XI.
1.
His forte diebus Valens tandem excitus Antiochia, longitudine viarum emensa
venit Constantinopolim, ubi moratus paucissimos dies seditioneque popularium
levi pulsatus, Sebastiano paulo ante ab Italia, ut petierat, misso, vigilantiae
notae ductori pedestris exercitus cura commissa, quem regebat antea Traianus:
ipse ad Melanthiada villam Caesarianam profectus, militem stipendio fovebat et
alimentis et blanda crebritate sermonum.
2.
unde cum itinere edicto per tesseram Nicen venisset, quae statio ita
cognominatur: relatione speculatorum didicit refertos opima barbaros praeda a
Rhodopeis tractibus prope Hadrianopolim revertisse: qui motu imperatoris cum
abundanti milite cognito, popularibus iungere festinant, circa Beroeam et
Nicopolim agentibus praesidiis fixis: atque ilico ut oblatae occasionis
maturitas postulabat, cum trecentenis militibus per singulos numeros lectis
Sebastianus properare dispositus est, conducens rebus publicis aliquid, ut
promittebat, acturus.
3.
qui itineribus celeratis conspectus prope Hadrianopolim, obseratis vi portis
iuxta adire prohibebatur: veritis defensoribus ne captus ab hoste veniret et
subornatus atque contingeret aliquid in civitatis perniciem, quale per Actum
acciderat comitem, quo per fraudem Magnentiacis militibus capto claustra
patefacta sunt Alpium Iuliarum.
4.
agnitus tamen licet sero Sebastianus et urbem introire permissus, cibo et
quiete curatis pro copia, quos ductabat, secuta luce impetu clandestino erupit,
vesperaque incedente Gothorum vastatorios cuneos prope flumen Hebrum subito
visos paulisper opertus aggeribus et frutectis obscura nocte suspensis passibus
inconpositos adgressus est, adeoque prostravit ut praeter paucos, quos morte
velocitas exemerat pedum, interirent reliqui omnes, praedamque retraxit
innumeram, quam nec civitas cepit nec planities lata camporum.
5.
qua causa percitus Fritigernus et extimescens, ne dux, ut saepe audierat,
impetrabilis dispersos licenter suorum globos raptuique intentos consumeret,
inprovisos adoriens : revocatis omnibus prope Cabylen oppidum cito discessit,
ut agentes in regionibus patulis nec inedia nec occultis vexarentur insidiis.
6.
Dum haec aguntur in Thraciis, Gratianus docto litteris patruo, qua industria
superaverit Alamanos, pedestri itinere, praemissis inpedimentis et sarcinis, ipse
cum expeditiore militum manu permeato Danubio, delatus Bononiam, Sirmium
introiit, et quadriduum ibi moratus per idem flumen ad Martis castra descendit,
febribus intervallatis adflictus: in quo tractu Halanorum impetu repentino
temptatus amisit sequentium paucos.
XII.
1.
Isdemque diebus exagitatus ratione gemina Valens, quod Lentienses conpererat
superatos, quodque Sebastianus subinde scribens facta dictis exaggerabat, e
Melanthiade signa commovit, aequiperare facinore quodam egregio adulescentem
properans filium fratris, cuius virtutibus urebatur: ducebatque multiplices
copias nec contemnendas nec segnes, quippe etiam veteranos isdem iunxerat
plurimos, inter quos et honoratiores alii et Traianus recinctus est, paulo ante
magister armorum.
2.
et quoniam exploratione sollicita cognitum est cogitare hostes fortibus
praesidiis itinera claudere, per quae commeatus necessarii portabantur,
occursum est huic conatui conpetenter, ad retinendas oportunitates angustiarum,
quae prope erant, peditibus sagittariis et equitum turma citius missa.
3.
triduoque proximo cum barbari gradu incederent leni et metuentes eruptionem per
devia, quindecim milibus passuum a civitate discreti stationem peterent Nicen -
incertum quo errore - procursatoribus omnem illam multitudinis partem, quam
viderant, in numero decem milium esse firmantibus, imperator procaci quodam
calore perculsus isdem occurrere festinabat.
4.
proinde agmine quadrato incedens prope suburbanum Hadrianopoleos venit, ubi
vallo sudibus fossaque firmato, Gratianum inpatienter operiens, Richomerem
comitem domesticorum suscepit ab eodem imperatore praemissum cum litteris,
ipsum quoque venturum mox indicantibus.
5.
quarum textu oratus ut praestolaretur paulisper periculorum participem, neve
abruptis discriminibus temere semet committeret solum, adhibitis in consilium
potestatibus variis, quid facto opus esset deliberabat.
