljena i demolirana (Izvestaj ECMM   3/95, 43 i 70).

Dragovic

Crkva Svetog Save sagradjena 1940. godine. Ostecena spolja i iznutra u ratnim dejstvima hrvatske vojske 1991/92. godine (Izvestaj ECMM   3/95, 39). Sa zvonika koji je sluzio snagama Ujedinjenih nacija kao osmatracnica ukradeno zvono (Izvestaj Br. 144/97 od 18. maja 1997. godine).

Jazavica

Kapela Svete Paraskeve (Petke) podignuta u XIX veku. Opljackale je i demolirale ustase 4. oktobra 1991. godine.

Jasenovac

Crkva Rodjenja Svetog Jovana Krstitelja podignuta 1775. godine. Ustase je srusile 1941. Ikonostas, liturgijski predmeti, bogosluzbene i maticne knjige, arhiva i mobilijar unisteni. Nova crkva podignuta 1984. godine. Ostecena u ratnim operacijama 1991/92. Prilikom hrvatske agresije maja 1995. godine crkva granatirana (ostecen krov i zidovi), provaljena i demolirana (Izvestaj ECMM   3/95, 71). Parohijski dom spaljen (1991–1995).

Katinci

Crkva Svetih apostola Petra i Pavla sagradjena 1750. godine, obnovljena 1864. i 1872. Ikonostas slikao Evtimije Subotic. Krajem 1991. godine provaljena, opljackana i unutrasnjost demolirana (Casna trpeza potpuno srusena, a sa ikonostasa odneto devet ikona).

Klokocevik

Crkva Svete Trojice podignuta u periodu od 1756. do 1760. godine. Tokom Drugog svetskog rata srusile je do temelja hrvatske ustase. Tom prilikom stradao ikonostas, crkveni predmeti, bogosluzbene knjige i arhiva. Posle rata, na groblju podignuta nova crkva kao zaduzbina profesora dr Dusana Glumca. Godine 1988. izgradjena u mestu nova crkva. Istu porusila novembra 1991. hrvatska vojska, izvan ratnih operacija; ostali samo temelji (Izvestaj ECMM   2/95, 55).

Korenicani

Crkva Svetog Nikole demolirana, inventar polomljen. Casna trpeza srusena. Zvonik i deo krova pogodila granata i ostetila. Crkva prokisnjava na nekoliko mesta.

Krestelovac

Crkva Uspenja Presvete Bogorodice sagradjena 1745, obnovljena 1938. i 1957. godine; u narodu se zove „Svetinja". Oskrnavljena.

Kukunjevac

Crkva Svete Paraskeve (Petke) podignuta 1782. godine na temeljima starije. Ikonostas slikao Muravic 1896. godine. Tokom Drugog svetskog rata znatno ostecena, a parohijski dom spaljen. Posle rata u vise navrata obnavljana. Crkvu granatirala hrvatska vojska decembra 1991. godine; nije za upotrebu (Izvestaj ECMM   3/95, 40). Iste godine, ili pocetkom 1992, hram miniran; potpuno unisten zvonik i deo ladje, a svod pao. Casne trpeze nema, a ikonostas zatrpan ciglama. Novopodignuti parohijski dom minirala hrvatska vojska decembra 1991. godine.

Kusonje

Crkva Svetog velikomucenika Georgija podignuta 1734. godine. Ustase je zapalile 13. avgusta 1942. i tom prilikom u crkvi mucki je umoreno 460 pravoslavnih Srba. Posle rata (1987), i pored zabrane Regionalnog zavoda u Osijeku, pocela obnova. Crkva ostecena 1991/92. godine. Razbijeno i polomljeno sve u njoj. Betonska Casna trpeza razbijena, a delovi razbacani unaokolo. Stakla razbijena, krov prokisnjava. Tokom 1997. godine ukraden crep i zvono sa ovoga hrama (Izvestaj Br. 144/97 od 18. maja 1997. godine). Novopodignuti parohijski dom granatirala hrvatska vojska 1991/92. godine. Nije za upotrebu (Izvestaj ECMM   3/95, 41).

