| Index Help IntraText Library EuloTech | Alphabetical | Frequency | IntraText - Concordances Commentariolus (Hapax - words occurring once) |
bold = Main text
Cap. grey = Comment text
502 moti | superficie ecclipticae semper manente, hoc est in circumferentia
503 luna | inaequalitatem in duos inciderunt manifestos errores. consequens est
504 sup | est huiusmodi inclinatio; Marti vero gradu uno et besse.
505 sup | constituto, semidiameter orbis Martii 30 partes obtinebit, Iovis
506 peti | explanatione hic ponentur, e quibus mathematicae artis non ignarus facile
507 peti | hic autem brevitatis causa mathematicas demonstrationes omittendas
508 ven | amoveatur et similitudine motuum maximae22 illius deviationis punctus
509 sup | nullam habet latitudinem. maximam vero, quae in his in quadraturis
510 sup | quidem diversitas haec in maximis latitudinibus apprime percipitur,
511 | me
512 merc | solis invisibiles plerumque meatus occupat et paucis admodum
513 sup | incipit, gradibus19 8 et media post stellam, quae in capite
514 moti | centro orbis inter eos mediante, et per hunc quidem orbem
515 sup | videlicet inter Solem et sidus mediat vespertini sideris ortu.
516 merc | libratas diximus. sic igitur in memoratis ad absidem telluris sitibus
517 merc | quibus omnium contextum mensi sumus, quodque motus extremi
518 luna | secundum ordinem signorum menstruas complet revolutiones. is
519 luna | reflexus paulo tardiore quam menstruo tempore deducit. in hoc
520 ord | deinde Venerius; ultimus Mercurialis. orbis autem Lunae circa
521 merc | De Mercurio.~ ~Sed omnium in caelo mirabilissimus
522 ven | quapropter numquam fit meridiana haec latitudo, quam plerumque
523 prae | videntur, quod concentricitas minime sustinet. itaque potior
524 ord | superat; secundum quod maiora minorave circulorum spatia emetiuntur.
525 merc | respectibus permeante longe minori apparet ambitu sidus moveri,
526 sup | latitudinis angulos augente vel minuente, sicut mathematica ratio
527 aeq | quintis sive triente unius minuti Ptolemaeico breviorem. rursus
528 merc | Mercurio.~ ~Sed omnium in caelo mirabilissimus est Mercurii cursus, qui
529 moti | mutabilitate telluris minus mirum est. ~ ~quibus autem poli
530 ven | inclinatio est; habet librationem mobilem, non autem sicut in superioribus
531 peti | proinde ne quis temere mobilitatem telluris asseverasse cum
532 | modum
533 peti | si forte rationabilior modus circulorum inveniri possit,
534 moti | revolutionis ad eadem caeli momenta semper retineret, si paribus
535 moti | Solis sed terrae potius motione contingit, ut exempli causa,
536 peti | omnibus in seipsis aequaliter motis, quemadmodum ratio absoluti
537 ven | illis revolutiones habens, motui orbis magni imparitatem
538 moti | ad cuius motum ipsi poli moveantur, quem procul dubio sub Luna
539 aeq | saeculis potiori mutabilitate moverentur motibus inferioribus obviantes,
540 sup | quanto inferiori orbe sidus movetur, unde minor in Saturno quam
541 luna | contingit primam diversitatem multipliciter variari. hinc est, quod
542 aeq | etiam sub diversis aetatibus multis experimentis observationum
543 prae | Praefatio.~ ~Multitudinem orbium caelestium maiores
544 peti | quomodo id paucioribus ac multo convenientioribus rebus,
545 moti | labilis, per quem totus mundus praecipiti voragine circumagi
546 aeq | centenis annis uno gradu mutabantur, quemadmodum Ptolemaei aevo
547 moti | positionem ad faciem firmamenti mutari, propter quod ipsum firmamentum
548 ven | similitudine et dissimilitudine mutuo se augent et perimunt. haec
549 ven | has reflexiones vocant; naturales apparent orbis obliquitates,
550 | nec
551 aeq | plurimum commutentur, falli eum necesse est, quicumque ab his aequalitatem
552 aeq(13)| Hipparchus de Nicaia, astronomus Graecus, floruit
553 moti | unum semper mundi situm nitatur. potior tamen sententia
