|
IX.
1.
Interea Sapor et Persae quia tendere iam introrsus autumno praecipiti
haedorumque sidere exorto prohibebantur, captivos agentes et praedas remeare
cogitabant ad sua.
2.
inter haec tamen funera direptionesque civitatis excisae Aeliano comite et
tribunis, quorum efficacia diu defensa sunt moenia stragesque multiplicatae
Persarum, patibulis sceleste suffixis Iacobus et Caesius numerarii apparitionis
magistri equitum aliique protectores post terga vinctis manibus ducebantur,
Transtigritanis, qui sollicita quaerebantur industria, nullo infimi summique
discrimine ad unum omnibus contruncatis.
3.
Uxor vero Craugasii quae retinens pudorem inviolatum ut matrona nobilis
colebatur, maerebat velut orbem alium sine marito visura, quamquam sperabat
documentis praesentibus altiora.
4.
in rem itaque consulens suam et accidentia longe ante prospiciens anxietate bifaria
stringebatur viduitatem detestans et nuptias. ideo familiarem suum perquam
fidum regionumque Mesopotamiae gnarum per Izalam montem inter castella
praesidiaria duo Maride et Lorne introiturum Nisibin occulte dimisit mandatis
arcanisque vitae secretioris maritum exorans ut auditis, quae contigerint,
veniret secum beate victurus.
5.
quibus contentus expeditus viator per saltuosos tramites et frutecta Nisibin
passibus citis ingressus, causatusque se domina nusquam visa et forsitan
interempta data evadendi copia castris hostilibus abscessisse, et ideo ut vilis
neglectus docet Craugasium gesta: moxque accepta fide quod, si tuto licuerit,
sequetur coniugem libens, evasit exoptatum mulieri nuntium ferens, quae hoc cognito
per Tamsaporem ducem supplicaverat regi ut, si daretur facultas, antequam
Romanis excederet finibus, in potestatem suam iuberet propitius maritum
adscisci.
6.
Praeter spem itaque omnium digresso advena repentino, qui postliminio reversus
statim sine ullius evanuit conscientia perculsus suspicione dux Cassianus
praesidentesque ibi proceres alii minitantes ultima Craugasium incessebant, non
sine eius voluntate vel venisse vel abisse hominem clamitantes.
7.
qui proditoris metuens crimen inpendioque sollicitus, ne transitione perfugae
uxor eius superesse doceretur et tractari piissime, per simulationem
matrimonium alterius splendidae virginis adfectavit. et velut paraturus necessaria
convivio nuptiali egressus ad villam octavo lapide ab urbe distantem, concito
equo ad Persarum vastatorium globum, quem didicerat adventare, confugit
susceptusque aventer, qui esset ex his cognitus quae loquebatur, Tamsapori post
diem traditur quintum perque eum regi oblatus, opibus et necessitudine omni
recuperata cum coniuge, quam paucos post menses amisit, erat secundi loci post
Antoninum, ut ait poeta praeclarus longo proximus intervallo.
8.
ille enim ingenio et usu rerum diuturno firmatus consiliis validis sufficiebat
in cuncta quae conabatur, hic natura simplicior, nominis tamen itidem
pervulgati. et haec quidem haut diu postea contigerunt.
9.
Rex vero licet securitatem praeferens vultu exultansque specie tenus urbis
excidio videbatur, profundo tamen animi graviter aestuabat reputans in
obsidionalibus malis saepe luctuosas se pertulisse iacturas multoque ampliores
se ipsum populos perdidisse, quam e nostris ceperat vivos, vel certe per
diversas fuderat pugnas, ut apud Nisibin aliquotiens evenit et Singaram,
parique modo cum septuaginta tresque dies Amidam multitudine circumsedisset
armorum, triginta milia perdidit bellatorum, quae paulo postea per Discenen
tribunum et notarium numerata sunt hac discretione facilius, quod nostrorum
cadavera mox caesorum fatiscunt et diffluvnt adeo, ut nullius mortui facies
post quatriduum agnoscatur, interfectorum vero Persarum inarescunt in modum
stipitum corpora, ut nec liquentibus membris nec sanie perfusa madescant, quod
vita parcior facit et ubi nascuntur exustae caloribus terrae.
X.
1.
Dum haec per varios turbines in orientis extimo festinantur, difficultatem
adventantis inopiae frumentorum urbs verebatur aeterna, vique minacissimae
plebis famem ultimum malorum omnium exspectantis subinde Tertullus vexabatur,
ea tempestate praefectus, inrationabiliter plane, nec enim per eum steterat,
quo m inus tempore congruo alimenta navibus veherentur, quas maris casus
asperiores solitis ventorumque procellae reflantium delatas in proximos sinus
introire portum Augusti discriminum magnitudine perterrebant.
2.
quocirca idem saepe praefectus seditionibus agitatus ac plebe iam saeviente
inmanius, quam urebat inpendens exitium, ab omni spe tuendae salutis exclusus,
ut aestimabat, tumultuanti acriter populo sed accidentia considerare sueto
prudenter obiecit parvulos filios et lacrimans
3.
en inquit cives vestri - procul omen dii caelestes avertant - eadem perlaturi
vobiscum ni fortuna adfulserit laetior. si itaque his abolitis nil triste
accidere posse existimatis, praesto in potestate sunt vestra. qua miseratione
vulgus ad clementia suapte natura proclive lenitum conticuit aequanimiter
venturam operiens sortem.
4.
moxque divini arbitrio numinis, quod auxit ab incunabulis Romam perpetuamque
fore respondit, dum Tertullus apud Ostia in aede sacrificat Castorum,
tranquillitas mare mollivit, mutatoque in austrum placidum vento, velificatione
plena portum naves ingressae frumentis horrea referserunt.
|