Kucanci

Crkva Svetih apostola Petra i Pavla podignuta 1828. na temeljima starijeg drvenog hrama iz 1748. godine. Ikonostas delo akademskog slikara Ilije Dimitrijevica iz 1888. godine. Minirana 20. decembra 1991. (Izvestaj ECMM   2/95, 57).

Ladjevac

Crkva Svetog Nikole ostecena i oskrnavljena maja 1995. godine (Izvestaj ECMM   3/95, 58).

Lisicine

Crkva Svetog velikomucenika Georgija podignuta 1869. na starijem crkvistu (1748). U proslom ratu ostecena, a liturgijski predmeti, bogosluzbene i maticne knjige unisteni. Hram generalno obnovljen 1990. godine. Krajem 1991. crkvu porusile ustase. Ikonostas spasen, prenet u Beograd. Parohijski dom porusile ustase krajem 1992. godine.

Lovska

Crkva Svetog Teodora Tirona podignuta 1746. godine. Ikonostas nastao 1842. Tokom Drugog svetskog rata (1945) ostecena topovskim granatama. Obnova ovog hrama zapoceta 1985. godine. Tokom ratnih dejstava hrvatske vojske septembra/oktobra 1991, crkva ostala bez veceg dela krovnog pokrivaca. Nema tragova ikonostasa ni Casne trpeze; nema vrata ni prozora, sve zatrpano ciglom. Zvonik pogodjen granatama i skoro potpuno unisten (nema zvona). Parohijski dom tokom granatiranja hrvatske vojske 1991/92. godine ostecen.

Londzica

Parohijski dom pocetkom septembra 1993. godine minirale hrvatske ustase izvan ratnih operacija.

Luzani

Crkva Svete Trojice srusena u Drugom svetskom ratu. Novi hram podignut posle rata. Crkva iznutra minirana od strane ustasa izvan ratnih dejstava 1991/92. godine.

Malino

Crkvu Svetih apostola Petra i Pavla srusile ustase 1941. godine. Novi hram podignut posle rata. Srusile je hrvatske ustase 1991/92. godine, izvan ratnih operacija.

Manastir Pakra

Crkva Vavedenja Presvete Bogorodice – manastir osnovan 1556. godine. Danasnja crkva podignuta 1765, a ikonostas uradio nekoliko godina kasnije novosadski slikar Vasa Ostojic. Tokom Drugog svetskog rata manastir opljackan i demoliran, a konaci spaljeni. Posle rata izgradjen novi konak. Krajem 1991. godine sestrinstvo izbeglo, manastir i konaci provaljeni, demolirani i opljackani. Na Casnoj trpezi paljene su bogosluzbene knjige, a nestale su i vredne ikone s kraja XVII i iz XVIII veka. Krov na crkvi ima ostecenja kod samog zvonika tako da prokisnjava na nekoliko mesta. Zvona ukradena.

Manastir Svete Ane

Crkva Svete Ane podignuta 1412. godine kao pavlinski manastir. U XVII veku dodeljen pravoslavnim monasima. Obnovljen krajem XVII veka, u vreme kada u tim krajevima boravi patrijarh Arsenije III Carnojevic. Tokom Drugog svetskog rata manastir opljackan. U ratnim dejstvima novembra 1991. godine ostecen krov i zidovi (Izvestaj ECMM   1/94, 72 i 84). Maja 1995. godine hrvatska vojska demolirala crkvu. Sestrinstvu manastira pridruzile se i izbegle monahinje iz manastira Pakre.

Masic

Crkva Svetog proroka Ilije podignuta u drugoj deceniji XIX veka, na temeljima starijeg hrama iz 1772. godine. Granatirana izvan ratnih operacija od strane hrvatske vojske, u prolece 1991 godine. Nije za upotrebu (Izvestaj ECMM   3/95, 70).

Masicka Sagovina

Kapela Vaznesenja Gospodnjeg podignuta pocetkom XX veka. Ostetile je hrvatske ustase 1992. godine.

Medari

Crkva Preobrazenja Gospodnjeg podignuta 1777, a veca obnova izvedena 1834. godine. U Drugom svetskom ratu zapalile je ustase. Posle rata obnovljena. U toku ratnih operacija 1991/92. godine stradala od granata hrvatske i srpske vojske. Novi parohijski dom znatno ostecen tokom ratnih dejstava 1991/92.