554 sup | tanto minor, quanto minus a nodo sidus distat pariter cum
555 ven | ostenditur. nam in alterutro nodorum Veneris incidente terra
556 | nondum
557 luna | unam revolutionem decimum nonum annum expectet, et hoc in
558 | nostram
559 | nostri
560 | nostris
561 | nostro
562 | nostros
563 | nostrum
564 luna | diversitatem aspectus facit propter notabilem terrae magnitudinem ad distantiam
565 luna | modo tota luceret -, quam nova et plena, nisi augmentum
566 luna | proxima, quod quidem circa novam et plenam Lunam accidit;
567 ven | sidere tantundem destiterit, nullum prorsus huiusce deviationis
568 peti | facile percipiet, quam optime numeris et observationibus talis
569 prae | prodita fuerunt, quamquam ad numerum responderent, non parvam
570 | ob
571 luna | quod circa coniunctiones et obiectiones ad Solem maxima huiusmodi
572 moti | aequidistat axi magni orbis, sed obliquatur secundum circumferentiae
573 ven | fieri concentricis et axibus obliquis, sicut in superioribus dicebamus,
574 ven | naturales apparent orbis obliquitates, et has vocant declinationes,
575 ven | epicyclus Solem respicit observans. est autem proportio semidiametrorum
576 ven | superiores, sed alia motuum observantia. orbis quidem cum epicyclo
577 peti | quam optime numeris et observationibus talis circulorum compositio
578 ven | quandocumque tellus contra obsidem Veneris steterit, maxima
579 sup | sibi sub firmamento sedes obtineant. ac deinceps certas ubique
580 sup | semidiameter orbis Martii 30 partes obtinebit, Iovis 130 et unius particulae
581 peti | ac paene inexplicabilem obtulit se tandem, quomodo id paucioribus
582 sup | revolutiones, alter vero obvians primi motum revolutionibus
583 sup | visuali ad firmamenti aspectum obviante motum sideris vincit. quod
584 aeq | moverentur motibus inferioribus obviantes, tanto brevior annus factus
585 sup | contra motum aequali cursu obviat, stare videntur adversis
586 peti | Solem apparet, non esse occasione ipsius, sed telluris et
587 moti | gradibus fere 10 versus occidentem, invariabiliter. tunc igitur
588 sup | aeternas in firmamento sedes occupant. sic quidem Saturnus nodum
589 merc | invisibiles plerumque meatus occupat et paucis admodum diebus
590 aeq | cardinum esset maior. nam occursu velociori breviori tempore
591 | olim
592 peti | mathematicas demonstrationes omittendas arbitratus sum maiori volumini
593 | omnes
594 | omni
595 | omnis
596 moti | procul dubio sub Luna esse oportebit. ~ ~
597 merc | contingere, quod quidem fieri oportet duobus orbiculis circumdatis
598 ven | quapropter nec umquam Soli opponitur, cum tellus intermediari
599 ven | australis fuerat. nunc autem oppositionis lege septentrionalis facta,
600 peti | ignarus facile percipiet, quam optime numeris et observationibus
601 merc | quidem fieri oportet duobus orbiculis circumdatis habentibus axes
602 peti | breviter ostendere, quam ordinate aequalitas motuum servari
603 sup | quae in capite Geminorum orientalis dicitur: Iuppiter ante eam
604 moti | ordinem signorum hoc est ad orientem labilis, per quem totus
605 sup | circa vespertinum occasum ortumque matutinum, plurimum tunc
606 sup | circa vespertinum occasum ortumve matutinum praeventione antefert
607 peti | praemissis conabor breviter ostendere, quam ordinate aequalitas
608 ven | ipsa sit, duplex nobis21 ostenditur. nam in alterutro nodorum
609 ven | simul et aequalis. sic demum pari modo per reliquum semicirculum
610 moti | momenta semper retineret, si paribus omnino revolutionibus cum
611 sup | epicyclorum et revolutionum paritate contingit, ut huiusmodi
612 prae | agi3, in qua demum maxima pars sapientium convenit. ~
613 luna | diligentius perscrutetur, parum valde utrumque distare comperiet
614 prae | numerum responderent, non parvam quoque habere dubitationem.
