Copertina | Indice: Generale - Opera | Parole: Alfabetica - Frequenza - Rovesciate - Lunghezza - Statistiche | Aiuto | Biblioteca IntraText
S. Alfonso Maria de Liguori
Glorie di Maria

IntraText CT - Lettura del testo
Precedente - Successivo

Clicca qui per nascondere i link alle concordanze

- 622 -


§ 7. - Della povertà di Maria.

Il nostro amoroso Redentore, per insegnarci a disprezzare i beni mondani, voll'esser povero su questa terra: Propter vos, dice S. Paolo, egenus factus est, cum esset dives, ut illius inopia vos divites essetis (II Cor. VIII, 9). Onde poi Gesù Cristo esortava a chiunque volesse esser suo seguace: Si vis perfectus esse, vade, vende quae habes, et da pauperibus... et veni, et sequere me (Matth. XIX, 21).

Ecco la sua discepola più perfetta, Maria, che ben seguì il suo esempio. Prova il P. Canisio che la S. Vergine coll'eredità lasciatale da' suoi genitori avrebbe potuto vivere ben comodamente, ma ella si contentò di restar povera con serbarsi poca porzione, dispensando tutto il resto per limosina al tempio ed a' poveri.1 Vogliono molti (Ap. Par., p. 2, c. 2) che


- 623 -


Maria facesse anche voto di povertà;2 e si sa aver ella stessa rivelato a S. Brigida: A principio vovi in corde meo nihil umquam possidere in mundo (Lib. 1, c. 10).3 I doni ricevuti da' santi Magi non dovevano certamente essere di poco prezzo, ma tutti li distribuì a' poveri; così attesta S. Bernardo: Aurum sibi oblatum a Magis non modicum, prout decebat eorum regiam maiestatem, non sibi reservavit, sed pauperibus per Ioseph distribuit (Ap. Par., l. cit.).4 E che subito la divina Madre avesse dispensati i suddetti doni, si deduce dal vedere ch'ella andando al tempio non offerì l'agnello ch'era l'offerta de' benestanti, come nel Levitico: Pro filio... deferet agnum


- 624 -


(XII, 6), ma le due tortore o due colombini, offerta de' soli poveri: Et ut darent hostiam, secundum quod dictum est in lege Domini, par turturum aut duos pullos columbarum (Luc. II, 24). Maria stessa disse a S. Brigida: Omnia quae habere potui, dedi indigentibus, nihilque nisi cibum tenuem et vestitum reservavi (Rev., l. 1, c. 10).5

Per amore alla povertà non isdegnò di sposarsi con un fabbro qual fu S. Giuseppe, e d'ind'in poi di sostentarsi colle fatiche delle sue mani, con filare o cucire, come attesta S. Bonaventura.6 Rivelò l'angelo a S. Brigida parlando di Maria: Mundanae divitiae velut lutum sibi vilescebant.7 In somma ella sempre povera visse e povera morì, poiché in morte non si sa che avesse lasciato altro che due povere vesti a due donne, che l'aveano assistita in vita, come riferiscono il Metafraste e Niceforo (Ap. l'autore della Vit. di Maria, l. 5, c. 13).8

Chi ama le robe non si farà mai santo, dicea S. Filippo Neri.9 E S. Teresa aggiungeva: Giustamente ne siegue che chi


- 625 -


va dietro a cose perdute, sia ancor egli perduto.10 All'incontro dicea la stessa santa che la virtù della povertà è un bene che comprende tutti gli altri beni.11 Dissi la virtù della povertà, la quale, come dice S. Bernardo, non consiste nell'essere solamente povero, ma nell'amare la povertà: Non paupertas, sed amor paupertatis virtus est.12 Perciò disse Gesù Cristo: Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum (Matth. V, 3). Beati, perché quelli che non vogliono altro che Dio, in Dio trovano ogni bene, e trovan nella povertà il loro paradiso in terra, come lo trovò S. Francesco in dire: Deus meus et omnia.13 Amiamo dunque quell'unico bene in cui sono tutti i beni, come esortava S. Agostino: Ama unum bonum in quo sunt omnia bona.14 E preghiamo il Signore con S. Ignazio: Amorem tui solum cum gratia tua mihi dones et dives sum satis.15 E quando ci affligge


