CAPUT II. DE ADMINISTRATIONE EUCHARISTIAE

8. Quomodo tenentur parochi servare Eucharistiam, et ad eam dispensandam. An regularis, et quilibet sacerdos possit Communionem ministrare.

9. Et an diaconi.

10. An Viaticum possit in necessitate administrari a clericis, et etiam a laicis, et an a se ipsis, etc.

11. An sacerdos ex devotione possit communicare ex se ipso.

12. Quomodo debeat, et possit dari Viaticum.

13. An possit dari digitis posterioribus Viaticum; et an Communio.

14. An in utraque specie; et an pars Hostiae maioris. An pueris et amentibus.

15. An peccatoribus publicis; et an condemnatis.

16. An in Missa defunctorum.

17. In qua hora potest dari Communio.

18. Si remanent fragmenta.

8. Videamus cuinam licet Eucharistiam ministrare, et quid requiriatur ut licite ministretur. Quoad primum punctum, sicut soli sacerdotes possunt hoc Sacramentum consecrare, ut est de Fide (iuxta Trident. Ses. 22. c. 1.), ita solis sacerdotibus illius dispensatio concessa est. Et in rigore loquendo, Communionem dispensare solius pastoris est, qui ideo tenetur curare ut Eucharistia perpetuo in suis ecclesiis et cum debito decore conservetur, nempe in tabernaculo decenti, et cum lumine semper die et nocte accenso, et quidem sub culpa gravi; attamen si lumen deficeret per unam tantum horam, putant Diana et Quintanadvennas, non esse grave. Tenentur autem iidem eam ministrare non solum moribundis, sed etiam sanis, quoties rationabiliter et opportune requisiti sunt, ut dicunt communiter Sot. Suar. Vasq. Castrop. Filliuc. Azor. Dicast. Busemb. Salmant., etc.³ Caeterum cum Communio non fit nec ob paschale praeceptum, nec ob Viaticum, Religiosi vi suorum privilegiorum possunt in suis ecclesiis Eucharistiam ministrare, et hodie (ut recte testantur Castropal. et Roncagl.) ex communi consuetudine quae adest, prasumitur cuilibet sacerdoti celebranti talis facultas concessa⁴.

9. Diaconi tamen non possunt dispensare Eucharistiam sine speciali commissione Episcopi, aut parochi, alias incurrunt irregularitatem, ut habetur ex cap. 1. de Cler. non ordinato⁵. Antiquitus solebat universaliter committi diaconis Eucharistiae administratio, sed hodie non est permissum, nisi in necessitatis casu, ex can. 39. carthaginensis 4, ubi dictum fuit: Si necessitas cogat, etc., quae autem debeat esse talis necessitas, Habert et Tournely requirunt extremam; sed communiter Suar. Laym. Castr. Lugo, Conc. Salm., etc. dicunt sufficere quamcumque necessitatem notabilem, aut causam iustam, ut loquitur p. Concina, v. g. si parochus sit occupatus in aliquo magno festo, aut numerus communicantium sit magnus, etc. Diaconus autem, Eucharistiam ministrans, denet

esse indutus cotta et stola transversa¹.

10. Quando autem urgeret ministrare Viaticum infirmo, et deesset parochus, potest illud praebere quilibet sacerdos et etiam diaconus, licet repugnaret parochus, si irrationabiliter repugnaret; ita Tol. Sa, Dicast. Ronc. Salm. Laym. Sot., etc. communiter². Imo in ea necessitate volunt Suar. Val. Caiet. Fill. Escob. (et probabile dicunt Lug. et Coninch. contra Gonet, Bonac. Salmant. et alios, quorum sententia caeteroquin est communior) etiam a simplici clerico posse ministrari, ac etiam laicum posse suis manibus communicare; quia tunc ex una parte iam urget praeceptum divinum communicandi; et ex alia parte nullum reperitur praeceptum expressum di prohibens; et antiquitus si ob necessitatem, quae aderat, fideles in domos suas Sacramentum afferebant, et ibi communicabant, cur ergo nunc, maiore urgente necessitate, prout est mortis, id permitti non potest³? Verum tamen est praefatos auctores id permittere, cum sine scandalo fieri potest; sed ego dico hoc scandalum, aut potius admirationem, de facili posse tolli, circumstantes admonendo quod in tali necessitate id permittitur a theologis. Et ita pariter praefati auctores (contra alios) permittunt laicis in sacerdotum aut diaconorum defectum, ministrare Viaticum moribundis. Nec obstat textus c. Pervenit, 29. de Consecratione dist. 2., ubi sacerdotibus interdicitur committere laicis Eucharistiae administrationem, quia ibi sermo fit de sacerdote qui id agebat praeter necessitatem. Nec debet quidem obstare (ut dicunt) consuetudo contraria, quia cum hic casus rarissime accidat, non potest in probationem huius rei consuetudo contraria adduci; et huic opinioni valde adhaeret Laym. Dicit Habert hoc permitti laicis saltem cum licentia Episcopi⁴. An autem tempore pestis teneatur parochus Communionem adminsitrare, vide dicta Tract. 7. n. 28.