615 moti | circumaguntur, circulos utrobique parvos describentes in centris
616 prae | Ptolemaeo4 et plerisque aliis passim de his prodita fuerunt,
617 peti | obtulit se tandem, quomodo id paucioribus ac multo convenientioribus
618 merc | plerumque meatus occupat et paucis admodum diebus visibilem
619 luna | contra motum orbis reflexus paulo tardiore quam menstruo tempore
620 luna | deducit. in hoc demum Luna pendens binas in mense revolutiones
621 ven | superioribus illis ad nodos pendentem, sed in aliis quibusdam
622 sup | inclinatio, tamquam nodis illis pensilis, instare videtur, tunc equidem
623 ven | perveniat librationis circulo peracto, ubi rursum maxima fit deviatio
624 ord | Mercurius tertio revolutionem peragit.~ ~Stellae fixae: Saturnus,
625 merc | diversitatem ex hoc fieri percipiatur, consentaneum est per accessum
626 peti | artis non ignarus facile percipiet, quam optime numeris et
627 sup | maximis latitudinibus apprime percipitur, ac alicui tanto minor,
628 ven | remotionem sidus ad eam perducitur partem, quae prius australis
629 sup | equidem tria haec sidera nobis pererrant. ~ ~in latitudine vero duplicem
630 prae(3) | Hypothesis Apollonii de Perga (floruit ca. 210 a. Chr.
631 ven | per reliquum semicirculum pergit. quapropter numquam fit
632 sup | adversis motibus invicem sic se perimentibus, quod plerumque circa triquetrum
633 ven | dissimilitudine mutuo se augent et perimunt. haec vero axis inclinatio
634 peti | invariabilibus firmamento immobili permanente ac ultimo caelo.9~sexta
635 sup | epicyclorum in una superficie permanentibus cum orbe suo ab eccliptica
636 merc | supradictis absidis respectibus permeante longe minori apparet ambitu
637 merc | qui paene investigabiles permeat vias, uti perscrutari non
638 ven | locis ambae latitudines permixtae confunduntur, ac alia aliam
639 aeq(15)| Hispalensis, Almanachum perpetuum, 1502.
640 merc | investigabiles permeat vias, uti perscrutari non facile queat. addit
641 luna | si quis autem diligentius perscrutetur, parum valde utrumque distare
642 ven | et Mercurii. Venus quidem persimilem habet circulorum compaginem
643 luna | quattuor motibus videtur nobis pervagari. nam in orbe suo deferente
644 ven | donec iterum ad summam perveniat librationis circulo peracto,
645 peti(12)| gratia: ignis centralis Philolai (ca. 400 a. Chr. n.).
646 peti | declaratione. etenim quibus physiologi stabilitatem eius astruere
647 sup | orbis, primam appellare placuit, quae ubique sub firmamento
648 luna | luceret -, quam nova et plena, nisi augmentum et diminutionem
649 luna | quod quidem circa novam et plenam Lunam accidit; at e contra
650 luna | ab his, quae interlunio plenaque Luna contingunt, et proinde
651 peti | alio sidere, sicque terram pluribus motibus ferri.10~septima
652 peti | ipsorum explanatione hic ponentur, e quibus mathematicae artis
653 ven | linea ad absidem diametro porrecta fuerit, sidus tunc centro
654 luna | inhaerentem in superiore quidem portione contra motum orbis reflexus
655 peti | quemadmodum ratio absoluti motus poscit. rem sane difficilem aggressus
656 moti | deprehensum est talem telluris positionem ad faciem firmamenti mutari,
657 sup | his igitur ac e diametro positis sidus existens nullam habet
658 merc | semidiametrum magni orbis 25 posuimus. ex his autem primus epicyclus
659 prae | nostros eam maxime ob causam posuisse video, ut apparentem in
660 sup | rectam contingit. fieri autem potest, ut ex duobus orbibus huiusmodi
661 aeq | subsequentibus saeculis potiori mutabilitate moverentur
662 peti | stabilitatem eius astruere potissime conantur, apparentiis plerumque
663 | potius
664 prae | deducere laborantes non potuerunt et his omnium in motu sidereo
665 moti | labilis, per quem totus mundus praecipiti voragine circumagi videtur.