- 626 -


la povertà, consoliamoci in sapere che Gesù e la Madre sono stati anche poveri come noi: Pauper, disse S. Bonaventura (De Vit. Chri.), multum consolari potes de paupertate Mariae et de paupere Christo.16

Ah madre mia santissima, ben voi aveste ragione di dire che in Dio era il vostro gaudio: Et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo; poiché in questo mondo voi non ambisteamaste altro bene che Dio. Trahe me post te: Signora, staccatemi dal mondo e tiratemi appresso a voi ad amare quell'Uno che solo merita d'essere amato. Amen.




1 «Nos vero, etsi non negamus Mariae vitam cum paupertate aliquando fuisse coniunctam, quemadmodum Christi primum nascentis conditio et Iosephi fabrilis opera contestantur, tamen eiuscemodi rerum penuriam ac egestatem, voluntariam magis quam coactam fuisse arbitramur, simulque divino consilio et moribus novi Messiae congruentibus hoc dicimus adscribendum, quod mater et filius vitam minime lautam et opulentam, sed plebaeam potius traduxerunt... Ceterum de Mariae fortunis et opibus non temere tacent Evangelistae, ob Christum vero ipsum maxime, qui divitibus minime blandus esse volebat, sed sanctae paupertatis Doctorem, imo absolutum exemplar praestare debebat... Igitur quando nascebatur, matrem non locupletem, sed, ut Chrysostomus docet, pauperrimam et fabro desponsatam elegit, quae illum in tugurio pareret, ac natum in praesepio collocaret. An vero propterea consequi necesse est, parentes Virginis, sicut isti (Luthero) videri volunt, in genere obscuro et vita misera abiectaque conditione, inde ab initio semper fuisse versatos? Quid? quod Eusebius, sive ille sit Emissenus, sive alius, non disputo, manifeste tradit, hos nobilissimos parentes Mariam filiam heredem instituisse, quae quum nullos fratres haberet, in bonis parentum unice successerit, suamque possederit hereditatem... Quomodo ergo, inquit, sine hereditate esse poterat, quae ex nobilissimis parentibus orta fuerat? (Hom. in Evang. de nativit. Mariae.) Meminit praeterea Nicephorus (X, lib. 1, c. 13) Iosepho et Mariae in Nazareth non domicilium modo, sed et substantiam et possessionem propriam fuisse; et quoniam utroque loco apud Bethleemitas et Nazarenos proventum aliquem habuerint, utrobique eos habitasse. Neque tacet Epiphanius (adv. haer. 29) quum adversus Nazaraeos disputat, Ioseph Mariae sponso suam fuisse domum in Nazareth civitate, in qua a Bethleem digressus habitarit: in ea domo a Ioseph Christum puerum educatum esse: id quod Evangelicae historiae non male respondet. - Ac de Virginis quidem honesta in tempio educatione dignaque institutione postea disseremus.» S. PETRUS CANISIUS, S. I., De verbi Dei corruptelis, Lugduni, 1584, II, De Maria Virgine incomparabili et Dei Genitrice sacrosancta, lib. 1, cap. 4, pag. 25, col. 1.

2 PARAVICINO, Il vero figlio adottivo di Maria, Napoli, 1700, parte 2, cap. 2, § 4, pag. 159.

3 «Vovi etiam in corde meo, si esset ei (Deo) acceptabile, observare virginitatem; nihil umquam possidere in mundo.» S. BIRGITTAE Revelationes, lib. 1, cap. 10, pag. 13, col. 2. Parla Maria SS. de tempo in cui seppe dover nascere il Dio Redentore da una Vergine, di cui ella desiderava esser «ancilla indigna». Un po' sopra, parla dei primordi della sua vita spirituale: «A principio, cum audirem et intelligerem Deum esse, semper sollicita et timorata fui de salute et observantia mea.»