11. Probabile est quod extra mortis periculum, si non adest scandalum, et deest alius sacedos, bene possent sacerdotes ex seipsis communicare, etiam ob solam devotionem, ut fatentur Sylvius Lug. Bonac. Croix et Salm.; nam in hoc nulla intervenit irreverentia, nec de aliquo contrario praecepto constat. Imo Vasquez. Dicast. et Leand. id concedunt etiam diaconis, cum hoc eis aliquando fuerit concessum a Concil. nicaeno Can. 14.⁵. Quoad autem Regulares, quomodo et quando possint Eucharistiam ministrare, vide quod dicetur Tract. 20. de Privileg. n. 123. Et ubi in Pascha te communicare possint famuli monasteriorum regularium, peregrini et vagi vide Tract. 12. n. 42.

12. Videamus nun secundo loco quid requiratur ad licitam Eucharistiae adminsitrationem. Illa debet administrari debita reverentia, et iuxta ritum Ecclesiae consuetum: unde notandum 1. plerumque non esse deferendam infirmis Eucharistiam, nisi cum cotta, et stola., et luminibus, quare communiter dicunt Suar. Filliuc. et Ronc. Communionem praebere sine cotta et stola, per se esse mortale; sine luminibus tamen esse cessitatis probabiliter dicunt Filliuc. Granad. Aver. Elb. Gob. Croix Renz. Mazzotta etc. licere sine luminibus et sacris vestibus Viaticum ministrare, nam non praesumitur, quando praedictae caeremoniae adhiberi nequeunt, velle ut moribundi tanto defraudentur bono. Et probabiliter dicit Pasqual. posse pariter Episcopum dispensare ut Viaticum deferatur cum pileo in capite, cum longe et pe villas progrediendume st⁶. Ita etiam probabiliter dicunt Bonac. Salmant. Gobat. et Croix (contra Basemb.)

licere in casu magnae urgentiae sacerdoti currere, ut adveniat tempore opportuno ad dandum Viaticum¹. Ita etiam licet illud deferre equitando, si locus distat aut tempus est pluvium, aut instat necessitas illuc adveniendi, ut dicunt Quintanad. Elbel et Gob.², et legitur hoc fuisse concessum a s. Carolo Borromeo³. Item probabile est tempore pestis Viaticum cochleari licite posse ministrari, ut dicunt Bonac. Busemb. Marc. Mancin. Gobat. Leand. etc.; et ita etiam admittunt Escob. Praepos. et Diana dare Hostiam cum aqua in cochleari infirmo qui ob oris ariditatem deglutire non posset⁴. Hic notandum obiter quod S. C. Con. declaravit vetitum fuisse per s. Pium V. deferre Eucharistiam ad infirmos adorandam tantummodo. Benedictus XIV.⁵ in sua Epistola ad Cardinalem Guadagni Urbis Vicarium generalem, quae incipit Cum, ut recte nosti, praeter s. Pii V. prohibitionem affert etiam Rituale romanum a Paulo V. vulgatum, ubi haec leguntur: Sed alicui ad adorandum solum, seu devotionis, seu cuiusvis rei praetextu, ad ostendendum (divinum Sacramentum) non deferatur⁶.

13. Probabiliter etiam licet in casu extremae, aut gravissimae necessitatis Communionem praebere posterioribus digitis, si sacerdotis pollex aut index infirmus esset, ut dicunt communiter Tourn. Conc. Ronc. Salm. Bus. Diana et Renzicontra Bonac. Imo tenent Gobat. Arriaga Croix Leand. et Mazzotta hoc licere etiam extra necessitatem, si chiragra sacerdos laborat, dum dicunt quod tota sacerdotis manus sit consecrata; sed probabilius id negant Bonac. Possev. Diana et Renzi, quia licet tota manus sit consecrata, tamen iuxta ritum Ecclesiae pollex et index sacerdotis sunt praecipue ad hoc munus exercendum destinati. Communis autem est sententia cum Suar. Mol. Castropal. Bonac. Laym. etc. abstinendum esse a celebrando sacerdoti pollicem, aut indicem infirmum habenti, ita ut Hostiam frangere nequeat, ut deducitur ex cap. 11. de Corp. vitiat. ubi dicitur non posse ordinari sacerdos ille qui non habet pollicem aptum ad Hostiam frangendam, et pro regula generali habetur, quod quicquid impedit ab Ordinis susceptione, impedit etiam ab illius exercitio⁷.