Medinci

Crkva Svete Paraskeve (Petke) podignuta 1747. Srusile je ustase 1942. godine. Podignuta nova 1972. Na crkvu ispaljena kumulativna granata koja nije eksplodirala (1991–1993).

Mikleus

Crkva Svete Trojice podignuta 1747, a veca obnova izvedena 1777. i 1844. godine. U Drugom svetskom ratu preuredjena u rimokatolicku bogomolju. Obnovljena posle rata. Minirale je hrvatske ustase aprila 1992. godine. Vredni liturgijski predmeti i bogata zbirka bogosluzbenih i crkvenih knjiga unisteni. Parohijski dom provaljen, opljackan i demoliran (1991–1993).

Miokovicevo

Zvonik stradao od hrvatskih ustasa 24. jula 1992. godine. Tada su i srpske kuce u ovom selu spaljene.

Nova Gradiska

Crkva Svete Trojice podignuta 1738, obnovljena 1824. i 1885. godine. Srusena do temelja od strane hrvatskih ustasa 7. jula 1941. Tom prilikom stradao i ikonostas iz 1814. godine, vredni bogosluzbeni predmeti i crkvene knjige. Nova Saborna crkva podignuta 1982. godine; najveca podignuta crkva u Srpskoj patrijarsiji posle Drugog svetskog rata. Srusena miniranjem strucnjaka iz Zagreba u prolece 1992. godine. Minirana devet puta sve dok nije sravnjena sa zemljom. Sav materijal uklonjen, a crkviste pretvoreno u zelenu povrsinu (Izvestaj ECMM   2/95, 56).

Nova Gradiska

Crkva Prenosa mostiju Svetog Nikole (na groblju) podignuta 1818. godine. Obnovljena 1866. Srusena od strane hrvatskih ustasa 1992. godine, izvan ratnih operacija. Dva parohijska stana provaljena i nasilno useljena (1991–1995).

Novo Topolje

Crkva Svetog proroka Ilije podignuta 1847. na starijem crkvistu iz 1778. godine. Ikonostas slikao Djordje Protic, iz Sombora. Srusile je ustase 1941. godine. Nova crkva podignuta 1987/88. Znatno ostecena 1991/92. godine.

Obradovci

Crkva Svete Paraskeve (Petke) podignuta 1774, obnovljena 1823. i 1881. godine. Ikonostas iz XVIII veka. Tokom Drugog svetskog rata tesko je ostetili Nemci i ustase. Ikonostas srusen, a bogosluzbeni predmeti, crkvene knjige i arhiva unisteni. Obnovljena 1984. godine. Minirana 27. novembra 1991. od strane ustasa. Tom prilikom unisten ikonostas iz 1763. godine, sa 42 ikone, dvadeset bogosluzbenih knjiga iz XVIII veka, kao i stampano Jevandjelje okovano srebrom, iz 1747. godine.

Obrijez Donja

Crkva Svetog Jovana Bogoslova podignuta 1747. godine. Obnavljana nekoliko puta, a generalno 1989/90. godine. Provaljena i demolirana krajem 1991. godine.

Okucani

Crkva Svetog velikomucenika Dimitrija podignuta 1752. godine. Srusile su je ustase 1942, a ikonostas, mobilijar, bogosluzbene predmete i crkvene knjige unistili. Nova crkva podignuta nedaleko od starog crkvista 1969. godine. Ostecena spolja na Mitrovdan 1991. Prilikom hrvatske agresije maja 1995. godine, crkva provaljena i demolirana (Izvestaj ECMM   3/95,42). Tokom 1997. godine crkva oskrnavljena (Izvestaj Mbr. 33/97 od 6. februara 1997. godine). Parohijski dom ostecen i delom srusen krajem 1991. godine. Tokom 1992. godine osposobljen za stanovanje. Jedanaestog aprila 1997. godine, u 21 sat i 15 minuta, podmetnut je pozar koji je naneo veliku stetu (Izvestaj Br. 144/97 od 18. maja 1997. godine).

Oljasi

Kapela Svete Paraskeve (Petke) uredjena u parohijskom domu. Parohijski dom i kapela osteceni granatama 1991/92. godine.