666 merc | constat minutis 29 unius praedictarum partium, et hactenus motus
667 ven | revolutiones nono mense, ut praedictum est, eoque motu composito
668 prae | Praefatio.~ ~Multitudinem orbium caelestium
669 merc | quater interim revertatur. praeferuntur enim hoc motu composito
670 peti | sufficit.11~ ~his igitur sic praemissis conabor breviter ostendere,
671 | praeterea
672 sup | occasum ortumve matutinum praeventione antefert visum. ubi vero
673 peti | innituntur; quae omnia hic in primis corruunt, cum etiam propter
674 ven | libramento continuato23 et illo principio a septentrionibus ad austrum
675 | prius
676 ven | quae ex tali inclinatione procedit, quamquam eadem in se ipsa
677 aeq | ex observationum errore processisse videatur, si quis singula
678 | procul
679 ven | lineis a centro telluris prodeuntibus, utrobique revertitur 48
680 prae | plerisque aliis passim de his prodita fuerunt, quamquam ad numerum
681 peti | convenientioribus rebus, quam olim sit proditum, fieri possit, si nobis
682 peti | erraticis retrocessio ac progressus, non esse ex parte ipsarum
683 sup | nostris variari, ita sane propinquitate vel distantia visibilis
684 ven | respicit observans. est autem proportio semidiametrorum orbis magni
685 sup | in Marte maxima, secundum proportionem semidiametri magni orbis
686 | proprio
687 moti | revolutionis et hic sibi maxime proprius in polis suis secundum ordinem
688 | prorsus
689 peti | terrae. Terra igitur cum proximis elementis motu diurno tota
690 aeq | mutabantur, quemadmodum Ptolemaei aevo repertum est, erat
691 aeq | sive triente unius minuti Ptolemaeico breviorem. rursus autem
692 prae(4) | Ptolemaeus (ca. 100 - ca. 170), astronomus
693 ven | aliis quibusdam volubilibus punctis, quae revolutiones suas
694 aeq | mutabilitate aequinoctialium punctorum semper correspondisse. dum
695 ven | maximae22 illius deviationis punctus a sidere tantundem destiterit,
696 peti | telluris asseverasse cum Pythagoricis12 nos arbitretur, magnum
697 ven | haec in ipso sidere, in quacumque tunc parte sui orbis fuerit.
698 aeq | Hipparchus13 365 diebus cum quadrante unius diei, Albategni14
699 ven | proximum sit, et in transverso quadrantum remotissimum simili fere
700 luna | ad distantiam eius circa quadraturas plurimum augeri. si quis
701 luna | parte epicycli dependet, quadruplo fere maior appareat - si
702 ven | habet circulorum compaginem quales illi superiores, sed alia
703 | qualis
704 sup | partibus 19 et 41 minutis, qualium semidiameter orbis magni
705 | quandoque
706 peti | maiori volumini destinatas. quantitates tamen semidiametrorum orbium
707 luna | de circumferentia ipsa; quantitatis seu diametri respondentis
708 merc | duas quintas unius partis, quarum semidiametrum magni orbis
709 merc | motu reflexo duplo recursu quater interim revertatur. praeferuntur
710 merc | uti perscrutari non facile queat. addit praeterea difficultatem
711 merc | consentaneum est per accessum quendam et recessum centri orbis
712 | quibusdam
713 sup | terra Saturno quidem et Iovi quincunce unius gradus minor est huiusmodi
714 sup | 130 et unius particulae quincuncem, Saturni 23018 et sextantem
715 luna | vero epicycli semidiametrum quinquies dempta una quarta ipsius.