14. Notandum 2. quod iuxta praesentem disciplinam nunquam licitum est, sine Pontificis dispensatione, etiam ad praebendum Viaticum, Eucharistiam administrare sub utraque specie, aut in sola vini specie; ita communiter Suar. Lug. Tambur. Dicast. Dian. Croix, etc.; nam praeceptum Viatici non obligat, cum sumi nequit iuxta Ecclesiae ritum⁸. Ita etiam sine causa (licet hoc veniale non excedat) non permittitur partem Hostiae maioris ad communicandum praebere. Sufficit autem pro causa, si communicandus sit infirmus, aut nobilis, aut famulus, aut alius cui expectare incommodo esset, licet ob solam devotionem communicaret, ut communiter s. Antonin. Silv. Bonac. Tourn. Conc. Salm. Elbel etc.⁹. Nec pariter licet Communionem pueris praebere ante annos discretionis, et perpetuo amentibus. Vide quod dictume st Tr. 12. n. 43. et 44.

15. Notandum 3. denegandam esse Communionem publicis peccatoribus, nisi constet de eorum publica poenitentia, ut dictum est Tr. 14. n. 5. Hic tamen iuvat adnotare quae delibavimus ex epistola Benedicti XIV. ad Episcopos Galliae, quae incipit, Ex omnibus, edita 16. Octobris 1756 ubi praebet normam quando denegandum sit Viaticum refractariis

Constitutioni Unigenitus. Ibi enim deciditur ut Communio deneganda sit peccatoribus publicis, et notoriis; at ut tales habeantur, requiritur (si crimen in sola externa actione consistit, cuiusmodi est notorietas usurarii, aut concubinarii) ut vel per sententiam iudicis rei declarati sint; vel in iudicio crimen sint confessi; vel aliquod facinus evidenter commisisse noscantur, et in eo facto moraliter perseverent; et quod vulgo cognitum est, non adhuc cessavit. Ratio enim horum est, quia haec moralem faciunt certitudinem de illorum notorietate criminis. Quod si crimen ab interna animi dispositione pendet (prout esset haeresis, etc.) aliter procedendum, nam tunc tales non habendi sunt, si crimen innititur coniecturis, praesumptionibus, incertisque vocibus; statuit ut si hi in extremo fuerint vitae constituti, non erit eis denegandum Viaticum, quoties in Paschate non fuerit eis denegata Communio; ubi vero ita validae adversus aegrotos praesumptiones, et indicia gravia, et urgentia militant, vul ut aegrotus semotim cum lenitate admoneatur atque obsecretur ut resipiscat; demonstreturque ei quod, quamvis detur ei Viaticum, hoc fiat solummodo ut obtemperetur Ecclesiae, quae ad avertenda scandala publica, et ad ipsius aegroti praecavendam infamiam, eum a sacra mensa non repellit, licet peccatorem coram Deo eum reputet, non tamen in proprio tribunali, ut publicum atque notorium peccatorem agnoscit. An autem graviter peccet qui in mortali existens Eucharistiam dispensat, nos affirmavimus cum Suarez Laym. Ronc. Gonet Viva etc. adversus alios; et adduximus Catechismum rom. atque Rituale¹. Notandum insuper peccare qui negat Communionem capite damnatis, si ad eam per confessionem dispositi sunt, ut recte dicit p. Concina, quicquid dicat Contensonius, quamvis, ut testatur Iuvenin., in Galliis, et Hispaniis mos invaluit, ut eis Eucharistia denegetur; sed apud nos contrarium observatur: ideoque dicimus non esse denegandam, etsi reo una restaret vitae hora².

16. Notandum 4. quod in missa de Requiem proculdubio potest ministrari Communio; nam in Missae defunctorum rubrica dicitur: Si sint communicandi, eos communicet antequam se purificet. Et concordat Trident. sess. 22. cap. 6. ubi haec leguntur: Oportet (s. Synodus) ut singulis in Missis fideles communicarent. Et licet Gavant. et Croix adducant quoddam Decretum S. C. editum die 22. Ian. 1701. in contrarium, nihilominus doctus Merati scribit se legisse in Directorio Ecclesiae Genuensis, quod eadem Congregatio vetuit ipsum Decretum publicari, et 22. Martii 1711. positive illud suspendit³. Et novissime 2. Septembris 1741. decrevit expresse posse ministrari Eucharistiam per modum Sacrificii, nempe cum Particulis intra eamdem Missam consecratis, in Missa defunctorum quae celebratur in paramentis nigris, secus vero per modum Sacramenti, nempe cum Particulis praeconsecratis extrahendo Pyxidem e custodia, adversus id quod prius docuerat Benedictus XIV.⁴ cum p. Merati, quod in Missis defunctorum poterat ministrari Eucharistia, etiam ex Particulis praeconsecratis, in Missa tantum, non autem ante, vel post illam; vide Decretum in catalogo, qui inest in hoc Tr. n. 88. Decr. 10. Advertendum hic quod paramentis violaceis, (prout certo fieri potest ex Decreto S. R. C. 21. Iunii 1670. apud Merati In Indice tom. 1. n. 444.) non prohibetur fieri Communio ex Particulis praeconsecratis, nec ante, nec post Missam, et tanto minus in Missa, cum in praefato Decreto tantum vetitum est ministrari

Eucharistiam in Missis defunctorum (en verba Decreti) quae in paramentis nigris celebrantur.