Orahovica

Crkva Rodjenja Presvete Bogorodice podignuta 1758–62; obnovljena 1887. godine. Ikonostas iz 1775. godine. Srusile je ustase na Bozic 1942. Ikonostas odnet u Zagreb pre rusenja i vracen u Pakrac 1985. godine. Posle rata u parohijskom domu uredjena kapela; ista minirana 1991/92. godine izvan ratnih dejstava. Zvono sa drvene zvonare odneto; crkveno-umetnicke dragocenosti unistene.

Podravska Slatina

Crkva Svetih apostola Petra i Pavla podignuta 1750, obnovljena 1813. i 1887. godine. Ikonostas slikao Jovan Cetirevic Grabovan 1785. Srusile je ustase 1941. godine. Obnovljena 1977. Ostecena granatama 1991/92. godine. Provaljena i demolirana 1995. Parohijski dom ostetile granate 1991/92. godine.

Poljane (pored Medara)

Zavetna kapela s pocetka XX veka. Obnovljena 1990/91. godine. Do temelja su je srusile ustase krajem 1991. godine.

Pusina

Zvonik demolirali Hrvati 1991/92. godine.

Rajevo Selo

Crkva Svetog velikomucenika Prokopija podignuta 1866. godine. Demolirana i opljackana (1991–1993).

Ratkovac

Crkva Pokrova Presvete Bogorodice podignuta 1800. godine na starom crkvistu iz sredine XVIII veka. Tokom Drugog svetskog rata ostecena i opljackana. Maja 1995. godine granatirala je hrvatska vojska; demolirana i opljackana (Izvestaj ECMM   3/95, 42). Nedostaje nekoliko ikona sa ikonostasa; prestone ikone: Hristova, Presvete Bogorodice i Svetog Nikolaja ostecene („klane") nozem ili necim slicnim. Tokom 1997. godine opljackan ikonostas (Izvestaj Mbr. 33/97 od 6. februara 1997. godine).

Ratkovica

Crkva Svetog velikomucenika Dimitrija (Svete Paraskeve) podignuta 1874. godine. Srusile su je 1941. hrvatske ustase. Sagradjena nova 1980. godine. Minirana decembra 1991. Tom prilikom unistene crkveno-umetnicke dragocenosti unutar hrama (Izvestaj ECMM   2/95, 57).

Rogolji Donji

Crkva Svetog velikomucenika Georgija iz XIX veka. Obnovljena 1990. godine. Ostecena 1991. Obnovljena 1993. godine. Ostecena, oskrnavljena i opljackana maja 1995. (Izvestaj ECMM   3/95, 44). Razbijena i potpuno unistena Casna trpeza. Tokom 1997. godine opljackan ikonostas (Izvestaj Mbr. 33/97 od 6. februara 1997. godine).

Sirac

Crkva Uspenja Presvete Bogorodice podignuta 1751, obnovljena 1876. godine. Delimicno ostecena i opljackana 1943. godine. Minirana i do temelja unistena 1991/92. godine.

Slavonska Pozega

Crkva Svetog velikomucenika Georgija podignuta 1730, obnovljena 1845. godine. Ikonostas slikao Celestin Medovic. Srusile je ustase 1. maja 1941. Tom prilikom ikonostas, bogosluzbeni predmeti i crkvene knjige unisteni. Novi hram podignut 1990. godine. Ostecen u vise navrata granatiranjem (1991–1993). Parohijski dom sa kapelom Svetog velikomucenika Georgija spaljen izvan ratnih operacija 1991/92. godine.

Slavonski Brod

Crkva Svetog velikomucenika Georgija podignuta 1802. godine. Srusile je ustase 1941. godine. Nedaleko od starog crkvista podignuta 1990. godine nova crkva, po projektu arhitekte dr Predraga Ristica. Minirana izvan ratnih operacija 1991/92. godine. Stara bogomolja Svetog Georgija demolirana i znatno ostecena.