716 peti | firmamenti insensibilis.8~quinta petitio ~quicquid ex motu
717 merc | semidimetiens partes capit 9 et duas quintas unius partis, quarum semidiametrum
718 aeq | hoc est 13 minutis et 3 quintis sive triente unius minuti
719 prae | ad aliquem situm moveri quippiam videretur. ~ ~id quidem
720 merc | ipse, modo altiori ingenio quispiam incumbat. convenient et
721 | quisque
722 ven | decrescente hac inflexione quoadusque tellus per quadrantem circuli
723 ven | terrae proximum est, simili quodammodo ratione ut in superioribus,
724 merc | omnium contextum mensi sumus, quodque motus extremi orbiculi binas
725 | quomodo
726 | quorum
727 | quos
728 prae | sufficiebant, nisi etiam aequantes quosdam circulos imaginarentur,
729 merc | praeterea difficultatem quod sub radiis solis invisibiles plerumque
730 sup | sideris velocitate superans radio visuali ad firmamenti aspectum
731 peti | saepe cogitabam, si forte rationabilior modus circulorum inveniri
732 prae | huiusmodi speculatio, neque rationi satis concinna. ~ ~
733 merc | per accessum quendam et recessum centri orbis secundum lineam
734 merc | quantitas autem huiusce recessus et accessus constat minutis
735 aeq | annuum excipiebant motum. rectius igitur agit, quicumque annuam
736 merc | autem motu reflexo duplo recursu quater interim revertatur.
737 prae | his omnium in motu sidereo reddere rationem, non solum eorum,
738 sup | Saturnius trigesimo anno reducitur, Iovianus duodecimo, Martius
739 aeq | aequinoctia, sed stellas fixas referatur.~ ~Cum igitur aequinoctialia
740 aeq | aequalitatem ad stellas fixas referet. quemadmodum circa Virginis
741 ven | deorsum aspiciuntur, has reflexiones vocant; naturales apparent
742 merc | faciat, interior autem motu reflexo duplo recursu quater interim
743 sup | secundum quam sidus interdum regredi, saepe etiam subsistere
744 prae | apparentem in sideribus motum sub regularitate salvarent. valde enim absurdum
745 prae | compositione atque concursu motuum regularium diversimodo ad aliquem situm
746 peti | ratio absoluti motus poscit. rem sane difficilem aggressus
747 sup | revolutiones magnitudo orbium remoretur. nam semidiametro magni
748 ven | secundum telluris ab abside remotionem sidus ad eam perducitur
749 luna | quadraturis mediantibus iisdem remotissima. quantitas autem semidiametri16
750 merc | est, in quadraturis autem remotissimus. in locis autem mediantibus,
751 merc | duplici vero revolutione renectitur, ut in omni situ telluris,
752 aeq | Albategni14 vero Chaldaeus reperit talem annum ex 365, diebus,
753 aeq | experimentis observationum diversa reperta est. hanc Hipparchus13 365
754 merc | conveniet, ne eadem saepe repetantur. ~ ~sicque septem omnino
755 ven | orbis magni imparitatem reservavit. ad huius quidem revolutionem
756 merc | siquidem in supradictis absidis respectibus permeante longe minori apparet
757 luna | quantitatis seu diametri respondentis eum quoque centrum maioris
758 prae | fuerunt, quamquam ad numerum responderent, non parvam quoque habere
759 ven | ubique habitudine firmamento restituit summam eius absidem ad punctum,
760 ord | tellus annua revolutione restituitur. Venus nono mense, Mercurius
761 moti | eadem caeli momenta semper retineret, si paribus omnino revolutionibus
762 ven | minor vero quadrantem. retrocedere quandoque et haec cernitur,
763 peti | quod apparet in erraticis retrocessio ac progressus, non esse
764 merc | duplo recursu quater interim revertatur. praeferuntur enim hoc motu
765 merc | orbem tertio mense diximus reverti, hoc est 88 diebus, cuius
766 ven | prodeuntibus, utrobique revertitur 48 gradus numquam excedens
767 merc | ut in Venere, in orbe suo revolubiles. nam maior epicyclus pariter
768 sup | orbis et epicyclorum et revolutionum paritate contingit, ut huiusmodi
769 sup | orbis epicyclos deferentis revolvat, et hi quoque poli tantam
770 moti | signorum successionem anno revolvitur, temporibus aequalibus semper
771 prae | corpus in absolutissima rotunditate non semper aeque moveri.
772 | rursum
773 ven | quantitate anguli graduum duorum s., et nodum suum, unde septentriones
774 aeq | quando autem subsequentibus saeculis potiori mutabilitate moverentur
775 moti | circumferentiae partem, nostro quidem saeculo 23 gradibus et medio fere.