4 PARAVICINO, op. cit., l. c.; ma non indica alcun luogo. - Ciò afferma anche S. Antonino: «Quia ipsa super omnes puras creaturas bona, ideo bonitatem suae misericordiae et beneficiorum ad nos effundit. Unde et aurum sibi oblatum a Magis - non modicum, prout decebat eorum regiam maiestatem - non sibi reservavit in posterum, sed, ut dicit devotus B. Bernardus, pauperibus per Ioseph dispersit.» S. ANTONINUS, Sum. Theol., pars 4, tit. 15, cap. 32, § 2. Veronae, 1740, IV, col. 1163. - Questo solo troviamo presso S. BERNARDO, in Epiphania Domini, serm. 3, n. 5, ML 183-151: «Si (Magi) solum obtulissent aurum, videri forsan poterant paupertati matris voluisse consulere, ut haberet nimirum unde parvulum posset filium educare. Nunc autem offerentes pariter aurum, thus et myrrham: sine dubio spiritualis oblationis genus insinuant.» E nelle S. Bernardi sententiae, n. 15, ML 183-751: «Haec (Magnorum munera) fortassit pro loco et tempora necessaria videbantur. Auri pretium ob paupertatem; myrrhae unguentum ob infantilis, ut assolet, corporis teneritudinem; thuris odoramentum ob sordidam stabuli mansionem.»

5 «Omnia quae habere potui dedi indigentibus; nihilque nisi victum tenuem et vestitum reservavi.» S. BIRGITTAE Revelationes, lib. 1, cap. 10, pag. 13, col. 1, 2.

6 «Legitur autem de Domina quod colo et acu quaerebat sibi et Filio necessaria; suebat ergo et filabat mundi Domina, paupertatis amatrix.» Mediationes vitae Christi, cap. 12. Inter Op. S. Bonav., Lugduni, 1668 (ediz. conforme a quelle di Roma e di Magonza), VI, 343, col. 2, D.

7 «Mundanae divitiae, velut foetidissimum lutum sibi vilescebant.» Revelationes S. BIRGITTAE, Sermo Angelicus, cap. 13. Coloniae Agrippinae, 1628, pag. 545, col. 1.

8 GIUSEPPE DI GESÙ MARIA, Carm. Sc., Vita ed eccellenze della Vergine Maria N. S., lib. 5, cap. 13, Napoli, 1730, p. 407, col. 1. - METAPHRASTES, Vitae Sanctorum, Oratio de S. Maria, n. 38, MG 115-557: «Virgo ergo ad Ioannem aspiciens virginem, cum pauca cum eo esset locuta, deinde: «Duas, inquit, tunicas, quas toto vitae tempore habui tegumentum mei corporis, eas dari iubeo hisce duabus mulieribus.» - «Tum virgini discipulo et itidem aliis ipsa Virgo praecipit, ut duas eius tunicas vicinis viduis, quae praeter ceteras propensiore erga eam amore atque pietate fuissent, donent.» NICEPHORUS CALLISTUS, Ecclesiastica historia, lib. 2, cap. 21. MG 145-810, 811. - Parlando poi della traslazione di quella insigne reliquia a Costantinopoli, Niceforo dice: «Eodem Leone imperante, veneranda immaculatae Matris vestis Constantinopolim... perlata est. Hanc, sicut diximus, Mater Dei ad Filium migrans, mulieri Hebraeae quae virgo erat, reliquit, quae etiam usque ad illud ipsum tempus ex successione incorrupta permansit, et multa miracula edidit.» IDEM, id. op., lib. 15, cap. 24. MG 147-70.