6.
et cum Sebastiano auctore quidam protinus eundum ad certamen urgerent, Victor
nomine magister equitum, Sarmata sed cunctator et cautus, eadem sentientibus
multis imperii socium exspeetari eensebat, ut incrementis exercitus Gallicani
adscitis opprimeretur levius tumor barbaricus flammans.
7.
vicit tamen funesta principis destinatio et adulabilis quorundam sententia
regiorum, qui, ne paene iam partae victoriae - ut opinabantur - consors fieret
Gratianus, properari cursu celeri suadebant.
8.
Et dum neeessaria parabantur ad decernendum, Christiani ritus presbyter, ut
ipsi appellant, missus a Fritigerno legatus cum aliis humilibus venit ad
principis castra, susceptusque leniter eiusdem ductoris obtulit scripta
petentis propalam ut sibi suisque, quos extorres patriis laribus rapidi ferarum
gentium exegere discursus, habitanda Thracia sola eum pecore omni concederentur
et frugibus: hoc impetrato spondentis perpetuam pacem.
9.
praeter haec idem Christianus ut eonscius arcanorum et fidus, secretas alias
eiusdem regis obtulit litteras, qui astu et ludificandi varietate nimium
sollers docebat Valentem quasi mox amicus futurus et socius, aliter se
popularium saevitiam mollire non posse vel ad condiciones rei Romanae
profuturas allicere, nisi subinde armatum isdem iuxta monstraret exercitum et
timore imperatorii nominis intentato eos a pernicioso pugnandi revocaret
ardore. et legati quidem ut ambigui frustra habiti discesserunt.
10.
Exoriente vero aurora diei, quem quintum Iduum Augustarum numerus ostendit
annalis, signa praepropere commoventur, inpedimentis et sarcinis prope
Hadrianopoleos muros cum legionum tutela congrua conlocatis. thesauri enim et
principalis fortunae insignia cetera cum praefecto et consistorianis ambitu
moenium tenebantur.
11.
decursis itaque viarum spatiis confragosis cum in medium torridus procederet
dies, octava tandem hora hostium carpenta cernuntur, quae ad speciem rotunditatis
detornata digestaque exploratorum relatione adfirmabantur. atque, ut mos est,
ululante barbara plebe ferum et triste, Romani duces aciem struxere: et
anteposito dextro cornu equitum primo, peditatus pars maxima subsidebat.
12.
cornu autem equitum laevum disiectis adhuc per itinera plurimis summa
difficultate conductum properabat passibus citis. dumque idem cornu nullo etiam
tum interturbante extenditur, horrendo fragore sibilantibus armis pulsuque minaci
scutorum territi barbari, quoniam pars eorum cum Alatheo et Saphrace procul
agens et accita nondum venerat, oraturos pacem misere legatos.
13.
eorum dum vilitatem despicit imperator, ut firma fierent paciscenda, optimates
poscens idoneos mitti: illi de industria cunctabantur ut inter fallaces
indutias equites sui redirent, quos adfore iam sperabant: et miles fervore
calefactus aestivo, siccis faucibus commarceret relucente amplitudine camporum
incendiis, quos lignis nutrimentisque aridis subditis, ut hoc fieret, idem
hostes urebant. cui malo aliud quoque accedebat exitiale quod homines et
iumenta cruciabat inedia gravis.
14.
Inter quae Fritigernus callidus futuri coniector, Martemque pertimescens
ancipitem, velut caduceatorem unum e plebe suo misit arbitrio, impetens nobiles
quosdam et electos ad se prope diem obsides mitti, inpavidus ipse minas
militares laturus et necessaria.
15.
laudato probatoque formidati ducis proposito, tribunus Aequitius, cui tunc erat
cura palatii credita, Valentis propinquus, adsentientibus cunctis ire pignoris
loco mature disponitur. quo renitente, quia semel captus ab hostibus lapsusque
a Dibalto, verebatur eorum inrationabiles motus, Richomeres se sponte obtulit
propria, ireque promiserat libens, pulcrum hoc quoque facinus et viro convenire
existimans forti: iamque pergebat indicia dignitatis et natalium ....
16.
eo ad vallum hostile tendente sagittarii et scutarii, quos Bacurius Hiberus
quidam tunc regebat et Cassio, avidius impetu calenti progressi iamque adversis
conexi, ut inmature proruperant, ita inerti discessu primordia belli foedarunt.
17.
hocque inpedimento conatus intempestivi et Richomeris alacritas fracta est,
nusquam ire permissi, et equitatus Gothorum cum Alatheo reversus et Saphrace,
Halanorum manu permixta, ut fulmen prope montes celsos excussus, quoscumque
adcursu veloci invenire comminus potuit, incitata caede turbavit.
|