776 sup | super cubitum esse dicitur Sagittatoris, Iuppiter gradibus 8 post
777 prae | sideribus motum sub regularitate salvarent. valde enim absurdum videbatur
778 prae | in qua demum maxima pars sapientium convenit. ~attamen quae
779 sup | unius particulae quincuncem, Saturni 23018 et sextantem unius.
780 sup | volvuntur. sed orbis quidem Saturnius trigesimo anno reducitur,
781 ven | latitudinem quoque duplici causa scandit. habet enim et haec axem
782 sup | semper vergentes. igitur et sectiones circulorum orbis et ecclipticae,
783 | secunda
784 sup | semidiameter triplo maior est secundo. hanc autem diversitatem,
785 merc | latitudinem vero haud secus facit quam Venus, sed tractu
786 merc | ut illic, absidis eius sedem gradibus 14 et medio post
787 peti | diversitas dependeret, omnibus in seipsis aequaliter motis, quemadmodum
788 luna(17)| Prowe: semiametro.
789 ven | demum pari modo per reliquum semicirculum pergit. quapropter numquam
790 merc | hoc est 88 diebus, cuius semidimetiens partes capit 9 et duas quintas
791 peti | altitudinem firmamenti, quam semidimetientis terrae ad distantiam Solis,
792 ven | continuato23 et illo principio a septentrionibus ad austrum declinante ac
793 peti | pluribus motibus ferri.10~septima petitio ~quod apparet in
794 ord | locans; sub eo Saturnus, quem sequitur Iuppiter; hunc Martius;
795 peti | concedantur, quae hoc ordine sequuntur. ~prima petitio ~omnium
796 peti | ordinate aequalitas motuum servari possit. hic autem brevitatis
797 moti | firmamentum immutabilem servat compositionem ad eos, quos
798 | seu
799 aeq | invenimusque annum 365 dierum et sex horarum et sextantis fere
800 peti | permanente ac ultimo caelo.9~sexta petitio ~quicquid nobis
801 sup | quincuncem, Saturni 23018 et sextantem unius. dico autem semidiametrum
802 aeq | dierum et sex horarum et sextantis fere unius horae semper
803 prae | potuerunt et his omnium in motu sidereo reddere rationem, non solum
804 prae | video, ut apparentem in sideribus motum sub regularitate salvarent.
805 sup | Saturnus, Iuppiter et Mars similem habent motuum rationem,
806 aeq | processisse videatur, si quis singula accuratius animadvertet,
807 merc | demum, Iuppiter et Saturnus singuli quinque. sic igitur in universum
808 | sint
809 merc | memoratis ad absidem telluris sitibus centrum epicycli maioris
810 merc | revolutione renectitur, ut in omni situ telluris, quo absidem huius
811 ven | possit, sed ex certis ab Sole distantiis, quae fiunt in
812 ven | continente. quapropter nec umquam Soli opponitur, cum tellus intermediari
813 peti | sed telluris. huius igitur solius motus tot apparentibus in
814 ord | maiora minorave circulorum spatia emetiuntur. sic quidem Saturnus
815 prae | absoluta videbatur huiusmodi speculatio, neque rationi satis concinna. ~ ~
816 peti | omnium orbium caelestium sive sphaerarum unum centrum non esse.5~
817 moti | quae est in capite Gemelli splendidior, gradibus fere 10 versus
818 peti | etenim quibus physiologi stabilitatem eius astruere potissime
819 sup | motum aequali cursu obviat, stare videntur adversis motibus
820 aeq | est, quod absides eorum et statae sub firmamento motuum leges
821 sup | elongationes et accessiones maxime statas sibi sub firmamento sedes
822 moti | firmamenti, quod distat a stella lucida, quae est in capite
823 ord | revolutionem peragit.~ ~Stellae fixae: Saturnus, Iuppiter,
824 ord | complectuntur. summus est stellarum fixarum immobilis et omnia
825 ven | tellus contra obsidem Veneris steterit, maxima tunc fit librationis
826 | sua
827 ord | Iuppiter; hunc Martius; subest huic orbis, in quo nos circumferimur;
828 moti | si terra in centro mundi subiaceat, cum tamen id non Solis
829 prae | sidera modo scandere in sublime, modo descendere nobis videntur,
830 aeq | tradita est. quando autem subsequentibus saeculis potiori mutabilitate
831 sup | interdum regredi, saepe etiam subsistere cernitur, quae non ex motu
832 moti | ambiens secundum signorum successionem anno revolvitur, temporibus
833 prae | habere dubitationem. non enim sufficiebant, nisi etiam aequantes quosdam
834 merc | in universum 34 circuli sufficiunt, quibus tota mundi fabrica
835 | sum
836 peti | distantiam Solis, adeo ut sit ad summitatem firmamenti insensibilis.8~
837 ord | ordine sese complectuntur. summus est stellarum fixarum immobilis
838 | sumus
839 ven | enim accidit motu terrae superante, hic autem superato, ac
840 ord | revolutionis velocitate superat; secundum quod maiora minorave
841 ven | terrae superante, hic autem superato, ac illic orbe telluris
842 luna | alterum sibi inhaerentem in superiore quidem portione contra motum
843 sup | polos et inferior contra superiorem duplici velocitate polos
844 ven | circulorum compaginem quales illi superiores, sed alia motuum observantia.