17. Notandum 5. quod Communio potest, ex se loquendo, in qua libet diei hora ministrari, dum nulla adest de hoc prohibitio: ita communiter Azor. Silv. Cast. Bonac. Sa, Coninch. Ronc. et alii cum Suar. qui affert s. Ambr. auctoritatem, qui testatur quod suis temporibus Communio sub diei finem dabatur. Non permittitur tamen dari Communio, cum noctescere coeperit, aut in extrema diei parte, nisi aliqua adesset peculiaris causa, ut dicunt Suar. Castr. Coninch. Sa Tambur., etc. Sed nunquam permittitur, excepto Viatico, intempesta nocte, ut loquuntur Bonac. et Salm., nempe elapsis multis noctis horis, Eucharistiam dispensare. In Missa Natalis Domini, quae media nocte celebratur, nec licet Communionem praebere, ex pluribus Decretis S. C., et ita pariter nec in feria sexta Parasceve. Attamen in sabbato sancto nulla adest de hoc prohibitio; invenio tantummodo quod quidam Auctor (Macrus in Vocabul. Eccl.) dicit in Missa sabbati sancti ideo omitti antiphonam postcommunio, quia olim non ministrabatur Eucharistia: sed p. Merati, cum Grancolas Moretto, et aliis probat oppositum ex quodam ordine romano, nempe quod olim in Missa sabbati sancti omnes adulti, et pueri communicabant, cum in dicto ordine legatur: Omnes communicent; et addit Gavantus et Durandus quod in tantum hodie omittuntur communio et postcommunio, in quantum in eorum loco Vesperae suffectae sunt. Unde conluditur nullo inniti fundamento ratio cur prohibita putari debeat tali die Eucharistiae ministratio; et quoad consuetudinem, certum est quod in pluribus ecclesiis, praesertim nostri regni, et praecipue in cathedrali Neapolis, solet post celebratam Missam solemnem ministrari populo Eucharistia¹.

18. Notandum 6. quod si sacerdos, sumpta ablutione, advertat aliquas reliquias consecratas relictas esse, dicit Rubrica (tit. 6. n. 2.)... eas sumat, sive parvae sint, sive magnae, quia ad idem Sacrificium spectant; et etiamsi sacerdos pervenerit in sacristiam, cum adhuc sacris vestibus indutus est, potest praefatas reliquias sumere, ut dicunt Gobat. Granad. Diana, quibus consentit Bened. XIV.², qui subiungit quod si sacerdos exutus sit, tunc aut reponendae sunt in tabernaculo, si extat. aut servandae sunt pro alia Missa, si eodem mane celebranda erit: alias sumere debet. Et ita communiter dicunt Suar. Lugo Cai. Nav. Vasq. Silv. Bonac. Croix, etc. (adversus Tamburinium) servandas esse, si possunt sine irreverentiae periculo, reliquias quae ex alia Missa remansissent, dum illae non ad idem Sacrificium spectant: nam Rubrica non permittit alias sumi particulas, quam illas solas, quae ad idem Sacrificium spectant3. Si autem remansisset particula integra, dicit Rubrica n. 3. deferendam eam esse in tabernaculum, aut saltem servandam ut ipsa a sequenti celebrante sumatur (intellige cm primus iam sumpsit ablutionem); et si alia Missa non habeatur in eodem calice conservetur; et si denique non suppetat modus, quo cum decentia servari possit, potest idem sacerdos eam sumere. Praeterea, particulae quae extra corporale reperiuntur, in dubio an sint, vel ne consecratae, dicunt Bonac. Henriq. et Gobat. sumendas esse post ablutionem; et melius (dico) esset cum eadem ablutione. Insuper, si accideret unquam quod in deferendo Viatico remaneret in patena, vel pyxide aliqua particula, dicunt Castr. Tambur. et Burghaber, posse eam sumere sacerdotem, si sacris indutus est vestibus; aut (ut dicunt iidem auctores, cm Lugo et Marchantio)

potest statim eidem infirmo sumenda praeberi, et hanc asserit Lugo esse praxim, nempe, ut post Communionem infundatur aqua in pyxide et ablutio detur infirmo¹. Quando autem possit, et debeat dari Viaticum, observetur quod dicetur n. 19. et n. 46.