9 «Domandò... un giorno il Santo ad Egidio Calvelli, fratello di casa, se volea danari; rispose: «Padre, io non desidero tal cosa;» replicò Filippo: «Se così è, voglio che andiamo in paradiso, e ti ci voglio condurre io stesso: ma con questo, che tu preghi del continuo Iddio che non ti lasci venir mai desiderio di robba.»... (Aveva) frequentemente in bocca in quella sentenza: «Che quanto amore si pone nelle creature, tanto se ne toglie a Dio.» BACCI, Vita, lib. 2, cap. 15, n. 14. - «Soggiungeva... che non avrebbe mai fatto profitto nella virtù, colui che fosse stato in qualche modo posseduto dall'avarizia... Quando poi volea riprendere di ciò tacitamente qualcheduno, inframettea questo detto: «Chi vuol la robba, non avrà mai spirito.» Ed altre volte: «Si guardi il giovane dalla carne, ed il vecchio dall'avarizia, e saremo santi.»... Solea dire: «Datemi dieci persone veramente staccate, e mi dà l'animo con esse di convertire il mondo.» A quelli poi di Congregazione dicea: «Dio non mancherà di darvi la robba; ma state avvertiti, che quando avrete avuta la robba, non vi manchi lo spirito.» Ivi, n. 17.



10 «Bien viene aquí, que es perdido quien tras perdido anda. ¿Y qué más perdición, y qué más ceguedad, qué más desaventura que tener en mucho lo que no es nada?» S. TERESA, Libro de la Vida, cap. 34. Obras, I, Burgos, 1915, pag. 291.

11 «Y crean mis hijas, que para vuestro bien me ha dado el Señor un poquito a entender los bienes que hay en la santa pobreza, y las que lo probaren lo entenderán, quizá no tanto como yo; porque no sólo no había sido pobre de spiritu, aunque lo tenía profesado, sino loca de espíritu. Ello es un bien que todos los bienes del mundo encierra en sí; es un señorío grande; digo que es señorear todos los bienes dél otra vez a quien no se le da nada de ellos.» S. TERESA, Camino de perfección, cap. 2. Obras, III, Burgos, 1916, pag. 15.

12 «Non enim paupertas virtus reputatur, sed paupertatis amor.» S. BERNARDUS, Epistola 100, ad episcopum quemdam. ML 182-235.

13 Oratio quotidiana B. P. FRANCISCI, Opera, Pedeponti, 1739, I, p. 20 - Waddingus, Opuscula S. Francisci, Moguntiae, 1710, p. 72.

14 «Ama unum bonum, in quo sunt omnia bona.» Manuale, cap. 34, inter Opera S. Augustini, ML 40-966. - «Ama unum bonum in quo sunt omnia bona, et sufficit.» S. ANSELMUS, Proslogion, cap. 25. ML 158-240. - «Ita desiderabitis quoddam bonum. Quale bonum? Omnis boni bonum, unde omne bonum... ipsum bonum quo cuncta sunt bona, ipsum bonum ex quo cuncta sunt bona.» S. AUGUSTINUS, Enarratio 2 in Ps. 26, n. 8. ML 36-203. - «Quis dabit mihi (Deus meus,) ut... unum bonum meum amplectar: te?» IDEM, Confessiones, lib. 1, cap. 5, n. 5. ML 32-663.



15 S. IGNATIUS, Exercitia spiritualia, Hebdom. 4, Contemplatio ad amorem spiritualem in nobis excitandum: «Amorem tui solum cum gratia tua mihi dones, et dives sum satis, nec aliud quidquam ultra posco.» - Exercitia spiritualia, edita a R. P. Jo. Roothaan, Praeposito Generali S. I., Versio literalis ex autographo hispanico: Contemplatio ad obtinendum amorem: « Da mihi amorem tui et gratiam, nam haec mihi sufficit.»

16 «Quicumque certe propter Deum pauper est voluntarie et libenter, vel etiam quicumque pauper est necessarie et patienter, multum consolari potest de paupertate Mariae et de paupere Christo.» CONRADUS DE SAXONIA, Speculum B. M. V., Lectio 4. Inter Op. S. Bonav., Lugduni (iuxta Rom. et Mogunt. edit.), 1668, VI, 435, col. 2, A.




Precedente - Successivo

Copertina | Indice: Generale - Opera | Parole: Alfabetica - Frequenza - Rovesciate - Lunghezza - Statistiche | Aiuto | Biblioteca IntraText

IntraText® (V89) © 1996-2006 EuloTech