845 sup | a polis orbis immediate superioris, quantum huius a polis supremi
846 merc | telluris, quo absidem huius supervenit vel ex adverso respicit,
847 moti | semidiametri sui distat. cum igitur supponatur semidiametrum huius orbis
848 sup | semidiameter orbis magni ex 25 supponebatur; secundus autem epicyclus
849 merc | ceteris. Terra siquidem in supradictis absidis respectibus permeante
850 luna | circumferentia circuli quinque gradus supratenduntur, cuius poli circumferuntur
851 sup | superioris, quantum huius a polis supremi orbis. et haec de Saturno,
852 ven | incidente terra transversis sursum et deorsum aspiciuntur,
853 ven | maior epicyclus dodrantem suscipit unius particulae, minor
854 | tales
855 ven | digressio autem, quae ex tali inclinatione procedit, quamquam
856 sup | remotissimum. igitur ex talium motuum compositione orbis
857 ven | latitudine non penitus carebit, tametsi in nodis tunc versetur.
858 | tamquam
859 | tandem
860 | tanquam
861 sup | revolvat, et hi quoque poli tantam habeant deflexionem a polis
862 ven | deviationis punctus a sidere tantundem destiterit, nullum prorsus
863 luna | igitur Luna modo concita modo tarda descendens quoque et ascendens
864 luna | motum orbis reflexus paulo tardiore quam menstruo tempore deducit.
865 luna | signorum ordinem et longe tardiori motu, ut ad unam revolutionem
866 luna | magnitudinis sui corporis et temerarie asserit. sic quoque diversitatem
867 peti | conveniat. ~ ~proinde ne quis temere mobilitatem telluris asseverasse
868 moti | successionem anno revolvitur, temporibus aequalibus semper aequales
869 moti | illo constaret. nunc longo temporis tractu deprehensum est talem
870 peti | gravitatis et orbis Lunaris.6~tertia petitio ~omnes orbes ambire
871 merc | 41 minuta; secundus autem tertiam eius partem, hoc est minuta
872 moti | vicino aere volvitur. ~ ~tertius est motus declinationis.
873 aeq | ac caelum ipsum veraci testimonio. ~ ~
874 | tot
875 merc | quibus tota mundi fabrica totaque siderum chorea explicata
876 | totius
877 | totus
878 sup | circumducibiles, sed in eundem caeli tractum semper vergentes. igitur
879 aeq | quae ab ipso Ptolemaeo tradita est. quando autem subsequentibus
880 luna | lineam a centro orbis magni transeuntem per centrum terrae, quam
881 aeq | annus factus est, quanto translatio cardinum esset maior. nam
882 ven | Veneris incidente terra transversis sursum et deorsum aspiciuntur,
883 ven | epicycli proximum sit, et in transverso quadrantum remotissimum
884 sup | orbis contingentem. equidem tria haec sidera nobis pererrant. ~ ~
885 moti | Solem apparent.~ ~Terra triplici motu circumfertur, uno quidem
886 sup | primum ubique semidiameter triplo maior est secundo. hanc
887 sup | perimentibus, quod plerumque circa triquetrum Solis radium contingit.