Slavonski Kobas

Crkva Svetog velikomucenika Georgija podignuta 1779, a ikonostas oslikan 1801. godine. Srusile su je ustase 1941. godine. Tom prilikom unistene sve crkveno-umetnicke dragocenosti unutar hrama. Nova crkva podignuta 1962. godine. Minirana u jesen 1993. godine; ostali samo zidovi (Izvestaj ECMM   2/95, 53).

Stari Slatnik

Crkva Svetog kneza Lazara do temelja srusena 1941. godine. Bogosluzbeni predmeti, crkvene knjige i arhiva unisteni. Nova crkva izgradjena 1985. Minirana u leto 1991. godine i nije za upotrebu (Izvestaj ECMM   2/95, 53). Spomen-ploca sa imenima Srba koje su pobile ustase 1941–1945. unistena 12. novembra 1991. godine.

Subotska

Crkva Svetog arhangela Gavrila podignuta sredinom XVIII veka. Obnovljena 1889. godine. Ikonostas iz prve polovine XVIII veka. Tokom Drugog svetskog rata ostecena granatama, a bogosluzbeni predmeti, crkvene knjige i arhiva unisteni. Crkvu unistila hrvatska vojska 1991/92. godine izvan ratnih dejstava, i nije za upotrebu (Izvestaj ECMM   3/95, 38). Bez vrata, prozora, inventar spaljen. Ikonostasa nema, a Casna trpeza od kamena razbijena u sitne delove i razbacana svuda po hramu. Crkva prokisnjava. Zvonik ostecen granatama i skoro potpuno unisten (nema zvona).

Toranj

Crkva Svetog Pantelejmona (Pantelija) podignuta 1931. godine. Tokom Drugog svetskog rata delimicno ostecena. Unisten deo arhiva; bogosluzbeni predmeti i crkvene knjige opljackani. Obnovljena 1989. godine. Minirala je hrvatska vojska 1992. (Izvestaj ECMM   3/95, 71).

Izvan sela Tornja nalazi se stara crkva Svetog Pantelejmona iz XV veka; obnovljena 1751. godine i od tada sluzi kao pravoslavna bogomolja. U Drugom svetskom ratu stradala od partizana. Ostecena 1991/92. godine.

Trnava

Crkva Vaznesenja Gospodnjeg granatirana od strane hrvatske vojske 1991/92. godine. Tesko ostecena (Izvestaj ECMM   3/95, 39).

Trnjani

Crkva Rodjenja Presvete Bogorodice srusena od strane ustasa 1941. godine. Tom prilikom stradao ikonostas i sve crkveno-umetnicke dragocenosti unutar hrama. Nova crkva podignuta posle rata. Srusena oktobra 1992. godine, izvan ratnih operacija. Ostali samo zidovi (Izvestaj ECMM   2/95, 56).

Uljanik

Crkva Rodjenja Svetog Jovana Pretece podignuta 1760, obnovljena 1881, 1889. i 1893. godine. Ikonostas iz 1903. Generalno obnovljena 1956. godine. Provaljena avgusta 1991. Parohijski dom provaljen, opljackan i demoliran.

Ustica

Crkva Svetog cara Konstantina i Jelene podignuta 1810. godine. Minirale su je ustase 1941. Tom prilikom stradao ikonostas i sve dragocenosti u hramu. Na crkvistu podignut novi zvonik 1980. godine, a 1989. pocela izgradnja novog hrama. Parohijski dom i kapelu Svetog cara Konstantina i Jelene ostetile granate 1991/92. godine.

Crkveni Vrhovci

Crkva Uspenja Presvete Bogorodice podignuta 1778. godine. Obnovljena 1990/91. Srusena 1991/92. godine.

Sagovina Masicka

Kapela Svetog velikomucenika Georgija podignuta u XIX veku – Spomenik kulture. Ostecena tokom avgusta/septembra 1991. godine (Izvestaj prema monografiji Ranjena crkva u Hrvatskoj, Zagreb 1996, str. 425).

Sirinci

Kapela Svetog jevandjeliste Marka podignuta u XIX veku. Ustase je unistile 1991. godine, izvan ratnih operacija.

Snjegavic

Crkva Pokrova Presvete Bogorodice podignuta 1764. godine. Srusena krajem decembra 1991, izvan ratnih dejstava. Parohijski dom spaljen 1991. godine.