888 | ultimo
889 ord | circumferimur; deinde Venerius; ultimus Mercurialis. orbis autem
890 ven | continente. quapropter nec umquam Soli opponitur, cum tellus
891 sup | semidiametros. fit autem tunc uniuscuiusque maxima, quando sidus per
892 merc | singuli quinque. sic igitur in universum 34 circuli sufficiunt, quibus
893 | usque
894 merc | investigabiles permeat vias, uti perscrutari non facile queat.
895 | utrumque
896 sup | telluris in orbe magno aspectum variantis. haec enim motum sideris
897 luna | quidem diversitate dupliciter variationum motus epicycli minoris ingerit.
898 aeq | esset maior. nam occursu velociori breviori tempore annuum
899 ven | nostrum adspectum. et haec est Venerei motus summa, qua in longitudinem
900 ord | nos circumferimur; deinde Venerius; ultimus Mercurialis. orbis
901 aeq | docent, ac caelum ipsum veraci testimonio. ~ ~
902 sup | eundem caeli tractum semper vergentes. igitur et sectiones circulorum
903 ven | absidem ad punctum, quo Solem vergere diximus, constituens. minor
904 sup | gradibus quattuor, Mars autem Vergilias antecedentem gradibus 6
905 luna | Luna contingunt, et proinde veriorem hanc speculationem nostram
906 moti | terra in loco huic opposito versatur, centro orbis inter eos
907 peti | etiam propter apparentiam versemus eandem. ~ ~
908 ven | carebit, tametsi in nodis tunc versetur. hinc vero decrescente hac
909 moti | splendidior, gradibus fere 10 versus occidentem, invariabiliter.
910 merc | extremi orbiculi binas in anno vertente revolutiones faciat, interior
911 aeq | horis et 49 minutis annum vertentem constituit. ~ ~ne autem
912 ord | Lunae circa centrum terrae vertitur, et cum ea ceu epicyclus
913 prae | revolutiones siderum videntur, verum etiam, quod sidera modo
914 sup | inter Solem et sidus mediat vespertini sideris ortu. e contrario
915 sup | hoc est in ortu sideris vespertino. tunc enim in Saturno gradibus
916 ven | prorsus huiusce deviationis vestigium usque reperitur. et deinceps
917 merc | paene investigabiles permeat vias, uti perscrutari non facile
918 sup | distantia vel rursus in maxima vicinitate, tunc sidus centro epicycli
919 moti | cum circumfluis aqua et vicino aere volvitur. ~ ~tertius
920 moti | cernatur, et sic deinceps. videbitur etiam Sol eo motu inaequaliter
921 | videlicet
922 prae | aliquem situm moveri quippiam videretur. ~ ~id quidem Callippus1
923 aeq | Hispalensis15 huic longiorem vigesima parte unius horae, siquidem
924 sup | duodecimo, Martius autem vigesimo nono mense, perinde ac si
925 moti | dicere. video equidem in vilioribus rebus, quod virgula ferrea
926 moti | in vilioribus rebus, quod virgula ferrea magnete attrita in
927 merc | et paucis admodum diebus visibilem se exhibet, attamen comprehendetur
928 sup | propinquitate vel distantia visibilis latitudinis angulos augente
929 sup | in orbe magno latitudines visibus nostris variari, ita sane
930 sup | velocitate superans radio visuali ad firmamenti aspectum obviante
931 sup | antefert visum. ubi vero visus contra motum aequali cursu
932 luna | quam diametrum magni orbis vocamus, tunc Luna sit ad centrum
933 ven | sed in aliis quibusdam volubilibus punctis, quae revolutiones
934 peti | omittendas arbitratus sum maiori volumini destinatas. quantitates
935 peti | orbis, cum quo circa Solem volvimur ceu aliquo alio sidere,
936 moti | circumfluis aqua et vicino aere volvitur. ~ ~tertius est motus declinationis.
937 sup | orbis ad ordinem signorum volvuntur. sed orbis quidem Saturnius
938 moti | totus mundus praecipiti voragine circumagi videtur. sic quidem